Bilaketa aurreratua

Ogi apurrak

Hizkuntzen arteko Corpusa (HAC)


Izatearen arintasun jasanezina, Milan Kundera / Karlos Cid (Alberdania/Elkar, 2009 )
aurrekoa | 118 / 70 orrialdea | hurrengoa
eu
Geu arduratuko ginateke une egokian argitaratzeaz-eta paper bat luzatu dio Tomasi.
es
Ya nos ocupar?amos nosotros de que se publicara en el momento adecuado-y le dio a Tom?s un papel.
fr
Ensuite, nous ferions le n?cessaire pour qu'elle soit publi?e le moment venu ", dit-il en tendant un papier ? Tomas.
en
He handed Tomas a piece of paper.
eu
Han idatzita zegoena irakurri zuen Tomasek, eta ikaratu egin zen.
es
Tom?s ley? lo que estaba escrito y se horroriz?.
fr
Tomas lut ce qui y ?tait ?crit et il en eut un choc.
en
Tomas read what was in it and panicked.
eu
Askoz okerragoa zen bi urte lehenago zuzendariak eskatu ziona baino.
es
Era mucho peor que lo que dos a?os antes le hab?a pedido su director.
fr
C'?tait bien pire que ce que son ancien chef de service avait exig? de lui deux ans plus t?t.
en
It was much worse than what the chief surgeon had asked him to sign two years before.
eu
Ez zen Edipori buruzko artikuluari dagokionez atzera egite soila.
es
Aquello no era solamente una retractaci?n total con respecto al art?culo sobre Edipo.
fr
Ce n'?tait plus une simple r?tractation de l'article sur ?dipe.
en
It did not stop at a retraction of the Oedipus article.
eu
Herria gerra zibil batera eraman nahi omen zuten intelektualak gaitzesten ziren. Baina, batez ere, kultura astekariko erredaktoreak salatzen ziren, erredaktore luze eta makurtuaren izena eta guzti (Tomas ez zen inoiz harekin elkartu, baina haren izena eta argazkia ezagutzen zituen). Adierazpenaren arabera, artikulua kontzienteki aldatu omen zuten, beste zentzu bat eman eta iraultzaren kontrako aldarrikapen bihurtzeko.
es
Hab?a frases sobre el amor a la Uni?n Sovi?tica, sobre la fidelidad al partido comunista, hab?a una condena a los intelectuales que al parecer quer?an arrastrar al pa?s a una guerra civil, pero, sobre todo, hab?a una denuncia contra los redactores del semanario de la Uni?n de Escritores, incluido el nombre del redactor alto y encorvado (Tom?s no hab?a hablado nunca con ?l pero sab?a su nombre y le conoc?a de ver su foto en la prensa), que hab?an deformado conscientemente su art?culo para cambiarle el sentido y transformarlo en una proclama contrarrevolucionaria;
fr
Il y avait l?-dedans des phrases sur l'amour de l'Union sovi?tique et sur la fid?lit? au parti communiste, il y avait une condamnation des intellectuels qui, ?tait-il ?crit, voulaient conduire le pays ? la guerre civile, mais surtout, il y avait une d?nonciation de la r?daction de l'hebdomadaire des ?crivains avec le nom du journaliste ? la haute silhouette vo?t?e (Tomas ne l'avait jamais rencontr? mais connaissait son nom et sa photo) qui l'avait d?lib?r?ment abus? en d?formant le sens de son article pour en faire un appel contre-r?volutionnaire ;
en
It contained words of love for the Soviet Union, vows of fidelity to the Communist Party; it condemned the intelligentsia, which wanted to push the country into civil war; and, above all, it denounced the editors of the writers' weekly (with special emphasis on the tall, stooped editor; Tomas had never met him, though he knew his name and had seen pictures of him), who had consciously distorted his article and used it for their own devices, turning it into a call for counterrevolution:
eu
Halako artikulu bat idazteko ahulegiak izan, nonbait, eta sendagile tolesgabe baten atzean ezkutatu nahi omen zuten beren burua.
es
seg?n parece eran demasiado cobardes para escribir ellos mismos un art?culo as? y trataron de aprovecharse de un ingenuo m?dico.
fr
ils ?taient trop l?ches, ?tait-il ?crit, pour r?diger eux-m?mes un article pareil et ils avaient voulu se cacher derri?re un m?decin na?f.
