Laborategia departamentu arteko irakasgai bat da, Arteko, Sorkuntza eta Diseinuko zein Kultura Ondareen eta Zaharberritzeko graduetan ematen dena. Bigarren ikasturteko derrigorrezko irakasgai bat da. Lehen ikasturteko Materialen Laborategia eta Irudi Laborategia irakasgaiekin lotua dago. Arteko graduko hirugarren ikasturteko Laborategia A eta B irakasgaietan du jarraipena. Sorkuntza eta Diseinuko graduan, hirugarren ikasturteko Proiektuak I eta Proiektuak II irakasgaiekin du harrema. Eta azkenik, Kultura Ondareen eta Zaharberritze graduko materialen kontzerbazioa zein berauen aplikazioaren ezagutza lortzeko Laborategiarekin du zerikusia.



Izaera transdiziplinarra duen irakasgai teoriko-praktikoa da. Hau da, modu transbertsal batean diziplina ezberdinei egiten die leku, baina aldi berean bere eragin eremua guzti horien gainean legoke. Ondorioztatuz, ez da diziplina konkretu batean jartzen arreta, baizik eta sormen prozesu oso batean, izan Artean edo Diseinuan.



Ikaslearen joera diziplinar edo multidiziplinarraren ekimenean oinarritutako proposamenen garapena planteatzen duen irakasgaia da. Ikaslearen gogo eta hartutako norabidea (gutxi gora-behera definitua edo gutxi gora-behera dizplinarra edo multidiziplinarra) edo bera mugitzen den lan egiteko modua dena delakoa delarik, irakasgai honetan bilatzen dena da, sormen lan bat burutzeko norberaren prozesuak birplanteatu edo birkontsideratzea. Ikasleak bere edo ikaskideen sormen prozesuak behatuz, irudia modu ezberdinetan materializatzen dela ikusteko lanerako eremuak sortzean datza. Bakoitzak irudi bat materializatzen duenean munduarekiko duen ideia subjektibo horri, ezagutza objektibo bat ematea da helburua. Irudiaren amaierako eraketa, prozesuaren ondorioa da eta ez baldintza bat.



Planteamendu honek, arreta sormen prozesuan jartzen badu ere, ez dio garrantziarik kentzen amaierako emaitzari, azken batean prozesu guztiak amaiera batean biltzen baitira. Ikasleak banako prozesuetan irudiaren lengoaiaren berariazko moduez jabetzea, eta horrela, lan-prozesu gero eta interesgarriagoak garatuz, gero eta emaitza hobeak lortzea.



Laburbilduz irakasgai honetan, sormen prozesu batean eman daitekeen aberastasun eraldatzailearen irekiera erraztuko duen ikaskuntza-egoera bat ezartzea da helburua, eta aldi berean, irudiaren lengoaia lantzeko erabiltzen den tresna adierazgarriaren mugak ezagutzea.



Bakarkako zein taldeko lanen bitartez, lan-prozesuaren aspektu ezberdinetan jartzen da arreta; bere egituraren zatikatze analitiko bezala, proposamen bakoitza prozesu modu batekin erlazionatzea, edo nahi bada, sormen prozesuaren baitan leudeken barne-prozesuak garatzea. Modu honetara, ikasleak praktika autonomo zein autogestionatu batekiko konpromezu bat izatea bilatzen du, non, lorpenak idenfikatzen, bere interes propioak argitzen eta azkenik, sormen prozesuari amaierako zentzu bat ematen lagunduko dion tresnak eskura jarriz.

IKASKETAREN ONDORIOAK (IKASLEA GAI IZANGO DA):

1. Irudi, Pintura, Eskultura, Argazkilaritza, Ikus-Entzunezkoa eta/edo beste Gailu Teknologikoetako ezagutza eta baliabide disziplinarrak bilduz, disziplinen arteko zentzuzko proposamen artistikoak sortzeko.

2.- Planteatutako gaiekiko sormenezko metodoak eta prozesuak garatzeko, aurkikuntza pertsonalak eta arte plastikoen nahiz diseinuaren berezko gaitasun estetiko eta sinbolikoak agerian uzten duten ebazpenetara helduz.

3.- Praktika artistikotik, ikusizko kulturatik eta gaur eguneko materialetik eratorritako informazioa kudeatzeko, norberaren praktika prozesual, kontzeptual eta formalean dautzan oinarrizko dossier eta proiektuetan barneratzeko.

