Hau irakaskuntza-gida da, taldeari egokitutako ikasleen gida zehatza ikasturte hasieran emango da. Irakasgai honek gai hauek jorratzen ditu: farmakologia terapeutikaren zutabe gisa. Terapeutika arrazoitua. Farmakoei buruzko informazio-iturriak. Farmakoekonomia. Entsegu klinikoa. Dosifikazio egokirako parametro farmakozinetikoak. Elkarrekintza farmakologikoak eta erreakzio kaltegarriak. Preskripzioa. Haurdunaldian, pediatrian, zahartzaroan eta giltzurrun- eta/edo gibel-gutxiegitasuna dutenetan medikamentuak agintzeko oinarriak. Antimikrobianoak eta prozesu infekzioso zehatzetan farmakoak agintzeko oinarriak. Preskripzioa arnas aparatuko eta digestio-aparatuko gaixotasunetan. Hipertentsio arterialaren, kardiopatia iskemikoaren, bihotz-gutxiegitasunaren eta arritmiren kontrako farmakoen preskripzioa. Farmakoak agintzea minean, gaixotasun erreumatikoetan eta hezuerian. Arrazoizko preskripzioa asaldura psikiatrikoetan, gaixotasun neurologikoetan eta endekapenezkoetan. Farmakozaintza. Ikerketa motak. IRAKASGAI HONETAN GARATZEN DIREN 4. MODULUKO GAITASUNAK (ECI/332/2008 ordenaren gaitasunak): Preskripzioa eta Farmakozaintza. Farmakoak behar bezala erabiltzen jakitea. Mediku-errezetak behar bezala idaztea, paziente bakoitzaren egoerara eta lege-eskakizunetara egokituta.

Ikasketa-planean onartutako ikaskuntzaren emaitzak:

1. Pazienteak tratamendu farmakologikoa noiz behar duen baloratzeko eta eskuragarri daudenen artean egokiena aukeratzeko gai izatea, toxikotasun-arriskuaren aurrean onura terapeutikoa baloratuz.

2. Terapeutika farmakologikoko arazo bat konpontzeko beharrezkoa den informazioa aurkitzeko gai izatea, bibliografia farmakoterapeutikoa kritikoki aztertzea eta printzipio bioetikoak farmakoen ikerkuntzan aplikatzea.

3. Infekzio ohikoenen tratamenduan erabiltzen diren farmakoak behar bezala erabiltzen eta agintzen jakitea, hala nola gernu-infekzioaren edo otitisaren, faringo-amigdalitisaren eta pneumoniaren profilaxia eta infekzio larrien hasierako tratamendua, hala nola meningitisa.

4. Mina, hantura, gaixotasun erreumatikoak eta bestelako gaixotasun autoimmuneak tratatzeko erabiltzen diren farmakoak behar bezala erabiltzen eta agintzen jakitea.

5. Hipertentsio arteriala, bihotz-gutxiegitasuna, gaixotasun koronarioa eta haren profilaxia eta odolaren koagulazio-asaldurak tratatzeko erabiltzen diren farmakoak behar bezala erabiltzen eta agintzen jakitea, bai eta larrialdi medikoetan erabiltzen direnak ere, hala nola shock anafilaktikoan edo bihotz-arnas geldialdian.

6. Arnas aparatuko patologian erabiltzen diren farmakoak behar bezala erabiltzen eta agintzen jakitea, hala nola asma bronkiala, BGBK eta bere beragerraldiak eta digestio-aparatuko patologia, hala nola ultzera gastroduodenala, ERGE, idorreria eta beherakoak.

7. Medikamentu antidiabetikoak, antisorgailu hormonalak eta menopausiaren ondorengo asaldurak eta osteoporosia tratatzeko eta prebenitzeko erabiltzen diren farmakoak behar bezala erabiltzen jakitea.

8. Asaldura neurologikoak eta psikiatrikoak tratatzeko erabiltzen diren farmakoak behar bezala erabiltzen eta agintzen jakitea, bereziki loaren, antsietatearen, depresioaren eta parkinsonaren asaldurak tratatzeko.

9. Lehenago deskribatutako farmakoen farmakozaintza ezagutzea, erreakzio kaltegarrien jakinarazpena betetzen jakitea, eta Farmakozaintzako Sistema Nazionalaren informazioa jasotzen laguntzea

1. Farmakologia sendagai-terapeutikaren funtsezko zutabe gisa. Medikamentuak zentzuz agintzea. Onura/arrisku erlazioa ezartzea: farmako-pazientea/egoera zehatzak triangelua.