en
too cowardly to write such an article themselves, they had hid behind a naive doctor.
eu
Ministerioko gizonak ikara ikusi zuen Tomasen begietan.
es
El hombre del Ministerio percibi? el gesto de horror que hab?a en los ojos de Tom?s.
fr
L'homme du minist?re lisait l'?pouvante dans les yeux de Tomas.
en
The man from the Ministry saw the panic in Tomas's eyes.
eu
Makurtu eta zapladatxo lagunkoi bat eman zion belaunean mahaipetik:
es
Se inclin? y le dio una amistosa palmada en la rodilla por debajo de la mesa:
fr
Se penchant en avant, il lui tapota amicalement le genou sous le bureau :
en
He leaned over and gave his knee a friendly pat under the table.
eu
-Sendagile jauna, proposamen bat besterik ez da hau!
es
-?Estimado doctor, eso no es m?s que una sugerencia!
fr
" Docteur, ce n'est qu'un projet !
en
"Remember now, Doctor, it's only a sample!
eu
Zuk gogoan erabili eta, esaldiren bat aldatu nahi bazenu, akordio batera irits gintezke, jakina.
es
T?mese tiempo para pensarlo y, si quiere modificar alguna frase, por supuesto podemos llegar a un acuerdo.
fr
Vous allez r?fl?chir et si vous voulez changer une formule ou une autre, on pourra certainement s'entendre.
en
Think it over, and if there's something you want to change, I'm sure we can come to an agreement.
eu
Finean, zeure testua da!
es
?Al fin y al cabo el texto es suyo!
fr
Au bout du compte, c'est votre texte !
en
After all, it's your statement!"
eu
Tomasek papera bueltatu zion poliziari, bere eskuan beste segundo batez edukitzearen beldur izango balitz bezala. Paperean noizbait haren hatz-markak bilatuko zituztela pentsatuko balu bezala, ia-ia.
es
Tom?s le devolvi? el papel al polic?a como si le diese miedo tenerlo un segundo m?s en sus manos. Era casi como si creyera que alguien fuera alg?n d?a a buscar en ?l sus huellas dactilares.
fr
" Tomas rendit le papier au policier comme s'il redoutait de le garder une seconde de plus dans sa main. Pour un peu, il se serait imagin? qu'on allait y chercher ses empreintes digitales.
en
Tomas held the paper out to the secret policeman as if he were afraid to keep it in his hands another second, as if he were worried someone would find his fingerprints on it.
eu
Papera hartu beharrean, Ministerioko gizonak harritu-plantak eginez luzatu zituen besoak (Aita Santuak balkoitik jendetza bedeinkatzeko egiten duen keinu bera zen):
es
En lugar de coger el papel, el hombre del Ministerio extendi? con fingida sorpresa los brazos (era el mismo gesto que emplea el Papa para bendecir a las masas desde su balc?n):
fr
Au lieu de reprendre le papier, l'homme du minist?re ?carta les bras dans un geste de surprise feinte (c'?tait le geste du pape b?nissant les foules du haut du balcon) :
en
But instead of taking the paper, the man from the Ministry spread his arms in feigned amazement (the same gesture the Pope uses to bless the crowds from his balcony).
eu
-Baina, sendagile jauna, zergatik ematen didazu atzera?
es
-Pero doctor, ?por qu? me lo devuelve?
fr
" Mais, docteur, pourquoi me le rendez-vous ?
en
"Now why do a thing like that, Doctor?
eu
Hartu zeurekin eta hausnar ezazu etxeko lasaitasunean.
es
Qu?deselo. Ya lo meditar? tranquilamente en su casa.
fr
Il faut le garder. Vous r?fl?chirez tranquillement chez vous.
en
Keep it. Think it over calmly at home."
eu
Tomasek uko-keinua egin zuen buruaz, esku luzatuan paperari eroapenez eusten ziolarik.
es
Tom?s hizo un gesto de negaci?n con la cabeza, manteniendo pacientemente el papel en la mano extendida.
fr
" Tomas hochait la t?te et tenait patiemment le papier dans sa main tendue.
en
Tomas shook his head and patiently held the paper in his outstretched hand.
eu
Ministerioko gizonak Aita Santu bedeinkatzailea imitatzeari utzi eta azkenean papera hartu behar izan zuen.
