- Deontologia eta Hedabideak Kazetaritza Graduaren zeharkako ikasgaia da, eragin hori herritarrek jasotzen duten mezuaren oinarri diren irakasgaietan nabarmenagoa baden ere; hala nola: hizkuntza eta haren erabilera egokia, idazketa (prentsan, irratian, telebistan edo interneten), kazetaritza-generoak edo informazioekin batera doazen elementu grafikoak.

- Testuinguru horretan ezin da alde batera utzi soziologiaren, estatistikaren edo zuzenbidearen ekarpena, ardatz horiek partekatzen baitituzte, besteak beste, mezuari, haren hartzaileei eta kazetaritza-praxiaren eragin sozial eta juridikoari buruzko gogoeta, azterketa, interpretazioa eta edukia.

- Etika eta kazetaritza, azken batean, binomio banaezina da, profesionalek eta hedabideek sinesgarriak eta erabilgarriak izan nahi badute helarazi behar duten egiazkotasunaren bermea. Etika eta deontologia nagusi dira komunikabide tradizionalen eta online komunikabideen produkzio-prozesuaren ekintza bakoitzean, baina, aldi berean, beste diziplina batzuk ezagutzea eskatzen du aldez aurretik, bai eta esparru politikoan, sozialean, ekonomikoan eta kulturalean garatzen diren aurrerapen eta eraldaketa guztiak etengabe indartzea ere.

Gaitasun orokorrak:

G007 - Gertaera eta prozesu sozialak aztertzea, interpretatzea eta azaltzea, gizarte-zientzien berezko ezagutza eta metodologietatik abiatuta (Soziologia, Ekonomia, Zuzenbidea, Historia Garaikidea), komunikabideen lanaren testuinguruan.

G008 - Teoria, kontzeptu eta metodologien esanahia eta egokitasuna ezagutzea eta ulertzea komunikazioaren diziplinarteko testuinguruan.



Zeharkako gaitasunak:

CT2 - Konpromiso soziala.

CT4 - Etika eta erantzukizun profesionala.

CT7 - Pentsamendu kritikoa.



Gaitasun espezifikoak:

C2CC01 - Informazio eta komunikazio-sistemak eta prozedurak ezagutzea, identifikatzea eta aztertzea, beren testuinguru historiko, sozial, legal eta nazioartekoan.



Ikaskuntzaren emaitzak:

Ikasleak:

- Kazetaritzako profesionalak informaziorako eskubide unibertsalaren zaindari direla badaki, eta, horregatik, haien lana zuzentzen dioten gizartearekiko zintzotasun-konpromisoa eta zerbitzu publikoaren konpromisoa hartzen dutela.

- Kazetaritzaren etikaren edo erabilera zintzoaren inguruan komunikabideek, publiko zein pribatuek, eta kazetariek berek usatzen dituzten baliabide profesionalak ezagutzen ditu.

- Badaki beren zeregin profesionalean, irizpide gisa, kazetariek hizkuntza eta portaera inklusiboa eta ez-diskriminatzailea erabili behar dutela, informatzen den generoari, kulturari edo pertsonen edo taldeen jatorriari dagokienez

- Badaki hedabideen jokabide etikoen jarraipena eta kritika egiteko lan-metodo eraginkorra ezartzen.

- Kazetaritzaren printzipio deontologikoak identifikatzen ditu.

- Kritika konstruktiboa egiteko irizpideak garatzen ditu, kazetaritza-praxi egoki baten mesedetan.

- Banakako eta taldeko lanen emaitzak argudioz eta hitz-jarioz jakinarazten eta azaltzen laguntzea.

