Hizkuntzen arteko Corpusa (HAC)
Dora Bruder, Patrick Modiano / Monika Etxebarria (Igela, 2015
)
eu
Germaine Mauraire.
es
Germaine Mauraire.
fr
Prostitution.
en
Prostitution.
eu
1921-10-9an jaioa, EntreDeux-Eaux-en (Vosges).
es
9.10.21, nacida en Entre-DeuxEaux (Vosgos).
fr
Germaine Mauraire. 9.10.21, n?e ? Entre-Deux-Eaux (Vosges).
en
Germaine Mauraire, born 9.10.21 Entre-Deux-Eaux (Vosges).
eu
Hotel batean bizi da.
es
Vive en hotel.
fr
Vit en h?tel.
en
Lives in hotel.
eu
A. B. A.ren txosten bat.
es
1 informe P. Menores.
fr
1 rapport P. M.
en
1 P.M. report.
eu
J.-R. Cretet.
es
-R. Cretet.
fr
J.-R. Cretet.
en
J.-R. CRETET, 9TH ARRONDISSEMENT
eu
barrutia."
es
Distrito 9.o
fr
9e arrondissement
en
So the list goes on, throughout the Occupation, in the police blotters:
eu
Okupazioaren garaiko polizia-etxeetako egunerokoetan ageri dira, bata bestearen atzetik, prostitutak, txakur galduak, ume abandonatuak.
es
As? se suceden, en los registros de incidencias de las comisar?as de la Ocupaci?n, prostitutas, perros perdidos, ni?os abandonados.
fr
Ainsi se succ?dent, dans les mains courantes des commissariats de l'Occupation, prostitu?es, chiens perdus, enfants abandonn?s.
en
prostitutes, lost dogs, abandoned babies.
eu
Eta, Doraren kasuan bezala, nerabe desagertuak, kalean alderrai ibiltzearen delitua egotzita.
es
Y-como en el caso de Dora-adolescentes desaparecidas y acusadas del delito de vagancia.
fr
Et-comme l'?tait Dora-adolescentes disparues et coupables du d?lit de vagabondage.
en
And runaway adolescents-like Dora-guilty of vagrancy.
eu
Itxuraz ez dago tartean "judu" konturik.
es
En apariencia, nunca se trata de "jud?os".
fr
Apparemment, il n'y est jamais question de " juifs ".
en
Apparently, "Jews" as such never came into it.
eu
Eta, halere, polizia-etxe haietatik pasa ziren, auzitegiko kalabozoetara eta gero Drancyra eraman aurretik.
es
Sin embargo, pasaron por las comisar?as antes de ser metidos en prisi?n preventiva y luego enviados a Drancy.
fr
Et pourtant, ils pass?rent dans ces commissariats avant d'?tre conduits au D?p?t puis ? Drancy. Et la petite phrase :
en
And yet they passed through these same police stations before being taken to the D?p?t, and from there to Drancy.
eu
Eta esaldi labur horrek-"amaren etxera itzuli da"-esan nahi du Clignancourt auzoko polizia-postuan bazekitela Doraren aita aurreko hilabetean atxilotu zutela.
es
y la frase "ha regresado al domicilio materno" supone que en el puesto de polic?a de Clignancourt sab?an que el padre de Dora hab?a sido detenido el mes anterior.
fr
" a r?int?gr? le domicile maternel " suppose que l'on savait, au poste de police du quartier Clignancourt, que le p?re de Dora avait ?t? arr?t? le mois pr?c?dent.
en
And the phrase "regained maternal domicile" suggests that the Clignancourt police were aware that Dora's father had been arrested the month before.
eu
Ez dago Doraren arrastorik 1941eko abenduaren 14tik, ihes egin zuen egunetik, 1942ko apirilaren 17ra bitarte, hau da, egunerokoaren arabera, amaren etxera, Ornano bulebarreko 41eko hoteleko gelara, itzuli zen egunera arte.