es
El hombre del Ministerio dej? de imitar al Papa durante la bendici?n y al fin tuvo que coger el papel.
fr
L'homme du minist?re cessa d'imiter le Saint-P?re b?nissant les foules et dut se r?signer ? prendre le papier.
en
In the end, the man from the Ministry was forced to abandon his papal gesture and take the paper back.
eu
Tomasek oso kementsu esan nahi zion ez zuela inoiz testurik idatziko ez sinatuko. Azken unean, ordea, tonua aldatu zuen. -Ez naiz analfabetoa gero.
es
Tom?s ten?a la intenci?n de decirle con toda energ?a que no pensaba escribir ni firmar jam?s ning?n texto de ese tipo. Pero finalmente opt? por otro tono. -No soy un analfabeto.
fr
Tomas voulait lui dire tr?s fermement qu'il ne r?digerait et ne signerait jamais rien. Mais il changea de ton au dernier moment. Il dit calmement : " Je ne suis pas illettr?.
en
Tomas was on the point of telling him emphatically that he would neither write nor sign any text whatever, but at the last moment he changed his tone and said mildly, "I'm no illiterate, am I?
eu
Zergatik sinatuko nuke nik neuk idatzi ez dudan zerbait?
es
?Por qu? iba a firmar algo que no he escrito yo mismo?
fr
Pourquoi faudrait-il que je signe quelque chose que je n'ai pas ?crit ?
en
Why should I sign something I didn't write myself?"
eu
-Ondo, sendagile jauna, alderantziz egin dezakegu:
es
-Bien, doctor, podemos hacerlo al rev?s.
fr
-Tr?s bien, docteur, on peut choisir la d?marche inverse.
en
"Very well, then, Doctor. Let's do it your way.
eu
aurrena zuk idatzi, eta gero elkarrekin ikusiko dugu.
es
Usted primero lo escribe y despu?s lo revisamos los dos juntos.
fr
Vous allez d'abord ?crire vous-m?me quelque chose et ensuite on regardera ?a ensemble.
en
You write it up yourself, and we'll go over it together.
eu
Irakurri duzunak eredu gisa bederen balio diezazuke.
es
Lo que ha le?do podr? servirle al menos como modelo.
fr
Ce que vous venez de lire peut au moins vous servir de mod?le.
en
You can use what you've just read as a model."
eu
Zergatik ez zuen Tomasek berehala eta irmo errefusatu poliziaren proposamena?
es
?Por qu? no rechaz? enseguida la proposici?n del polic?a con toda energ?a?
fr
" Pourquoi Tomas n'avait-il pas tout de suite cat?goriquement refus? la proposition du policier ?
en
Why didn't Tomas give the secret policeman an immediate and unconditional no?
eu
Honako hausnarketa hau ibili bide zitzaion buruan: "Antzeko adierazpenek nazio osoa adoregabetzeko funtzioa ditek, baina, gainera, nire kasuan, polizia helburu jakin baten bila zabilek seguru aski:
es
Seguramente le pas? por la cabeza la siguiente idea Este tipo de declaraciones sirve para desmoralizar a todo el pa?s (?sa es evidentemente la estrategia general de los rusos), pero en su caso la polic?a persigue probablemente alg?n objetivo concreto:
fr
Tr?s vite, il se tint ce raisonnement : outre que les d?clarations de ce genre d?moralisaient toute la nation (et la strat?gie g?n?rale des Russes allait en ce sens), la police poursuivait sans doute dans son cas un objectif plus pr?cis :
en
This is what probably went through his head: Besides using a statement like that to demoralize the nation in general (which is clearly the Russian strategy), the police could have a concrete goal in his case:
eu
artikulua idatzi nuen astekariaren erredaktoreen kontrako prozesua prestatzen ari dituk beharbada.
es
es posible que est?n preparando un proceso contra los redactores del semanario en el que Tom?s escribi? su art?culo.
fr
peut-?tre pr?paraient-ils un proc?s contre les journalistes de l'hebdomadaire auquel Tomas avait envoy? son article.
en
they might be gathering evidence for a trial against the editors of the weekly that had published Tomas's article.
eu
Horrela bada, epaiketarako froga gisa eta erredaktoreen kontra egingo duten prentsa-kanpainaren osagarri gisa behar ditek nire adierazpena.
