Herri lanetan, zenbait lan ondo garatzeko, bai ikuspuntu tekniko eta bai ingurugiroaren ikuspuntutik, ezinbestekoa da lurrazpiko eta lurrazaleko uren portaerari buruz oinarrizko ezagutza izatea eta honela, ur hauek gure lanetan izan dezaketen eragina ebaluatzeko eta aurreikusteko gai izatea. Eta baita ere egingo ditugun lanak lurrazaleko eta lurrazpiko uren gain izan dezaketen eragina.

Lurrazaleko eta lurpeko hidrologia ikasgaian, uraren zikloaren parte diren gainazaleko eta lurrazpiko uren dinamika ikasten da. Ur hauen dinamika baldintzatzen dituzten faktore klimatikoak, topografikoak, hidraulikoa eta hidrokimikoak ikasten dira, eta hauen eragina herri lanetan.

Helburua:Printzipuio hidrologikoak ezagutu, ulertu eta bai lurrazaleko bai lurrazpiko hidrogeologian erabiltzea.



Konpetentzia espezifikoak:

M02CM08- Lurrazaleko eta lurpeko hidrologiako oinarrizko kontzeptuak ezagutzea.



Zeharkako konpetentziak (2. domeinua):

MEC1: Ikasleek frogatzea bigarren mailan landutako gaiak ikasi eta ulertu dituztela, aurretik zekitenetik abiaturik.

MEC3: Problemak ebazteko datu pertinenteak bildu eta interpretatzea, eta ebazpena justifikatzen jakitea, alde zientifiko-teknikoak kontuan hartuta.

1) Hidrogeologia kontzeptua, oinarrizko kontzeptuak. Ziklo hidrologikoa. Prerzipitazioa, lurrinketa eta ebapotranspirazioa, kondentsazioa, interzepzioa, infiltrazioa, perkolazioa, urketa, iragaztea.



2) Prezipitazioa, motak, banaketa denborala eta areala, modelizazioa, analisi frekuentziala, galerak.



3) Gainazal hidrologia. Arroen ezaugarriak, forma erliebea, ordena, kontzentrazio denbora.



4) Gainazal eskorrentia. Uraldien propagazioa. Faktoreak, neurketa, gastu-kurbak, hidrogramak, unitarioa, HU sintetikoa, S hidrograma, método hidrometeorologikoak.



5) Ur fluxuak arroketan. Beddin, Darcy. Ingurune porotsuetan ur estatikoak eta dinamikoak, gradientea, iragazkortasuna eta eroankortasun hidraulikoa.



6) Lurrazpiko kaptazioen hidraulika. Akuifero motak, baliabide hidrikoak, putzuen hidraulika, gradientea eta fluxu sareak.



7) Putzuen eta piezometroen eraikuntza, drenai naturala, manantialak, zundaketak, legar filtroak eta artekadun tutuak, punpaketa ekipoak eta instalazioak.



8) Lurrazpiko uren kimismoa, ezaugarri kimiko físikoak. Kutsadura foko desberdinak.



9) Lurrazpiko uraren balio kosteak.



10) Ikerketa edo txosten hidrogeologikoak, jarraitu beharreko irizpideak herri lanetan.

Ikasgai honetan jarduera eta lan saio ezberdinak egingo dira:



KLASE MAGISTRAL SAIOAK:

Irakasleak gai zerrendan dauden kontzeptuei buruz azalpenak emango ditu. Ordenagailuz edo beste modu batean prestatutako material grafikoaz baliatuko da azalpen hauek laguntzeko.



ARIKETA EBAZTEKO SAIOAK (GELAKO PRAKTIKA KETA ORDENAGAILU PRAKTIKAK):

Saio hauetan, kasu eta ariketak ebatziko dira. Irakasleak gelan planteatzen dituen ariketa eta kasuei buruz hausnarketa eta ebazpena egingo da eta baita ere hauen zuzenketa.



