“Hondakinen kudeaketa” irakasgaiak hondakinek sortzen dituzten ingurumen-arazoei, ekonomia zirkularrari, araudi erregulatzaileari, kudeaketa-protokoloei, hondakinak tratatzeko teknologiei (arriskutsuak eta hiri-solidoak) eta hondakinen minimizazioari eta balorizazioari buruzko oinarrizko ezagutzak eskuratzeko aukera ematen die ikasleei.

«Hondakinen kudeaketa» hautazko irakasgaia da, 4. mailako (1. lauhilekoa) 6 ECTS kreditukoa, eta Farmazia Fakultatean ematen da Ingurumen Zientzietako Graduan.

Hondakinen kudeaketa ikasiz ikasleek eskuratzen dituzten ezagutzek eta gaitasunak, hautazko irakasgaietako ezagutzekin batera (“Energia-kudeaketa eta ekoeraginkortasuna” eta “Atmosferaren kimika”), jarduera antropogenikoetan sortutako hondakinen (solidoak) eta efluenteen (likidoak eta gaseosoak) kudeaketa integralerako behar diren oinarri zientifiko-teknologikoak ematen dituzte.

Gainera, ikasgai honetan eskuratzen diren hondakinen kudeaketari buruzko ezagutzak eta gaitasunak oso erabilgarriak dira Ingurumen Zientzietako graduatu batentzat; izan ere, hondakinen sorrerarekin eta kudeaketarekin lotutako arazoei aurre egiten jakin behar du, eta kudeaketa integralerako bide gisa minimizazioa eta balorizazioa bultzatzeko gai izan behar du. Irakasgai hau ikasiz, horretarako beharrezkoa den oinarrizko prestakuntza lortzen da.

GAITASUN OROKORRAK ETA BASIKOAK



- G002 - Planteamentu transdisziplinarrak duten ingurumen-proiektuak planifikatzea eta garatzea.

- G003 - Ingurumen-arloan zeregin profesionalak - irakasleak edo ikertzaileak barne – garatzen dituzten lantaldeetan integratzea.

- G006 - Enpresan ingurumen-kudeaketako sistemak egitea, ezartzea eta mantentzea, eta osasunerako ingurumen-arriskuak ezagutzea, aztertzea eta prebenitzea.

- CB1 - Ikasleek bigarren hezkuntza orokorraren oinarritik abiatzen den ikasketa-arlo batean ezagutzak badituztela eta ulertzen dituztela frogatu izana, eta testuliburu aurreratuetan oinarritzen den arren, beren ikasketa-eremuaren abangoardiako ezagutzak eskatzen dituzten alderdi batzuk barne hartzen dituen maila batean aurkitu ohi dela.

- CB2 - Ikasleek beren ezagutzak beren lanari edo bokazioari modu profesional batean aplikatzen jakitea, eta beren ikasketa-eremuaren barruan argudioak landuz eta defendatuz eta problemak ebatziz frogatu ohi diren gaitasunak izatea.

- CB3 - Ikasleek datu garrantzitsuak bildu eta interpretatzeko gaitasuna izatea (normalean, beren ikasketa-eremuaren barruan), gai sozial, zientifiko edo etiko garrantzitsuei buruzko hausnarketa barne hartzen duten iritziak emateko.

- CB4 - Ikasleek informazioa, ideiak, arazoak eta konponbideak helarazi ahal izatea publiko espezializatu zein ez-espezializatu bati.

- CB5 - Ikasleek ondorengo ikasketei autonomia handiz ekiteko beharrezkoak diren ikaskuntza-trebetasunak garatu izana.



GAITASUN ESPEZIFIKOAK



- Enpresetan eta administrazioetan aplikatzekoak diren ingurumen-kudeaketako sistemei buruzko ezagutza orokorrak eskuratzea. (M05CM01)

- Enpresan eta administrazioan ingurumen-kudeaketa planifikatzea eta garatzea, eskura dauden informatika-tresnak erabiliz. (M05CM02)



ZEHARKAKO GAITASUNAK

- Hainbat iturritatik aplikatutako gai bati buruzko informazioa erabiltzeko, behar bezala interpretatzeko, ondorio esanguratsuak ateratzeko eta jendaurrean aurkezteko gai izatea. (G009)

- Talde-lana: Lantalde batean informazioa, ideiak eta proposamenak trukatzea, helburu zientifikoak eta/edo profesionalak lortzeko (G010)



IKASKUNTZA-EMAITZAK



IE1. Sailkatzen ditu hainbat eremutan sortutako hondakinen izaera toxikoa eta/edo arriskutsua, eta balioesten du haien ingurumen-kudeaketa, indarrean dagoen legeriaren arabera.

