Hizkuntzen arteko Corpusa (HAC)

Haien begiak iluntasunera ohitzen hasi zirenean, alde bietara dirdira berde goibel baten zantzua ikusi ahal izan zuten nekez.

Cuando se acostumbraron a la obscuridad, pudieron ver un poco, a los lados, una tr?mula luz de color verde obscuro.

? mesure que leurs yeux s'habituaient ? la p?nombre, ils purent discerner, dans la for?t environnante, comme un faible miroitement de vert.

As their eyes became used to the dimness they could see a little way to either side in a sort of darkened green glimmer.

Tarteka, eguzki errainu meheren batek goialde urruneko hostoen artean zirrikitu batean zehar sartzeko zoriona baldin bazuen, eta are zorte handiagoa azpiko adar katramilatsu eta adaxka usuen artean harrapatua ez gelditzeko, lurrean ziztaturik agertzen zen haien aurrean, distiratsu eta fin.

En ocasiones, un rayo de Sol que alcanzaba a deslizarse por una abertura entre las hojas de all? arriba, y escapar a los enmara?ados arbustos y ramas entretejidas de abajo, ca?a tenue y brillante ante ellos.

De temps ? autre, un mince filet de soleil qui ?tait parvenu ? se glisser ? travers le haut plafond de feuilles, et qui, par une chance inou?e, avait ?galement ?chapp? ? l'enchev?trement de branches et de brindilles qui s'?tendait en dessous, dardait d'?clatants rayons sur leur chemin.

Occasionally a slender beam of sun that had the luck to slip in through some opening in the leaves far above, and still more luck in not being caught in the tangled boughs and matted twigs beneath, stabbed down thin and bright before them.

Baina gutxitan gertatzen zen hori, eta laster erabat eten zen.

Pero esto ocurr?a raras veces, y ces? pronto.

Mais ces ?claircies ?taient rares, et bient?t elles cess?rent compl?tement.

But this was seldom, and it soon ceased altogether.

Baziren katagorri beltzak basoan.

Hab?a ardillas negras en el bosque.

Le bois ?tait peupl? d'?cureuils noirs.

There were black squirrels in the wood.

Bilboren begi zorrotz jakin-goseak gauzak ikustera ohituta zeudenez, ozta-ozta atzematen zieten, bidea ziztu batean gurutzatu eta zuhaitz-enborren artean ezkutatzen zirenean.

Los ojos penetrantes e inquisitivos de Bilbo empezaron a vislumbrarlas fugazmente mientras cruzaban r?pidas el sendero y se escabull?an escondi?ndose detr?s de los ?rboles.

Quand son regard per?ant et inquisiteur se mit ? distinguer des choses, Bilbo put les voir traverser le sentier de mani?re fugitive pour se cacher derri?re des troncs d'arbres.

As Bilbo's sharp inquisitive eyes got used to seeing things he could catch glimpses of them whisking off the path and scuttling behind tree-trunks.

Baziren halaber zarata bitxiak, orroak, marruskatzeak eta lasterraldiak sastraketan, eta etengabe basoaren behegainean han-hemen pilatzen ziren hosto mordo trinkoen artean;

Hab?a tambi?n extra?os ruidos, gru?idos, susurros, correteos en la maleza y entre las hojas que se amontonaban en algunos sitios del bosque;

Il y avait aussi d'?tranges bruits, des grognements, des pi?tinements et des fuites pr?cipit?es, dans les sous-bois et parmi les feuilles qui s'amoncelaient ind?finiment sur le sol de la for?t ;

There were queer noises too, grunts, scufflings, and hurryings in the undergrowth, and among the leaves that lay piled endlessly thick in places on the forest-floor;

baina zarata horiek zerk eragiten zituen ez zuen ikusten.

pero no consegu?an ver qu? causaba estos ruidos.

mais l'origine de ces bruits demeurait un myst?re.

but what made the noises he could not see.

