Hizkuntzen arteko Corpusa (HAC)
Arimen maisua, Irene Nemirovski / Mikel Garmendia (Alberdania, 2009
)
eu
Bihar ez nauzu berriz ikusi nahi izango; baina orain arte ari zaren bezala entzutea da egin diezadakezun karitaterik handiena.
es
Ma?ana no querr? volver a verme; pero escucharme de esta manera es la mayor caridad que puede hacerme.
fr
Demain, vous ne voudrez pas me revoir, mais c'est la plus grande charit? que vous pouvez me faire en m'?coutant ainsi.
en
Tomorrow you won't want to see me again, but the greatest act of charity you could offer me is to listen to me this way.
eu
Hona hemen bihotz ozpindu bat, gorrotoz eta behazunez betea, urteek gogortua, bat-batean irekitzen hasia... Inoiz ezin izango dizut esan zenbat eskertzen dizudan, andrea.
es
Un coraz?n amargado, colmado de odio, de hiel, endurecido por los a?os, que de pronto se abre... Nunca podr? decirle cu?nto se lo agradezco, se?ora.
fr
Un c?ur amer, gonfl? de haine, de fiel, ferm?, durci par tant d'ann?es et qui, tout ? coup, s'entrouvre, jamais je ne saurai vous dire combien je vous suis reconnaissant, madame...
en
A bitter heart, full of hatred, bile, sealed and hardened by so many years, is, suddenly, opening up: I could never tell you, madame, how grateful I am to you.
eu
Orain arte inork ez zekien ezer honetaz, Clarak izan ezik, eta hark ezin nau epaitu, ezta eman ere absoluzioa. Bestalde, Clarak ez daki orain esango dizudana.
es
Hasta ahora, nadie sab?a nada de esto, salvo Clara, y ella no puede juzgarme ni absolverme. Por otra parte, lo que voy a decirle ahora, Clara lo ignora.
fr
Jusqu'ici, personne n'a rien su, sauf Clara, et Clara ne peut me juger ni m'absoudre, et, d'ailleurs, ce que je vais vous dire maintenant, Clara ne le sait pas.
en
Up until now, no one has known anything, except Clara, and Clara can neither judge me nor absolve me, and besides, Clara knows nothing of what I am about to tell you.
eu
Clarak maite ninduen.
es
Ella me quer?a.
fr
Elle m'aimait.
en
She loved me.
eu
Nik erabaki nuen alde egitea.
es
Yo decid? marcharme.
fr
J'ai voulu partir.
en
I wanted to go away.
eu
Nirekin etorri zen.
es
Ella vino conmigo.
fr
Elle m'a suivi.
en
She followed me.
eu
Ez genuen ezer.
es
No ten?amos nada.
fr
Nous n'avions rien.
en
We had nothing.
eu
Dirua lapurtu nion haren aitari eta alde egin genuen.
es
Le rob? dinero a su padre y nos fuimos.
fr
J'ai vol? de l'argent chez son p?re et nous sommes partis.
en
I stole money from her father, and we left.
eu
Hamabost urte zituen Clarak eta hemezortzi nik.
es
Ella ten?a quince a?os y yo dieciocho.
fr
Elle avait quinze ans et moi, dix-huit.
en
She was fifteen and I was eighteen."
eu
Isildu egin zen Dario.
es
Dario call?.
fr
Il se tut.
en
He fell silent.
eu
Ematen zuen ahaztua zela Sylvierekin, zer esan ez zekiela baitzegoen, haren suhartasun basatiak hunkiturik.
es
Parec?a haberse olvidado de Sylvie, que no sab?a qu? decir, pero estaba conmovida por su b?rbara vehemencia.
fr
Il semblait avoir oubli? Sylvie.
en
He seemed to have forgotten Sylvie. She didn't know what to say, but his savage vehemence moved her.
eu
Ahalik eta doinurik lasaienaz, bareenaz saiatu zen galdetzen:
es
Procur? adoptar el tono m?s tranquilo, m?s sereno que pudo, para preguntarle:
fr
Elle ne savait que lui dire, mais sa v?h?mence sauvage la touchait.
en
She forced herself to speak as calmly and with as much composure as she could:
eu
-Eta gero?
es
-?Y despu?s?
fr
-Ensuite ?
en
"And then?
eu
Zer egin zenuten?
es
?Qu? hicieron?
fr
Qu'avez-vous fait ?
en
What did you do?"
eu
Baina Dariok isilik jarraitu zuen luzaroan.
es
Pero Dario permaneci? en silencio largo rato.
fr
Mais il resta longtemps silencieux.
en
He remained silent for a long time.
eu
Bere onera etorria zen eta halako lotsa-sentipen ikaragarria sentitu zuen.
es
Hab?a recobrado la lucidez y una horrible sensaci?n de verg?enza.