4.- Modu autonomoan eta taldeko lanean lan egiteko nahiz erabakiak hartzeko gaitasuna lantzeko, bai banaka, bai taldeko lanean.



GAITASUN ZEHATZAK:

G4. Proiektu artistikoak planteatzeko eta garatzeko ezagutza eta gaitasunak barneratzea.

G6. Konfigurazio eta errepresentaziozko prozesuetan eragina duten Arte diziplinetatik eratorritako oinarri ezberdinak maneiatzea,

G12. Lan artistikoaren sormen, garapen eta zabaltzerako tresna informatikoak garatzeko gai izatea.



ZEHARKAKO GAITASUNAK:

G1. Artea, ezagutza teknikoa legez onartzea.

G5. Hausnarketa, irizpide kritikoa eta sormenezko metodologiak nahiz metodologia zientifikoak erabiltzea, ekimena eta erabakiak hartzeko jarrera erakutsiz, bai banaka, bai taldeka.

G8. Gertaera artistikoak eta hauek ematen diren giza-testuinguruen arteko harremanak onartzea, hauen funtzio eta esanahien garrantzia ulertuz eta horrela, Artearen Historia, gaur eguneko kultura eta berdintasun nahiz bakearen aldeko baloreak berenganatzeko, gogoetarako ikuspuntu kritikoa garatuz.



IKASTURTEAN LANTZEN DIREN GAITASUNAK: ZEHARKAKOAK

C1. Praxian, materiala den horretan, artearen aurkikuntza eragiten duten elementuak antzematea.

C2. Ikasketa teknikoa bere osotasunean hautematea, hau da, beharrizan eta konpromiso subjektiboek baldintzatua dena, aurkikuntza pertsonalek eta ebazpen material objektiboek sustatzen dutena, egiteko era artistiko ezberdinei erantzuten diena.

C3. Pintura, Eskultura, Marrazketa, Argazkia, Ikus-entzunekoak eta bestelako dispositibo teknologikoei dagokien prozedura eta material artistikoak erabiltzea.

C4. Arte historia eta teoriaren ulermen kritikoan sakontzea, arte joerak hauek suertatzen diren testuinguru sozialaren baitan harremanduz.

C5. Artearen funtsezko eiteak -diziplina ezberdinetako produkzioetan direnak- norberaren praktika artistikoan zein obserbazioan identifikatu eta harremantzea.

C6. Esperimentazio artistiko orok duen sinbolizazio eta esanahitze prozesuak praktikaren bidez antzematea, berau artelanean eman ahal izan dadin.

I. BLOKEA

·Begirada aktiboa.

·Behaketa, arreta, erregistroa eta dokumentazio selektiboan oinarritutako prozesuak.

·Intuizioaren garapena eta hautatzeko gaitasuna.

·Proiektua/prozesua dualtasuna.

·Apunteak, oharrak, zirriborroak.

·Graduko gaitasunak: G6, G8. Ikasturteko gaitasunak: C4, C5



II. BLOKEA

·Eraldaketa.

·Harremantze pentsamenduaren kondentsazio, ebokazio, desplazamendu, deriba, proiekzio eta eraldaketa prozesu sortzaileak

·Graduko gaitasunak: G1, G5, G6. Ikasturteko gaitasunak: C5, C6



III. BLOKEA

·Errepresentaziorako gailuak.

·Baliabide plastikoekin esperimentazioa.

·Prozedurak, estrategiak, lengoaiak.

·Desioaren gauzatzea.

·Desbideratzea, zoria, topaketa, zehaztugabetasuna.

·Ezaugarriak eta kalitateak.

·Arreta eta xehetasuna(k).

·Graduko gaitasunak: G1, G4, G6. Ikasturteko gaitasunak: C1, C2, C3



IV. BLOKEA

·Bestearen begirada.

·Formalizazio prozesuak eta espazioaren erabilera.

·Talde-lana.

·Ikuslearen erantzuna.

·Egindako lanaren ondorioak eta analisia.

Graduko gaitasunak: G5, G12. Ikasturteko gaitasunak: C5, C6



Zentzuzko egitura baten inguruan jardutean, non dena elkarrekin lotzen eta erlazionatzen den, edukiak ez dira modu isolatuan ez eta narrazio lineal bat bailitzan landuko. Hauek, saio teoriko eta lantegietan, etengabe gainjartzen eta txirikordatzen joango dira. Era horretan erakutsiko digute, edukienganako urbilketa hori, materialarekin modu sentsiblean kontaktuan jarriz baino ez dela posible.

