Geologia eta Kimika Gai-Zientziaren talde berekoak dira eta, hortaz, jakintza-arlo berdin eta osagarrietan parte hartzen dute. Arroka, mineralak, urak, hidrokarburoak eta abar ekoizkin askotarako funtsezko lehengaiak dira eta gizartearen ongizatea laguntzen dute. Gai hauetaz Geologiak ematen duen ikuspuntua eta erabiltzen diren metodologia espezifikoak lehengaien ustiapenaren eta kudeaketaren oinarriak finkatzeko ezinbesteko tresnak ditugu. Halaber, ingurugiroaren jasangarritasuna bermatzen dute.



Irakasgai honetan Lurraren ikerketaren garrantzia erakutsiko da, hartan garatzen diren barne- eta kanpo-prozesuak eta historia geologikoan zeharreko bere bilakaera ulertu ahal izateko. Plaken tektonikaren teoriaren oinarrizko printzipioen azalpenak baimenduko du marko geologiko orokorrean prozesu horiek testuinguruan jartzea.



Teoria erretikularraren printzipioak adieraziko dira. Baita ere materia kristalinoaren azterketa eta sistematizazioa baimentzen duten simetria operazio desberdinak azalduko dira. Guzti honek bere espazio-ikuspegiaren eta abstrakziorako ahalmenaren garapenean aurrera egitea baimenduko dio ikasleari. Geologiaren oinarriak erabiliko dira arrokak eta mineralak desberdintzeko. Azkenik, lurzoruaren eta uraren zikloaren (bai gainazaleko bai lur azpikoa) ezaguerarako sarrera egingo da.



Ikasgai hau Geologiarako oinarrizko sarrera da. Bertan landuko diren kontzeptu asko Kimikako Graduaren hainbat irakasgairen garapenerako interesgarriak dira, besteak beste bigarren mailako Kimika Analitikorako (enborrekoa) edota Ingurugiro Kimikarako (hirugarren mailako hautazkoa).

Gaitasunak, jakintza, trebetasun (intelektualak, sozialak...) jarrera eta balioen konbinazioa dira. Gradua bukatzerako gaitasun akademiko, profesional eta sozial batzuk eskuratuko dituzue eta horiek arazoei irtenbidea emateko erabiliko dituzue. Kimikako gradua amaitzean lortuko dituzuen gaitasunak ezagutu nahi badituzue graduko webgunean kontsultatu ditzakezue.



Gaitasun horiek espezifikoak (gradu bakoitzerako espezifikoak, ezagutzarekin erlazionatzen dira) edo zeharkakoak (unibertsitateko ikasleek lortu behar dituzte garapen profesional egokia lortzeko) izan daitezke.



Geologia, gaitasun espezifikoak:

M01CM08: Lur Zientzien oinarrizko printzipioen ezaguera eta haien erlazioa konposatu kimikoen osaera eta ezaugarriekin.



Geologia, zeharkako gaitasunak:

M01CM010: ahozko eta idatziko komunikazioetan literatura zientifikoan erabiltzen diren erreferentziazko estiloak ezagutu eta erabiltzea.

M01CM11. Zientzia esperimentaletako ohiko dokumentazioa eta iturrien ezaguera eta erabilera.





IKASKUNTZAREN HELBURUAK:

Ikasleek tektonika globalaren testuinguruan oinarrizko interpretazioa egiteko gai izatea. Elementu geomorfologiko nagusiak, arrokak eta baliabide mineralak kokatzea bere testuinguru geologikoan eta izakientzako eta ondaretarako kaltegarriak izan daitezkeen prozesu geologikoak ezagutzea.



Ikasleek baliabide mineralak lehengai moduan ezagutzea eguneroko bizitzan erabiltzen ditugun materialak egiteko. Ildo horretatik, ikasleak naturan eta eguneroko bizitzan ohikoak diren arroka eta mineral batzuen identifikazioan arituko da, propietate morfologikoak eta fisikoak aztertuz.



Irakasgai honetan ikasleak simetria erabiltzen ikasiko du jatorri natural (minerala) edo sintetikoa duen materia ordenatua aztertzeko funtsezko tresna bezala. Mineralen formula kimikoa kristal-egiturarekin eta propietateekin erlazionatzeko gai izatea. Hau guztia ikaslearen espazio-ikusmena eta abstrakzioa garatzea ahalbidetuko du.



