Erizaintza Graduko titulazioaren lehen mailan, lehen lauhilekoan, ikasten den ADARRAREN OINARRIZKO motako irakasgaia da. M01 OINARRIZKO FORMAKUNTZA KOMUNA moduluan sartzen da, eta modulu horretako M01CM01 gaitasuna lortzea du helburu, "Giza gorputzaren egitura eta funtzioa II" eta "Giza gorputzaren egitura eta funtzioa III" irakasgaiekin batera.



M01CM01 gaitasunak honela dio: Giza gorputzaren egitura eta funtzioa ezagutzea eta identifikatzea. Zelulen eta ehunen oinarri molekularrak eta fisiologikoak ulertzea.



Irakasgaian giza enbrioiaren garapenaren faseak aztertuko dira eta giza gorputzaren egitura analizatuko da, zelula, ehun, organo eta sistema anatomikoen mailan.



Oinarrizko irakasgai honetan landutako gaitasunak baliagarriak izango ditu ikasleak ondoren titulazioko beste irakasgaietako gaitasunak eskuratzeko, batez ere hurrengo alorrekin zerikusia dutenak: fisiologia, fisiopatologia eta erizaintzako zainketak.



"Giza gorputzaren egitura eta funtzioa I" irakasgaia modu egokian garatu ahal izateko, zitologiaren, histologiaren eta giza anatomiaren oinarrizko ezagupenak edukitzea beharrezkoa da, unibertsitate aurreko ikasketetan ematen direnak.



Etorkizuneko lanbidean, erizaintzako diagnostikoak eta prozedurak egoki burutzeko, giza gorputzaren egiturari buruzko ezagupen sendoak edukitzea nahita-nahiezkoa da.

Eskuratu beharreko gaitasun espezifikoak (GE) honakoak dira:



GE1: Zelula eukarioto tipikoaren osagaiak, eta giza gorputzaren egituraren ehunak bereiztea.

GE2: Giza enbrioi garapenaren etapak bereiztea.

GE3: Sistema anatomikoetako organoen morfologia eta topografia normala aztertzea.

1. UNITATE TEMATIKOA: GIZA GORPUTZAREN EGITURAREN SARRERA

1.1. Gaia: Egituren antolaketa mailak.

1.2. Gaia: Jarrera eta ardatz anatomikoa eta nomenklatura.

1.3. Gaia: Giza gorputzeko plano eta sekzioak.

1.4. Gaia: Giza gorputzeko barrunbe eta guneak.



2. UNITATE TEMATIKOA: ZITOLOGIA ETA HISTOLOGIA OROKORRA

2.1. Gaia: Zelula eukariotoaren egitura. Mintz plasmatikoa. Zitoplasma. Nukleoa.

2.2. Gaia: Ehunen sailkapena. Epitelio-ehuna. Ehun konektiboa. Muskulu-ehuna. Nerbio-ehuna.



3. UNITATE TEMATIKOA: GIZA ENBRIOLOGIA OROKORRA

3.1. Gaia: Ugalketa. Garapenaren lehen astea. Zigotoaren zatitzea/segmentazioa. Blastozistoaren sorrera. Enbrioi-ezartzea/inplantazioa

3.2. Gaia: Garapenaren bigarren astea. Bi orriko disko enbrionarioa (hozi-diskoa) garapena. Trofoblastoaren garapena. Amnioaren garapena. Bitelo zakuaren garapena. Sinusoideen garapena. Enbrioikanpoko zelomaren edo barrunbe korionikoaren garapena.

3.3. Gaia: Garapenaren hirugarren astea. Hiru orriko disko enbrionarioaren garapena. Gastrulazioa. Notokordaren sorrera. Enbrioibarneko zelomaren garapena. Bilo korionikoen garapena.

3.4. Gaia: 4. astetik 8. asterako garapena, enbrioiaren aldia. Organogenesia. Orri endodermiko, mesodermiko eta ektodermikoetatik eratorritako egiturak.



4. UNITATE TEMATIKOA: GIZA ANATOMIA

4.1. Gaia: Euskarri eta mugimendu funtzioekin erlazionatutako sistemen anatomia: Tegumentu sistema eta muskulueskeletikoa.

4.2. Gaia: Garraioa eta defentsa funtzioekin erlazionatutako sistemen anatomia: sistema kardiobaskularra eta linfatikoa.

4.3. Gaia: Arnasketa, digestioa, iraizketa eta ugalketa funtzioekin erlazionatutako sistemen anatomia: arnas sistema, digestio sistema, gernu sistema eta ugal sistema.