es
Si eso es as?, necesitan la declaraci?n de Tom?s como prueba en el juicio y como parte de la campa?a de prensa que organizar?n contra los redactores.
fr
Dans ce cas-l?, la d?claration de Tomas leur servirait de pi?ce ? conviction et ils l'utiliseraient aussi dans la campagne de presse qu'ils d?clencheraient contre les journalistes.
en
If that was so, they would need his statement for the hearing and for the smear campaign the press would conduct against them.
eu
Orain erabat eta adoretsu uko egiten badiot, arrisku handian jarriko diat neure burua: izan ere, poliziak testu prestatua argitara lezakek, nire sinadura faltsua eta guzti.
es
Si ahora se negase tajante y en?rgicamente, correr?a el riesgo de que la polic?a publicase el texto, tal como estaba preparado, falsificando su firma.
fr
En refusant tout de suite, fermement et cat?goriquement, il courait le risque de voir la police publier le texte pr?par? d'avance en y apposant frauduleusement sa signature.
en
Were he to refuse flatly, on principle, there was always the danger that the police would print the prepared statement over his signature, whether he gave his consent or not.
eu
Ezein egunkarik ez likek sekula nire gezurtapenik argitaratuko!
es
?Ning?n peri?dico publicar?a una rectificaci?n suya!
fr
Aucun journal ne publierait jamais ses d?mentis !
en
No newspaper would dare publish his denial.
eu
Mundu osoan ez likek inork ere sinetsiko ez nuela ez idatzi ezta sinatu ere egin!
es
?No habr?a nadie en el mundo que creyese que no lo hab?a ni escrito ni firmado!
fr
Personne au monde ne croirait qu'il n'avait pas ?crit et sign? l'article !
en
No one in the world would believe that he hadn't written or signed it.
eu
Ulertu diat jendea, norbait moralki umiliatua ikustean, zoriontsuegia dela umiliatutakoaren azalpenei halako zoriontasunik hondatzen uzteko".
es
Comprendi? que la gente, al ver a alguien moralmente humillado, se alegraba demasiado como para permitir que sus explicaciones le privaran de su placer.
fr
Il avait d?j? compris que les gens se r?jouissaient trop de l'humiliation morale d'autrui pour se laisser g?cher ce plaisir par des explications.
en
People derived too much pleasure from seeing their fellow man morally humiliated to spoil that pleasure by hearing out an explanation.
eu
Poliziari testu bat idatziko zuelako itxaropena emanez, denbora irabazi zuen.
es
Al darle a la polic?a esperanzas de que fuera a escribir alg?n tipo de declaraci?n, hab?a logrado ganar tiempo.
fr
En donnant ? la police l'espoir qu'il r?digerait lui-m?me un texte, il gagnait du temps. D?s le lendemain, il ?crivit sa lettre de d?mission.
en
By giving the police the hope that he would write a text of his own, he gained a bit of time.
eu
Biharamunean, idatzizko dimisioa aurkeztu zuen lanean. Zuzen zebilen iritzita poliziak haren gaineko boterea galduko zuela eta haren gaineko interesa izateari utziko ziola gizarte eskalaren tokirik beherakoenera (beste arlo batzuetako milaka intelektualen antzera) borondatez jaitsi orduko.
es
Al d?a siguiente present? por escrito la dimisi?n a su puesto. Supon?a (correctamente) que en cuanto descendiese voluntariamente al puesto m?s bajo de la escala social (al que en aquella ?poca hab?an descendido, por lo dem?s, miles de intelectuales de otras especialidades), la polic?a perder?a todo poder sobre ?l y dejar?a de ocuparse de su persona.
fr
Il supposait (correctement) qu'une fois qu'il serait volontairement descendu au degr? le plus bas de l'?chelle sociale (comme l'avaient fait alors des milliers d'intellectuels d'autres disciplines), la police n'aurait plus prise sur lui et cesserait de s'int?resser ? lui.
en
The very next day he resigned from the clinic, assuming (correctly) that after he had descended voluntarily to the lowest rung of the social ladder (a descent being made by thousands of intellectuals in other fields at the time), the police would have no more hold over him and he would cease to interest them.
eu
Halako egoeran ezingo zuten haren adierazpenik argitaratu, guztiz sinesgaitza izango zen eta.