2. Terapeutika arrazoituaren prozesua. Medikamentu pertsonala hautatzea (P). Medikamentu pertsonalarekiko alternatibak. Erabilera baldintzak.

3. Farmakoei eta medikamentuei buruzko informazio-iturriak. Medikuaren etengabeko informaziorako eta prestakuntzarako sarbidea eta erabilera.

4. Medikamentu berri baten garapenaren faseak. Medikuaren jarrera arrazionala sendagai berri baten aurrean.

5. Medikamentuen legearen funtsezko alderdiak profesional medikuarentzat.

6. Farmakoekonomia. Eraginkortasunaren kontzeptua eta horrek medikamentuen preskripzio arrazionalean duen garrantzia.

7. Entsegu klinikoa. Motak eta ezaugarriak. Alderdi bioetikoak.

8. Farmako bat behar bezala dosifikatzeko kontuan hartu behar diren parametro farmakozinetikoak. Horiek alda ditzaketen egoerak eta dagozkien doikuntzak.

9. Elkarrekintza farmakologikoak. Motak eta garrantzia medikamentuen-terapeutikan.

10. Erreakzio kaltegarriak. Motak, mekanismoak eta garrantzia.

11. Medikamentuak agintzea. Errezeta motak. Erabilera mugatuko farmakoak. Formulazio magistrala eta hainbat espezialitate medikotan aplikatzea.

12. Printzipio aktiboaren araberako preskripzioa. Abantailak eta desabantailak.

13. Haurdunaldian, edoskitzaroan eta pediatrian eta zahartzaroan farmakoak preskribatzeko oinarriak.

14. Zahartzaroan eta giltzurrun- eta/edo gibel-gutxiegitasuna duten pazienteetan farmakoak agintzeko oinarriak.

15. Antimikrobianoak preskribatzeko oinarrizko printzipioak

16. Antimikrobianoen preskripzioa infekzio-prozesu zehatzetan

17. Farmakoak agintzea arnas aparatuko gaixotasunetan. Asmaren tratamenduaren printzipio orokorrak. Medikamentu antiasmatikoen sailkapena.

18. BGBK eta BGBKren larriagotzerako aukera farmakoterapeutikoak. Medikamentuen preskripzio arrazionala BGBK eta haren larriagotzeak. Antitusigenoen, mukolitikoen eta espektoratzaileen erabilgarritasuna eta erabilera arrazionala.

19. Farmakoen preskripzioa digestio-aparatuko gaixotasunetan: ultzera peptikoa eta errefluxu gastriko-esofagikoaren ondoriozko gaixotasuna (ERGE).

20. Antidiarreikoen eta libragarrien preskripzio arrazionalerako irizpideak. Farmako antiemetikoak: preskripzio arrazionala.

21. Hipertentsio arteriala tratatzeko farmakoen preskripzioa

22. Farmako antihipertentsiboak hautatzeko irizpideak: indikazio positiboak eta kontraindikazioak. Tratamendua betetzeko arazoak eta tratamendua hobetzeko estrategiak. Hipertentsioaren terapeutika mailakatua.

23. Kardiopatia iskemikoa tratatzeko farmakoen preskripzioa. Gutxiegitasun koronarioa: esfortzu-angina, aldaera eta ezegonkorra. Farmako antianginosoak: eraginkortasunean inplikatutako mekanismoak, zentzuz erabiltzeko irizpideak eta ondorio kaltegarriak. Miokardioko-infarturako farmako erabilgarriak: arrazoizko preskripziorako irizpideak. Birinfartua eta bat-bateko heriotzaren profilaxia.

24. Bihotz-gutxiegitasuna eta arritmiak tratatzeko farmakoak agintzea, bai eta tronbosiaren eta tronboenbolien profilaxia eta tratamendua tratatzeko ere.

25. Hiperlipoproteinemiak tratatzeko farmakoen preskripzio arrazionala. Hiperlipoproteinemiak eta morbi-mortalitate kardiobaskularra:

26. Diabetes mellitusa eta osteoporosia tratatzeko farmakoen preskripzio arrazionala.

27. Kontrazepziorako farmakoen preskripzioa.

28. Minaren tratamendurako farmakoen preskripzioa.

29. Gaixotasun erreumatikoak eta hezueria tratatzeko farmakoen preskripzioa.

30. Antsietatea eta loezina tratatzeko erabiltzen diren farmakoen ezaugarriak. Antidepresiboen ezaugarri farmakologikoak eta horiek erabiltzeko irizpideak. Antipsikotikoen arrazoizko preskripzioaren oinarri farmakologikoak.