fr
Maintenant, la conscience lui revenait, et un sentiment affreux de honte.
en
His mind had now cleared once more, along with a horrible sense of shame.
eu
Mozkorti-aitorpen hori egin eta gero, zer iritzi izango zuen hari buruz?
es
Despu?s de aquella confesi?n de borracho, ?qu? pensar?a de ?l?
fr
Cette confession d'ivrogne, qu'allait-elle penser de lui ?
en
What would she think of him after this drunken confession?
eu
-Gero ezkondu egin ginen-erantzun zuen lasaitu zenean-.
es
-Despu?s nos casamos-respondi? logrando serenarse-.
fr
Enfin, il parvint ? se dominer, ? r?pondre : -Ensuite, nous nous sommes mari?s.
en
He finally managed to control himself. "Then we got married," he replied.
eu
Polonian bizi izan ginen, Alemanian, eta, azkenean, hemen, Frantzian.
es
Vivimos en Polonia, en Alemania y por fin aqu?, en Francia.
fr
Nous avons v?cu en Pologne, en Allemagne et enfin en France.
en
"We lived in Poland, in Germany, and finally in France.
eu
Ez naiz saiatuko zuri azaltzen nola heldu ginen, ezta zer-nolako miseria jasan izan dugun ere.
es
No intentar? explicarle c?mo llegamos ni la miseria que hemos soportado.
fr
Comment nous sommes arriv?s ici, dans quelle mis?re nous avons v?cu, je n'essaierai pas de vous le dire.
en
I won't try to describe how we got here, the poverty in which we lived."
eu
-Baina orain amaitu da hori guztia.
es
-Pero ahora todo eso ha acabado.
fr
-Mais maintenant, tout cela est fini !
en
"But now, all that is over.
eu
Orain zoriontsu zara, ezkonduta zaude, aita zara.
es
Ahora es usted feliz, est? casado, es padre.
fr
Maintenant, vous ?tes heureux, mari?, p?re ;
en
Now you're happy, married, a father.
eu
Lanbide bat daukazu, etorkizun osoa zure aurrean...
es
Tiene una profesi?n, un futuro por delante...
fr
vous avez votre profession, un avenir devant vous.
en
You have a profession, a future ahead of you."
eu
-galdetu zuen Dariok ahots isilez-.
es
-pregunt? ?l con voz sorda-.
fr
dit-il sourdement ;
en
"A future?" he said dully.
eu
Halabeharreko zorigaizto bat dagoela sinesten dut, maldizio bat.
es
Yo creo en una fatalidad, en una maldici?n.
fr
je crois ? une fatalit?, ? une mal?diction.
en
"I believe in destiny, in a curse.
eu
Uste dut kondenatuta nengoela lotsagabe bat izatera, txerpolari bat, eta ez dudala ihes egingo.
es
Creo que estaba condenado a ser un sinverg?enza, un charlat?n, y que no escapar?.
fr
Je crois que j'?tais destin? ? ?tre un vaurien, un charlatan, et que je n'y ?chapperai pas.
en
I believe I was fated to be worthless, a charlatan, and that I won't be able to escape that fate.
eu
Inork ez dio ihes egiten bere patuari.
es
Nadie escapa a su destino.
fr
On n'?chappe pas ? sa destin?e.
en
You can never escape your destiny."
eu
Sylviek zer esango zain geratu zen Dario, baina emakumeak ez zuen ezer esaten.
es
Dario se qued? esperando un comentario de Sylvie, pero ella no dec?a nada.
fr
Longtemps, il attendit le son de sa voix, mais elle ne disait rien.
en
For a long time, he listened for the sound of her voice, but she said nothing.
eu
Zurbil eta nekatu antzean nabari zitzaion aurpegi eder hura.
es
Su hermoso rostro se ve?a p?lido y cansado.
fr
Son beau visage ?tait p?le et las.
en
Her beautiful face was pale and weary.
eu
-Kontaidazu gauza gehiago zure emazteaz-eskatu zion azkenean-. Eta zure semeaz batez ere.
es
-H?bleme m?s de su mujer-le pidi? al fin-. Y sobre todo de su hijo.
fr
-Parlez-moi encore de votre femme, pria-t-elle enfin, et surtout de votre enfant.
en
"Tell me more about your wife," she finally asked, "and especially about your child.
eu
Aipatzen duzun maldizioa, zuk gainean izango bazenu ere, ez da zure semearen gainean eroriko, giro zoriontsuan biziko da-eta, pertsona ondratuen artean.
es
La maldici?n que menciona, incluso si pesara sobre usted, no recaer? sobre su hijo, porque ?l vivir? en un ambiente feliz entre personas honradas.