EGITARAU TEORIKOA:



1. GAIA: KAZETARITZA-JARDUERAREN ETIKA ETA DEONTOLOGIA

1. Oinarriak.

2. Printzipio eta arau osagarriak.

3. Dokumentu deontologikoen tipologia.



2. GAIA: KAZETARIEN ANTOLAKETA KOLEKTIBO GISA

1. Aurrekariak.

2. Gaur egungo antolaketa-sistemak.



3. GAIA: KOMUNIKAZIO ENPRESAREN ETIKA ETA AUTOERREGULAZIOA

1. Printzipio editorialak.

2. Barne-kodeak.

3. Estilo-liburuak.

4. Kontseilu editorialak.

5. Hedabideen erabiltzaileen babeslea.

6. Erredakzio-estatutuak.



4. GAIA: ZENBAIT GAI ETIKO GARRANTZITSU

1. Gutxiengoak.

2. Adingabeak.

3. Generoa.

4. Tragediak.

5. Informazioa lortzeko metodoak.



5. GAIA: HEDABIDEEN BEHATZAILEAK

1. Prentsa-kontseiluak.

2. Ikus-entzunezko kontseiluak.

3. Herritarrak eta komunikazioaren erabiltzaileen elkarteak.



6. GAIA: ONLINE HEDABIDEAK ETA ETIKA

1. Kazetaritza digitala eta etika.

2. Sare sozialak.



EGITARAU PRAKTIKOA:

1. Informazio-kasu desberdinen analisi kritikoa eta eztabaida, kodeak, estilo-liburuak eta beste dokumentu deontologiko batzuk erabiliz.

2. Informazio-etikaren ikuspegitik, gaurkotasuneko gertaera garrantzitsuak aztertzea. Emaitzak azaltzea.

- Deontologia eta Hedabideak lau hilean behingo ikasgaia da eta 46 ordu magistraletan eta 14 orduko ikasgelako praktiketan garatzen da, hurrenez hurren, 15 aste eta 7 aste txandakatuetan azpitalde bakoitzeko.

- Eskola magistralak ikasle guztiei zuzenduta daude. Horietan, ikasleek kazetaritzaren autorregulazioa osatzen duten figurak ezagutzen dituzte, baita kalitatezko kazetaritzaren alde lan egiten duten kolektiboak eta haiek sustatzen dituzten jarduerak eta proposamenak ere. Aldi berean, gaurkotasuneko gaiei edo interes publikoa edo orokorra sustatzen duten gaiei buruzko eztabaidak ere izaten dira.

- Ebaluazio jarraituaren sisteman, ikasgelako praktikak talde-jardueren bidez egiten dira. Jarduera horietan, gai etikoak aztertuz, kasuen azterketaren ondorioak ematen dira. Horretarako, aldez aurretik ematen den fitxa edo galdetegi bat lantzen da.

- Jarduera praktiko horri gaurkotasuneko informazio-ekitaldi baten jarraipena, azterketa eta aurkezpena gehitzen zaio, kazetaritzaren etikaren ikuspegitik, taldean ere egitekoa.

- Hori guztia, hala badagokio, profesionalekin egindako topaketen bidez osatzen da, lanbide-jardunaren errealitatea etorkizuneko graduatuen kolektiboari hurbiltzeko asmoz.

- Azken ebaluazio-sisteman, azterketa praktiko bat egingo da komunikabideetan jasotako informazio-gertaera bati edo batzuei buruz, aldez aurretik emandako dokumentu etikoak erabiliz.

• Ebaluazio Jarraituaren Sistema
• Azken Ebaluazioaren Sistema
• Kalifikazioko tresnak eta ehunekoak:
  • Test motatako proba (%): 40
  • Praktikak egitea (ariketak, kasuak edo buruketak) (%): 30
  • alde lanak (arazoen ebazpenak, proiektuen diseinuak) (%): 20
  • Lanen, irakurketen... aurkezpena (%): 10

EBALUAZIO JARRAITUAREN SISTEMA:

- Sistema honek eskatzen du saio praktikoen % 80ra etortzea (gehienez ere, ez bertaratze bat onartzen da).