Ikusten zuten gauzarik nazkagarriena armiarmasareak ziren: armiarma-sare ilun trinkoak, hari izugarri lodiz eginak, betiere zuhaitzetik zuhaitzera jarriak edota adar baxuenetan alderik alde korapilatuak.

Entre las cosas visibles lo m?s horrible eran las telara?as: espesas telara?as obscuras, con hilos extraordinariamente gruesos; tendidas casi siempre de ?rbol a ?rbol, o enmara?adas en las ramas m?s bajas, a los lados.

Le plus troublant ?tait cependant les toiles d'araign?es, sombres et denses, aux fils extraordinairement ?pais, qui s'?tendaient souvent d'arbre en arbre ou s'entrem?laient dans les branches basses de part et d'autre du sentier.

The nastiest things they saw were the cobwebs: dark dense cobwebs with threads extraordinarily thick, often stretched from tree to tree, or tangled in the lower branches on either side of them.

Bidea gurutzatzen zuenik ez zen ordea batere agertzen, baina hura garbi uztea magiaz gertatzen ote zen, edo beste arrazoiren batengatik, ez zuten igartzerik izan.

No hab?a ninguna que cruzara el sendero, y no pudieron adivinar si esto era por encantamiento o por alguna otra raz?n.

Celui-ci n'?tait jamais travers? de toiles, soit parce qu'un charme magique le gardait libre d'obstacles, soit pour quelque autre raison ;

There were none stretched across the path, but whether because some magic kept it clear, or for what other reason they could not guess.

Denbora gutxira basoa gorrotatzen hasi ziren, goblinen tunelak gorrotatu zituzten bezain biziki, eta haietan irtenbidea aurkitzeko itxaropen handirik izan ez bazuten, oraingoan ere bazirudien arrazoi gutxi zegoela halakorik erdiesteko.

No transcurri? mucho tiempo antes que empezaran a odiar el bosque tanto como hab?an odiado los t?neles de los trasgos, e incluso ten?an menos esperanza de llegar a la salida.

Ils ne tard?rent pas ? d?tester la for?t aussi cordialement qu'ils avaient pu d?tester les tunnels des gobelins, car ils avaient encore moins d'espoir de la voir prendre fin un jour.

It was not long before they grew to hate the forest as heartily as they had hated the tunnels of the goblins, and it seemed to offer even less hope of any ending.

Baina aurrera eta aurrera jarraitu behar zuten, nahiz eta eguzkia edo zerua ikusteko sortzen zitzaien grina gaixotzerainokoa izan, eta are gehiago irrikatzen zuten aurpegian haizea sentitzea.

Pero no hab?a otro remedio que seguir y seguir, a?n despu?s de sentir que no podr?an dar un paso m?s si no ve?an el Sol y el cielo, y de desear que el viento les soplara en las caras.

Mais ils n'eurent d'autre choix que de continuer ? marcher, longtemps apr?s avoir souhait? revoir une parcelle de ciel et de soleil, ou sentir le vent leur fr?ler les joues.

But they had to go on and on, long after they were sick for a sight of the sun and of the sky, and longed for the feel of wind on their faces.

Basoaren sabai azpian ez zen aire mugimendurik nabaritzen, beti zen geldoa eta iluna, eta itogarria.

El aire no se mov?a bajo el techo del bosque, eternamente quieto, sofocante y obscuro.

Car dans l'obscurit? de la for?t, il n'y avait aucun d?placement d'air, et tout ?tait toujours d'un calme suffocant.

There was no movement of air down under the forest-roof, and it was everlastingly still and dark and stuffy.

