Hizkuntzen arteko Corpusa (HAC)
Nire amaren autobiografia, Jamaica Kincaid / Alberto Martinez de la Cuadra (Alberdania/Erein/Igela, 2012
)
eu
Ez zegoen esanahi misteriotsurik horretan;
es
No hab?a ning?n significado misterioso en ello;
fr
Cela n'avait aucune signification myst?rieuse ;
en
There was no mysterious significance to this;
eu
nire eskolako atearen kanpoaldean harri handi baten azpian diskretukiago sartzeko baino ez nuen hala egiten.
es
lo hac?a solo para esconderlas mejor bajo una gran piedra que hab?a junto a la verja de la escuela.
fr
cela me permettait seulement de les glisser plus soigneusement sous une grosse pierre, juste devant le portail de la cour de mon ?cole.
en
I did it only to make them fit more discreetly under a large stone just outside the gate to my school.
eu
Egunero, joaten nintzenean, nire aitari idatzitako gutun bat uzten nuen harri azpian.
es
Cada d?a, al salir, colocaba una carta que hab?a escrito a mi padre debajo de la piedra.
fr
Chaque jour, en partant, je pla?ais dessous une lettre ?crite ? mon p?re.
en
Each day, as I left, I would place a letter I had written to my father under it.
eu
Gutun horiek isilean idazten nituen, jolas ordutzat ematen ziguten denbora tarte laburrean, edo, beste inor ohartu gabe, neure lana amaiturik neukan denboran.
es
Hab?a escrito esas cartas a escondidas, durante el poco tiempo que nos dejaban de recreo o cuando hab?a terminado mi tarea y nadie se fijaba en m?.
fr
J'?crivais ces lettres en secret, pendant la courte r?cr?ation, ou quand, ayant termin? mon travail, je pouvais m'?clipser sans qu'on le remarque.
en
I had written these letters in secret, during the small amount of time allotted to us as recess, or during the time when I had completed my work and had gone unnoticed.
eu
Egiten jardun behar nuen lanean murgildua nengoelako itxurak eginez, gutun bat idazten nion aitari.
es
Fingiendo estar absorta en el trabajo que deb?a hacer, me dedicaba en realidad a escribirle una carta a mi padre.
fr
Feignant d'?tre profond?ment absorb?e dans ce que j'?tais cens?e faire, j'?crivais ? mon p?re.
en
Pretending to be deeply involved in what I was supposed to be doing, I would write a letter to my father.
eu
Laguntza eske eginiko oihu txiki horrek ez zidan berehalako lasaibiderik eman.
es
Este insignificante grito pidiendo ayuda no me procur? alivio instant?neo.
fr
Ce petit appel au secours ne m'apportait pas de soulagement imm?diat.
en
This small cry for help did not bring me instant relief.
eu
Ezagutzen nuen neure oinazea, baina hura arindu zitekeela-nire bizitza alda zitekeela, nire inguruabarrak alda zitezkeela-ez zitzaidan bururatu.
es
Me sab?a desgraciada, pero la posibilidad de mitigar mi tristeza-de que mi vida cambiara, de que mis circunstancias cambiaran-ni se me pasaba por la cabeza.
fr
Je reconnaissais ma propre mis?re, mais qu'elle puisse ?tre soulag?e-que ma vie puisse changer, que les circonstances de ma vie puissent changer-ne me venait pas ? l'esprit.
en
I recognized my own misery, but that it could be alleviated-that my life could change, that my circumstances could change-did not occur to me.
eu
Nire gutunek ez zuten isilpean iraun.
es
Mis cartas no permanecieron en secreto.
fr
Mes lettres ne sont pas rest?es secr?tes.
en
My letters did not remain a secret.
eu
Roman izeneko mutiko batek ikusi ninduen nola ipintzen nituen gutunak beren isilpeko tokian, eta, nire ezkutuan, atera egin zituen.
es
Un ni?o llamado Roman me hab?a visto ocult?ndolas en su escondrijo y, sin que yo lo viera, las sac? de all?.