- Ikasle hauek uko egin ahal izango diote ebaluazio jarraituaren sistemari, eta azken ebaluaziora igaro ahal izango dira. Horretarako, apirilaren 18ra arteko epea izango dute uko egiteko, irakasgaiaren ardura duen irakasleari idazkia aurkeztuz.



EBALUAZIOA:



TEORIA (%40): 4 puntu

Test moduko azterketa, data ofizialetan egin beharrekoa.

Eskatzen den gutxieneko nota: 2 puntu.



PRAKTIKA (%60): 6 puntu

Eskatzen den gutxieneko nota: 3 puntu.



ALDERDI PRAKTIKO HAU, BERE ALDETIK, HONELA BANATZEN DA:



IKASGELAKO PRAKTIKAK TALDEAN (% 30): 3 puntu

Kasu espezifikoen analisia eta egitea.



TALDE-LANA (%20): 2 puntu



Kazetaritzaren etikaren ikuspegitik, egunkari jeneralista, inprimatu edo digital batek edo batzuek 2023ko irailetik aurrera gertatutako gaurkotasuneko gertaera informatibo bati emandako tratamenduaren azterketa kritikoa, edo 2023ko eta 2024ko urteetan gai generiko bati emandakoari buruzkoa.



Irakasleak garatu behar den lanari nahitaezko oniritzia eman diezaion, martxoaren 15era arteko epea egongo da gaia eta aukeratutako hedabideak jakinarazteko.



- Amaitutako lanak bi formatutan entregatuko dira: ikasgelan paperez inprimatuta, eta word edo antzeko testu formatu digitalean, eGela bidez.

- Lana bi formatuetan entregatzeko azken eguna: ikasturteko azken eskola-eguna.



TALDE-LANAREN AURKEZPENA GELAN (%10): Puntu 1



- Aurkezpena egin aurretik, artxiboaren kopia bat emango da PDF formatuan, irakaslearen postaren bidez.



Talde bakoitzeko kideen behin betiko zerrenda jakinarazteko azken eguna otsailaren 12a izango da. Hala egin ezean, falta diren taldeak alfabetoaren arabera ezarriko dira.



Ezarritako epeak betetzen ez badira, azken ebaluazioaren sistemaren arabera egin beharko da.



Ikasgelako praktika eta aurkezpenen saioetarako ezinbesteko baldintza komuna: %80ko asistentzia.



IRAKASGAIA GAINDITZEKO BALDINTZAK:

1.- Proba guztiak egitea: teoria azterketa, gelako praktikak, talde-lana eta aurkezpena egitea.

2.- Alderdi bakoitza (teoria eta praktika) bere aldetik gainditzea.

3.- Saio praktikoen eta aurkezpenen %80an bertaratzea.



% 80ko bertaratze-baldintza betetzen ez bada, ez dira lortutako kalifikazioak aintzat hartuko, eta ikasleak azken ebaluazioaren arabera egin beharko du.

Hala badagokio, lehenengo deialdian gainditutako zatia (teoria edo praktika) ezohiko deialdirako gordeko da.



AMAIERAKO EBALUAZIO-SISTEMA: EZOHIKO DEIALDIAREN SISTEMA BERAren arabera ebaluatuko da.

AZKEN EBALUAZIO-SISTEMA (OHIKO ETA EZOHIKO DEIALDIAK):



TEORIA (%40): 4 puntu

- Test moduko azterketa, data ofizialetan egin beharrekoa.

Eskatzen den gutxieneko nota: 2 puntu.



PRAKTIKA (%60): 6 puntu

Eskatzen den gutxieneko nota: 3 puntu.



ALDERDI PRAKTIKO HAU, BERE ALDETIK, HONELA BANATZEN DA:



- AZTERKETA PRAKTIKOA (%30): 3 puntu

Informazio-kasu bat edo batzuk aztertzea eta diagnostikatzea. Ikasleek eGelara igotako "Kazetaritza etikaren dokumentuak" eraman beharko dituzte probara.



