IRAKASGAIAREN AZALPENA ETA TESTUINGURUA ZEHAZTEA



4. ikasturtearen lehenengo lauhilekoaren eta 6 kredituko enborreko materia da Ingurumen Teknologiak irakasgaia. Ingeniaritza Elektrikoko Graduaren, Industria Elektronikoaren eta Automatikaren Ingeniaritzako Graduaren eta Ingeniaritza Mekanikoko Graduaren moduluaren partea da irakasgai hau.



Industria Ingeniaritza ikasleak ingurumen arazoen ikerketan sarraraztea da irakasgai honen helburua. Horrela, etorkizuneko lanbidearen jardunean sortuko zaizkien ingurumen arazoei irtenbide egokiak jartzen jakin ditzaten.



Urak, airea eta hondakinak tratatzeko teknologiak garatzen dira irakasgai honetan. Horiekin batera gai hauek ere landuko dira: Garapen Jasangarriaren Helburuak, IPPC arautegia –sarrerako gai batean-, kutsadura akustikoa eta Ingurumena Kudeaketarako Sistema desberdinen alderdi konparatiboak.



Lehenengo mailako Ingeniaritzaren Oinarri Kimikoak eta bigarren mailako Materialen Zientzia eta Ingeniaritza Termikoa irakasgaietan landutako ezagupen zientifikoetatik abiatzen da irakasgai hau. Prozesu industrialetan, energia elektrikoaren sorkuntzan edo garraioetan, besteak beste, sortutako ingurumenaren arazoen zergatiei helduko die irakasgaiak. Beste aldetik, uren, airearen, lurzoruen eta zarataren kutsadura kontrolatzeko gaur egungo teknologien egoera deskribatuko da, osasunean eta ingurumenean duten eraginak kontuan hartuz. Horretarako Europar Batasunak onartatutako kalitate muga balioak arautzen dituen esparru arauemaileari erreferentzia egingo zaio.





Lehenengo mailako Ingeniaritzaren Oinarri Kimikoak eta bigarren mailako Materialen Zientzia eta Ingeniaritza Termikoa irakasgaietan landutako ezagupen zientifikoetatik abiatzen da irakasgai hau. Prozesu industrialetan, energia elektrikoaren sorkuntzan edo garraioetan, besteak beste, sortutako ingurumenaren arazoen zergatiei helduko die irakasgaiak. Beste aldetik, uren, airearen, lurzoruen eta zarataren kutsadura kontrolatzeko gaur egungo teknologien egoera deskribatuko da, ingurumenaren arazoen muga-balioak arautzen dituzten legeriaren eremuak kontuan hartuz. Azkenean, Ingurumenaren Kudeaketarako Sistemak ISO 14001 eta EMAS ikertuko dira.

KONPETENTZIAK



C1. Identifikatu, enuntziatu eta ulertu uren, airearen eta hondakinen arazo globalak eta ingurumeneko eraginak. Aplikatu zientziaren oinarrizko kontzeptuak kutsaduraren arazoei eta ingurumen kalitateari. Planteatu hipotesiak eta ebazpideak ingeniaritzako berezko ereduak erabiliz.



C2. Komunikatu egokiro ingurumen teknologiei dagozkien berezko alderdiak, ezaguerak, prozedurak eta emaitzak berezko hiztegia eta terminologia eta bitarteko egokiak erabiliz.



C3. Analizatu eta baloratu irtenbide teknikoen ingurumen eta gizarte eragina garapen teknologikoek planteatzen dituzten desafioen aurrean jasangarritasun irizpideak aplikatuz.



C4. Ezagutu, ulertu, eta aplikatu Ingeniaritza Tekniko Industrialaren lanbidearen jardunetan derrigorrez bete behar diren legeria, zehaztapenak, arautegiak eta arauak, lanbidearen etika betearaziz. Aplikatu kalitatearen, segurtasunaren eta enpresa-ekonomia esparruaren oinarriak eta metodoak.



IRAKASGAIAREN IRAKASKUNTZAREN EMAITZAK



Gaitasunak 1, 3 eta 4



Ulertu ingurumenaren babespen globalerako kontzeptu hauen arteko erlazioa: kutsadura, ingurumena, Nazio Batuen Garapen Jasangarriaren Helburuak eta ingurumena orokorrean babesteko ezarri den IPPC arautegia (C3).

Identifikatu kutsatzaile primarioak eta bere jatorria uretan eta atmosferan. Ulertu kutsatzaile horien eboluzioa bere inguruetan. (C1).