Metodologia aktiboa. Ikaskuntza aktiborako metodologiak ikaskuntza-eredu batera egokitzen dira. Eredu horretan, prestakuntza-prozesuaren zeregin nagusia ikasleari dagokio, zeinak jarduera presentzial eta ez-presentzialen bitartez, irakasgaiaren testuinguruan ematen diren planteamenduetatik abiatuta ezagutza produzitzen duen. Laborategiko praktikak, erantzun pertsonala medio, sormena sustatzeko jardueren eragile izango dira.



Metodologikoki, prozesuan oinarritutako proposamenak izango dira, eta ikasleek izaera transbertsala duten lanekin erantzun beharko diete. Ikasgaiaren helburu nagusia, ikasleek beren kezka material, bizi eta prozesualetatik abiatuta, obra-gorputz pertsonal bat sortzea da, hemendik, partekatuak diren garaiko arazoei erantzuteko. Haietako bakoitzari beraz, zalantza eta konplexutasuna oinarri dituen errealitate bat eraikitzeko gonbitea egiten zaie.



Irakasgaia egituratzen duten eduki-blokeek, sorkuntza-prozesuaren fase desberdinei erantzuten die, arazo baten lehen pentsamendutik hasi eta azken irtenbidearekin topo egin arte.



Erabiliko diren irakaskuntza moduak hauek dira:

- Mintegiak: Aurrez aurreko une hauetan ikasle talde txikitan arituko da, bertan lanen emaitzak erakusteko, ikasturtean zehar suertatutako problematikak eztabaidatzeko edota bidalitako eginbeharrez hitz egiteko.

- Lantegiak: Lan modulu bakoitzaren garapenean eginbeharrak azaldu eta zalantzak argituko dira, kasuan kasurako informazio, errekurtso edota kontzeptuak emanez. Behin aurkezpena egindakoan, ikasleak era presentzialean lan egingo du irakaslearen gidaritzapean. Proposamen bakoitzean zailtasunetan lagunduz, zalantzak argituz edo eztabaidak sortuz gidatuko du irakasleak ikaslea.

- Tutoretzak: Lan ez presentzialen, informazio bilketaren, proiektuen edota dosierren inguruko laguntza eta aholkuak eskainiko dira.

• Azken Ebaluazioaren Sistema
• Kalifikazioko tresnak eta ehunekoak:
  • Praktikak egitea (ariketak, kasuak edo buruketak) (%): 25
  • Banakako lanak (%): 25
  • alde lanak (arazoen ebazpenak, proiektuen diseinuak) (%): 25
  • Lanen, irakurketen... aurkezpena (%): 25

Kriterio orokorrak:

- Klasera etortzearen eta lan prozesuaren erregistro erregularra.

- Ebaluaketa jarraitua.

- Kurtsoko lanen erakusketa eta teoriko-praktikoak diren dokumentuen azalpena.

Asignaturako prozesuaren edukinak, lanaren jarraipenaren bidez eta, baita, aurkeztu diren lanen zuzenketaren bidez ebaluatuko dira.

Azken nota ikaskuntzarekin konpromezu sendo baten bitartez lortutako konpetentzien emaitza izango da.

Behar-beharrezko baldintza izango da klasera %80ko asistentzia erregularra izatea.

Asignaturan erabiliko den metodoa ebaluaketa jarraitua izango denez, ebaluaketa horretan lortutako emaitza asignaturaren nota izango da.

Klasera etortzeko ezintasuna duten ikasleek azken froga bat egiteko eskubidea izango dute baldin eta ez etortzeko arrazoiak jarrita dagoen araudiaren barnean sartzen badira. Froga horretan (azken azterketa edo kurtso amaierako errekuperaketa) asignaturan landu diren ariketa guztien aurkezpena egin beharko da eta, baita, irakaslearen arauera, azken froga bat.

Klasera noizbehinka joan den ikaslea edo kurtsoaren ibilbidean zehar nabarmenki lan eskasa egin duenak, ebaluaketa jarraituan lortu duen nota bakarrik hartuko du.

Dena dela, ikasleak ebaluaketaren deialdira uko egin dezake. Horretarako asignatura ematen duen irakasleari, idatziz, uko egitearen eskaria aurkeztu beharko dio azterketaren egun ofiziala baino hilabete lehenago.