es
No hay rastro de ella entre el 14 de diciembre de 1941, d?a de su fuga, y el 17 de abril de 1942 en que, seg?n el registro, regresa al domicilio materno, es decir, a la habitaci?n del hotel del bulevar Ornano.
fr
Il n'y a aucune trace d'elle entre le 14 d?cembre 1941, jour de sa fugue, et le 17 avril 1942 o?, selon la main courante, elle r?int?gre le domicile maternel, c'est-?-dire la chambre d'h?tel du 41 boulevard Ornano.
en
Of Dora herself, there is no trace between 14 December 1941, the day she ran away, and 17 April 1942 when, in the words of the blotter, she regained the maternal domicile, that is, the hotel room at 41 Boulevard Ornano.
eu
Inork ez daki lau hilabete haietan non egon zen Dora, zer egin zuen, norekin zegoen.
es
Durante cuatro meses se ignora cu?l es su paradero, qu? hace o con qui?n est?.
fr
Pendant ces quatre mois, on ignore o? Dora Bruder ?tait, ce qu'elle a fait, avec qui elle se trouvait.
en
For those four months, we have no idea where she went, what she did, whom she was with.
eu
Eta ez dakigu, halaber, zer dela-eta itzuli zen Dora "amaren etxera".
es
Y tambi?n se ignora en qu? circunstancias regresa al "domicilio materno".
fr
Et l'on ignore aussi dans quelles circonstances Dora est revenue au " domicile maternel ".
en
Nor do we know the circumstances of her return to the "maternal domicile."
eu
Berak hala nahi izan zuelako, aita atxilotu zutela jakitean?
es
?Por propia iniciativa, despu?s de enterarse de la detenci?n de su padre?
fr
De sa propre initiative, apr?s avoir appris l'arrestation de son p?re ?
en
Was it of her own accord, after having heard of her father's arrest?
eu
Edo kalean harrapatu ondoren, Adingabeen Brigadak haren kontrako bilaketa-abisua emana zuelako?
es
?O bien despu?s de ser aprehendida en la calle, tras lanzar la Brigada de menores una orden de b?squeda contra ella?
fr
Ou bien apr?s avoir ?t? appr?hend?e dans la rue, puisqu'un avis de recherche avait ?t? lanc? contre elle, ? la Brigade des mineurs ?
en
Or had she in fact been stopped in the street, the Brigade for the Protection of Minors having issued a warrant for her arrest?
eu
Egun horretara bitarte kanpoan eman zituen lau hilabeteak argitu diezazkidakeen inolako zeinurik, inolako lekukorik ez dut aurkitu, eta Doraren bizitzan hutsune bat da tarte hori.
es
No he encontrado ning?n indicio, ning?n testigo que pudiera iluminarme sobre sus cuatro meses de ausencia, que quedan para nosotros como un blanco en su vida.
fr
Jusqu'? ce jour, je n'ai trouv? aucun indice, aucun t?moin qui aurait pu m'?clairer sur ses quatre mois d'absence qui restent pour nous un blanc dans sa vie.
en
So far, I haven't found a single clue, a single witness who might shed light on these four months of absence, for us, a blank in her life.
eu
Denbora horretan Dora zeharo ez galtzeko modu bakarra eguraldi aldaketen berri jasotzea litzateke.
es
El ?nico medio de no perder por completo durante ese per?odo a Dora Bruder ser? informarnos de los cambios de tiempo.
fr
Le seul moyen de ne pas perdre tout ? fait Dora Bruder au cours de cette p?riode, ce serait de rapporter les changements du temps.
en
One way not to lose all touch with Dora Bruder over this period would be to report on the changes in the weather.
eu
1941eko azaroaren 4an egin zuen elurra estreinako. Negua izugarrizko hotzarekin hasi zen, abenduaren 22an.
es
La nieve cay? por primera vez el 4 de noviembre de 1941. El invierno comenz? el 22 de diciembre con un fr?o muy intenso.
fr
La neige ?tait tomb?e pour la premi?re fois le 6 novembre 1941. L'hiver avait commenc? par un froid vif, le 22 d?cembre.