Jakin bilatzen kutsatzaileari buruzko informazioa (legeria, igorpena, kontrolerako estazioak, txosten instituzionalak (C1).

Aplikatu kutsatzaileen sakabanatzea kalkulatzeko oinarrizko kontzeptuak (C1).

Analizatu uren edo airearen kutsatzaileak murrizteko edo kentzeko (UETG/ETAP eta UZAE/EDAR) aplikatzen diren irtenbide tekniko desberdinen abantailak eta desabantailak, jasangarritasun irizpideak eta indarrean dagoen esparru arauemailea aplikatuz (C1).

Erlazionatu kutsatzaileak eta bere eraginak materialetan, izaki bizidunetan eta ekosistemetan (C1).

Baloratu, era kritikoan, irismen luzeko eta mugaz gaineko prozesu kutsakorrak (C3)..

Ezagutu igorpenak mugatzen dituen eta airearen, uren eta zoruen kalitatea babesten dituen esparru arauemailea (C4).

Erlazionatu soinu bat karakterizatzeko erabiltzen diren aldagaiak, soinuak adierazteko unitateak, soinuen batura eta kendura eta soinua neurtzeko tresnak (C1).

Analizatu hiri hondakinen eta hondakin arriskutsuen jatorria eta konposizioa, eta baita ere hondakin horien kudeatzeko aukerak, hierarkia europarraren arabera (C1).

Alderatu hondakin arriskutsuen arriskugarritasuna murrizteko edo kentzeko tratamenduak. (C1).

Ezagutu indarrean dagoen esparru-arautegia hondakinak sailkatzeko eta kodifikatzeko eta zoruak eta hondakinak kudeatzeko (C4).

Egin Ingurumena Kudeatzeko Sistemak (IKS/SGA) diren ISO14001-en eta EMAS-en arteko analisi konparatiboa (C4).





Gaitasuna 2



Jakin talde-lana eta banakako lana egitea kutsaduraren eta ingurumen teknologiaren informazioa ulertzeko eta kudeatzeko,

Egin txosten idatziak eduki egokiekin eta ondo egituratuak, gaiari dagokion terminologia tekniko egokia erabiliz.

Planifikatu eta garatu ahozko aurkezpenak eskuratutako ezaguerak komunikatzeko



ISO 14001 Ingurumena Kudeatzeko Sistemei dagokionez eta Laneko Segurtasun eta Osasunaren Kudeatzeko Sistemen Zaratari dagokionez, 4. mailan ere ematen den Kudeaketa Integratuko Sistemak irakasgaiarekin koordinatzen dira irakasgai honen edukiak.

1. Gaia: Ingurumena eta jasangarritasuna. Ingurumena zer den. Kutsadura zer den. Nazio Batuen Garapen Jasangarriaren Helburuak. Ingurumenari buruzko arautegia eta legeria. IPPC eta aplikazio-sistemak.



2. Gaia: Kutsadura atmosferikoa. Atmosfera. Kutsatzaile motak: primarioak eta sekundarioak. Kutsaduraren eraginak. Alde makroekologikoak: berotegi efektua, euri azidoa eta ozono geruza. Esparru arauemailea. Isurtze balio mugak eta airearen kalitatea. Atmosferaren egonkortasuna. Tximinietatik isurtzen diren kutsatzaileen dispertsioa (eredu Gaussiarra). Partikulen eta gasen kontrol-teknologiak.



3. Gaia: Kutsadura akustikoa. Karakterizazioa: soinuaren propietate fisikoak. Zarataren neurketa, hedapena eta kontrola. Aplika daitekeen legeria.



4. Gaia: Uren kutsadura. Uraren propietate fisiko-kimikoak. Kutsatzaileen jatorria, sailkapena eta karakterizazioa. Kutsaduraren adierazleak. Isurkinek sortzen dituzten ondorioak. Ur naturalaren tratamendua: Ur Edangarrien Tratamendu Gune (UETG/ETAP) baten deskribapena eta industriarako ur-tratamenduak. Ur zikinen arazte prozesua (Ur Zikinak Arazteko Estazioak, UZAE/EDAR). Industriako Hondakin-Uren tratamendua (IHU/ARI). Araztutako ur zikinen berrerabilpena. Uraren kalitate irizpideak. Esparru arauemailea.



