Lagin biologikoen prestakuntzarako, tindaketarako eta behaketarako teknika nagusiak eskuratu, garatu eta aplikatu.

Landare eta animali ehunen extentsioen prestakuntza, muntai osoak, parafinazko eta izoztutako ebakiak.

Lagin histologikoen gainean animali eta landareen órgano eta ehun desberdinak identifikatu eta deskribatu



Ezarritako lerro zelularren hazkuntzak egin eta funtzio zelularren ikerketetarako erabili

Animali zelulak behar bezala hazi eta mantendu

Lerro zelularrak ezarri, mantendu eta karakterizatu



Irakasgai honetan, landare eta animalien ehunen kontzeptua eta aniztasuna aurkezten du, órgano desberdinen egitura hitologikoa eta egitura-funtzioa erlazioak. Lagin mikroskopikoen prestakuntzarako, tindaketarako eta behaketarako teknika nagusien berri ematen zaio ikasleari eta baita hazkuntza celular zein in vitro entseguekin bai animali zein landare zeluletan. Beraz, ikasleari ezarritako lerro zelularren oinarrizko kontzeptuak eta aplikazio espezifikoak ere aurkezten zaizkio

EGITARAU TEORIKOA



1. Gaia. MATERIAL BIOLOGIKOEN PRESTAKUNTZA ETA BERE BEHAKETA MIKROSKOPIOAN: fixapena, inklusioa, mikrotomia eta tindaketa. Osagai zelularren kokapena: zitokimika eta histokimika, immunozitokimika eta immunohistokimika, in situ hibridazioa.

2. Gaia. OINARRI ETA INSTRUMENTAZIOA MIKROSKOPIAN: sistema optikoak, egitura eta ezaugarriak. Argi mikroskopioa eta aldaerak: fase kontrastea, interferentziazkoa, fluoreszentziazkoa, alderantzizkoa. Transmisio eta ekorkuntz mikroskopio elektronikoa. Mikroskopio konfokala. Mikroskopia kuantitatiboa. Irudi analisia.

3. Gaia. HISTOLOGIAREN KONTZEPTUA. Gametogenesia, ernalkuntza eta enbrioiaren garapen goiztiarra. Orri enbrionarioak. Desberdintzapen zelularren kontzeptua.

4. Gaia. HISTOLOGIA. Ehunaren kontzeptua. Animali ehunen sailkapen orokorra. Organo, aparatu eta animali sistemak. Landare ehunen sailkapena eta ezaugarri orokorrak.

5. Gaia. EPITELIO EHUNA. Kontzeptua, karakterizazioa, histogenesia eta sailkapena.

6. Gaia. EHUN KONEKTIBOA. kontzeptua, karakterizazioa eta histogenesia. Matrize estrazelularra eta ehun konjuntiboko zelulak. Mesenkima. Ehun konektiboaren aldaerak. Ehun kartilaginosoa. Hezur ehuna.

7. Gaia. MUSKULU EHUNA. Kontzeptua, karakterizazioa, histogenesia eta sailkapena.

8. Gaia. NERBIO EHUNA. Kontzeptua, egitura orokorra, sailkapena eta histogenesia. Neurona: morfologia eta sailkapena. Glia zelulak. Nerbio zuntzak.

9. Gaia. LANDARE EHUNAK. Ehun enbrionarioak. Meristemo apikalak. Cambium baskularra. Felogenoa. Parenkima: kontzeptua, jatorria, motak eta morfologia. Euskarri ehunak: kolenkima eta esklerenkima. Ehun garraiatzaileak: xilema eta floema. Ehun babesleak. Ehun jariatzaileak.

10. Gaia. ANIMALI ZELULEN HAZKUNTZA: SARRERA. In vitro hazkuntzaren kontzeptua. Sarrera: Hazkuntza tekniken historia. Animali zelulen hazkuntza tekniken inguruko orokortasunak. Hazkuntza zelular mota eta sistema desberdinen terminologia eta deskribapena. Zelulen hazkuntzen aplikazioak. Zelulen hazkuntzen abantailak eta desabantailak. Ehunen hazkuntza teknikak animali esperimentazioaren alternatiba gisa.

11. Gaia. ZELULEN HAZKUNTZEN INGURUNEA. Zelulen hazkuntzen eskakizun fisiko-kimikoak: tenperatura, osmolaritatea, pH. Euskarri eta substratuak Hazkuntza medioa. Serum eta osagarriak. Medio definituak. Asepsia teknikak. Kutsadura: motak eta detekzioa. Kutsaduraren tratamendua.