en
The first snow fell on 4 November 1941. Winter got off to a cold start on 22 December.
eu
Abenduaren 29an, tenperatura areago jaitsi zen, eta leihoetako kristalak izotz geruza mehe batek estali zituen.
es
El 29 de diciembre la temperatura baj? a?n m?s y los cristales de las ventanas se cubrieron de una ligera capa de hielo.
fr
Le 29 d?cembre, la temp?rature avait encore baiss? et les carreaux des fen?tres ?taient couverts d'une l?g?re couche de glace.
en
On 29 December, the temperature dropped still further, and windowpanes were covered with a thin coating of ice.
eu
Urtarrilaren 13tik aurrera, hotza siberiarra bihurtu zen.
es
A partir del 13 de enero el fr?o se hizo siberiano.
fr
? partir du 13 janvier, le froid ?tait devenu sib?rien.
en
From 13 January onwards, the cold became Siberian.
eu
Ura izoztu egiten zen.
es
El agua se helaba.
fr
L'eau gelait.
en
Water froze.
eu
Lau bat aste iraun zuen horrek.
es
Eso dur? alrededor de cuatro semanas.
fr
Cela avait dur? environ quatre semaines.
en
This lasted some four weeks.
eu
Otsailaren 12an eguzkia atera zen pixka batean, udaberriaren zantzu herabe bat.
es
El 12 de febrero hizo un poco de sol, como un t?mido anuncio de primavera.
fr
Le 12 f?vrier, il y avait un peu de soleil, comme une annonce timide du printemps.
en
On 12 February, the sun came out briefly, like a tentative annunciation of spring.
eu
Oinezkoen zapaten azpian belztu, eta lohi bihurtzen zen elur geruza batek estali zituen espaloiak.
es
Una capa de nieve, que se oscurec?a bajo las pisadas de los transe?ntes y se transformaba en barro, cubr?a las aceras.
fr
Une couche de neige, devenue noir?tre sous les pi?tinements des passants, et qui se transformait en boue, recouvrait les trottoirs.
en
The snow on the sidewalks, trampled by pedestrians, turned to a blackish slush.
eu
Egun hartako arratsaldean atxiki zuten nire aita Afera Juduetarako poliziek.
es
Fue el d?a en que se llevaron a mi padre.
fr
C'est le soir de ce 12 f?vrier que mon p?re fut embarqu? par les policiers des Questions juives.
en
It was on that evening of 12 February that my father was picked up by the Jewish Affairs police.
eu
Otsailaren 22an elurra egin zuen berriz.
es
El 22 de febrero volvi? a nevar.
fr
Le 22 f?vrier, la neige ?tait tomb?e de nouveau.
en
On 22 February it snowed again.
eu
Otsailaren 25ean, elur gehiago, mara-mara.
es
El 25 de febrero la nieve segu?a cayendo, a?n m?s abundante.
fr
Le 25 f?vrier, la neige tombait encore, plus abondante.
en
On 25 February, there was a fresh, much heavier snowfall.
eu
Martxoaren 3an, gaueko bederatziak joak zirela, aldirietako lehen bonbardaketa.
es
El 3 de marzo, despu?s de las nueve de la noche, primer bombardeo en las afueras.
fr
Le 3 mars, apr?s neuf heures du soir, le premier bombardement de la banlieue.
en
On 3 March, just after 9 P.M., the first bombs fell on the suburbs.
eu
Parisen kristalek dar-dar egin zuten.
es
En Par?s los vidrios temblaban.
fr
? Paris, les vitres tremblaient.
en
Windows rattled in Paris.
eu
Martxoaren 13an, sirena-hotsak egun argiz hasi ziren jotzen, alerta bat zela eta.
es
El 13 de marzo las sirenas se dispararon en pleno d?a para alertar a la poblaci?n.
fr
Le 13 mars, les sir?nes s'?taient d?clench?es en plein jour, pour une alerte.
en
On 13 March, in broad daylight, the sirens sounded a general alert.
eu
Metroko bidaiariak bi orduz egon ziren geldirik.