Ebaluazio ez-presentziala: ebaluazio presentzialaren ordez, ohiko deialdian



Ohiko deialdian ebaluazio ez-presentziala edo urrutikoa egin behar bada, egutegi ofizialean aurreikusitako datak jarraituko dira. Irakasleak ikasleekin harremanetan egongo dira, eta proposatutako ariketen dosierra entregatuko dute e-mail bidez, pdf formatuan (gehienez 10 mega) eta/edo eGelaren bidez (gehienez 20 mega).

Ezohiko deialdia, ebaluaketa jarraiari uko egin eta kurtsoa hasi eta 18 astetako epearen barnean eskaria idatziz aurkeztu duten ikasleentzat bideratua dago. Baita, justifikatu gabeko arrazoiengatik (araudiaren arabera) asistentzia %80a baino gutxiago izan dutenentzat. Eta azkenik, irakaskuntza irizpidearen arabera, lanik aurkeztu ez dutenentzat edo behar besteko jarduera akademikorik garatu ez dutenentzat, eta ondorioz, ebaluaketa jarraitutik kanpo gelditu direnentzat.

Ezohiko deialdira aurkeztuko den ikaslearen lana nahikotzat hartzeko (irakaslearen baldintzen arabera) kurtsorako jarrita dauden ikas emaitza guztiei erantzun beharko da, bereziki dagozkien ebaluaketa indikatzaileak kontutan hartuz, eskaintza akademikoaren %100a eta atal guztiak beteaz.



Ezohiko deialdian, kalifikazio-sistema ebaluazio finalarena izango da, ariketen osagarri eta irakasgaian eskatzen diren gaitasunak eskuratu direla egiaztatzen duten den froga baten bitartez. Horretarako, ikasturtean zehar burututako ariketak hartu ahal izango dira erreferentziatzat. Froga hau ariketa guztien aurkezpenean eta irakaslearen irizpideen araberako amaierako froga batean oinarrituko da.



5. eta 6. deialdiari dagokienez, ikasleek ikasgaiaren talderen batetan parte hartu behar dute, programa osoaren ebaluaketarako erizpide orokorrak beteaz. Tribunaletan kontutan hartuko da ikasle hoien jarraipen akademikoa burutu duten irakasleen ebaluaketa txostena.



Ebaluazio ez-presentziala: ebaluazio presentzialaren ordez, ezohiko deialdian



Ezohiko deialdian ebaluazio ez-presentziala edo urrutikoa egin behar bada, egutegi ofizialean aurreikusitako datak jarraituko dira. Ikasleek proposatutako ariketen dossierra entregatuko dute e-mail bidez pdf formatuan (gehienez 10 mega) eta/edo eGelaren bidez (gehienez 20 mega).

Oinarrizko bibliografia

BELJON, J. J. Gramática del Arte. Madrid: Celeste, 1993.

JOVÉ PERES, J. J. Iniciación al Arte. Propuesta de un modelo didáctico centrado en los procesos de producción. Madrid: Antonio Machado Libros, 2001.

RODARI, Gianni. Gramática de la fantasía: Introducción al arte de inventar historias. Barcelona: Del Bronce, 2000.

SAN MARTIN, F. J. y MORAZA, J. L. Oteiza. Laboratorio de Papeles. Alzuza: Fundación Oteiza, 2006.

STEINER, GEORGE. Gramáticas de la creación. Madrid: Siruela, 2005.

Gehiago sakontzeko bibliografia

ADORNO, T. W. Teoría estética. Madrid: Taurus, 1980
Anderson, Laurie (2018) All the things I lost in the flood, New York: Rizzoli Electa
Atxaga, Bernardo (1988) plagiatzeko metodoaren azalpen laburra, eta adibide bat, Obabakoak, Donostia: Erein (Método para plagiar), versión original: pp. 295-307, versión en castellano: pp.307-320
Bachellard, G., (1965) La poética del espacio, México: Fondo de cultura económica
BAL, M. Conceptos viajeros en las humanidades. Murcia: Cendeac, 2009
BERGER, JOHN. Modos de ver. Barcelona: Gustavo Gili, 2000.
CALVO SERRALLER, FRANCISCO. El Arte contemporáneo. Madrid: Taurus, 2006.
Cirauqui, Manuel (2019) Partitura construida: en lo profundo de la performance, Architecture effects, Guggenheim,
https://architectureeffects.guggenheim-bilbao.eus/pdfs/architectureeffects/Manuel%20Cirauqui%20es.pdf
FOSTER, H. Belleza compulsiva. Buenos Aires: Adriana Hidalgo Editora, 2008
FOSTER, H. Diseño y delito. Madrid: Akal, 2004
FOSTER, H. El complejo arte-arquitectura. Madrid: Turner Noema, 2013
GANTZARAIN, X. Zuloa. Donostia: Elkar, 2018
Gombrich, E. H. (1998) Meditaciones sobre un caballo de juguete, Madrid: Debate [Ed. or.: Phaidon Press, 1963]
GUBERN, ROMÁN. La mirada opulenta. Barcelona: Gustavo Gili, 1994.
Heidegger, Martin, “Construir, habitar, pensar”, en Conferencias y artículos, Barcelona, Ediciones del Serbal, 1994
Heidegger, Martin, “…Poéticamente habita el hombre…”, en Conferencias y artículos, Barcelona, Ediciones del Serbal, 1994
KRISTEVA, J. Poderes de la perversión. Ensayo sobre Louis-Ferdinand Céline. México: Siglo XXI Editores. 2006
KOOLHASS, R. Espacio Basura. Barcelona: Gustavo Gili, 2007
Lynch, David (2016) Atrapa el pez dorado, Barcelona: Reservoir Books, pp.14-35
Lyotard, Jean-François (1998) Lo inhumano. Charlas sobre el tiempo. Ediciones Manantial. [Ed. or.1988]