5. Gaia: Hondakinak eta lurzorua. Hondakinen jatorria, sailkapena eta karakterizazioa. Hiri Hondakinak (HH/RU) eta bere kudeaketa. HH/RU-en balorizazioa. Hondakin Arriskutsuak (HA/RP): jatorria eta sailkapena. HA/RP-ak identifikatzeko eta tratatzeko sistemak. Hondakinen eliminazioa: zabortegiak. Esparru arauemailea. Lurzoruen kutsadura eta erremediazioa.

6. Gaia: Ingurumena Kudeatzeko Sistemak (IKS/SGA): EMAS araudia. ISO 14001-ren eta EMASen arteko desberdintasunak.



Kutsadura Atmosferikoa, Uren eta Zoruen Kutsadura eta Hondakinak dira gai-bloke garrantzitsuenak, jardunbide profesionalerako gailentasun handienekoak baitira.



Eduki praktiko-esperimentalik ez dago baina bai baliabide informatikoen erabilpena, non txostenak, kontrol sareen datuak eta irakasgaiarekin erlazionatuta dauden beste informazioak kontsultatu eta eztabaidatuko diren.

Klase Magistralak, Ordenagailu Praktikak eta Mintegiak dira irakaskuntza motak. Horrez gain, klasean landutako irakasgaiekin erlazionatuta dauden beste ekintzak proposatuko dira ere, hala nola, enpresetarako bisitak (landa praktikak), kalifikazio altuko profesionalen hitzaldiak, ingurumenaren arloko erakunde garrantzitsu batek (IHOBEk adibidez) antolatutako jardunaldi teknikoetara joatea, eta abar.



Klase magistraletan (ikasle ugari biltzen dituena) C1, C3 eta C4 konpetentziak landuko dira. Klase horietan irakasleak materiaren edukiak azalduko ditu zenbait bitarteko erabiliz, alegia, ariketen ebazpena proposatuz -nahiz bakarka nahiz taldeka-, bideo argitzaileak ikusiz eta eztabaidatuz, arautegia edo web interesgarriak bilatuz, eta abar.



Klase Magistralak, Ordenagailu Praktikak eta Mintegiak dira irakaskuntza motak. Horrez gain, klasean landutako irakasgaiekin erlazionatuta dauden beste ekintzak proposatuko dira ere, hala nola, enpresetarako bisitak (landa praktikak), kalifikazio altuko profesionalen hitzaldiak, ingurumenaren arloko erakunde garrantzitsu batek (IHOBEk, edo BIEk adibidez) antolatutako jardunaldi teknikoetara joatea, eta abar.



Klase magistraletan (ikasle ugari biltzen dituena) C1, C3 eta C4 konpetentziak landuko dira. Klase horietan irakasleak materiaren edukiak azalduko ditu zenbait bitarteko erabiliz, alegia, ariketen ebazpena proposatuz -nahiz bakarka nahiz taldeka-, bideo argitzaileak ikusiz eta eztabaidatuz, arautegia edo web interesgarriak bilatuz, eta abar.



Beste aktibitateak proposa daitezke ere, hala nola, irakasgaiarekin erlazionatuta dauden artikulu zientifikoei buruz edo txosten instituzionalei buruz edo arautegiari buruz bakarkako lanak. Kasu horietan irakasleak ebaluatuko ditu egindako txosten idatziak edo/eta gelan bertan egindako ahozko aurkezpenak.



Mintegietan eta Ordenagailu Praktiketan konpetentzia guztiak, C2-a barne (ezaguerak, prozedurak eta emaitzak komunikatzeko aipatzen duena), landuko dira metodologia aktiboak erabiliz. Galdera-sorta eta ariketa-bilduma eskainiko zaie ikasleei, hasiera batean bakarka lan dezaten eta horren ostean era partizipatiboago batean irakaslearen laguntzarekin. Bilduma hauek, alde batetik, materia ulertzeko balioko dute eta, beste aldetik, ikasleak berak irakasgaian egiten dituen aurrerapenak baieztatzeko (autoebaluazioa). Irakasleak, nahiz klasean nahiz tutoretzan, ikasteko prozesua hobetzeko erremintak eskeiniko dizkie ikaslei.



Irakasleak proposatutako aktibitate zientifiko-teknikoak landuko dira ere bai, ikasleek lan taldeak osatuko dituzte informazioa arakatzeko eta eztabaidatzeko, txosten idatziak burutzeko, ahozko aurkezpenak egiteko, eta abar. Ikasleek aldez aurretik jakingo dituzte ezarritako ebaluazio-irizpideak.



Beraz, garrantzitsutzat hartzen da ikaskuntza autonomoa bultzatzea, bakarkako lanaren eta taldeko lanaren konbinazio bezala ulertuz.