fr
Un gar?on qui s'appelait Roman m'avait vue les glisser en cachette sous la pierre et, apr?s mon d?part, il les a prises.
en
A boy named Roman had seen me putting them in their secret place, and behind my back, he removed them.
eu
Ez zuen izan enpatiarik ez errukirik;
es
No pude contar con su complicidad, no tuvo compasi?n;
fr
Il n'a ?prouv? aucune sympathie, aucune piti? ;
en
He had no empathy, no pity;
eu
ahulak babesteko sen oro ezereztua zegoen berarengan.
es
todo instinto de protecci?n por los m?s d?biles hab?a sido aniquilado en ?l.
fr
tout instinct de protection du faible avait ?t? d?truit en lui.
en
any instinct to protect the weak had been destroyed in him.
eu
Gure irakasleari eraman zizkion nire gutunak.
es
Le llev? mis cartas a nuestra profesora.
fr
Il les a apport?es ? notre ma?tresse.
en
He took my letters to our teacher.
eu
Nire aitarentzako gutunetan esana nuen "Guztiek gorrotatzen naute, zuk bakarrik maite nauzu", baina egiaz ez zen nire asmoa gutun horiek neure aitari bidaltzea, eta benetan ez ziren nire aitarentzat;
es
En las cartas a mi padre yo hab?a escrito "todo el mundo me odia, solo t? me quieres", pero no hab?a ni pensado en envi?rselas de veras a mi padre, ni siquiera estaban realmente dirigidas a mi padre.
fr
Dans une lettre ? mon p?re, je disais : " Tout le monde me d?teste, toi seul m'aimes ", mais je n'avais pas vraiment destin? ces lettres ? mon p?re, et elles ne lui ?taient pas r?ellement adress?es ;
en
In my letters to my father I had said, "Everyone hates me, only you love me," but I had not truly meant these letters to be sent to my father, and they were not really addressed to my father;
eu
orduan galdetu balidate benetan sentitzen ote nuen guztiek gorrotatzen nindutela, nire aitak bakarrik maite ninduela, ez nukeen jakingo nola erantzun.
es
Si me hubieran preguntado entonces si de verdad sent?a que todo el mundo me odiaba, que solo me quer?a mi padre, no habr?a sabido qu? responder.
fr
si on m'avait demand? si j'avais vraiment l'impression que tout le monde me d?testait et que seul mon p?re m'aimait, je n'aurais pas su quoi r?pondre.
en
if I had been asked then if I really felt that everyone hated me, that only my father loved me, I would not have known how to answer.
eu
Baina nire irakaslearen erreakzioa, nire gutunek, zirrimarra txiki horiek, eragina, pizgarri gertatu zitzaidan.
es
Pero la reacci?n de la maestra al ver mis cartas, aquellos peque?os garabatos, me result? estimulante.
fr
Mais la r?action de ma ma?tresse ? mes lettres, ces petits gribouillis, a ?t? stimulante.
en
But my teacher's reaction to my letters, those small scribblings, was a tonic to me.
eu
Sinetsi zuen aipatzen nuen "guztiek" horrekin berari buruz ari nintzela, eta berari buruz bakarrik.
es
Por su parte crey? que al decir "todo el mundo" me refer?a a ella y solo a ella.
fr
Elle a cru que le " tout le monde " se r?f?rait ? elle, et ? elle seule.
en
She believed the "everybody" I referred to was herself, and only herself.
eu
Esan zuen nire hitzak gezurra zirela, difamatzaileak, lotsatua zegoela nitaz, ez zela nire beldur.
es
Dijo que mis palabras eran mentira, una calumnia, que estaba avergonzada de m?, que no me ten?a miedo.
fr
Elle m'a dit que mes mots ?taient des mensonges diffamatoires, qu'elle avait honte de moi et que je ne lui faisais pas peur.
en
She said my words were a lie, libelous, that she was ashamed of me, that she was not afraid of me.