fr
La mal?diction dont vous parlez, m?me si elle est sur vous, s'?teindra avant de toucher votre enfant, puisqu'il vivra, lui, dans un climat heureux, parmi de braves gens.
en
The curse you're talking about, even if there is one on you, will disappear before touching your child, because he will live in a happy world, among good people.
eu
Ez ditu zure desioak ez zure kontzientzia-zamak ere izango.
es
No tendr? ni sus deseos ni sus remordimientos.
fr
Il ne conna?tra ni vos d?sirs ni vos remords.
en
He won't feel any of your desires or your remorse.
eu
Ez al da nahikoa?
es
?No es suficiente?
fr
N'est-ce pas suffisant ?
en
Isn't that enough?"
eu
Bat-batean, Dario emakumearenganantz makurtu zen, eskua hartu eta musukatu egin zion.
es
De pronto Dario se inclin? hacia ella, le cogi? la mano y se la bes?.
fr
Il se pencha brusquement, saisit sa main et la baisa.
en
He quickly leaned over, took her hand, and kissed it.
eu
-Eskerrik asko, andrea.
es
-Gracias, se?ora.
fr
-Merci, madame, dit-il ? voix basse.
en
"Thank you, madame," he said softly.
eu
Eta gero, agurtu gabe, korrika eta presaka jantokia eta etxea atzean utzi, eta desagertu egin zen.
es
Y a continuaci?n, sin despedirse, abandon? a toda prisa el comedor y la casa y desapareci?.
fr
Puis, sans lui dire adieu, il se pr?cipita hors de la chambre, hors de la maison et disparut.
en
Then, without saying good-bye, he rushed out of the room, left the house, and disappeared.
eu
es
fr
en
eu
11
es
11
fr
11
en
11
eu
Haurra oheratu eta Dario noiz itzuliko zain zegoen Clara.
es
Clara hab?a acostado al ni?o y esperaba a Dario.
fr
Clara avait couch? l'enfant et elle attendait le retour de Dario.
en
Clara had put Daniel to bed and was waiting for Dario to come home.
eu
Argia piztu zuen baina, beti bezala, zabalik utzi zituen leihateak eta leihoa.
es
Hab?a encendido la luz, pero como de costumbre hab?a dejado los postigos y la ventana abiertos.
fr
Elle avait allum? la lampe, mais, comme ? l'ordinaire, elle laissait les volets ouverts, la fen?tre ouverte.
en
She lit the lamp but, as usual, left the shutters and window open.
eu
Dario itzuliko zenean, artean kalean egongo zenean, arrotzen artean, gora begiratu, etxean argia ikusi eta poztu egingo zitzaion bihotza.
es
Cuando Dario volviera junto a ella, cuando todav?a estuviera en la calle, entre extra?os, alzar?a los ojos, ver?a la casa iluminada y su coraz?n se alegrar?a.
fr
Lorsqu'il reviendrait aupr?s d'elle, lorsqu'il serait encore dans la rue, parmi les ?trangers, il l?verait les yeux, il apercevrait cette lumi?re et son c?ur se r?jouirait.
en
Whenever he was coming back to her, still down in the street, among strangers, he would look up, see the light, and his heart would rejoice.
eu
Gaztetan, gurasoak lotara igo eta beheko solairuko gela txikian bakarrik uzten zutenean (han entzuten zituela etxe osoan barna, hango eta hemengo hormetan jarritako pendulu-erlojuak kirrinkaz, intzirika eta hasperenka beren kutxa luze estuetan), kandela bat piztu eta haren argitan hasten zen bere lezioak ikasten.
es
En su juventud, cuando su padre y su madre hab?an subido a acostarse dej?ndola sola en la peque?a habitaci?n de la planta baja (en las paredes, por toda la casa, los relojes de p?ndulo chirriaban, gem?an y suspiraban en sus estrechas y largas cajas), encend?a una vela y a su luz empezaba a preparar las lecciones.
fr
Dans leur jeunesse, quand son p?re et sa m?re ?taient mont?s se coucher, la laissant seule dans la petite pi?ce du rez-de-chauss?e (partout sur les murs, dans leurs caisses ?troites et longues, grin?aient, g?missaient et soupiraient les pendules), elle allumait une chandelle et, ? sa lueur, elle commen?ait ? pr?parer ses le?ons pour le lendemain.
en
When they were young, after her mother and father had gone upstairs to bed, leaving her alone in the small downstairs room (clocks were everywhere: on the walls and in long, narrow cases that creaked, groaned, and sighed), she would light a candle and use its light to begin to prepare her lessons for the next day.
eu
Hamabost urteko ikaslea zen, soineko iluna, mantal petodun beltza, bi txirikorda luze bizkarrean behera eta masail leun zurbilak.
es
Era una escolar de quince a?os, con un vestido oscuro, un delantal negro con peto, dos largas trenzas a la espalda y suaves mejillas p?lidas.