Ipotxek berek ere sentitzen zuten, tunelak egitera eta bolada luzeetan eguzkiaren argirik gabe bizitzera ohituta egonik ere;

Hasta los mismos enanos lo sent?an as?, ellos que estaban acostumbrados a excavar t?neles y a pasar largas temporadas apartados de la luz del Sol;

M?me les nains le sentaient, eux qui avaient l'habitude des souterrains et qui pouvaient passer des jours sans jamais voir la lumi?re ;

Even the dwarves felt it, who were used to tunnelling, and lived at times for long whiles without the light of the sun;

baina hobbitak sentitzen zuen astiro-astiro itotzen zihoala, zeren etxeak egiteko gustuko zituen zuloak, bai, baina ez ordea udako egunak bertan pasatzeko.

pero el hobbit, a quien le gustaban los agujeros para hacer casas, y no para pasar los d?as de verano, sent?a que se asfixiaba poco a poco.

mais le hobbit, qui aimait les trous pour y vivre mais non pour y passer les chaudes journ?es d'?t?, avait l'impression d'?touffer lentement.

but the hobbit, who liked holes to make a house in but not to spend summer days in, felt that he was being slowly suffocated.

Gauak ziren okerrena.

Las noches eran lo peor:

? la nuit tomb?e, c'?tait encore pire.

The nights were the worst.

Belea bezain beltz jartzen zen orduan; ez zuek belea bezain beltz esaten duzuenean bezala, benetan beltza baizik:

entonces se pon?a obscuro como el carb?n, no lo que vosotros llam?is negro carb?n, sino realmente obscuro, tan negro que de verdad no se pod?a ver nada.

L'obscurit? ?tait absolue-une nuit d'encre, comme on dit, mais alors vraiment comme de l'encre : si noire qu'on n'y voyait strictement rien.

It then became pitch-dark-not what you call pitch-dark, but really pitch: so black that you really could see nothing.

Bilbo saiatzen zen, bere eskua sudurraren aurrean astinduz, baina ez zuen ezer ikustea lortzen.

Bilbo mov?a la mano delante de la nariz, intentando en vano distinguir algo.

Bilbo avait beau agiter la main devant sa figure, c'?tait comme si elle ne s'y trouvait pas.

Bilbo tried flapping his hand in front of his nose, but he could not see it at all.

Beno, agian ez da egia esatea ezer ez zutela ikusten:

Bueno, quiz? no es totalmente cierto decir que no ve?an nada:

Cependant, il n'est peut-?tre pas tout ? fait juste de dire qu'ils n'y voyaient absolument rien :

Well, perhaps it is not true to say that they could see nothing:

begiak ikusten zituzten.

ve?an ojos.

ils voyaient des yeux.

they could see eyes.

Guztiak elkarrekin multzo batean bil-bil eginda egiten zuten lo, eta txandak egiten zituzten zelatan egoteko;

Dorm?an todos muy juntos, y se turnaban en la vigilia;

Ils dormaient tous blottis les uns contre les autres, et montaient la garde ? tour de r?le ;

They slept all closely huddled together, and took it in turns to watch;

eta Bilbori txanda egitea egokitzen zitzaionean bere inguruan dirdirak ikusten zituen iluntasunean, eta batzuetan begi pare hori bat, edo gorria edo berdea, begirada finkoz oso gertutik begiratzen ziona, eta gero pixkanaka-pixkanaka itzali, eta desagertu egiten ziren begi haiek eta poliki-poliki beste lekuren batean dirdiratzen zuten berriro.

cuando le tocaba a Bilbo, ve?a destellos alrededor, y a veces, pares de ojos verdes, rojos o amarillos se clavaban en ?l desde muy cerca, y luego se desvanec?an y desaparec?an lentamente, y empezaban a brillar en otra parte.

et quand c'?tait le tour de Bilbo, il apercevait des lueurs dans les t?n?bres tout autour, parfois des yeux jaunes, rouges ou verts qui le fixaient ? faible distance, et qui s'?vanouissaient lentement et disparaissaient, avant de se rallumer peu ? peu en un autre endroit.

and when it was Bilbo's turn he would see gleams in the darkness round them, and sometimes pairs of yellow or red or green eyes would stare at him from a little distance, and then slowly fade and disappear and slowly shine out again in another place.

Batzuetan juxtu bere gaineko adar baxuetan jartzen ziren dirdiraka; eta hura zen ikaragarriena.

De vez en cuando destellaban en las ramas bajas que estaban justamente sobre ?l, y eso era lo m?s terror?fico.