eu
Hori guztia eskolako gainerako ikasleen aurrean esan zidan nire irakasleak.
es
La maestra me dijo todo eso delante de los dem?s alumnos de la escuela.
fr
Ma ma?tresse m'a dit tout cela devant les autres ?l?ves de mon ?cole.
en
My teacher said all this to me in front of the other pupils at my school.
eu
Haiek pentsatu zuten umiliatua nengoela, eta poztu egin ziren ni hain apaldua ikusteaz.
es
Ellos pensaron que me sent?a humillada y se alegraron de verme caer tan bajo.
fr
Ils m'ont crue humili?e et ils ont ?t? contents de me voir rabaiss?e ? ce point.
en
They thought I was humiliated and they felt joy seeing me brought so low.
eu
Ni ez nintzen batere umiliatua sentitu.
es
Yo no me sent? humillada en absoluto.
fr
Je ne me sentais pas humili?e du tout.
en
I did not feel humiliated at all.
eu
Beste zerbait izan zen nik hauteman nuena.
es
Not? algunas cosas.
fr
J'?prouvais quelque chose.
en
I felt something.
eu
Haren hortzak okerrak eta horiak zirela ikusi nuen, eta neure buruari galdetu nion nola heldu ziren horretara.
es
Me fij? en que sus dientes estaban torcidos y amarillos, y me pregunt? c?mo hab?an llegado a aquel estado.
fr
Je voyais les dents tordues et jaunes de la ma?tresse, et je me demandais comment elles ?taient devenues ainsi.
en
I could see her teeth were crooked and yellow, and I wondered how they had got that way.
eu
Ilargi erdi itxurako izerdi orban handiek zikintzen zioten soinekoaren galtzarbe aldea, eta neure buruari galdetu nion, emakume egitearekin, ni ere halako ugaritasunez izerdituko nintzen eta nolakoa izango zen usaina.
es
Grandes manchas de sudor en forma de media luna empapaban su vestido en las axilas, y me pregunt? si yo tambi?n, al convertirme en mujer, transpirar?a tan profusamente, y c?mo oler?a.
fr
De larges demi-lunes de transpiration tachaient sa robe sous les aisselles, et je me demandais si, quand je deviendrais une femme, je transpirerais abondamment moi aussi et quelle odeur cela aurait.
en
Large half-moons of perspiration stained the underarms of her dress, and I wondered if when I became a woman I, too, would perspire so profusely and how it would smell.
eu
Haren sorbaldaren ostean, horman, armiarma eme handi bat zebilen bere arrautza poltsa garraiatzen, eta gogoa izan nuen eskua luzatzeko eta bertan zanpatzeko, neure buruari galdetzen niolako hura ez ote zen aurreko gauean, lo nengoen bitartean, nire ahoaren ertzetik listua xurgatu eta hiru ziztada txiki eta mingarri utzi zizkidan armiarmaren espezie berekoa edo haren familiakoa.
es
En la pared, detr?s de su hombro, hab?a una gran ara?a hembra con su bolsa de huevos a cuestas, y dese? alcanzarla y aplastarla con la palma de la mano, pues me preguntaba si ser?a del mismo tipo o de la misma familia que la ara?a que hab?a estado chup?ndome saliva de la comisura de los labios la noche anterior mientras dorm?a, dejando tres peque?as y dolorosas picaduras.
fr
Derri?re son ?paule, au mur, une grosse araign?e transportait son sac d'?ufs et j'ai eu envie d'aller l'?craser avec la paume nue de ma main, parce que je ne savais pas si c'?tait la m?me esp?ce d'araign?e, ou une araign?e de la famille de celle-ci, qui avait bu ma salive au coin de ma bouche un soir avant que je m'endorme, y laissant trois douloureuses petites piq?res.
en
Behind her shoulder on the wall was a large female spider carrying its sac of eggs, and I wanted to reach out and crush it with the bare palm of my hand, because I wondered if it was the same kind of spider or a relative of the spider that had sucked saliva from the corner of my mouth the night before as I lay sleeping, leaving three small, painful bites.