12. Gaia. ZELULEN HAZKUNTZEN LABORATEGIA. Inkubadorea. Fluxu kanpaia. Zentrifuga. Instrumentazioa eta metodo analitikoak. Alderantzizko mikroskopioa: fase kontrastea eta fluoreszentziazkoa. Mikroskopia konfokala. Mikrozinematografia eta zelulen hazkuntzak

13. Gaia. HAZKUNTZA PRIMARIOAK. Motak. Isolamendu metodoak. Ehun eta zelulen lorpena in vitro garapenerako. Disgregazio mekanikoa eta entzimatikoa. Zelula moten arazketa.

14. Gaia. LERRO ZELULARRAK. Ezarritako lerro zelular motak. Zelulen jatorri eta erabilera. Hazkuntzen hasiera.

15. Gaia. IN VITRO ZELULEN BIOLOGIA. In vitro zelulen ezaugarriak. Atxikidura zelularra, zitoskeletoa, zelulen erlazioa medioarekin, metabolismo energetikoa. Desberdintzapena/desdesberdintzapena, proliferazioa, transformazioa eta seneszentzia.

16. Gaia. OHIKO PARAMETROAK ZELULEN HAZKUNTZETAN. Zelulen kontaketa. Zelulen azpihazkuntza. Atxikidura, bikoizketa denbora eta hazkuntza lerroa. Klonazioa eta aukeraketa. Zelulen hazkuntzen kontrola. Produkzioaren handipena. Animali zelulen hazkuntzen ikerketarako metodo funtzional aplikatuak.

17. Gaia. ZELULEN KARAKTERIZAZIO ETA KONTSERBAZIOA. Lerro zelularretan aplikatutako ikerketa morfologiko eta immunologikoak. DNA eta proteinen edukia. Ikerketa entzimatikoak. Zelulen biltegiratzea. Kriobabespena. Zelulen bankuak.

18. Gaia. ZELULEN HAZKUNTZA ESPEZIFIKOAK. Zelula tumoralen hazkuntza. Ehun tumoralen lorpena. In vitro transformazio zelularra. Eskaera eta ezaugarri orokorrak. Zelula amen hazkuntza. Zelula ama enbrionario eta helduen lorpena eta hazkuntza metodoak. 3 dimentsiotako zelulen hazkuntzak. Hazkuntza organotipikoak. Hazkuntza histotipikoak. Ezaugarriak eta aplikazioak. Landare zelulak.





EGITARAU PRAKTIKOA



1. Praktika. Laginen prestaketa mikroskopia fotonikorako.

2. Praktika. Tindaketa histologikoak

3. Praktika. Mikroskopia

4. Praktika. Gaineztadura-epitelio ehunaren ikerketa

5. Praktika. Guruin-epitelio ehunaren ikerketa.

6. Praktika. Ehun konektiboaren ikerketa.

7. Praktika. Muskulu ehunaren ikerketa

8. Praktika. Nerbio sistemaren ikerketa

9. Praktika. Zelulen hazkuntzak.



GELA-EKINTZAK

1. Praktika. Prozedura histologikoaren inguruko kasu praktikoak.

2. Praktika. Ehun-ultrastruktura



MINTEGIAK

1. Mintegia. Laginen prozesamendua

2. Mintegia. Zelulen hazkuntzen aplikazioak

Irakasgaiak, eskola teorikoak, laborategiko praktikak, mintegiak eta gelako praktikak izango ditu.

Eskola teorikoak, astero bi aldiz ematen dira, eta beraien helburua bestelako jarduerak behar bezala burutzeko beharrezkoak diren kontzeptu eta oinarri teorikoak azaltzeko erabiliko dira. Sesio teorikoetan, irakaslearen azalpenei esker, galderen bitartez eta aldez aurretik eskuratutako ezagutzetan oinarriturik ikaslearen parte hartze aktiboa bultzatuko da ezarritako galderen erantzunak bilatuz eta beraien etorkizun profesionalarekin lotuz.