4.4. Gaia: Komunikazioa, kontrola eta integrazioa funtzioekin erlazionatutako sistemen anatomia: nerbio sistema, zentzu organoak eta sistema endokrinoa.

Elkarrekin erlazionatutako zenbait metodologia erabiliko dira:



KLASE MAGISTRALAK: Telepresentzialak izango dira (non bai jarduera presentzialak, bai online jarduerak, zein hauen konbinazioa aurreikusten den), eta ezaguera anatomikoak azalduko ditu irakasleak, ahozko azalpenak emanez proiektaturiko irudien laguntzaz. Ikasleek parte hartu dezakete bai galderak egiten, baita irakaslearen galderei erantzuten ere. Eztabaida promozionatuko da.



LABORATEGI-PRAKTIKAK: Presentzialak izango dira, eta banakoen artean 1,5m-ko tartea gorde ezin denean musukoa (maskara) erabiltzea derrigorrezkoa izango da. Ikasleak bere ezaguera anatomiko teorikoak sendotu, zabaldu eta sakondu beharko ditu. Horretarako, ikasleak esperimentatuko du eskuragarri dituen egitura anatomikoekin. Helburua errazteko ikasleak bete behar ditu irakasleak emandako gaiari dagozkion praktika bakoitzeko praktika-gidoiak. Praktikak derrigorrezkoak izango dira, ikasleak lehen deialdikoak badira. Praktikak egiten ez badira, aukera izango du amaierako ebaluaziora aurkezteko.



Ebaluazio jarraitua duten ikasleriaren baitan monitore jarduteko boluntarioak eskatuko dira.



Ebaluazio- eta kalifikazio-probak: ebaluatzeko baliagarriak diren probak ikasleriaren talde zein banako mailako progresioa aztertu eta jarraipena egiteko erabiliko dira, eta hautan aurretiaz ezarritako batzuk soilik ikasleak banaka kalifikatzeko baliagarriak izango dira.



JARDUERA EZ PRESENTZIALAK (ikasgelaz kanpokoak): Irakasgaiaren baitako elementuen ezagutza zein ulermenean sakontzeko jarduerak azalduko dira, zeinen artean portfolioa azpimarratzen den, ikaslearen ikasketa pertsonalarekin eta irakaslearekin tutoretzekin batera

• Ebaluazio Jarraituaren Sistema
• Azken Ebaluazioaren Sistema
• Kalifikazioko tresnak eta ehunekoak:
  • Test motatako proba (%): 70
  • Praktikak egitea (ariketak, kasuak edo buruketak) (%): 20
  • Portfolio (%): 10

Etika akademikoari eta egite ez-egokiak edo iruzurrak ebaluazio frogetan eta lan akademikoetan ekiditeko asmoz UPV/EHU-ko protokoloan aditzera ematen denaren arabera, irakasleak lehen klase egunean ikaslearen gida azaltzen duenean, zehaztasun handienarekin eta ahalik eta argien, ebaluazioari begira erabiliko diren materialak, baliabideak eta errekurtsoak (teknologikoak edo beste era batekoak) azalduko ditu.



Ohiko deialdian irakasgaia ebaluatzeko bi sistema daude: EBALUAZIO JARRAITUAREN SISTEMA eta AZKEN EBALUAZIOAREN SISTEMA. Ikasleak aukeratuko du sistema bat ala bestea.



Ebaluazio jarraituaren sistema:



Gaitasunetan oinarritutako ebaluazioa egingo da, jarraian adierazten den moduan haztatuta:

GE1: %15 (Test motatako proba idatzia %10, Ariketa praktikoak %5)

GE2: %5 (Test motatako proba idatzia %5)

GE3: %80 (Test motatako proba idatzia %55, Ariketa praktikoak %15, eta Portfolioa %10)



Irakasgaia gainditzeko, gaitasun guztiak gainditu behar dira modu independentean.