Osasun egoerak aurrez aurreko irakaskuntza edota ebaluazioa eragotziz gero, onlineko jarduerara joko da eta ikasleei aldaketa horren berri emango zaie.

• Ebaluazio Jarraituaren Sistema
• Azken Ebaluazioaren Sistema
• Kalifikazioko tresnak eta ehunekoak:
  • Garatu beharreko proba idatzia (%): 80
  • Banakako eta taldeko lanak (ariketen ebazpena, lan monografikoak, ahozko aurkezpenak, arautegiaren kontsultak, etabar) (%): 20

OHIKO DEIALDIA: ORIENTAZIOAK ETA UKO EGITEA



Etengabeko ebaluazioa:



Lehenengo partzialeko azterketa: lauhilekoaren erdian egingo den idatzitako proba bat da. Erantzun motzeko galderak, erantzun arrazoitutako galderak eta ariketak izango dituena. Azken notaren %40a balioko du.



Irakasleak proposatutako zereginak: talde-lanak, ahozko aurkezpenak, ihardunaldi teknikoetara joan eta laburpenak egin, enpresetara joan eta txostenak egin, eta abar. Azken notaren %20a balioko du.





Bigarren partzialeko azterketa: urtarrileko deialdi ofizialean egingo den idatzitako proba bat da. Erantzun motzeko galderak, erantzun arrazoitutako galderak eta ariketak izango dituena. Azken notaren %40a balioko du.



Lehenengo partziala gainditu ez duenak berriro egin beharko du zati hori urtarrileko deialdi ofizialean.



Aurreko kalifikazioen baturaz lortuko da azken kalifikazioa. Dena den, batura egin ahal izateko, froga idatzi bana (partzialak) gainditu beharko da,





Azkeneko Froga:



UPV/EHUko Ikasleen Ebaluazioaren Gestiorako Araudiaren 8. artikuluaren 3. puntuari heltzen dioten ikasleek azken froga bat egin ahalko dute.



“Ikasleek eskubidea izango dute azken ebaluazio bidez ebaluatuak izateko, etengabeko ebaluazioan parte hartu zein ez hartu. Eskubide hori baliatzeko, ikasleak etengabeko ebaluazioari uko egiten diola jasotzen duen idatzi bat aurkeztu beharko dio irakasgaiaren ardura duen irakasleari eta, horretarako, bederatzi asteko epea izango du lauhilekoko irakasgaien kasuan edo 18 astekoa urteko irakasgaienean, ikastegiko eskola egutegian zehaztutakoarekin bat lauhilekoa edo ikasturtea hasten denetik kontatzen hasita”



Urtarrileko deialdi ofizialean egingo den azken froga horrek erantzun motzeko galderak, erantzun arrazoitutako galderak eta ariketak izango ditu eta irakasgaiaren notaren %100a balioko du.



Deialdiari uko egitea: Ohizko deialdian, data ofizialean deitutako azterketara aurkeztu ez den ikasleak ”Ez Aurkeztua” (E.A.) kalifikazioa izango du aktetan.



Osasun egoerak aurrez aurreko irakaskuntza edota ebaluazioa eragotziz gero, onlineko jarduerara joko da eta ikasleei aldaketa horren berri emango zaie.

EZOHIKO DEIALDIA: ORIENTAZIOAK ETA UKO EGITEA



Etengabeko ebaluazioa jarraitu ala ez, ohiko deialdian irakasgaia gainditu ez duten ikasle guztiek azken azterketa bat egiteko eskubidea izango dute. Azken azterketa honek, erantzun motzeko galderak, erantzun arrazoitutako galderak eta ariketak izango ditu eta irakasgaiaren notaren %100a balioko du.



Ohiko deialdian etengabeko ebaluazioa jarraitu duen ikasleak erabaki beharko du, azterketaren momentuan bertan, ea irakasleak proposatutako zereginen nota mantendu nahi duen ala ez. Baietz, azterketaren kalifikazioa %80koa izango da. Ezetz, %100ekoa.



Deialdiari uko egitea: Ezohiko deialdian, data ofizialean deitutako azterketara aurkezten ez den ikasleak ”Ez Aurkeztua” (EA) kalifikazioa izango du aktetan.



Osasun egoerak aurrez aurreko irakaskuntza edota ebaluazioa eragotziz gero, onlineko jarduerara joko da eta ikasleei aldaketa horren berri emango zaie.