fr
Elle ?tait une petite ?coli?re de quinze ans, en robe brune, en tablier noir ? bavette, avec deux longues tresses dans le dos et des joues lisses et p?les.
en
She was a petite fifteen-year-old schoolgirl wearing a brown dress and a black smock with a bib; she had two long braids that fell down her back, and smooth, pale cheeks.
eu
Dario, berriz, arlotea zen, erlojugile-mutil miserable bat, botak zuloz beterik zeramatzana.
es
?l era un vagabundo, un m?sero aprendiz de relojero con las botas agujereadas.
fr
Lui ?tait un vagabond, un mis?rable apprenti horloger aux bottes perc?es.
en
He was a vagabond, a poor clockmaker's apprentice with holes in his boots.
eu
Clarak aitaren lan-mahaiaren gainean jartzen zuen bere liburua, erloju zabaldu haien guztien artean, han baitzeuden bihotz delikatu haiek gelditurik, bizirik gabe;
es
Clara pon?a su libro sobre el banco de trabajo de su padre, entre todos aquellos relojes abiertos, con sus delicados corazones parados, privados de vida, y recitaba las lecciones en voz muy baja.
fr
Elle posait son livre sur l'?tabli de son p?re, parmi toutes ces montres ouvertes, avec leurs c?urs d?licats arr?t?s, priv?s de vie ;
en
She would put her book on her father's workbench, amid all the open watches with their delicate centers removed, motionless. She would quietly recite her lessons.
eu
hantxe errezitatzen zituen bere lezioak ahapeka.
es
En la fr?a y oscura habitaci?n la vela humeaba.
fr
elle r?citait tout bas ses le?ons. La chandelle fumait, la chambre ?tait froide et obscure ;
en
The candle would give off smoke; the room was cold and dark.
eu
moilako olatuen hotsa entzuten zuen, baita, tarteka, kabaretetik ateratzen zen soldaduren baten kantua ere, edo autoren baten gurpilen zarata aldameneko bulebarrean edo portuan piztutako liskarren baten zarata.
es
O?a el rumor de las olas en el malec?n y a veces la canci?n de alg?n soldado que volv?a de la taberna, las ruedas de un coche en el paseo cercano o los gritos de una pelea en el puerto.
fr
elle entendait le bruit des vagues sur le m?le et, parfois, la chanson d'un soldat qui revenait du cabaret ou le roulement d'une voiture sur le boulevard voisin, et parfois encore, le bruit d'une querelle dans le port.
en
She could hear the sound of the waves against the pier and, now and then, the song of a soldier returning from the cabaret, or a car driving along the nearby boulevard, and sometimes even the noise of a fight in the port.
eu
Gurasoak lehen solairuko logelan oheratuta zeudenean, Clarak kandela lan-mahaira eraman eta leihoaren ondoan jartzen zuen, haren argi ahula kanpotik ikus zedin. Gero, ateari giltzarrapoa eta kateak kentzen zizkion.
es
Cuando sus padres se hab?an acostado en su habitaci?n del primer piso, Clara llevaba la vela al banco y la situaba cerca de la ventana, para que su d?bil luz se viera desde fuera. Luego quitaba el candado y las cadenas de la puerta.
fr
Lorsque les parents s'?taient couch?s dans leur chambre, ? l'?tage au-dessus, Clara portait la bougie sur l'?tabli, la poussait pr?s de la fen?tre, afin que la faible lumi?re f?t visible du dehors, puis elle d?faisait les cha?nes et les cadenas de la porte.
en
When her parents were in bed in their room on the floor above, Clara would take the candle from the workbench and place it near the window so its faint light could be seen from outside. Then she would remove the chains and padlock from the door.
eu
Hura bai une beldurgarria!
es
?Qu? momento m?s terrible!
fr
Quel affreux instant !
en
What a terrifying moment that was.
eu
Hainbeste urteren ondotik berriro gogoratzean, taupaka sentitzen zuen oraindik bihotza.
es
Al recordarlo despu?s de tantos a?os, el coraz?n todav?a le palpitaba.
fr
Son c?ur battait ? ce souvenir, apr?s tant d'ann?es...
en
Her heart beat faster at the memory, even after so many years.
eu
Katearen kirrinka hark, eta erortzean egiten zuen zaratak, ez al zituen esnatuko goian lotan zeuden gurasoak?
es
El chirrido, el ruido de las cadenas al caer, ?no despertar?an a sus padres, dormidos arriba?
fr
Le grincement, le bruit des cha?nes qui tombaient, n'allaient-ils pas r?veiller les vieux, endormis l?-haut ?
en
The creaking, the sound of the chains as they fell open-wouldn't they wake the old couple who were sleeping up there?