Test motako proba idatzia (AZTERKETA TEORIKOA): test motako idatzizko azterketa izango da, non erantzun anizduna hobetsiko den, eta horietako bakoitzean, 1, 2, 3 edo 4 erantzun zuzen egongo dira. Azken emaitza honela lortuko da: erantzun positibo bakoitza puntu bat izango da. 3 erantzun negatiborekin erantzun positibo bat kenduko da. Azterketa teorikoaren eta praktikoaren 5/10 lortzeko atal bakoitzaren %50 baino gehiago gainditu beharko da. Azterketa teorikoa hamarretik 4.5 batekin gainditzea derrigorrezkoa izango da laborategiko praktiken kalifikazioa gehitzeko. Ez da azterketa gaindituko (2.0) erantzun guztiak markatzen badira edo/eta erantzunetan lortutako puntu negatiboak erantzunetan lortutako puntu positiboen erdia baino gehiago badira.



LABORATEGIKO PRAKTIKAK: Maketak erabiliz, egitura anatomikoak ezagutzeko praktiken ebaluazioa burutuko da, bai praktiken baitan ta bai azkeneko azterketaren baitan azterketa praktikoa (bisua) buruturik. Halabeharrezkoa izango da azterketa praktikoa gainditzea azkeneko azterketa teorikoa egin ahal izateko.



PORTFOLIOA: Ikasleak berak ekoitzitako materialeak entregatzea eskatuko da, eta online egitea hobetsiko da, apunte laburren bilduma itxura harturik. Ebaluatzeko elementuak landutako materian sakontzeko baliagarriak izan daitezkeenak hartuko dira kontutan.



Proba hauek bai presentzialki zein online garatzeko aukera garaiz zehaztuko da, non ebaluazio jarraitua aurrez aurre egiterik ez balego, gaitasunen URRUTIKO EBALUAZIOA egingo den, proben oinarrizko ezaugarrik mantenduz.



2017ko martxoaren 13a, argitaratu da EHAAn Graduko Titulazio Ofizialetako Ikasleen Ebaluaziorako Arautegia:

Ikasleek aukera izango dute deialdiari uko egiteko. Horretarako eskaria irakasgaiko irakasleari egin beharko diote idatzi bidez(Ikus 8.3 art)



www.euskadi.eus/y22-bopv/eu/bopv2/datos/2017/03/1701311e.shtml



Azken ebaluazioaren sistema:



Ikasleak azken ebaluazio sistemaren bidez ebaluatuak izan daitezke, ebaluazio jarraituan parte hartu zein ez hartu. Hori gauzatu ahal izateko, ikasleak ebaluazio jarraituari uko egiten diola jasotzen duen idatzi bat aurkeztu beharko dio irakasgaiaren ardura duen irakasleari eta, horretarako, bederatzi asteko epea izango du, lauhilekoa hasten denetik kontatzen hasita, ikastegiko eskola egutegian zehaztutakoarekin bat.



Azken ebalauzioaren sisteman banakako proba idatzia eta ariketa praktikoa burutuko dira, jarraian adierazten den moduan haztatuta:

GE1: %15 (Test motatako proba idatzia %10, Ariketa praktikoak %5)

GE2: %5 (Test motatako proba idatzia %5)

GE3: %80 (Test motatako proba idatzia %65 eta Ariketa praktikoak %15)



Irakasgaia gainditzeko, gaitasun guztiak gainditu behar dira modu independentean.



Proba hauek bai presentzialki zein online garatzeko aukera garaiz zehaztuko da, non ebaluazio jarraitua aurrez aurre egiterik ez balego, gaitasunen URRUTIKO EBALUAZIOA egingo den, proben oinarrizko ezaugarrik mantenduz.



DEIALDIARI UKO EGITEA:



Deialdiari uko egiten dioten ikasleek "aurkezteke" kalifikazioa jasoko dute.



Ebaluazio jarraituaren kasuan, Graduko titulu ofizialetako ikasleen Ebaluazioaren Araudi erregulatzaileko 12.2 artikuluan jarritakoaren arabera, azken probaren pisua irakasgaiko kalifikazioaren % 40 edo hori baino txikiagoa denez, deialdiari uko egin nahi dioten ikasleek irakasgaiaren irakaskuntza aldia bukatu baino, gutxienez, hilabete lehenago egin beharko dute eskaria. Eskari hori idatziz aurkeztu beharko zaio irakasgaiaren ardura duen irakasleari.



Azken ebaluazioaren kasuan, azterketa egun ofizialean egin beharreko probara ez aurkezte hutsak ekarriko du automatikoki deialdiari uko egitea.

Ezohiko deialdian irakasgaia ebaluatzeko sistema bakarra AZKEN EBALUAZIOA izango da.