eu
Lanbroa ari zuen kanpoan, haren soinua entzuten nuen teilatu galbanizatuan.
es
Fuera lloviznaba, o?a el repiqueteo de la lluvia en el techo galvanizado.
fr
Dehors, la pluie tombait en fines gouttelettes, je l'entendais sur le toit de t?le.
en
There was a drizzle of rain outside, I could hear the sound of it on the galvanized roof.
eu
Nire aitari bidali zizkion nire gutunak, niri erakustearren garbi zuela kontzientzia.
es
Envi? las cartas a mi padre para demostrarme que ten?a la conciencia tranquila.
fr
La ma?tresse a envoy? mes lettres ? mon p?re, pour me montrer qu'elle avait la conscience tranquille.
en
She sent my letters to my father, to show me that she had a clear conscience.
eu
Esan zuen gaizki ulertu nituela beraren errietak, niganako maitasunez eginak, eta gorrotoaren adierazpidetzat hartu nituela, eta horrek erakusten zuela harrokeria bekatuaren errudun nintzela.
es
Dijo que yo hab?a interpretado mal sus rega?inas, que me las daba porque me quer?a y no porque me odiara como yo cre?a, y que eso demostraba que hab?a ca?do en el pecado del orgullo.
fr
Elle a dit que j'avais pris par erreur ses remontrances, qui m'?taient administr?es par amour pour moi, pour une expression de haine, et que cela montrait que j'?tais coupable du p?ch? d'orgueil.
en
She said that I had mistaken her scoldings, which were administered out of love for me, as an expression of hatred, and that this showed I was guilty of the sin of pride.
eu
Eta esan zuen espero zuela ikasiko nuela antzematen zein desberdintasun dagoen bi hauen artean:
es
Y dijo tambi?n que ten?a la esperanza de que aprendiera a ver la diferencia entre ambas cosas:
fr
Elle a dit qu'elle esp?rait que j'apprendrais la diff?rence entre les deux :
en
And she said that she hoped I would learn to tell the difference between the two:
eu
maitasuna eta gorrotoa.
es
el amor y el odio.
fr
l'amour et la haine.
en
love and hate.
eu
Gaurko eguna arte, saiatu naiz bien arteko desberdintasuna antzematen, eta ez dut lortzen, aurpegi berdin-berdina izaten dutelako askotan.
es
Desde entonces he intentado distinguir el amor del odio y sigo sin poder hacerlo, porque a menudo se esconden tras el mismo rostro.
fr
Aujourd'hui encore, j'essaie en vain de faire la diff?rence entre les deux, qui pr?sentent souvent un visage si semblable.
en
To this day, I have tried to tell the difference between the two, and I cannot, because often they wear so much the same face.
eu
Hori esan zuenean, aurpegira begiratu nion ea antzematen nion egia ote zen maite ninduela, eta ea ikusten nuen haren hitzak, hainbestetan kolpe gogor sail bat ziruditenak, egiaz maitasunaren adierazpide ote ziren.
es
Cuando me dijo eso, la mir? a la cara intentando discernir si era cierto que me quer?a y que sus palabras, que tan a menudo parec?an violentos bofetones, eran realmente una expresi?n de amor.
fr
Quand elle m'a dit cela, je l'ai regard?e droit dans les yeux pour voir si je pouvais d?terminer s'il ?tait vrai qu'elle m'aimait, pour voir si ses paroles, qui ressemblaient bien des fois ? une s?rie de coups, ?taient vraiment une expression d'amour.
en
When she said this, I did look in her face to see if I could tell whether it was true that she loved me and to see if her words, which so often seemed to be a series of harsh blows, were really an expression of love.
eu
Haren aurpegia ez zitzaidan maitasunezkoa iruditu orduan, baina baliteke oker egotea-beharbada gazteegia nintzen epaitzeko, gazteegia jakiteko.