NAHITAEZ ERABILI BEHARREKO MATERIALAK

Irakasle bakoitzak bere ikasleei argitaratzen dizkien irakaskuntza-materialak.

Ikasle guztientzat komunak diren eta autoikaskuntza eta autoebaluazioa errazten dituen galdera-sorta eta ariketak

Oinarrizko bibliografia

1. Baird C. y Cann M. Química ambiental. Barcelona: Reverté, 2014.

2. Lanas P.M. Conocimiento, evaluación y control del ruido. San Sebastián: APA (Asociación para la Prevención de Accidentes), 2000.

3. Masters G.M., Ela W. P. Introducción a la ingeniería medioambiental. Madrid: Pearson-Prentice Hall, 2008.

4. Orozco Carmen, González Mª Nieves. Problemas resueltos de contaminación ambiental. Madrid: Thomson-Paraninfo, 2003.

5. Orozco Carmen, Pérez A. Contaminación ambiental. Madrid: Thomson-Paraninfo, 2008.

6. Mateos Sánchez, Esperanza. Contaminación atmosférica. Bilbao: Servicios de Publicaciones EUITI, 2004.

7. Mateos Sánchez, Esperanza. Contaminación del agua. Bilbao: Servicios de Publicaciones EUITI, 2004.

8. Mateos Sánchez, Esperanza. Los residuos y su gestión. Estudio de impacto ambiental. Bilbao: Servicios de Publicaciones EUITI, 2004

Gehiago sakontzeko bibliografia

1. Colomer Mendoza F. J. Tratamiento y gestión de residuos sólidos. Valencia: Universidad Politécnica de Valencia, 2007.
2. Elías X. (editorea). Reciclaje de residuos industriales. Residuos sólidos urbanos y fangos de depuradora. Madrid: Díaz de Santos, 2ª Edición, 2009.
3. Ferrando M., Granero J. Gestión y minimización de residuos. Madrid: FC editorial, 2011.
4. Gómez Orea D. Recuperación de espacios degradados. Mundi-Prensa Libros, 2007.
5. Muñoz Andrés V., Martín Nevskala D. Bases de la ingeniería ambiental. Madrid: UNED Ciencias Ambientales, 2007.
6. Osorio F., Torres Rojo J.C., Sánchez Bas M. Tratamiento de aguas para la eliminación de microorganismos y agentes contaminantes. Madrid: Díaz de Santos, 2010.
7. Rodríguez Jiménez J.J., Irabien Gulías A. Gestión sostenible de los residuos peligrosos. Madrid: Síntesis, 2013.
8. Spiro T.G. y Stigliani W.M. Química ambiental. Madrid: Pearson, 2007.

Aldizkariak

ALDIZKARIAK(IITUE-Bilbo)

Ingeniería Química
Residuos
Ingeniería del Agua
Tecnología del Agua
Energía

Web helbideak

Interneteko helbide interesgarriak

Ingurumenari buruzko informazioa:
https://www.euskadi.eus/web01-a2inginf/eu/contenidos/informacion/difusion_inf_ambiental/eu_info/index.shtml

Eusko Jaurlaritzako Ingurumen, Lurralde Plangintza eta Etxebizitza Saila: https://www.euskadi.eus/eusko-jaurlaritza/ingurumena/

Eusko Jaurlaritzaren Airearen Kalitatea Kontrolatzeko Sarea: http://www.ingurumena.ejgv.euskadi.eus/r49-aa17a/es/aa17aCalidadAireWar/datohistorico?locale=eu

IHOBEk argitaratuak: https://www.ihobe.eus/argitalpenak

Espainiako Trantsizio Ekologiko eta Erronka Demografikorako Ministerioa: https://www.miteco.gob.es/es/

European Environment Agency (EEA):
https://www.eea.europa.eu//publications/air-quality-in-europe-2019

2017eko Espainiako Airearen Kalitatearen Txostena: https://www.miteco.gob.es/es/calidad-y-evaluacion-ambiental/temas/atmosfera-y-calidad-del-aire/informeevaluacioncalidadaireespana2017_tcm30-481655.pdf

2015ko Espainiako Ingurumen Perfila (adierazletan oinarritutako txostena):
https://www.miteco.gob.es/es/calidad-y-evaluacion-ambiental/publicaciones/perfil_ambiental_2015.aspx

2015eko Espainiako Airearen Kalitatearen Txostena Ekologistak Martxan:
https://www.ecologistasenaccion.org/IMG/pdf/informe-calidad-aire-2015.pdf