31. Gaixotasun neurologikoak eta endekapenezkoak tratatzeko farmakoak agintzea. Antiepileptikoen ekintza-mekanismo orokorrak. Parkinson gaixotasuna tratatzeko erabiltzen diren farmakoak. Alzheimer gaixotasunaren terapeutikaren gaur egungo mugak

32. Farmakozaintza. Behaketa-azterketak. Kohorteen ikerketak. Kasuen eta kontrolen ikerketak

33. Erreakzio kaltegarrien jakinarazpena. Txartel horia. Medikuaren parte hartzea Farmakozaintzako Sistema Nazionalean

• Ebaluazio Jarraituaren Sistema
• Azken Ebaluazioaren Sistema
• Kalifikazioko tresnak eta ehunekoak:
  • PROBA MISTOA (azpian azaltzen da) (%): 100

Azken probak amaierako notaren 6 puntu balioko ditu (10en gainean): proba objektiboak (test motakoak) izango dira eta, egoeraren arabera, galdera irekiekin (kasu klinikoak, etab.) batera. Ebaluazio jarraikiak azken probako 4 puntu balioko ditu. Gutxi gorabehera, hauek dira atal honetako ehunekoak:

- Praktikak: % 10

- Talde-lanak ( % 30): kasuen ebazpena, formularioa.

Jarduera praktikoak eta mintegiak, banakakoak zein taldekoak, ikasturtean zehar entregatu eta zuzenduko dira, eta azken kalifikaziorako kalifikatuko dira. Irakasle-talde bakoitzeko ikasle-gidan ehuneko zehatzak, irizpideak eta/edo ebaluazio-errubrikak zehaztuko dira. Gainditzeko, gutxieneko nota bat lortu behar da ebaluazioaren atal bakoitzean: azken proban eta ebaluazio jarraikian. Ebaluazio jarraikiari modu justifikatuan uko egiten bazaio, azterketa bakarra egingo da, gaitasun guztiak gainerako ikasleen antzera ebaluatzeko. Norbaitek ebaluazio jarraikia egin badu lehen hilabetean, horri uko egin gabe, ebaluazio jarraikian eta azken azterketaren amaieran lortzen dituen notak gehituko zaizkio. Kasu horretan, azken azterketa egiten ez bada dagokion notarekin grabatuko da, eta ez “ez aurkeztu” oharrarekin.

Azken probak amaierako notaren 6 puntu balioko du (10en gainean): proba objektiboak (test motakoak) eta, egoeraren arabera, galdera irekiekin osatuta egongo da. Gainditua duen ebaluazioaren kalifikazioa gordeko da (jarraikia edo bukaerakoa), eta gainditu ez duen zatiaren ebaluazioa egingo da soilik.

Oinarrizko bibliografia

-Florez J, Armijo JA, Mediavilla A. Farmacología Humana. 4ª ed. Masson SA., 2003.

-Lorenzo P., Moreno. A., Leza J.C., Lizasoain I., Moro M.A. Velázquez: Farmacología básica y clínica, 17. ed.

Panamericana. 2005.

-Rang HP, Dale MM, Ritter JM, Moore PK. Farmacología. 5ª ed. Elsevier, 2004.

-Villa, L.F. Medimecum. Guía de Terapia Farmacológica. 12. ed. Adis, 2007

Gehiago sakontzeko bibliografia

- British Medical Association and Royal Pharmaceutical Society of Great Britain. British National Formulary. BNF 43 ed.Pharmaceutical Press, 2002.
- Departament of Medicine of Washington University. Manual Washington de Terapéutica Médica. 32. ed. Lippincott,2008.
- Dukes M.N.G., Aronson J.K. Meyler¿s side effects of drugs. 14. ed. Elsevier. 2000.
- Hardman J.G., Limbird L.E., Gilman A.G. (Eds). Goodman & Gilman. Las bases farmacológicas de la terapeútica. 10ªed. McGraw-Hill Interamericana, 2003.
- Katzung B.G. Basic & clinical pharmacology. 10. ed. McGraw-Hill. Appleton & Lange. 2006.
- Rodés, J., Carné, X., Trilla, A. Manual de Terapéutica Médica. 1. ed. Masson, 2002.
- Sweetman S.C. Martindale: The Complete Drug Reference. 33. ed. Pharmaceutical Press, 2002.

Web helbideak

- Vademecum: http://www.vademecum.medicom.es/
- Espezialitate farmazeutikoen katalogoa: http://www.portalfarma.com/
- Información sobre el medicamento: http://www.euskadi.net/sanidad; http://www.msc.es/farmacia/infmedic/