es
En aquel momento, su rostro no me pareci? amoroso, pero quiz? me equivocaba; quiz?s era todav?a demasiado ni?a para juzgarlo, demasiado ni?a como para saberlo.
fr
Son visage ne m'a pas sembl? aimant, mais peut-?tre que je me trompais-peut-?tre que j'?tais trop jeune pour en juger, trop jeune pour savoir.
en
Her face to me then did not appear loving, but perhaps I was mistaken-perhaps I was too young to judge, too young to know.
eu
Ez nintzen berehala ohartu zer gertatua zen, zer egina nuen:
es
En el primer momento no me di cuenta del alcance de lo que hab?a sucedido, de lo que hab?a hecho:
fr
Je n'ai pas compris imm?diatement ce qui ?tait arriv?, ce que j'avais fait :
en
I did not immediately recognize what had happened, what I had done:
eu
oharkabean egin arren, helburu hori izan ez arren, neure egoera aldarazia nuen hitz batzuk erabiliz;
es
por mucho que no lo hiciera conscientemente, por mucho que careciera de objetivo, lo cierto es que, con solo utilizar unas pocas palabras, hice que cambiara mi situaci?n;
fr
inconsciemment, sans but avou?, j'avais, en utilisant quelques mots, chang? ma situation ;
en
however unconsciously, however without direction, I had, through the use of some words, changed my situation;
eu
beharbada salbatu ere egina nuen neure bizitza.
es
puede incluso que me salvara la vida.
fr
je m'?tais peut-?tre m?me sauv? la vie.
en
I had perhaps even saved my life.
eu
Neure egoeraz hitz egitea, neure buruarekin nahiz beste batzuekin, harrezkero beti egingo nuen zerbait da.
es
Despu?s de aquello, hablar de mi propia situaci?n, conmigo misma o con otras personas, es algo que ya siempre har?a.
fr
Parler de ma situation, ? moi-m?me et aux autres, est quelque chose que j'ai toujours fait par la suite.
en
To speak of my own situation, to myself or to others, is something I would always do thereafter.
eu
Era horretan heldu nintzen neure buruaz gehiago ezin zen punturaino kontzientea izatera, hain interesatua neure beharrizanetan, hain interesatua haiei erantzuten, neure kexen jakitun, neure plazeren jakitun.
es
Fue as? como me convert? en una persona tan extremadamente consciente de m? misma, tan preocupada por mis propias necesidades, tan resuelta a satisfacerlas, consciente de mis oprobios, consciente de mis placeres.
fr
C'est de cette fa?on que j'ai acquis une conscience extr?me de moi-m?me, que je me suis ? ce point int?ress?e ? mes besoins, que je me suis appliqu?e ? ce point ? les assouvir, que j'ai eu conscience de mes griefs, de mes plaisirs.
en
It is in this way that I came to be so extremely conscious of myself, so interested in my own needs, so interested in fulfilling them, aware of my grievances, aware of my pleasures.
eu
Jomugarik gabeko min adierazpen haurkarazko harez geroztik, aldatu egin zen nire bizitza, eta gogoan hartu nuen hori.
es
Aquella azarosa e infantil expresi?n de dolor y sufrimiento hizo que cambiara mi vida, y tom? buena nota de ello.
fr
Cette expression de douleur impr?cise et pu?rile a transform? ma vie, et j'en ai pris note.
en
From this unfocused, childish expression of pain, my life was changed and I took note of it.
eu
Espetxezain uniformea soinean zuela etorri zen aita nire bila.
es
Mi padre vino a buscarme vestido con un uniforme de carcelero.
fr
Mon p?re est venu me chercher en uniforme de gardien de prison.
en
My father came to fetch me wearing the uniform of a jailer.
eu
Horrek ez zuen esanahirik berarentzat, garrantzigabea zen.
es
Para ?l eso no quer?a decir nada, carec?a de significado.
fr
Pour lui, cela n'avait aucune signification, c'?tait sans importance.