Ohiko deialdiaren pareko banakako proba idatziaren zein ariketa praktikoaren balorazioaren bidez egingo da. Ez ohiko deialdian ere halabeharrezkoa izango da proba praktikoa modu independentean gainditzea.



Ez ohiko deialdiko ebaluazioa aurrez aurre egiterik ez balego, gaitasunen URRUTIKO EBALUAZIOA egingo da, ohiko deialdian zehaztu den antzera.



Horrela eskatzen duen ikasleari, ohiko deialdian gainditutako gaitasunen emaitza gordeko zaio.



Gainera, ohiko deialdian ebaluazio jarraitua egitea aukeratu duten ikasleei, prestakuntza aldian gainditutako atalen edo proben emaitza gordeko zaie.



DEIALDIARI UKO EGITEA:



Deialdiari uko egiten dioten ikasleek "aurkezteke" kalifikazioa jasoko dute.

Azterketa egun ofizialean egin beharreko probara ez aurkezte hutsak ekarriko du automatikoki deialdiari uko egitea.

Irakasgaiaren aukezpenean adieraziko dira (atlas anatomikoak, praktiketako fitxak) eta ikasketa texto liburu hau gomendatzen da: HANSEN , JOHN T. :Netter Cuaderno de Anatomía para colorear.2ª edición. Ed. ELSEVIER New York, 2014.

Oinarrizko bibliografia

-ANNE M. GILROY, BRIAN R. MACPHERSON, LAWRENCE M. ROSS, MICHAEL SCHÜNKE, ERIK SCHULTE, UDO SCHUMACHER, MARKUS VOLL, KARL WESKER.: Prometheus. Atlas de Anatomía. 2ª Ed. Panamericana. 2013

-ANNE WAUGH, ALLISON GRANT. Ross and Wilson Anatomy and Physiology in Health and Illness, 12e. Churchill Livingstone. 2014.

-DAUBER,W.: Feneis. Nomenclatura anatómica ilustrada. 5ª Ed. Elsevier Masson, 2006.

-DRAKE, R.L.: Gray, Anatomía para estudiantes. Ed. Elsevier, Madrid 2014.

-DRENCKHAHN, WASCHKE. Benninghoff Compendio de Anatomía. Ed Panamericana. Madrid 2009.

-EYNARD A, VALENTICH M, ROVASIO R. Histología y Embriología del ser humano. Editorial Médica Panamericana,2008.

-HANSEN , JOHN T. :Netter Cuaderno de Anatomía para colorear.2ª edición. Ed. ELSEVIER New York, 2014.

- ASURABARRENA C. Anatomia eta Biologia Zelularra. 1ª ed. Elhuyar Edizioak; 2007.

-SUAREZ QUINTANILLA J.:Anatomía humana para estudiantes de Ciencias de la Salud. Ed Elsevier, Barcelona 2017.

-LLUSA, M.: Manual y Atlas Fotográfico de Anatomía del Aparato Locomotor. Ed. Panamericana, Madrid 2003.

-MCMINN, R.M.H.: A colour Atlas of Human Anatomy. Ed. Wolfe. Londres 1993.

-NETTER, F.H.: Atlas de Anatomía Humana. Ed. Masson. Barcelona 2014.

-SOBOTTA J.: Atlas de Anatomía Humana. Ed. Paramericana. 2.012.

Gehiago sakontzeko bibliografia

-F. PAULSEN: Sobotta, Atlas of Anatomy. 15ª Edition. 2011. Churchill Livingstone. 2011
- PRÓ EA. Anatomía Clínica. Editorial Médica Panamericana, 2014.
- ROSS MH, PAWLINA W. Histología. Texto y Atlas Color con Biología Celular y Molecular. Editorial MédicaPanamericana, 2013.
-SCHÜNKE, SCHULTE, SCHUMACHER.: Colección Prometheus. Texto y Atlas de Anatomía.
(3 Tomos). Ed. Panamericana 2011
-THIBODEAU, G.A. ; PATTON, K.T. Estructura y función del cuerpo humano. 14ª Ed. Ed. Elsevier. 2012
-TORTORA, DERRICKSON.: Principios de Anatomía y Fisiología Ed. Panamericana. 2013
- PAWLINA W. Ross. Histología. Texto y Atlas. Correlación con Biología Molecular y Celular. 8ª ed. Wolters Kluwer Health; 2020.
- PRÓ EA. Anatomía Clínica. 2ª ed. Editorial Médica Panamericana; 2014.
- ROHEN JW, YOKOCHI C, LÜTJEN-DRECOLL E. Atlas de Anatomía humana. Estudio fotográfico del cuerpo humano. 8ª ed. Elsevier; 2015
- SCHÜNKE M, SCHULTE E, SCHUMACHER U. PROMETHEUS. Texto y Atlas de Anatomía. Tomo 1. Anatomía General y Aparato Locomotor. 3ª ed. Editorial Médica Panamericana; 2015.
- SCHÜNKE M, SCHULTE E, SCHUMACHER U. PROMETHEUS. Texto y Atlas de Anatomía. Tomo 2. Órganos Internos. 3ª ed. Editorial Médica Panamericana; 2015.
- SCHÜNKE M, SCHULTE E, SCHUMACHER U. PROMETHEUS. Texto y Atlas de Anatomía. Tomo 3. Cabeza, Cuello y Neuroanatomía. 3ª ed. Editorial Médica Panamericana; 2015.
- WELSCH U. Sobotta. Histología. Editorial Médica Panamericana; 2014.