es
En tales circunstancias no iban a poder publicar una declaraci?n suya, porque carecer?a de credibilidad.
fr
Dans ces conditions, ils ne pourraient plus publier de d?claration soi-disant sign?e par lui, car ce ne serait absolument pas cr?dible.
en
Once he had reached the lowest rung on the ladder, they would no longer be able to publish a statement in his name, for the simple reason that no one would accept it as genuine.
eu
Izan ere, adierazpen publiko lotsagarriak sinatzaileen maila-igoerarekin loturik daude beti, eta inola ere ez maila-jaitsierarekin.
es
Y es que esas vergonzosas declaraciones p?blicas van siempre ligadas al ascenso y no a la ca?da de los firmantes.
fr
Ces ignobles d?clarations publiques s'accompagnaient toujours de la promotion et non de la chute des signataires.
en
Humiliating public statements are associated exclusively with the signatories' rise, not fall.
eu
Hala ere, Txekian estatuko langile dira sendagileak, eta estatuak lanetik bidal ditzake edo lanean utz.
es
Pero en Bohemia los m?dicos son empleados del Estado y el Estado puede admitir o no sus dimisiones.
fr
Mais comme en Boh?me les m?decins sont des fonctionnaires, l'?tat peut certes les lib?rer de leurs fonctions, mais il n'y est pas oblig?.
en
But in Tomas's country, doctors are state employees, and the state may or may not release them from its service.
eu
Tomasekin dimisioa tramitatu zuen funtzionarioak izenez ezagutzen zuen eta estimua zion.
es
El empleado con el que Tom?s trat? el tema de su dimisi?n conoc?a su nombre y le apreciaba.
fr
L'employ? avec lequel Tomas discuta de sa d?mission le connaissait de r?putation et l'estimait. Il tenta de le persuader de ne pas quitter sa place.
en
The official with whom Tomas negotiated his resignation knew him by name and reputation and tried to talk him into staying on.
eu
Lanpostua ez uztera limurtu zuen. Tomas bat-batean konturatu zen ez zela batere gauza segurua erabaki zuzena hartu zuenik.
es
Trat? de convencerlo de que no dejase su puesto. De pronto Tom?s se dio cuenta de que no estaba en absoluto seguro de haber decidido correctamente.
fr
Tomas comprit qu'il n'?tait pas du tout certain d'avoir pris la bonne d?cision, mais, se sentant d?j? li? ? sa r?solution par une sorte de serment de fid?lit?, il s'obstina.
en
Tomas suddenly realized that he was not at all sure he had made the proper choice, but he felt bound to it by then by an unspoken vow of fidelity, so he stood fast.
eu
Baina, hala nolako leialtasun-promesagatik, loturik sentitzen zen erabakiarekin, eta bere horretan jarraitu zuen.
es
Pero se sent?a ligado a su decisi?n por una especie de promesa de fidelidad y la mantuvo.
fr
Et il devint laveur de vitres.
en
And that is how he became a window washer.
eu
es
fr
en
eu
7
es
7
fr
7
en
7
eu
DUELA ZENBAIT URTE, Zurichetik Pragara alde egin zuenean, Tomasek "Es muss sein!" esaten zion, isilka, bere buruari eta, aldi berean, Teresarenganako amodioaz pentsatzen zuen.
es
Hace a?os, al partir de Zurich hacia Praga, Tom?s se dec?a en silencio "es muss sein!" y pensaba entonces en su amor por Teresa.
fr
" es muss sein ! " en songeant ? son amour pour Tereza.
en
Leaving Zurich for Prague a few years earlier, Tomas had quietly said to himself, "Es muss sein!"He was thinking of his love for Tereza.
eu
Baina egun bereko gauean zalantzan hasi zen: "Benetan izan behar ote zuen".
es
Pero aquella misma noche empez? a dudar de si, en verdad, hab?a tenido que ser:
fr
Une fois la fronti?re franchie, il commen?a ? douter qu'il le fall?t vraiment :
en
No sooner had he crossed the border, however, than he began to doubt whether it actually did have to be.
eu
Ohartzen zenez, kasualitate barregarriz osatutako kate batek baino ez zuen Teresarengana erakarri. Kasualitateok zazpi urte lehenago gertatu zitzaizkion (nagusiaren ziatika izan zen estreinakoa), eta horrexegatik soilik ari zen orain ihesbiderik gabeko kaiolara itzultzen.