Et parfois ils luisaient dans les branches tout juste au-dessus de lui, ce qui ?tait d'autant plus terrifiant.

And sometimes they would gleam down from the branches just above him; and that was most terrifying.

Baina gutxien gustatzen zitzaizkion begiak tipulen antzeko begi pare izugarriak ziren.

Pero los ojos que menos le agradaban eran unos que parec?an p?lidos y bulbosos.

des yeux globuleux qui brillaient d'un ?clat blafard.

But the eyes that he liked the least were horrible pale bulbous sort of eyes.

"Intsektuen begiak-pentsatzen zuen-, ez animalien begiak, handiegiak dituk hala izateko".

"Ojos de insecto", pensaba, "no ojos de animales, pero demasiado grandes".

" Des yeux d'insectes, pensa-t-il, pas des yeux d'animaux ; mais ils sont beaucoup trop grands.

"Insect eyes," he thought, "not animal eyes, only they are much too big."

Hotz handia egiten ez zuen arren, zelatari-suak pizten saiatu ziren gauaz, baina laster baztertu zuten lan hori.

Aunque no hac?a a?n mucho fr?o, trataron de encender unos fuegos pero desistieron pronto.

" M?me s'il ne faisait pas encore tr?s froid, ils tent?rent d'allumer des feux de camp, la nuit ;

Although it was not yet very cold, they tried lighting watch-fires at night, but they soon gave that up.

Bazirudien ehunka eta ehunka begi erakartzen zituztela beren ingurura, nahiz izaki haiek, zernahi zirela ere, kontu handia izaten zuten beren gorputzak sugarren dardararen argira ikus ez zitezen.

Parec?an atraer cientos y cientos de ojos alrededor; pero esas criaturas, fuesen las que fueren, ten?an cuidado de no mostrar su cuerpo a la luz tr?mula de las brasas.

Cela semblait attirer des centaines et des centaines d'yeux tout autour d'eux, m?me si ces cr?atures, peu importe ce qu'elles ?taient, prenaient toujours soin de ne pas montrer leur corps ? la lueur des flammes.

It seemed to bring hundreds and hundreds of eyes all round them, though the creatures, whatever they were, were careful never to let their bodies show in the little flicker of the flames.

Are okerrago, milaka gau-tximeleta grisilun eta beltz erakartzen zituzten belarrien ingurura hegan eta zunburrunka, batzuk ia zuen eskua bezain handiak.

Peor a?n, atra?an a miles y miles de falenas grises obscuras y negras, algunas casi tan grandes como vuestras manos, que revoloteaban y les zumbaban en los o?dos.

Pire encore, cela attirait des milliers de papillons de nuit, noirs ou gris fonc?, parfois presque aussi gros que la main, qui voletaient et bourdonnaient ? leurs oreilles.

Worse still it brought thousands of dark-grey and black moths, some nearly as big as your hand, flapping and whirring round their ears.

Ezin zuten hura jasan, ezta saguzar handiak ere, kapela altu bat bezain beltzak;

No fueron capaces de soportarlo, ni a los grandes murci?lagos, negros como sombreros de copa;

Ils ne purent le supporter, pas plus que les ?normes chauves-souris, noires comme des hauts-de-forme ;

They could not stand that, nor the huge bats, black as a top-hat, either;

beraz, suak egiteari utzi zioten eta misterio handiko iluntasunean eseri eta lo-erdia egiten zuten.

as? que pronto dejaron de encender fuegos y dormitaban envueltos en una enorme y extra?a obscuridad.

alors ils cess?rent d'allumer des feux et rest?rent ? somnoler dans les t?n?bres gorg?es de myst?re.

so they gave up fires and sat at night and dozed in the enormous uncanny darkness.

