Irakasgai hau Giza Nutrizioko eta Dietetika graduko azken maileetako ikasleentzat diseinatuta dago. Pertsonen elikadura-portaera eta dipsiko-portaera ulertzen lagundu nahi du, eta ezagutza hori lagungarria izan dadila pertsona errealekin etorkizunean egingo den praktika profesionalerako.



Irakasgai honetan, egarria, gosea, asetzea eta asetasuna arautzen dituzten mekanismo fisiologikoak deskribatzen ditugu, eta zergatik eta nola jaten eta edaten dugun ulertzen saiatzen gara.

GAITASUN ESPEZIFIKOAK

1. Gosearen, egarriaren, asetasunaren eta asetze-prozesuaren mekanismo homeostasikoak ulertzea.

IE1: Elikagaien eta uraren ingestaren kontrolean parte hartzen duten garun-zentroak eta zirkuitu neurokimikoak deskribatzea.

IE2: Egarria, gosea, asetzea eta asetasuna sortzen duten seinale periferikoak deskribatzea.

IE3: Elikagaien ingestaren kontrol energetikoarekin elkarreragiten duten prozesu fisiologikoak eta patologikoak identifikatzea.

IE4: Uraren ingestaren kontrol hidrikoarekin elkarreragiten duten prozesu fisiologikoak eta patologikoak identifikatzea.





2. Ingestaren mekanismo hedonikoak ulertzea

IE1: Ingestaren erantzun hedonikoan inplikatutako garun-zentroak eta zirkuitu neurokimikoak deskribatzea.

IE2: Ingurumen- eta psikogizarte-faktoreek elikadura-portaeran duten eragina deskribatzea.



3. Pertsona gizenek ingesta mugatzeko duten zailtasuna ulertzea

IE1: Erantzun homeostatikoak eta hedonikoak pertsona gizenen elikadura-portaeran dituzten berezitasunak aztertzea

IE2: Kaloria-murrizketak pertsona obesoen elikadura-portaeraren garun-kontrolean dituen ondorioak aurreikustea

IE3: Dietei atxikitzeko garun-estrategiak eztabaidatzea



ZEHARKAKO GAITASUNA

1. Bibliografia eguneratua erabiltzea

IE1: Elikadura- eta dipsiko-portaeran espezializatutako artikuluak bilatzeko eta/edo kritikoki irakurtzeko trebetasunak erakustea

Sarrera: Elikatzea eboluzioan. Portaeraren kontrola garunean. Elikatze-portaera baldintzatzen duten sentsazioak.



Ingestaren kontrolean inplikatuta dauden faktore konpentsatuak eta ez konpentsatuak.



Ingestaren garuneko kontrola: Elikadura-portaeran parte hartzen duten garun-egiturak eta zirkuitu neurokimiko orokorrak.



Gosea, asetasuna eta asetzearen neuropeptido eragileak. Elikagai-lehentasunaren eta ingestarekiko inpultsibotasunaren erregulazioa. Gantz-ingestaren erregulazio zehatza. Janaria bilatzearen portaera.



Egarriaren, urarekiko asetasunaren eta asetze-prozesuaren mekanismoak. Portaera dipsikoaren asaldurak. Solidoen eta likidoen puzlea.



Ingestaren kontrolarekin elkarrekiten duten prozesu fisiologikoak: termoerregulazioa; erritmo zirkadianoak; estresa; ariketa fisikoa eta zahartze-prozesua.



Ingesta baldintzatzen duten patologiak. Jatearen jokabidea gaixotasunetan. Asetasuna obesitatean. Elikadura-nahasmenduak.

Eduki teorikoak gelan (eskola magistral zein gela-praktiken bitartez) eta laborategian landuko dira. Ikasleen parte hartzea sustatuko da, tarteak utziz galdera, eztabaida edo ikasleen ulermen-maila aztertzea baimentzen duten jarduera laburrentzako. Ariketa eta jarduera batzuk taldeka landuko dira.

• Ebaluazio Jarraituaren Sistema
• Azken Ebaluazioaren Sistema
• Kalifikazioko tresnak eta ehunekoak:
  • Garatu beharreko proba idatzia (%): 70
  • Praktikak egitea (ariketak, kasuak edo buruketak) (%): 10
  • alde lanak (arazoen ebazpenak, proiektuen diseinuak) (%): 20

Alde batetik notaren %70 azken azterketan lortuko dute ikasleek. Bestaldetik, notaren gainontzeko %30 ebaluazio jarraituaren bidez lortuko dute. Izan ere eskola magistraletan eta gelako praktiketan entregagarriak jasoko dira, ebaluazio-jarraituaren parte izango direnak. Txosten hauek banakakoak zein taldekoak izan daitezke. Gainera, zeharkako gaitasuna den "informazio bilaketa" landuko da.





EBALUAZIO JARRAIARI UKO EGIN NAHI DIOTEN ikasleek Azaroaren 9a baino LEHEN egin behar dute eskaera, araudiak ezartzen duen eran.



Nahikoa izango da azken azterketara ez aurkeztea azken kalifikazioa “aurkezteke” izan dadin.

9. artikulua.- Ebaluazioa ezohiko deialdian: Ezohiko deialdietan irakasgaiak ebaluatzeko sistema bakarra azken ebaluazioa izango da.

eGelan jarritako materiala eta eskoletan agertutako material guztia (kontrakoa zehazten ez bada). Azalpenetatik eratorritako galderak, komentatioak eta abar

Oinarrizko bibliografia

TRESGUERRES J. et al. Fisiología Humana (2004). McGraw-Hill Interamericana.

GUYTON A.C., HALL J.E., Tratado de Fisiología Médica, 12ª edición (2011). Elsevier Saunders.

Gehiago sakontzeko bibliografia

Satiation, satiety and the control of food intake. John E. Blundell & France Bellisle Ed. Woodhead Publishing Limited, 2013

Aldizkariak

.

Web helbideak

.