es
se daba cuenta de que lo que lo hab?a llevado hacia Teresa era s?lo una cadena de rid?culas casualidades que le hab?an sucedido siete a?os atr?s (el principio fue el lumbago de su jefe) y de que s?lo por esa causa regresaba ahora a una jaula de la que no habr?a escapatoria.
fr
il comprit qu'il n'avait ?t? pouss? vers Tereza que par une s?rie de hasards ridicules qui s'?taient produits sept ans plus t?t (ils avaient d?but? par la sciatique du chef de service) et qui le ramenaient dans une cage dont il n'y aurait plus moyen d'?chapper.
en
Later, lying next to Tereza, he recalled that he had been led to her by a chain of laughable coincidences that took place seven years earlier (when the chief surgeon's sciatica was in its early stages) and were about to return him to a cage from which he would be unable to escape.
eu
Horrek esan nahi al du ez zela haren bizitzan "es muss sein!" bat bera ere izan, behar handi bat bera ere ez zela izan?
es
?Quiere decir eso que en su vida no hubo ning?n "es muss sein!", que no hubo nada realmente ineluctable?
fr
Faut-il en conclure qu'il n'y avait pas d' " es muss sein ! " dans sa vie, pas de grande n?cessit? ?
en
Does that mean his life lacked any "Es muss sein!," any overriding necessity?
eu
Nik, ordea, izan zela uste dut.
es
Creo que s? lo hubo.
fr
Selon moi, il y en avait une.
en
In my opinion, it did have one.
eu
Ez zen maitasuna izan, ogibidea izan zen.
es
No fue el amor, fue la profesi?n.
fr
Ce n'?tait pas l'amour, c'?tait le m?tier.
en
But it was not love, it was his profession.
eu
Medikuntzara erakarri zuena ez zen ez kasualitatea, ez arrazoizko kalkulua izan, barne irrika sakon bat baizik.
es
A la medicina no lo condujo ni la casualidad ni el c?lculo racional sino un profundo anhelo interior.
fr
Ce qui l'avait amen? ? la m?decine, ce n'?tait ni le hasard ni un calcul rationnel, mais un profond d?sir int?rieur.
en
He had come to medicine not by coincidence or calculation but by a deep inner desire.
eu
Jendea zenbait kategoriatan bereiz daiteke, bizitza osoko jarduera honetara edo horretara bideratzen duten irrika sakonen arabera.
es
Si es posible dividir a las personas de acuerdo con alguna categor?a, es de acuerdo con estos profundos anhelos que las orientan hacia tal o cual actividad a la que dedican toda su vida.
fr
Si l'on peut classer les ?tres en cat?gories, c'est certainement d'apr?s ces d?sirs profonds qui les guident vers telle ou telle activit? qu'ils exercent toute leur vie durant.
en
Insofar as it is possible to divide people into categories, the surest criterion is the deep-seated desires that orient them to one or another lifelong activity.
eu
Frantses bakoitza desberdina da.
es
Todos los franceses son distintos.
fr
Chaque Fran?ais est diff?rent.
en
Every Frenchman is different.
eu
Baina mundu osoko aktore guztiek elkarren antza dute, Parisen, Pragan eta probintzietako azken antzerkian ere.
es
Pero todos los actores del mundo se parecen, en Par?s, en Praga y en el ?ltimo teatro de provincias.
fr
Mais tous les acteurs du monde se ressemblent-? Paris, ? Prague, et jusque dans le plus modeste th??tre de province.
en
But all actors the world over are similar-in Paris, Prague, or the back of beyond.
eu
Txikitatik bizitza osoan publiko anonimoari bere burua erakustearekin ados dagoena da aktorea.
es
Actor es aquel que desde la infancia est? de acuerdo con pasar toda la vida exponi?ndose a un p?blico an?nimo.
fr
Est acteur celui qui accepte depuis l'enfance d'exposer toute sa vie au public anonyme.
en
An actor is someone who in early childhood consents to exhibit himself for the rest of his life to an anonymous public.
aurrekoa | 118 / 70 orrialdea | hurrengoa

Nodoa: liferay1.lgp.ehu.eus