es
Los viajeros del metro se quedaron inmovilizados durante dos horas.
fr
Les voyageurs du m?tro ?taient rest?s immobilis?s pendant deux heures.
en
Passengers were stuck in the m?tro for two hours.
eu
Tunel batetik aterarazi zituzten.
es
Fueron desalojados por el t?nel.
fr
On les avait fait descendre dans le tunnel.
en
They were led out through the tunnel.
eu
Beste alerta bat egun hartan, gaueko 10etan. Martxoaren 15ean eguzkia atera zen.
es
A las diez de la noche hubo otra alerta. El 15 de marzo hizo mucho sol.
fr
Une autre alerte, le soir ? dix heures. Le 15 mars, il y a eu un beau soleil.
en
A second alert that same day, at 10 P.M. 15 March was a beautiful sunny day.
eu
Martxoaren 28an, gaueko 10ak aldera, urrutiko bonbardaketa batek gauerdiraino iraun zuen.
es
El 28 de marzo, alrededor de las diez de la noche, un bombardeo lejano dur? hasta medianoche.
fr
Le 28 mars, vers dix heures du soir, un bombardement lointain a dur? jusqu'? minuit.
en
On 28 March, about 10 P.M., a distant air raid, lasting till midnight.
eu
Apirilaren 2an, alerta bat goizaldeko 4ak aldera, eta bonbardaketa bortitz bat seiak arte.
es
El 2 de abril, una alerta hacia las cuatro de la ma?ana y un violento bombardeo hasta las seis.
fr
Le 2 avril, une alerte, vers quatre heures du matin, et un bombardement violent jusqu'? six heures.
en
On 2 April, around 4 A.M., an alert, followed by a heavy bombardment till six.
eu
Apirilaren 4an, muskilak lehertu ziren gaztainondoetako adarretan.
es
El 4 de abril los pimpollos florecieron en las ramas de los casta?os.
fr
Le 4 avril, les bourgeons avaient ?clat? dans les feuillages des marronniers.
en
More raids from 11 P.M. On 4 April, the buds on the chestnut trees burst open.
eu
Apirilaren 5ean, iluntze aldera udaberriko ekaitza bota ondoren, kazkabar eta guzti, ostadarra atera zen.
es
El 5 de abril, al anochecer, hubo una borrasca de primavera con granizo, luego sali? el arco iris.
fr
Le 5 avril, vers le soir, un orage de printemps est pass? avec de la gr?le, puis il y a eu un arc-en-ciel.
en
On 5 April, toward evening, a passing spring storm brought hail and, with it, a rainbow.
eu
Ez ahaztu:
es
No olvidar:
fr
N'oublie pas :
en
Don't forget:
eu
bihar arratsaldean, hitzordua Gobelinseko terrazan.
es
ma?ana a mediod?a, cita en la terraza de los Gobelinos.
fr
demain apr?s-midi, rendez-vous ? la terrasse des Gobelins.
en
rendezvous tomorrow afternoon, on the terrace of the Caf? des Gobelins.
eu
Duela zenbait hilabete Dora Bruderren argazki bat lortu nuen, lehendik bilduta neuzkanetatik zeharo desberdina.
es
Hace algunos meses pude obtener una foto de Dora Bruder que destaca entre las ya reunidas.
fr
J'ai pu obtenir il y a quelques mois une photo de Dora Bruder, qui tranche sur celles que j'avais d?j? rassembl?es.
en
A few months ago, I managed to get hold of a photograph of Dora Bruder, one that is in complete contrast to those already in my collection.
eu
Hartu zioten azkena izango da, ziur.
es
Sin duda fue la ?ltima que le hicieron.
fr
Sans doute la derni?re qui a ?t? prise d'elle.
en
It may be the last ever taken of her.
eu
Aurreko argazki guztietan, begiradan, masail borobiletan edo sariak emateko ekitaldiaren eguneko soineko zurian ikus zitekeen ume izaeratik ezer ez da ageri jada aurpegian eta egoteko moduan...
