Hizkuntzen arteko Corpusa (HAC)
Ilunpeen bihotzean, Joseph Conrad / Iñaki Ibañez (Elkar, 2014
)
eu
Zergatik ez?
es
?Por qu? no?
fr
Pourquoi pas?
en
Why not?
eu
Herrialde honetan edozer gauza egin liteke, edozer gauza.
es
En este pa?s se puede hacer todo, todo.
fr
Tout-tout est possible dans ce pays-ci.
en
Anything-anything can be done in this country.
eu
Nik zera diot:
es
Eso es lo que yo sostengo;
fr
C'est ce que je dis :
en
That's what I say;
eu
inork ere ezin du hemen, ulertzen?, hemen, arriskuan jarri zure postua.
es
aqu? nadie puede poner en peligro tu posici?n.
fr
personne ici-comprends bien, ici-ne peut compromettre ta position.
en
nobody here, you understand, here , can endanger your position.
eu
Eta zergatik?
es
?Por qu??
fr
Et pourquoi ?
en
And why?
eu
Zuk klimari eusten diozu, zuk denak garaitzen dituzu.
es
Porque resistes el clima. Sobrevives a todos los dem?s.
fr
Tu supportes le climat-tu leur survis ? tous.
en
You stand the climate-you outlast them all.
eu
Arriskua Europan dago;
es
El peligro est? en Europa.
fr
Le danger est en Europe ;
en
The danger is in Europe;
eu
han, ordea, ni irten baino lehen, badaezpada...".
es
Pero antes de salir tuve la precauci?n de..."
fr
 
en
 
eu
Pixka bat alboratu, eta xuxurlaka aritu ziren; baina ondoren, ahotsa berriro goratu zuten.
es
"Se alejaron y sus voces se convirtieron en un murmullo. Despu?s volvieron a elevarse.
fr
mais l?, avant de partir j'ai pris soin de...". Ils s'?loign?rent en murmurant, puis leurs voix s'?lev?rent de nouveau.
en
but there before I left I took care to-' They moved off and whispered, then their voices rose again.
eu
"Hainbat atzerapen izatea ez da nire errua.
es
"Esta extraordinaria serie de retrasos no es culpa m?a.
fr
"L'extraordinaire s?rie de retards n'est pas de ma faute. J'ai fait de mon mieux."
en
'The extraordinary series of delays is not my fault.
eu
Nik ahaleginak egin nituen".
es
He hecho todo lo que he podido."
fr
 
en
 
eu
Gizon lodiak hasperen bat bota zuen.
es
"Es una l?stima", suspir? el viejo.
fr
Le gros soupira "D?solant".
en
I did my best.' The fat man sighed.
eu
"Tristea, benetan".
es
"Y esa peste absurda que es su conversaci?n" rugi? el otro.
fr
"Et l'absurdit? empoisonnante de ses propos", continua l'autre ;
en
'Very sad.' 'And the pestiferous absurdity of his talk,' continued the other;
eu
"Eta haren hizkera absurdo eta nazkagarriak-segitu zuen besteak-, erabat gogaitzen ninduen hemen zegoenean.
es
"Me molest? mucho cuando estaba aqu?:
fr
"il m'a bien fait souffrir quand il ?tait ici".
en
'he bothered me enough when he was here.
eu
'Estazio bakoitzak faro bat bezalakoa behar luke izan aurrerabidearen gidaritzan; bilgune bat merkataritzarako, baiki, baina orobat gizagintzarako, hobekuntzarako, irakaskuntzarako'.
es
"Cada estaci?n deber?a ser como un faro en medio del camino, que iluminara la senda hacia cosas mejores; un centro comercial, por supuesto, pero tambi?n de humanidad, de mejoras, de instrucci?n."
fr
"Chaque poste devrait ?tre un phare sur la voie du progr?s, un centre de commerce, bien s?r, mais aussi d'humanisation, d'am?lioration, d'instruction".
en
"Each station should be like a beacon on the road towards better things, a centre for trade of course, but also for humanizing, improving, instructing."
eu
Pentsa, astakirtena halakoa!
es
?Habr?se visto semejante asno!
fr
"Tu te rends compte-cet ?ne !
en
Conceive you-that ass!
eu
Eta zuzendaria izan nahi du!
es
?Y quiere ser director!
fr
Et ?a veut ?tre directeur !
en
And he wants to be manager!
eu
Ez, zera da...".
es
?No, es como...!"
fr
 