Sistema edafiko eta hidrikoen dinamikak ulertzea eta beraien kudeaketa egokiaren garrantziaz jabetzea.

GEOLOGIAREN OINARRIZKO KONTZEPTUAK. (1 ECTS)

Lurraren jatorria. Egitura eta osaera kimikoa. Lurrazalaren dinamika. Plaken tektonika. Arroka eta mineralaren kontzeptua. Arroka motak. Arroken zikloa. Energia-baliabideak. Arroken identifikazioa.



MINERALOGIA (1 ECTS)

Sarrera. Mineralen ezaugarri kimikoak eta formula. Mineralen propietate fisikoak. Mineralen sailkapena: silikatoak eta ez- silikato garrantzitsuenak. Baliabide mineralak: metalikoak eta ez-metalikoak. Mineralen identifikazioa.



EDAFOLOGIA ETA HIDROGEOLOGIAREN SARRERA.(1.75 ECTS)

Meteorizazioa eta lurzoruaren sorrera. Lurzoruaren profila. Lurzoruen sailkapenaren sarrera. Gainazaleko hidrologiari eta lurrazpikoko hidrologiaren sarrera. Lurrazpiko uren banaketa eta zirkulazioa. Uraren konposizioa. Gainazaleko eta lurrazpiko uren kutsadura.



KRISTALOGRAFIA GEOMETRIKOA ETA KRISTALOKIMIKA (2.25 ECTS)

Sarrera. Objektu finituen simetria. Objektu infinituen simetria. Kristalokimikaren oinarrizko kontzeptuak, paketatzeak eta hutsuneak.

Erabiliko den metodologia hurrengo irakaskuntza motak osatzen dute:



KLASE MAGISTRALAK. Gelan garatuko diren eduki teorikoak ppt aurkezpenen bitartez azalduko dira. Aldez aurretik taldearen eskura jarriko dira saioan erabilitako diapositibak, ikasleek aurkezpena erraztasunez jarraitu dezaten eta taldearen eta irakaslearen arteko elkarrekintza sustatzeko.



GELAKO PRAKTIKAK. Hurrengo jarduerak egingo dira:

- Kasu praktiko bati buruzko galdetegia osatu (geokimika).

- Kristalen simetria aztertu. Bukaeran, aztertutako eredu bakoitzaren proiekzio estereografiko bat eginez.

- Kristalokimikako eta mineralogiako ariketen ebazpena.

- Lurzoruen sailkapenak aztertu eta lurzoru batzuen ezaugarriak identifikatu.

- Hidrologiako kasu praktikoa garatu.



LABORATEGIKO PRAKTIKAK. Hurrengo ekintzak barne hartzen ditu:

- Arroka mota ezberdinak ezagutu Visu tresna errazak erabiliz, hala nola, lupa, imana, orratza, HCl, etab.

- Mineral desberdinen ezaugarri fisikoak deskribatu Visu tresna errazak erabiliz, hala nola, lupa, imana, beira, orratza, HCl,... eta minerala identifikatu.

- Lurzoruaren profil edafiko bat eraiki eta honen ur balantzea kalkulatuko da.

- Praktika bakoitzaren bukaeran ahozko ebaluazioa egingo da.



ORDENAGAILU PRAKTIKAK. Hurrengo ekintzak barne hartzen ditu:

- Geografia-informazioko sistemak erabiltzen dituzten web gune desberdinetan dagoen informazioa aztertuko da.



Kurtsoan zehar ikasleek txostenak egin eta aurkeztu beharko dituzte gai-multzo bakoitzean.



Irakasgaia garatzeko behar den informazio guztia eGela plataformaren bidez kudeatuko da.

• Ebaluazio Jarraituaren Sistema
• Azken Ebaluazioaren Sistema
• Kalifikazioko tresnak eta ehunekoak:
  • Garatu beharreko proba idatzia (%): 60
  • Test motatako proba (%): 5
  • Praktikak egitea (ariketak, kasuak edo buruketak) (%): 15
  • alde lanak (arazoen ebazpenak, proiektuen diseinuak) (%): 20

EBALUAZIOA JARRAIA izango da, lanak, aurkezpenak, praktiketara joatea eta azterketa gainditzea beharrezkoa izango da.

Idatzizko azterketa finala izango da, gelan azaldutako kontzeptuen inguruan galdera teoriko zein teoriko-praktikoak izango ditu. Azterketa gainditzeko atal teoriko-praktikoa gainditu beharko da.