BANAKAKO IKASTE SAIOAK:

Ikasleak gelan azaldutako kontzeptuak eta edukiak ikasiko ditu. Sortutako zalantzak argitzeko tutoretza orduak erabiliko dira.

• Azken Ebaluazioaren Sistema
• Kalifikazioko tresnak eta ehunekoak:
  • Garatu beharreko proba idatzia (%): 60
  • Praktikak egitea (ariketak, kasuak edo buruketak) (%): 40

Ikasgaia ebaluazio jarraiaren bitartez ebaluatua izango da:



-Ordenagailuko praktikek nota orokorraren % 5-a balio dute. (Gainazaleko Hidrologia)



-Gainazaleko Hidrologian proposatutako ariketek edo lanek nota orokorraren %20-a balio dute.



-Lurrazpiko Hidrologian proposatutako ariketek edo lanek nota orokorraren % 15-a balio dute.



- Garatu beharreko bi proba egingo dira, bat Gainazaleko Hidrologiaren ingurukoa eta %25-eko pisua duena, eta bestea Lurrazpiko Hidrologiaren ingurukoa eta %35-eko pisua duena. Klase magistraletan eta gelako praktiketan ikusitako gai-zerrenda guztia sartuko da.



Praktiketan, ariketetan edo lanetan lortutako puntuak gehitzeko, idatzizko frogetan gutxienez 4 puntu (10 puntutik) lortu beharko dira.



Ikasgaia gainditzeko gutxienez 4 puntu (10 puntutik) lortu beharko dira, (Gainazaleko Hidrologian eta Lurrazpiko Hidrologian) eta atal bien arteko bataz bestean 5 puntu edo gehiago (10 puntutik).

Bi azterketetara aurkezten ez direnak, deialdiari uko egiten diotela ulertuko da.



Ikasleek ebaluazio jarraiari uko egiteko aukera dute kurtsoa hasi eta 9. astera arte. Horretarako eskaria ikasgaiko koordinatzaileari egin beharko diote idatzi baten bitartez. Ebaluazio jarraiari uko egiten dioten ikasleek, %100-a balio duen idatzizko froga baten bitartez ebaluatuak izango dira. % 50-a Gainazaleko Hidrologiari dagokio eta Lurrazpiko Hidrologiari gainontzeko % 50-a.



Ikasgaia gainditzeko gutxienez 4 puntu (10 puntutik) lortu beharko dira, (Gainazaleko Hidrologian eta Lurrazpiko Hidrologian) eta atal bien arteko bataz bestean 5 puntu edo gehiago (10 puntutik).



Osasun egoerak aurrez aurreko irakaskuntza edota ebaluazioa eragotziz gero, onlineko jarduerara joko da eta ikasleei aldaketa horren berri emango zaie

OHIKO DEIALDIAN EBALUAZIO JARRAIAREN BITARTEZ EBALUATUTAKO IKASLEAK



Garatu beharreko bi proba egingo dira, bat Gainazaleko Hidrologiaren ingurukoa eta %25-eko pisua duena, eta bestea Lurrazpiko Hidrologiaren ingurukoa eta %35-eko pisua duena. Klase magistraletan eta gelako praktiketan ikusitako gai-zerrenda guztia sartuko da.



Ohiko deialdian ikasgaiaren atalen bat gaindituta duten ikasleei (Lurrazpiko Hidrologia edo Gainazaleko Hidrologia) nota gordeko zaie bakarrik deialdi honetara arte.



Praktiketan, ariketetan edo lanetan lortutako puntuak gehitzeko, idatzizko frogetan gutxienez 4 puntu (10 puntutik) lortu beharko dira. Ikasgaia gainditzeko gutxienez 4 puntu (10 puntutik) lortu beharko dira (Gainazaleko Hidrologian eta Lurrazpiko Hidrologian) eta atal bien arteko bataz bestean 5 puntu edo gehiago (10 puntutik).