- BANAKAKO IDATZIZKO LANA (%30): 3 puntu

Kazetaritzaren etikaren ikuspegitik, egunkari jeneralista, inprimatu edo digital batek edo batzuek 2023ko irailetik aurrera gertatutako gaurkotasuneko gertaera informatibo bati emandako tratamenduaren azterketa kritikoa, edo 2023ko eta 2024ko urteetan gai generiko bati emandakoari buruzkoa.



- Irakasleak egin beharreko lanari nahitaezko oniritzia emateko, apirilaren 19ra arteko epea egongo da gaia eta aukeratutako hedabideak jakinarazteko. Ez bada jakinarazten eta oniritzia jasotzen, lana ez da ez onartuko ez zuzenduko. Ezohiko deialdian jakinarazteko epemuga ekainaren 10a izango da.

- Amaitutako lanak bi formatutan entregatuko dira: paperez inprimatuta ikasgelan, eta word edo antzeko testu formatu digitalean, eGela bidez.

- Lana bi formatuetan entregatzeko azken eguna: azterketaren data ofiziala, azterketa hasi baino lehen.





IRAKASGAIA GAINDITZEKO BALDINTZAK:



1. Proba guztiak egitea: teoria azterketa, praktika azterketa eta banakako lana egitea

2. Alderdi bakoitzak (teoria eta praktika) bere aldetik gainditzea.

eGelan jarritako dokumentuak.

Oinarrizko bibliografia

Oharra: Bibliografia honek ez du gelan emandako teoria guztia -azterketan sartuko dena- ordezkatzen.



TEORIARAKO: Aznar, Hugo (2005): Comunicación responsable. Deontología y autorregulación de los medios. Bartzelona: Ariel.



ATAL PRAKTIKORAKO: Pérez Fuentes, Juan Carlos (2004): Ética periodística. Principios, códigos deontológicos y normas complementarias. Leioa: UPV/EHU.

Gehiago sakontzeko bibliografia

-Agejas, J. A.l y Serrano, F. J. (coords.) (2002). Ética de la comunicación y de la Información. Ed. Ariel Comunicación.
-Alandete, D. (2019). Fake news: la nueva arma de destrucción masiva. Cómo se utilizan las noticias falsas y los hechos alternativos para desestabilizar la democracia. Ed. Deusto.
-Alsius, S. y Salgado, F. (eds.) (2010). La ética informativa vista por los ciudadanos. Contraste de opiniones entre los periodistas y el público. Editorial UOC.
-Aznar, H. (2005). Pautas éticas para la comunicación social. Ed. Universidad Cardenal Herrera CEU.
-Bañón, A.M. y Fornieles, J. (eds.) (2008). Manual sobre Comunicación e Inmigración. Ed. Gakoa.
-Bonete, E. (coord.) (1995). Éticas de la información y Deontologías del periodismo. Ed. Tecnos.
-Caño, A. (2022). Digan la verdad. Ed. La Esfera de los Libros
-Casasús, J. M. (2001). Perspectiva ética del periodismo electrónico. En “Estudios sobre el mensaje periodístico”, nº 7. Ed. Univ. Complutense.
-Escobar, G. (2002). Estatuto de los periodistas. Ed. Tecnos.
-Fernández, M. (2022). La Mentira. Historias de impostores y engañados. Ed. Harpercollins.
-Franz, M. y Lozano, C. H. (coords.). (2019) Periodismo y desastres. Múltiples miradas. Ed. UOC.
-Lamuedra, M. (2007). Las historias de famosos en la sociedad mediática: ¿Por qué tantas, por qué ahora? Ed. Diputación Provincial de Huelva.
-López Talavera, M. (2016). Ética en los medios de comunicación. Prensa, radio, TV y cine. Ed. UOC.
-Maciá, C. (2006). La figura del defensor del lector, del oyente y del telespectador. Ed. Universitas.
-Mirja, F.; Jaen, M.; Moreno, M. y Parma, C.A. (2022) El Poder del Secreto de los Periodistas. Cuniep Ed.
-Ramos, L. F. (1997). La profesión periodística en España. Estatuto jurídico y deontología profesional. Ed. Diputación de Pontevedra.
-Suárez, J. C. (2006). Los límites éticos del espectáculo televisivo. Ed. Mad.
-Videla, J. J. (2004). La ética como fundamento de la actividad periodística. Ed. Fragua.