Egoera hark guztiak iraun zuen bitartean, mendeak joan eta mendeak etorri zirela iruditu zitzaion hobbitari;

Todo esto dur? lo que al hobbit le parecieron siglos y siglos;

Tout ceci s'?tira pendant ce qui sembla des ?ternit?s, aux yeux du hobbit ;

All this went on for what seemed to the hobbit ages upon ages;

eta beti zen gose, kontu izugarria izaten baitzuten jatekoarekin.

siempre ten?a hambre, pues cuidaban sobremanera las provisiones.

et il avait toujours faim, car ils m?nageaient beaucoup leurs provisions.

and he was always hungry, for they were extremely careful with their provisions.

Hala ere, egunak pasa ahala eta nahiz eta basoak berdin jarraitzen zuela zirudien, estutasuna sentitzen hasi ziren.

A?n as?, a medida que los d?as segu?an a los d?as y el bosque parec?a siempre el mismo, empezaron a sentirse ansiosos.

Mais les jours s'?coulaient, la for?t gardait toujours le m?me aspect, et leur inqui?tude grandissait.

Even so, as days followed days, and still the forest seemed just the same, they began to get anxious.

Janariak ez zuen betiko iraungo: egia esan, eskasten hasia zen.

La comida no durar?a siempre: de hecho, empezaba a escasear.

Leurs vivres n'allaient pas durer ind?finiment, et en fait, ils commen?aient d?j? ? s'amenuiser.

The food would not last for ever: it was in fact already beginning to get low.

Saiatu ziren urtxintxei geziak jaurtitzen, eta gezi asko galdu zituzten haietako bat bidean harrapatu zutenerako.

Intentaron cazar alguna ardilla, y desperdiciaron muchas flechas antes de derribar una en el sendero.

Ils gaspill?rent plusieurs fl?ches ? tirer sur des ?cureuils avant d'en abattre un sur le sentier.

They tried shooting at the squirrels, and they wasted many arrows before they managed to bring one down on the path.

Baina erre zutenean zapore nazkagarria zuen, eta ez zuten katagorri gehiago harrapatu.

Cuando la asaron, ten?a un gusto horrible, y no cazaron m?s. Estaban sedientos tambi?n;

Mais lorsqu'ils le r?tirent, son go?t se r?v?la si r?pugnant qu'ils renonc?rent ? les chasser.

But when they roasted it, it proved horrible to taste, and they shot no more squirrels.

Gainera, egarri ziren, ez baitzuten ur askorik, eta denbora guztian ez zuten ez iturririk ez errekarik ikusi.

ninguno llevaba mucha agua, y en todo el trayecto no hab?an visto manantiales ni, arroyos.

Ils ?taient ?galement assoiff?s, car ils n'avaient pas tellement d'eau, et pendant tout ce temps, ils n'avaient rencontr? ni source ni ruisseau.

They were thirsty too, for they had none too much water, and in all the time they had seen neither spring nor stream.

Horixe zen haien egoera, egun batean urlaster batek bidea mozten ziela ikusi zutenean.

As? estaban cuando un d?a descubrieron que una corriente de agua interrump?a el sendero.

Telle ?tait leur situation lorsqu'ils trouv?rent un jour leur route barr?e par une eau courante.

This was their state when one day they found their path blocked by a running water.

Azkar eta bizi isurtzen zen, juxtu bidea zeharkatuz, baina ez zen oso zabala, eta beltza zen, edo behinik behin hala iruditu zitzaien iluntasunean.

R?pida y alborotada, pero no demasiado ancha, flu?a cruzando el camino; y era negra, o as? parec?a en la obscuridad.

Son d?bit ?tait fort et rapide, mais elle n'?tait pas tr?s large, et elle ?tait noire-du moins le semblait-elle, dans la p?nombre.

It flowed fast and strong but not very wide right across the way, and it was black, or looked it in the gloom.

Ondo zegoen Beornek hari buruz ohartarazi izana, edo bestela bertatik edango zuketen, haren kolorea gorabehera, eta haren ur-bazterretan beren zahagi hutsen bat beteko zuten.

Fue bueno que Beorn les hubiese prevenido contra ella, o hubieran bebido y llenado alguno de los odres vac?os en la orilla, sin preocuparse por el color.