IE2. Hondakin mota nagusiak tratatzeko hainbat aukera proposatzen ditu, ekipo egokienak eta, oro har, hondakinen tratamendua - fisiko-kimikoa, termikoa eta egonkortze-biltegi kontrolatua - osatzen duten etapetarako ezaugarriak kontuan hartuta, iraunkortasun-irizpideak erabilita.

IE3. Industria-hondakin mota nagusiak tratatzeko hainbat aukera proposatzen ditu, eta, horretarako, haien etapa guztiak eta alternatiba bakoitzaren abantaila eta desabantaila teknologikoak eta iraunkortasunekoak sekuentzialki deskribatzen ditu.

IE4. Ezartzen du enpresa baten hondakin arriskutsuak kudeatzeko protokoloa (sailkapena, etiketatzea, biltegiratzea, biltzea eta lotutako burokrazia).

IE5. Zorrotz erabiltzen du terminologia egokia ezagutzak behar bezala komunikatzeko, eta zuzen adierazten du ahozko eztabaidetan eta arlo horretako txosten teknikoetan.

IE6. Ulertzen (gaztelaniaz eta ingelesez), interpretatzen eta zalantzan jartzen du baliabide bibliografikoetatik datorren informazio zientifiko-tekniko berria -mota eta formatu desberdinetakoak -, ikasteko interesa eta modu autonomoan egiteko gaitasuna garatuz.

IE7. Jarrera arduratsua eta ordenatua hartzen du, bai bakarkako lanean, bai lankidetzakoan.

IE8. Taldean lan egiten du: informazioa, ideiak eta proposamenak trukatzen ditu helburu zientifikoak eta/edo profesionalak lortzeko.

1. gaia. Hondakinen eragindako ingurumen-arazoak

2. gaia. Ekonomia zirkularra

3. gaia. Sarrera eta araudia

4. gaia. Hondakin motak: identifikazioa eta kodetzea.

5. gaia. Hondakin arriskutsuen etiketak.

6. gaia. Hondakin arriskutsuen minimizazioa.

7. gaia. Hondakin arriskutsuak kudeatzeko protokoloak.

8. gaia. Hondakin arriskutsuak tratatzeko teknologiak eta gordailua eta biltegiratze kontrolatua.

9. gaia. Hiri-hondakin solidoen kudeaketa.

AURREZ AURREKO JARDUERAK



KLASE TEORIKOAK (36 h)



Klase magistraletan, saio bakoitzaren helburuak lortzeko kontzeptu teorikoak transmititzen dira. Azalpenak osatzeko, galdera praktiko ezberdinak eztabaidatzen dira, modu honetan ezarritako gaitasunak eskuratzea ahalbidetzen dute. Galdera horiek banaka edo modu kooperatiboan ebazten dira.



GELA PRAKTIKAK (15 h)



Saio hauetan klase magistraletan eskuratutako ezagutza teorikoak praktikan jartzeko ariketak eta jarduera praktikoak egingo dira. Hauek, banaka zein taldeka egiten dira.



ORDENAGAILU PRAKTIKAK (9 h)



Gehien bat, jarduera kooperatiboak egiten dira. Jarduera horiek klase magistraletan garatutako eduki teoriko-praktikoak aplikatzera eta ikaskuntza-helburuak lortzera bideratuta daude.



TUTORETZAK



Tutoretzak, banakakoak zein taldekakoak, honakoetarako erabiliko dira, besteak beste: dudak argitzeko, lanak eta ariketak bideratzeko, ikaslearen ikasketa prozesua aztertzeko, errendimendu akademikoa hobetzeko proposamenak egiteko, etab. Orokorrean, borondatezko jarduera da (banakakoa zein taldekakoa) eta ikasleak eskatuta egingo da.



AURREZ AURREKO EZ DIREN JARDUERAK (90 h)



Ikasleek ikasgelan azaldutako eduki teorikoak landu behar dituzte, eta ikaskuntza-helburuak lortzeko eta ikasgaiari esleitutako gaitasunak garatzeko planifikatutako jarduerak edo zereginak egin behar dituzte.



*Osasun egoerak aurrez aurreko irakaskuntza eragotziz gero, UPV/EHU-ko baliabide informatikoen bitartez (Webex, eGela, etab.) onlineko jarduerara joko da.