Laborategiko praktikak 9 sesiotan antolaturik daude eta irakasgaiaren 3 aspektu nagusiak jorratuko dira, hala nola, prestakuntza histologikoa, histología eta zelulen hazkuntzak. Irakasgai honek duen alderdi praktikoaren garrantzia dela eta, ikaslearen parte hartze aktiboa bilatuko da, bai praktiken garapena aurrera eramateko baina baita ere praktiken prestakuntzan. Praktiken prestakuntzarako, ikasleek egel plataforman jarritako dokumento bat jarraituko dute eta praktiken garapenean gida bezala erabiliko dutena. Dokumento horretan, praktiken helburua(k), eta praktika burutzeko beharrezkoa den materiala ere azalduko da. Praktiken prestaketarako eta praktikak burutzeko, ikasleei beharrezkoa den informazioa bilatzeko orientazioak eskeiniko zaie eta beharrezkoak diren azalpenak emango zaizkie.

Praktiken sesioak, gelako praktikekin eta mintegiekin osatuko dira. Jarduera hauen helburua, laborategiko praktiketan lortutako ezagutzak aplikatzea eta oinarri teorikoarekin lotzea da. Zehazki, gelako praktiketan, arazo edo problema praktikoen ebazpena burutzea bultzatuko da edota irudi histologiko edo ultrastrukturalen identifikazioa bilatuko da. Mintegietan, teknika histologikoen edota zelulen hazkuntzen aplikazioaren inguruko baliogarritasunak/mugak eztabaidatuko dira. Bain gelako praktikak zein mintegiak taldeka burutuko dira amankomuneko aurkezpenekin bukatuz.

OHIKO DEIALDIA



- Idatzizko azterketa finala (50%): erantzunen egokitasuna, terminologia zeintifikoaren erabilpena, adierazpena eta arrazoitzea.

-Gela-ekintzak eta mintegiak (10%): informazioaren antolaketa eta egituraketa, terminologia zeintifikoaren erabilpena, analisis eta síntesis gaitasuna, azalpenaren argitasuna, adierazpen egokia eta jarrera komunikatiboa baliabide egokien erabilpena.

- Laborategiko praktikak (40%): Praktiken ebaluazioa praktiketan buruttako lana barneratzen du, txostenen aurkezpena eta helburuen lorpena. Baita ere praktiketan zehar erakutsitako jarrera eta tutorietarako asistentzia ere kontutan hartuko da.



Irakasgaia gainditu ahal izateko, gutxienez atal bakoitzean 4 puntuko emaitza atera behar da.

Praktika edo mintegietara huts egiten bada, dozentzia-modalitate horietan emandako ezagumenduei buruzko azterketa bat egin behrako da.



Ezohiko deialdia, ohiko deialdiaren antzekoa izango da. Idatzizko azterketa bate gongo da (%50) eta gainditu edota aurkeztu ez diren, mintegi, praktika txosten edota gelako praktiken inguruko azterketa bat egongo da.

Oinarrizko bibliografia

Bancroft, J., Gamble, M. 2008. Theory and Practice of Histological Techniques. 7th. edition. Elsevier Limited

Fawcett DW. 1999. Compendio de Histología. Interamericana McGraw Hill. Madrid.

Fresney, R.I. (2005) Culture of animal cells: a manual of basic technique (5ª ed). Wiley-Liss.

Gartner LP, Hiatt JL. 2011. Atlas en Color de Histología. 5ª Edición. Ed. Médica Panamericana. Buenos Aires.

Kierzenbaun AL. (2008) Histología y Biología Celular. Introducción a la anatomía patológica. 2ª edición. Elsevier.Kühnel W. 2005. Atlas Color de Citología e Histología. 11ª Edición. Ed. Médica Panamericana.

Junqueira LC, Carneiro J. 2005. Histología Básica. 6ª Edición, Masson SA, Barcelona.

Montuenga L; Esteban FJ; Calvo A. (2009). Técnicas en Histología y Biología Celular. Elsevier.

Ross MH, Kaye GI, Pawlina W. 2013. Histología. Texto y Atlas Color con Biología Celular y Molecular. 6ª Edición. Ed. Médica Panamericana. Buenos Aires.

Young B, Heath JW. 2000. Wheaters Histología funcional. Texto y atlas en color. 4ª Edición. Harcourt, Churchill Livingstone, Madrid.

Gehiago sakontzeko bibliografia

David JM (2002) Basic Cell Culture: A Practical Approach Oxford University Press
Masters JRW (2000) Animal Cell Culture: A Practical Approach Oxford University Press