Aldizkariak

Menick, John (2019) Eufonía, Architecture effects, Guggenheim, Bilbao
https://architectureeffects.guggenheim-bilbao.eus/pdfs/architectureeffects/John%20Menick%20es.pdf
Manen, Martí (2012) Salir de la exposición (si es que alguna vez habíamos entrado). Consonni.
Moraza, Juan Luis (2009) El deseo del artista. Transcripción establecida por Carmen Delgado y corregida por el autor de la conferencia dictada en el Colegio de Psicoanálisis en abril 2009. Publicada en la edición de Carmen Gallano: El deseo. Textos y conferencias. Colegio de Psicoanálisis del Campo Lacaniano de Madrid. ISBN: 978-84-614- 6659-7.
MORIN, EDGAR. Los siete saberes necesarios para la educación del futuro. Barcelona: Paidós Ibérica, 2009.
ORTEGA Y GASSET, J. La deshumanización del arte. Madrid: Alianza Editorial, 1998
Retorno al País de las Maravillas. El arte contemporáneo y la infancia (2001), catálogo de la exposición (Barcelona, 2001). Fundación La Caixa, Barcelona.
TRIAS, E. Lo bello y lo siniestro. Barcelona: Ariel, 1999
Tarkovski, Andrei (2002, 6ª ed.) Esculpir en el tiempo. Rialp [Ed. or.1988]
Todos los conciertos, todas las noches, todo vacío. Ana laura Aláez (2020), catálogo de la exposición (Bilbao, 2021). Consejería de Cultura y Turismo. Madrid.
Zafra, Remedios (2015) Ojos y capital, Bilbao: Consonni
ZIZEK, S. Mirando al sesgo. Una introducción a Jacques Lacan a través de la cultura popular. Buenos Aires: Paidós, 2000
VV.AA. Lo ordinario. Barcelona: Gustavo Gili, 2010


Aldizkariak

ARTFORUM, ART PRESS, ART REVIEW, FMR, LAPIZ

Web helbideak

Agencia Española del ISBN: Títulos www.mcu.es/bases/spa/isbn/ISBN.html
Arte10 www.arte10.com
AMIGOS ARCO Informacion General www.arco.ifema.es/aaa/amigos_ind.htm
Becas www.becas.com
Bellas Artes, Museos y Patrimonio www.mcu.es/bbaa/index.html
Biblioteca nacional http://www.bne.es
CANAL ARTE www.lanzadera.com/guadis
Centro de Comunicaciones CSIC/RedIRIS www.rediris.es
Hispanart.com - el Portal del Arte www.hispanart.com
KOLDO MITXELENA Kulturunea www.gipuzkoa.net/kultura/km/castella/01kmkc.htm
La Fundación Joan Miró http://www.bcn.fjmiro.es
MACBA http://www.macba.es/macbaesp.htm
MEC. Secretaría de Estado de Cultura www.mcu.es/homemcu.html
Museo del Prado http://museoprado.mcu.es/prado/html/home.html
MNCARS http://museoreinasofia.mcu.es/default.htm
Site officiel du musée du Louvre www.louvre.fr
Temáticos.com: tematicos:Arte:Exposiciones http://tematicos.com/tematicos/Arte/Esposiciones/index.html
w3art . La comunidad artística en internet www.w3art.es