• Ebaluazio Jarraituaren Sistema
• Azken Ebaluazioaren Sistema
• Kalifikazioko tresnak eta ehunekoak:
  • Garatu beharreko proba idatzia (%): 55
  • Banakako lanak (%): 30
  • alde lanak (arazoen ebazpenak, proiektuen diseinuak) (%): 15

Ebaluazio-sistemak honako hauek dira: Ebaluazio Jarraia edo Ebaluazio Finala. Bi aukerak ez dira bateragarriak eta ikasleek haietako bat aukeratu behar dute ikastaroaren hasieran. Irakaskuntza- eta gaitasunen eskuratze-prozesua optimizatzeko asmoz, ebaluazio jarraitua aukeratzea gomendatzen da.



1. EBALUAZIO JARRAIA



- IDATZIZKO FROGA (Azkeneko notaren %55)



Bi idatzizko proba egiten dira, non ikasturtean landutako eduki teoriko-praktikoei buruzko galderak eta aplikazio-ariketak egiten dira.



Bi probak lauhilekoan zehar egiten dira, eta emaitza negatiboa bada, hirugarren proba bat egiten da urtarrilean, unibertsitateak Ohiko Deialdia egiteko ezarritako aldiarekin bat etorriz.



- JARDUERA PRAKTIKOAK (Azkeneko notaren %45)



Ikasturtean zehar zenbait banakako edo taldeko jarduera praktiko burutzen dira, ondorengo moduan ebaluatuko direnak:



- Idatzizko proiektua eta bere ahozko defentsa (azkeneko notaren %20)

- Planteatutako galdera, ariketen,... ebazpena (azkeneko notaren %25)



AZKENEKO NOTA ebaluazio bakoitzaren emaitzei aipatutako ehunekoak aplikatuz kalkulatuko da. Dena den, beharrezkoa da honako BALDINTZA hauek betetzea irakasgaia gainditu ahal izateko:



1. Ezarritako jarduera guztiak egitea.

2. Ezarritako jarduerak epean egitea (eGelan iragarriko da epea).

3. Gutxienez 4/10 kalifikazioa lortzea bakoitzean.



Irakasgaia gainditzeko, 5/10eko azken nota lortu behar da. Aipatu berri diren baldintza guztiak betetzen ez dituzten ikasleek gehienez 4 izango dute ohiko deialdiko kalifikazio-aktan, lorturiko bukaerako kalifikazioa edozein izanda ere.



*Osasun egoerak aurrez aurreko ebaluazioa eragotziz gero, UPV/EHU-ko baliabide informatikoen bitartez (Webex, eGela, etab.) onlineko jarduerara joko da. Ebaluazio ez-presentzialaren ezaugarriak eGelan argitaratuko dira.



2. EBALUAZIO FINALA



UPV/EHU-ren araudian ezarritako baldintzak betetzen dituzten ikasleek bukaerako proba eskatzeko aukera dute, beti ere unibertsitateak ezarritako epearen barruan egin ezkero (9 asteko epea, lauhilekoa hasten denetik kontatzen hasita) (II. Kapitulua, 2016ko abenduaren 15eko Akordioaren 8. artikulua, Euskal Herriko Unibertsitateko Unibertsitate Arautzaileko Gobernu Kontseiluarena). Kasu honetan, ikasleak honako jarduerak burutu behar ditu:



- Idatzizko froga (Azkeneko notaren %70): Galdera teorikoak eta aplikazio ariketak jasoko ditu.

- Jarduera praktikoak (Azkeneko notaren %30): Proposaturiko ariketa sorta bat entregatu eta idatzizko proiektua eta bere ahozko defentsa egin, zeharkako gaitasunak ebaluatzeko. Ariketak eta proiektua UPV/EHU-k Ohiko Deialdiaren azterketa esleitutako egunen aurkeztuko da ebaluatzeko (urtarrilean).



Ikasgaia aprobatzeko BALDINTZAK:



- Gutxienez 5/10 puntu lortzea azterketan eta 4/10 jarduera praktiko bakoitzean.

- 5/10 edo gehiagoko nota lortzea azken kalifikazioan (ebaluazio-jardueren kalifikazioen batez besteko haztatu gisa lortua)



Aipatu berri diren baldintza guztiak betetzen ez dituzten ikasleek gehienez 4 izango dute ohiko deialdiko kalifikazio-aktan, lorturiko bukaerako kalifikazioa edozein izanda ere.