en
To him this had no meaning, it was without significance.
eu
St.
es
Hab?a vuelto a Roseau procedente del poblado de St.
fr
Il rentrait ? Roseau apr?s sa journ?e de service comme policier au village de St.
en
He was returning to Roseau from the village of St.
eu
Joseph herrixkatik zetorren Roseaura, polizia lanean aritua baitzen han.
es
Joseph, donde hab?a estado desempe?ando sus funciones de polic?a.
fr
Joseph. On ne m'avait pas pr?venue qu'il arriverait ce jour-l? ;
en
Joseph, where he had been carrying out his duties as a policeman.
eu
Ez zidaten esan egun hartan helduko zela; ez nengoen haren zain.
es
Nadie me hab?a avisado de que llegar?a aquel d?a, y no le esperaba.
fr
je ne l'attendais pas.
en
I was not told that he would arrive on that day; I had not expected him.
eu
Eskolatik itzuli, eta han ikusi nuen, bizi nintzen etxerako errepidearen azken bihurgunean.
es
Volv?a de la escuela cuando le vi aguardando en la ?ltima curva de la carretera que llevaba hasta la casa en que viv?a.
fr
En rentrant de l'?cole, je l'ai aper?u apr?s le dernier tournant de la route qui menait ? la maison o? je vivais.
en
I returned from school and saw him standing at the final bend in the road that led to the house in which I lived.
eu
Harritu egin ninduen hura ikusteak, baina neure buruari baizik ez nion aitortu hori;
es
Me sorprendi? verle, pero solo reconoc? que estaba sorprendida para mis adentros;
fr
J'ai ?t? surprise de le voir, mais je ne l'ai admis qu'en moi-m?me ;
en
I was surprised to see him, but I would admit this only to myself;
eu
ez nuen utzi beste inor kontura zedin.
es
no permit? que nadie m?s se diera cuenta de ello.
fr
je n'ai laiss? personne le deviner.
en
I did not let anyone know.
eu
Neure aitaren falta hainbeste nabaritzearen arrazoia-bizi nintzen etxera arropa zikinak ekartzera eta garbiak eramatera gehiago ez etortzearen arrazoia-berriro ezkondu izana izan zen.
es
La raz?n de que hubiera echado tanto de menos a mi padre-la raz?n por la que hab?a dejado de venir a la casa en que yo viv?a para traer su ropa sucia y llevarse la limpia-era que se hab?a vuelto a casar.
fr
Il y avait une raison pour que mon p?re m'ait tant manqu?-une raison pour qu'il ne vienne plus dans la maison o? je vivais, apportant ses v?tements sales et reprenant les propres : il s'?tait remari?.
en
The reason I had missed my father so-the reason he no longer came to the house in which I lived, bringing his dirty clothes and taking away clean ones-was that he had married again.
eu
Emana zidaten horren berri, baina niretzat misterio bat zen zein esanahi izan zezakeen horrek;
es
Me lo hab?an explicado, pero para m? era un misterio lo que eso pudiera significar;
fr
On me l'avait dit, mais le sens de ce fait restait un myst?re ;
en
I had been told about this, but it was a mystery to me what it might mean;
eu
ez zen desberdina izan mundua biribila zela esan zidaten lehenbiziko alditik;
es
no fue distinto de la primera vez que me explicaron que el mundo era redondo;
fr
c'?tait un peu comme la premi?re fois qu'on m'avait dit que la terre ?tait ronde ;
en
it was not unlike the first time I had been told that the world was round;
eu
pentsatu nuen, Zein izan daiteke horren esanahia, zergatik izan behar du horrela?
es
pens?: ?Qu? puede significar eso, qu? debe de ser?
fr
Qu'est-ce que ?a veut dire, pourquoi est-ce ainsi ?
en
I thought, What can it mean, why should it be?
eu
Nire aita ezkondua zen berriro.
es
Mi padre se hab?a vuelto a casar.
fr
Mon p?re s'?tait remari?.
en
My father had married again.