Aldizkariak

- ACADEMIA ANATOMICA INTERNATIONAL: https://aijournals.com/index.php/aanat
- ANNALS OF ANATOMY: https://www.sciencedirect.com/journal/annals-of-anatomy-anatomischer-anzeiger
- CLINICAL ANATOMY: https://onlinelibrary.wiley.com/journal/10982353
- INTERNATIONAL JOURNAL OF ANATOMICAL VARIATIONS: https://www.pulsus.com/international-journal-anatomical-variations.html
- JOURNAL OF ANATOMY: https://onlinelibrary.wiley.com/journal/14697580
- TISSUE AND CELL: https://www.journals.elsevier.com/tissue-and-cell

Web helbideak

- ANIMACIONES MÉDICAS DE NUCLEUS EN ESPAÑOL https://www.youtube.com/playlist?list=PLD24BB94BDCD572F8
- DESARROLLO EMBRIONARIO 1 Y 2 SEMANAS https://www.youtube.com/watch?v=4vRIeGk519w
- DIGITAL ANATOMIST INTERACTIVE ATLASES (UNIVERSITY of WASHINGTON) http://da.si.washington.edu/da.html
- GROSS ANATOMY DISSECTIONS (UNIVERSITY OF WISCONSIN SCHOOL OF MEDICINE AND PUBLIC HEALTH) https://videos.med.wisc.edu/events/65
- HOLE'S HUMAN ANATOMY AND PHYSIOLOGY (Shier), 12th Edition. http://glencoe.mheducation.com/sites/0042561336/
- KENHUB ANATOMY https://www.kenhub.com/
- MICHIGAN HISTOLOGY AND VIRTUAL MICROSCOPY LEARNING RESOURCES (UNIVERSITY OF MICHIGAN MEDICAL SCHOOL) http://histology.medicine.umich.edu/full-slide-list
- RESOURCES (UNIVERSITY OF MICHIGAN MEDICAL SCHOOL) https://sites.google.com/a/umich.edu/bluelink/resources
- THE AMERICAN ASSOCIATION OF ANATOMISTS https://www.anatomy.org/
- THE INTERNET PATHOLOGY LABORATORY FOR MEDICAL EDUCATION. THE UNIVERSITY OF UTAH ECCLES HEALTH SCIENCES LIBRARY https://webpath.med.utah.edu/
Sociedad Anatómica Española: http://www.sociedadanatomica.es/
The American Association of Anatomists: http://www.anatomy.org/
Visible Human Navigator: http://vhp.med.umich.edu/
Digital Anatomist Interactive Atlases: http://www9.biostr.washington.edu/da.html
http://anatquest.nlm.nih.gov/Anatline/vh/index.html
http://library.med.utah.edu/WebPath/HISTHTML/ANATOMY/ANATOMY.html
http://www.orlevidencia.org/enlaces1.htm#atlasanatomia
http://www.bartleby.com/107/
https://www.youtube.com/user/leonardocoscarelli/videos
https://www.youtube.com/playlist?list=PLD24BB94BDCD572F8
http://www.kscience.co.uk/animations/blood_system.swf
https://videos.med.wisc.edu/events/65/videos/
http://www.med.umich.edu/lrc/coursepages/m1/anatomy2010/html/courseinfo/video_index.html
http://histology.medicine.umich.edu/full-slide-list
http://www.secitologia.org/
http://www.ehu.es/seh/
http://library.med.utah.edu/Web