Beste behin ere, ekainaren 28ra hurbiltzean, mundu erdiak Stonewalleko matxinada ospatzen du. Data horrek lehen planoan kokatzen ditu sexu-askapena eta disidentzia sexual-generikoaren harrotasuna gurea bezalako gizarte batean, zeinean oraindik ere egitura zisheteronormatiboak eta patriarkalak nagusitzen diren. Unibertsitateek ere bat egiten dute ospakizun horrekin, eta jarduera ugarirekin gogoratzen dute sexu-orientazioagatik, genero-identitateagatik edo genero-adierazpenagatik baztertzen zirenen duintasunaren aldeko borrokaren mugarri hura.

Aipatu beharreko lehen gaietako bat da, duela gutxira arte, alde handia dagoela aktibismoaren eta akademiaren artean. Eta funtsezkoa da onartzea elkarren beharra dagoela. Alde batetik, ukaezina da aktibismoak teorizazio sendo batean oinarritu behar duela, errazago mugitzeko esparru kontzeptual batean.

Eta, era berean, akademiak, gure unibertsitateek, aktibismoa izan behar dute. Ezin dira gizarte-ekintzatik kanpo geratu. Kasu askotan, teoriak eta ekintzak, bide beretik joanda, fruituak jasotzen dituzte: horrela, hurbileko adibide bat jartzearren, jai herrikoiek aurrera egiten dute diskriminazio tradizional eta justifikatugabeen aurka.

Era berean, egiaztatzen dugu genero-ikuspegia txertatzea funtsezkoa izan dela ezagutza eraldatzeko. Inklusiboagoa egiten du. Ez da lan erraza, baina parametroak aldatu behar dira, zeregin zientifikoak aniztasuna, edozein aniztasun barne har dezan.

Gainera, akademiak beste urrats bat eman behar du. Ezin da konformatu bazterrean uzten zen guztirako leku segurua izatearekin. Balio horiekin bat ez datozenek, hala nola gorroto-ideologiak, segurtasun-eza lehen pertsonan senti dezaten bideak ireki behar ditu. Ikusi behar dute unibertsitatea ez dela diskriminaziorako gune segurua. Eta planteatzea, baita ere, eremu akademikoan soberan daudela.

Aquilino Polaino bezalako kasuak, bere jarrera homofobikoak defendatzeko Kongresura eraman zutenak lotsatu zituenak, ezin dira berriz gertatu. Ezin dugu onartu antzeko zerbaitek gure unibertsitateren batean katedra bat izatea. Argi dago giza eta gizarte-zientzien esparruan zailagoa dela zorroztasun zientifiko desiragarria ezartzea: jarrera transfobikoak onartzen dira, adibidez, guztiz azientifikoak. Beste diziplina batzuekiko aldea bistakoa da. Ez litzateke inola ere onartuko, katedra-askatasunarekin bada ere, terraplanismoa defendatzea.

Gure unibertsitatea Aniztasunaren aldeko Unibertsitateen Sareko (RUD) kide da 2023tik. RUDen berezko helburuetan jarduteko hainbat jarraibide ezartzen dira, eta Sare gisa aurre egin beharreko erronkatzat har ditzakegu. Alde batetik, izaera barnekoagoa dutenak, hala nola ezagutzak, sinergiak, jardunbide egokiak, esperientziak eta aniztasunaren eremuan edozein zeregin sustatu eta hobetuko duten baliabideak partekatzea.

Azken batean, informazioa eta aholkuak emateko eta elkarren laguntza bermatzeko kanal bat ezartzea da helburua. Garrantzitsua da elkarrekin landutako politikak eta ekintzak sortzea. Kontua da unibertsitate-komunitatean tratu-berdintasuna eta aukera-berdintasuna zailtzen edo eragozten dituzten oztopoak gainditzea. Horrela, unibertsitateetan aniztasuna errespeta dadin bultza dezakegu, RUDek berak eskaintzen dituen hainbat ekintzaren bidez: informazioa, kontzientziazioa, zabalkundea, besteak beste.

Eta, bestalde, kanpoko izaeraren erronkak ere kontuan hartu behar dira, kanporantz. Loturak ezarri behar ditugu beste erakunde eta elkarte batzuekin, hainbat administrazio-eremutakoekin, eta aniztasunarekin konprometitzen den edozein erakunderekin. Gizartea eraldatzeko, edozein diskriminazioren aurka egiteko eta berdintasuna eta justizia soziala defendatzeko neurri bateratuak proposa ditzakegu.

Aniztasunaren aldeko Unibertsitateen Saretik unibertsitateko komunitateari Harrotasunaren Egun honetarako bidaltzen diogun mezua ekainaren 28rako prestatu dugun manifestuan jaso duguna da. Ezberdintasuna onartzeaz gain, ospatu, babestu eta justizia sozialaren motor gisa onartzen duen unibertsitatearen alde egiten dugu, ezagutza eraldatzailearen alde eta herrien arteko bakearen aldeko konpromiso irmoaren alde.

Aurten, berdintasunezko ezkontza onartu zeneko 20. urteurrena ospatzen dugu, gay eta lesbianen mugimenduaren mobilizazioaren ondorioz. Bide batez, memoriarekin, justiziarekin eta pertsona guztien eskubide guztien aldeko borrokarekin dugun konpromisoa berresten dugu.

Gorroto-diskurtsoak, atzerapauso legalak eta LGTBIKA+ pertsonen aurkako erasoak munduko hainbat lekutan ugaritu direla egiaztatzen dugun une honetan, ahotsa altxatu nahi dugu. Ikasgeletako zentsura, trans pertsonen aurkako jazarpena, beto ideologikoak eta oinarrizko eskubideen ukazioa ez dira urruneko fenomenoak. Eta RUDetik ohartarazten dugu: eskubide bat bera ere ez dago bermatuta kolektiboki defendatzen ez badugu.

Aniztasunaren aldeko Unibertsitateen Sareko manifestua