Aldizkariak

-Ámbitos: https://revistascientificas.us.es/index.php/Ambitos
-Capçalera: https://www.periodistes.cat/capcalera
-Comunicació: http://revistes.iec.cat/index.php/TC
-Comunicación y sociedad: https://www.comunicacionysociedad.cucsh.udg.mx/index.php/comsoc
-Comunicar: http://www.revistacomunicar.com/
-Estudios sobre el Mensaje Periodístico: http://revistas.ucm.es/index.php/ESMP/index
-Icono 14: http://www.icono14.net/ojs/index.php/icono14
-Jakin aldizkaria: http://www.jakin.eus/aldizkaria
-Latina de Comunicación Social: http://nuevaepoca.revistalatinacs.org/index.php/revista
-Periodistas: http://fape.es/revista-periodistas/
-Zer. Revista de Estudios de Comunicación: http://www.ehu.eus/ojs/index.php/Zer/

Web helbideak

Elkarte eta Elkargoak:
-Euskal Kazetarien Elkartea eta Kazetarien Euskal Elkargoa: https://kazetariak.eus/
-Andaluzia: https://periodistasandalucia.es/
-Asturias: www.periodistasdeasturias.es
-Katalunia: www.periodistes.cat
-Gaztela eta Leon: www.colegioperiodistascyl.es
-Galizia: www.xornalistas.com
-Errioxa: www.casadelosperiodistas.com
-Murtzia: periodistasrm.es
-Nafarroa: www.colegionavarrodeperiodistas.es/

Ikus-entzunezko Kontseiluak:
-Andaluzia: https://www.consejoaudiovisualdeandalucia.es/
-Katalunia: https://www.cac.cat/

Informazio kontseiluak:
-Katalunia: https://fcic.periodistes.cat/es/
-Arbitraje, Kexa eta Deontologia Batzordea (FAPE): http://www.comisiondequejas.com/

Hedabideen erabiltzaileen babesleak:
-Defensor de la Audiencia (RTVE): http://www.rtve.es/rtve-responde/
-Defensor del lector (El País): https://elpais.com/especiales/defensor-del-lector/
-Defensora del lector (ABC): https://www.abc.es/autor/defensora-del-lector-charo-sadaba-5858/
-Defensor del lector (La Vanguardia): https://www.lavanguardia.com/autores/joel-albarran.html

Erredakzio-estatutuak:
-EITB: http://www.eitb.eus/multimedia/corporativo/documentos/estatuto-de-redaccion-radio-television-vasca-y- sociedades-filiales.pdf
-Hainbat hedabiderenak: https://fesperiodistas.org/estatutos-de-redaccion/

Nazio eta Nazioarteko Federazioak:
-Espainiako Kazetarien Elkarteetako Federazioa (FAPE): http://fape.es/
-Kazetarien Nazioarteko Federazioa (FIP): http://www.ifj.org/es
-Kazetarien Sindikatuen Federazioa: https://fesperiodistas.org/

Estilo liburuak:
-Berriako Estilo Liburua: http://www.berria.eus/estiloliburua/
-EiTBren Estilo Liburua: http://imagenes14.eitb.org/multimedia/corporativo/documentos/Libro-Estilo-EiTB-20160929.pdf
-Libro de Estilo de Canal Sur (Andalucía): http://www.canalsur.es/resources/archivos_offline/2017/10/4/1507119787074Libro_de_estilo_Canal_Sur.pdf
-Manual de Estilo de RTVE: http://manualdeestilo.rtve.es/