Azterketa egin ahal izateko praktikak eginda egon behar dira. Gainditzeko gutxienez 5 bat atera behar da. Irakasgaiaren nota finala, azterketa idatziaren (gainditu behar dena)eta bakarkako zein taldeko lanen artean zehaztuko da.



AZKEN EBALUAZIO SISTEMA:

UPV/EHU-ko graduko titulazioetako ikasleen ebaluaziorako arautegiaren 2. kapituluan, 8. artikuluan “azken ebaluazio sistema” bidez ebaluatua izateko irizpideak agertzen dira. Kasu honetan ebaluazioa notaren %100a balioko duen azterketa bakar baten bidez egingo da. “Azken ebaluazio sistema” hautatzean duten ikasleek azterketaren bidez ikasgaiaren konpetentzia guztietatik ebaluatuak izango dira.



DEIALDIARI UKO EGITEA:

UPV/EHU-ko graduko titulazioetako ikasleen ebaluaziorako arautegiaren 2. kapituluan, 12. artikuluan ebaluazio jarraiari uko egiteko irizpideak aipatzen dira. Kasu honetan kalifikazioa EZ AURKEZTUA izango da.

Ohiko deialdiaren irizpideak erabiliko dira. Ebaluazio-jardueretako kalifikazio negatiboak ez dira kontuan izango, ikasleak notaren %100 lortzeko aukera du.

Edozein material beharrezkoa denean jakinaraziko da.

Oinarrizko bibliografia

1. MULTZOA: GEOLOGIAREN OINARRIZKO KONTZEPTUAK

- Tarbuck, E. J., Lutgens, F. K. Ciencias de la Tierra. Una introducción a la Geología Física. Prentice Hall, 2000.

2. MULTZOA: MINERALOGIA eta 4. MULTZOA: KRISTALOGRAFIA GEOMETRIKOA ETA KRISTALOKIMIKA

- Klein, C., Hurlbut, C.S. Manual de mineralogia, Ed. Reverté, Barcelona, 1997.

- http://crystals.otterbein.edu/index.html

3. MULTZOA: EDAFOLOGIA ETA HIDROLOGIARAKO SARRERA

- http://edafologia.ugr.es/comun/enlaces.htm

- http://hidrologia.usal.es/hidro

- Escuder, R. Hidrogeología; conceptos básicos de hidrología subterránea, Ed. Comisión Docente Curso Internacional de Hidrología Subterránea, Barcelona, 2009.

Gehiago sakontzeko bibliografia

- Amorós, J.L. El cristal, morfología, estructura y propiedades físicas. Ed. Atlas, 1990.
- Bloss, F.D. Crystallography and crystal chemistry. An introduction, Mineralogical Society of America, Washinton, 1994.
- Cuevas, M.A. et al. Problemas de Cristalografía. Publicaciones Universitat de Barcelona, 2002.
- Monroe, J.S.; Wicander, R. y Pozo, M. Geología. Dinámica y evolución de la Tierra. Ed. Paraninfo, Madrid, 2008.
- Nesse, W.D. Mineralogiaren hastapenak. Ed. Euskal Herriko Unibertsitateko Argitalpen zerbitzua, 2013.
- Porta, J., López-Acevedo, M., Roquero, C. Edafología para la agricultura y el medio ambiente.2a ed. Ediciones Mundi- Prensa, Madrid, 1999.
- Pulido, A. Nociones de hidrogeología para ambientólogos. Universidad de Almería, Almería, 2007.
- Rodríguez Gallego, M. La difracción de rayos-X. Primera. 1982.
Sands, D.E. Introducción a la Cristalografía. Primera. 1975.

Aldizkariak

- Revista de la Sociedad Geológica de España.
- Geogaceta. Revista semestral de ciencias de la tierra.
- EKAIA Euskal Herriko Unibertsitateko Zientzia eta Teknologia aldizkaria.
- Boletín Geológico y Minero.- Instituto Tecnológico Geominero de España. Madrid.

Web helbideak

https://www.ehu.eus/eu/web/geologia/
http://geology.com/
http://www.uned.es/cristamine/cristal/crist_mrc.htm
http://symmetry.otterbein.edu/index.html
http://webmineral.com/
http://edafologia.ugr.es/comun/enlaces.htm
https://www.mindat.org/