Bi azterketetara aurkezten ez direnak, deialdiari uko egiten diotela ulertuko da.



EBALUAZIO JARRAIARI UKO EGIN DIOTEN IKASLEEK



% 100-a balio duen idatzizko froga baten bitartez ebaluatuak izango dira. Ikasgaia gainditzeko gutxienez 4 puntu (10 puntutik) lortu beharko dira, (Gainazaleko Hidrologian eta Lurrazpiko Hidrologian) eta atal bien arteko bataz bestean 5 puntu edo gehiago (10 puntutik).



Osasun egoerak aurrez aurreko irakaskuntza edota ebaluazioa eragotziz gero, onlineko jarduerara joko da eta ikasleei aldaketa horren berri emango zaie.

Gelan emandako teoriaren apunteak.
Gelan egindako ariketak.

Oinarrizko bibliografia

- Hidrología en la Ingeniería. Monsalve Saenz, G. Alfaomega.

- Fundamentos de hidrología de superficie. Francisco Javier Aparicio Mijares. Limusa 2006

- Hidrología práctica. Eduardo Martínez Marín. Colegio de Ingenieros de Caminos, Canales y Puertos. Madrid 2005

- Hidrología subterránea. Custodio, E.; Llamas, M.R. Omega. Barcelona.1976.

- Pozos y Acuíferos. Técnicas de evaluación mediante ensayo. Villanueva Martínez, M.; Iglesias López, A. IGME.1984.

- Aguas subterráneas. Captación y aprovechamiento. Martínez, J.; Ruano, P. PROGENSA.1998.

Gehiago sakontzeko bibliografia

DOMENICO, P., SCHWARTZ, F. (1990). Physical and Chemical Hydrogeology. Ed. John Wiley & Sons, Inc. 824 p.
FETTER, C. (1980). Applied Hydrogeology. Ed. Bell & Howell Comp. 488 p.
FREEZE, R., CHERRY, J. (1979). Groundwater. Ed. Prentice Hall, Inc. 640 p.
HORNBERGER, G. et al (1998). Elements of Physical Hydrology. J. Hopkins Univ. Press.
PULIDO, A. (2007). Nociones de Hidrogeología para Ambientólogos. Ed. Univ. Almería. 492 p.
WATSON, I., BURNETT, A. (1995). Hydrology: An environmental approach. CRC Pub. 702 p.
EVE (1996). Mapa hidrogeológico del País Vasco/Euskal Herriko Mapa Hidrogeologikoa.

Aldizkariak

- Ingeniería Civil
- Ingeniería del agua
- Revista de Obras Públicas
- Tecnología del agua
- Energía: Ingeniería energética y medioambiental

Web helbideak

Fundamentals of Ground Water: http://bcs.wiley.com/he-bcs/Books action=index&itemId=0471137855&itemTypeId=BKS&bcsId=1316
Basic Ground-water Hydrology: http://pubs.er.usgs.gov/usgspubs/wsp/wsp2220
Ground Water and Surface Water A Single Resource: http://water.usgs.gov/pubs/circ/circ1139/

Red básica para el control de aguas subterráneas (Gobierno Vasco / Eusko Jaurlaritza): http://www.telur.es/redbas/
Agencia del Agua de la Cuenca Aturri-Garona: www.eau-adour-garonne.fr
Uraren Euskal Agentzia: http://www.uragentzia.euskadi.net
Diputación Foral de Gipuzkoa: www.gipuzkoa.net/obras-hidraulicas
Diputación Foral de Bizkaia: www.bizkaia.net/Ingurugiro/Hidrologia
Confederación Hidrográfica del Ebro: http://www.chebro.es
Confederación Hidrográfica del Cantábrico: http://www.chcantabrico.es
Gobierno de Navarra: http://www.navarra.es/home_es/Temas/Medio+Ambiente/Agua/