Heureusement que Beorn les en avait avertis, car ils n'auraient pas h?sit? ? y boire malgr? sa couleur, ni ? remplir leurs outres vides sur ses rives.

It was well that Beorn had warned them against it, or they would have drunk from it, whatever its colour, and filled some of their emptied skins at its bank.

Beraz, zera baizik ez zuten pentsatu, ea nola gurutzatu ote zezaketen uretan busti gabe.

As? que s?lo pensaron en c?mo atravesarla sin mojarse.

De fait, ils ne song?rent qu'? la franchir sans se mouiller.

As it was they only thought of how to cross it without wetting themselves in its water.

Han egurrezko zubi bat izan ohi zen nonbait, baina usteldua eta eroria zegoen eta bazterreko zutoin apurtuak besterik ez zitzaizkion gelditzen.

All? hab?a habido un puente de madera, pero se hab?a podrido con el tiempo y hab?a ca?do al agua dejando s?lo los postes quebrados cerca de la orilla.

Un pont de bois avait d? la traverser jadis, avant d'?tre emport? par la pourriture ; seuls des poteaux d?labr?s subsistaient non loin de la berge.

There had been a bridge of wood across, but it had rotted and fallen leaving only the broken posts near the bank.

Bilbo bazterrean belaunikatu, eta aurrealdea ikuskatuz oihukatu zuen:

Bilbo, arrodill?ndose en la ribera, mir? adelante con atenci?n y grit?:

Agenouill? tout pr?s du bord, Bilbo scruta l'autre rive et s'?cria :

Bilbo kneeling on the brink and peering forward cried:

-Hara txalupa bat beste bazterrean!

-?Hay un bote en la otra orilla!

" Il y a une barque l?-bas ! Ah !

"There is a boat against the far bank!

Alde honetan egotea ere bazuen!

?Por qu? no pudo haber estado aqu??

mais pourquoi fallait-il qu'elle soit de l'autre c?t? ?

Now why couldn't it have been this side!"

-galdetu zion Thorinek, honezkero bazekiten-eta Bilbok zituela guztien artean begirik zorrotzenak.

-pregunt? Thorin, pues por entonces ya sab?an que entre todos ellos Bilbo ten?a la vista m?s penetrante.

" demanda Thorin ; car ils savaient d?sormais que Bilbo avait la vue la plus per?ante de toute la compagnie.

"How far away do you think it is?" asked Thorin, for by now they knew Bilbo had the sharpest eyes among them.

-Ez oso urruti.

-No muy lejos.

" Non, pas du tout.

"Not at all far.

Ez dut uste hamabi yarda baino gehiagora egongo denik.

No me parece que mucho m?s de doce yardas.

? trente ou quarante pieds, je dirais, pas plus.

I shouldn't think above twelve yards."

-Hamabi yarda!

-?Doce yardas!

" Quarante pieds !

"Twelve yards!

Esango nuke gutxienez hogeita hamarrera zegoela, baina nire begiek ez dute orain ehun urte bezain ondo ikusten.

Yo hubiera pensado que eran treinta por lo menos, pero mis ojos ya no ven tan bien como hace cien a?os.

J'aurais dit quatre-vingt-dix au moins, mais mes yeux ne sont plus ce qu'ils ?taient il y a un si?cle.

I should have thought it was thirty at least, but my eyes don't see as well as they used a hundred years ago.

Hala ere hamabi yarda milia bat bezainbeste da.

A?n as?, doce yardas es tanto como una milla.

Reste que, quarante pieds ou un mille, cela revient au m?me.

Still twelve yards is as good as a mile.

Ezin dugu jauzi egin, eta ez gara ausartuko ibitik igarotzera edota igeri egitera.

No podemos saltar por encima del r?o y no nos atrevemos a vadearlo o nadar.

On ne peut pas sauter par-dessus, et qui d'entre nous oserait patauger dans cette eau ? "

We can't jump it, and we daren't try to wade or swim."