es
En su rostro y su aspecto no queda nada de la ni?a que se adivinaba en las dem?s fotos a trav?s de la mirada, la redondez de las mejillas, el vestido blanco de un d?a de entrega de premios...
fr
Son visage et son allure n'ont plus rien de l'enfance qui se refl?tait dans toutes les photos pr?c?dentes ? travers le regard, la rondeur des joues, la robe blanche d'un jour de distribution des prix...
en
Her face and demeanor have none of the childlike qualities that shine out from all the earlier photographs, in the gaze, the rounded cheeks, the white dress worn on a school assembly day . . .
eu
Ez dakit noiz atera zioten argazki hori.
es
No s? en qu? fecha fue tomada esa foto.
fr
Je ne sais pas ? quelle date a ?t? prise cette photo.
en
I don't know when this photograph was taken.
eu
Seguru aski 1941ean, Dora Mariaren Bihotz Sakratuaren barnetegiko ikaslea zen urtean, edo 1942ko udaberriaren hasieran, abenduko ihesaren ondoren Ornano bulebarrera itzuli zenean.
es
Seguramente en 1941, el a?o en que Dora estaba interna en el Sagrado Coraz?n de Mar?a, o bien a principios de la primavera de 1942, cuando regres?, despu?s de su fuga, al bulevar Ornano.
fr
Certainement en 1941, l'ann?e o? Dora ?tait pensionnaire au Saint-C?ur-de-Marie, ou bien au d?but du printemps 1942, quand elle est revenue, apr?s sa fugue de d?cembre, boulevard Ornano.
en
It could only have been in 1941, when Dora was a boarder at the Saint-Coeur-de-Marie, or else early in the spring of 1942, when she returned to the Boulevard Ornano after her escape in December.
eu
Amarekin eta amaren aldeko amonarekin dago.
es
Se la ve con su madre y su abuela materna.
fr
Elle est en compagnie de sa m?re et de sa grand-m?re maternelle.
en
She is with her mother and her maternal grandmother.
eu
Elkarren ondoan daude hiru emakumeak, amona C?cile Bruderren eta Doraren artean.
es
Las tres mujeres est?n una alIado de otra, la abuela entre C?cile y Dora.
fr
Les trois femmes sont c?te ? c?te, la grand-m?re entre C?cile Bruder et Dora.
en
The three women are side by side, the grandmother between C?cile Bruder and Dora.
eu
C?cile Bruderrek soineko beltza du jantzita eta ilea motz, eta amonak, aldiz, soineko loreduna.
es
C?cile lleva un vestido negro y el cabello corto, la abuela un vestido floreado.
fr
C?cile Bruder porte une robe noire et les cheveux courts, la grand-m?re une robe ? fleurs.
en
C?cile Bruder wears a black dress, her hair cut short, the grandmother's dress is flowered.
eu
Bi emakumeek irribarrerik ez.
es
Ninguna de las dos mujeres sonr?e.
fr
Les deux femmes ne sourient pas.
en
Neither woman is smiling.
eu
Dorak soineko beltza du-edo urdin iluna-, eta lepoko zuria duen blusa bat, baina txalekoa eta gona ere izan litezke, argazkia ez da detaileei erreparatzeko behar bezain argia.
es
Dora lleva un vestido negro-o azul marino-y una blusa con cuello blanco, pero tambi?n podr?a ser un chaleco y una falda, la foto no es lo bastante n?tida para apreciarlo bien.
fr
Dora est v?tue d'une robe noire-ou bleu marine-et d'une blouse ? col blanc, mais cela pourrait ?tre aussi un gilet et une jupe-la photo n'est pas assez nette pour s'en rendre compte.
en
Dora wears a two-piece dress in black-or navy blue-with a white collar, but this could equally well be a cardigan and skirt-the photograph is too dark to see.
eu
Galtzerdiak eta oinetako lokarridunak ditu.
es
Lleva medias y sandalias de tiras.
fr
Elle porte des bas et des chaussures ? brides.
en
She wears stockings and ankle-strap shoes.