*Osasun egoerak aurrez aurreko ebaluazioa eragotziz gero, UPV/EHU-ko baliabide informatikoen bitartez (Webex, eGela, etab.) onlineko jarduerara joko da. Ebaluazio ez-presentzialaren ezaugarriak eGelan argitaratuko dira.



OHIKO DEIALDIARI UKO EGITEA



Idatzizko probara aurkezten ez diren ikasleak ez aurkeztutzat emango dira dagokion kalifikazio-aktan.

Ez-ohiko deialdian, ikasleen ebaluazio-prozesua berdina da, bai ebaluazio jarraia aukeratu dutenentzat, bai azken ebaluazioa aukeratu dutenentzat.



- Idatzizko froga (Azkeneko notaren %70): Galdera teorikoak eta aplikazio ariketak jasoko ditu.

- Jarduera praktikoak (Azkeneko notaren %30): Proposaturiko ariketa sorta bat entregatu eta idatzizko proiektua eta bere ahozko defentsa egin, zeharkako gaitasunak ebaluatzeko. Ariketak eta proiektua UPV/EHU-k Ez-ohiko Deialdiaren azterketa esleitutako egunen aurkeztuko da ebaluatzeko (Ekaina/Uztaila).



Ikasgaia aprobatzeko BALDINTZAK:



- Gutxienez 5/10 puntu lortzea azterketan eta 4/10 jarduera praktiko bakoitzean.

- 5/10 edo gehiagoko nota lortzea azken kalifikazioan (ebaluazio-jardueren kalifikazioen batez besteko haztatu gisa lortua)



Aipatu berri diren baldintza guztiak betetzen ez dituzten ikasleek gehienez 4 izango dute Ez-ohiko Deialdiko kalifikazio-aktan, lorturiko bukaerako kalifikazioa edozein izanda ere.



*Osasun egoerak aurrez aurreko ebaluazioa eragotziz gero, UPV/EHU-ko baliabide informatikoen bitartez (Webex, eGela, etab.) onlineko jarduerara joko da. Ebaluazio ez-presentzialaren ezaugarriak eGelan argitaratuko dira.

Ikasgaiaren edukiak garatzeko erreferentziazko materiala bibliografian proposatutako testuliburuak eta estekak dira.
Ikasgaia ikasteko behar den gainerako lan-materiala ikasleen eskura dago eGela-n.

Oinarrizko bibliografia

- RODRÍGUEZ JIMÉNEZ J.J. e IRABIEN GULIAS A. Gestión sostenible de los residuos peligrosos. Madrid: Editorial Síntesis S.A., 2013.

- FERNANDO SÁNCHEZ M. y GRANERO CASTRO J. Gestión y minimización de residuos. FC editorial Fundación Confemetal, 2011.

- RED ESPAÑOLA DE COMPOSTAJE. De residuo a recurso. El camino hacia la sostenibilidad. MUNDI-PRENSA, S.A. (PARANINFO), 2015.

- PECORAIO S. Gestión de residuos urbanos. Cano Pina S.L., 2016.

- LAGREGA M.D. Gestión de residuos tóxicos. Tratamiento, eliminación y recuperación de suelos. New York: Mc Graw-Hill, 2006.

- NEMEROW N.L. Tratamiento de vertidos industriales y peligrosos. Madrid: Díaz de Santos, 2006.

- TCHOBANOGLOUS G. Gestión integral de residuos sólidos. Madrid: McGraw-Hill, 2007.

Aldizkariak

- ASCE Practice Periodical of Hazardous Toxic and Radioactive Waste Management (USA). ASCE.
- Environmental Law & Management. Wiley Interscience.
- Environmental Science & Technology. American Chemical Society (ACS).
- Residuos. La revista técnica de Medio Ambiente.
- Warmer Bulletin España. Instituto para la sostenibilidad de los Recursos (ISR).
- Waste Management. International Journal of Integrated Waste Management, Science and Technology. Elsevier.

Web helbideak

https://eur-lex.europa.eu/homepage.html?locale=es
https://www.boe.es/
https://www.miteco.gob.es/es/calidad-y-evaluacion-ambiental/temas/prevencion-y-gestion-residuos/
https://www.ihobe.eus/residuos
https://www.residuosprofesional.com/
https://ec.europa.eu/eurostat
https://www.eustat.eus/indice.html
https://web.araba.eus/es/medio-ambiente/residuos/gestion-de-residuos
https://www.gipuzkoa.eus/es/web/ingurumena/residuos-urbanos/observatorio/datos-gestion
https://www.bizkaia.eus/home2/Temas/DetalleTema.asp?Tem_Codigo=7709&Idioma=CA