en
 
eu
Hemen, itobeharrean hasi zen gehiegizko suminduragatik, eta nik burua doi-doi altxatu nuen.
es
"El exceso de indignaci?n lo hizo sofocarse. Yo levant? un poco la cabeza.
fr
Non, c'est..." L? il s'?trangla d'excessive indignation et je relevai un rien la t?te.
en
No, it's-' Here he got choked by excessive indignation, and I lifted my head the least bit.
eu
Harritu nintzen nigandik hain gertu zeudela ikusteaz, nire azpian bertan.
es
Me sorprendi? ver lo cerca que estaban, justo debajo de m?.
fr
Je fus surpris de voir comme ils ?taient pr?s-juste au-dessous de moi.
en
I was surprised to see how near they were-right under me.
eu
Haien sonbreiruen gainera tu egin nezakeen.
es
Habr?a podido escupir sobre sus sombreros.
fr
J'aurais pu cracher sur leurs chapeaux.
en
I could have spat upon their hats.
eu
Lurrari begira zeuden, gogoetan sorgortuak.
es
Miraban el suelo, absortos en sus pensamientos.
fr
Ils regardaient le sol, perdus dans leurs pens?es.
en
They were looking on the ground, absorbed in thought.
eu
Zuzendaria adaxka fin batekin hanka gainean jotzen ari zen;
es
El director se fustigaba la pierna con una fina varita.
fr
Le Directeur cinglait sa jambe avec une mince baguette :
en
The manager was switching his leg with a slender twig:
eu
ahaide maltzurrak burua altxatu zuen.
es
Su sagaz pariente levant? de pronto la cabeza.
fr
son sagace parent releva la t?te.
en
his sagacious relative lifted his head.
eu
"Ondo egon zara oraingo honetan atera zinenetik?" galdegin zuen.
es
"?Y te has encontrado bien todo el tiempo, desde que llegaste?", pregunt?.
fr
"Tu te portes bien depuis ton dernier retour ?" demanda-t-il.
en
'You have been well since you came out this time?' he asked.
eu
Bestea asaldatu egin zen.
es
El otro pareci? sobresaltarse.
fr
L'autre sursauta.
en
The other gave a start.
eu
"Zein?
es
"?Qui?n?
fr
"Qui ?
en
'Who?
eu
Ni?
es
?Yo?
fr
Moi ?
en
I?
eu
Primeran. Bai, primeran.
es
?Oh, perfectamente, perfectamente!
fr
Oh ! Comme un charme-comme un charme.
en
Oh! Like a charm-like a charm.
eu
Baina besteak, ene Jaungoikoa!
es
Pero el resto...
fr
Mais les autres-bont? divine !
en
But the rest-oh, my goodness!
eu
Denak gaixorik.
es
?santo cielo!, todos enfermos.
fr
Tous malades.
en
All sick.
eu
Gainera, hain azkar nola hiltzen diren, herrialdetik kanpora bidaltzeko astirik ere ez dut izaten; sinestezina da!".
es
Se mueren tan r?pidamente que no tengo casi tiempo de mandarlos fuera de la regi?n... ?Es incre?ble!" "Hum.
fr
Ils meurent si vite, en plus, que je n'ai pas le temps de les renvoyer d'ici c'est incroyable !" "Hem, tout ? fait", grogna l'oncle.
en
They die so quick, too, that I haven't the time to send them out of the country-it's incredible!' 'Hm'm.
eu
"Hum.
es
As? es precisamente", gru?? el t?o.
fr
"Ah !
en
Just so,' grunted the uncle.
eu
Bai, horixe -marmartu zuen osabak-.
es
"Ah, muchacho, conf?a en eso...
fr
 
en
 
eu
Ai, mutila!
es
te lo digo, conf?a en eso."
fr
mon gar?on, compte sur tout ?a-je dis bien, compte sur tout ?a."
en
'Ah!
eu
Honetan fidatu, aizu, honetan fidatu".
es
 
fr
 
en
 
eu
Ikusi nuen bere beso motza zabaltzen, keinu batean, non batera hartzen zituen oihana, ugaldea, basatza eta ibaia; bazirudien, desohorezko imintzio batekin, eguzkiak argitutako lurraren aurpegiaren aurrean, iruzurrez deitzeko keinua egiten ziela herio zelatariari, ezkutuko gaitzari, bere bihotzeko ilunpe sakonei.
es
Le vi extender un brazo que m?s bien parec?a una aleta y se?alar hacia la selva, la ensenada, el barco, el r?o; parec?a sellar con un gesto vil ante la iluminada faz de la tierra un pacto traidor con la muerte en acecho, el mal escondido, las profundas tinieblas del coraz?n humano.
fr
Je le vis ?tendre un bras comme une courte nageoire en un geste qui embrassait la for?t, la crique, la vase, le fleuve semblant d'un geste d?shonorant faire signe, ? la face ensoleill?e de la terre, pour solliciter tra?treusement la mort tapie, le mal cach?, les profondes t?n?bres au coaur des choses.
en
my boy, trust to this-I say, trust to this.' I saw him extend his short flipper of an arm for a gesture that took in the forest, the creek, the mud, the river-seemed to beckon with a dishonouring flourish before the sunlit face of the land a treacherous appeal to the lurking death, to the hidden evil, to the profound darkness of its heart.
eu
Hain zen ikaragarria, non salto batez zutitu nintzen, eta burua jiratuz, oihanaren ertzari so egin nion, konfiantzazko agerpen beltz haren aurrean nolabaiteko erantzuna espero banu bezala.
es
Fue tan espantoso que me puse en pie de un salto y mir? hacia atr?s, al lindero de la selva, como esperando encontrar una respuesta a ese negro intercambio de confidencias.
fr
C'?tait si stup?fiant que je me levai d'un bond et tournai mon regard vers la lisi?re de la for?t, comme si j'avais attendu une mani?re de r?ponse ? cette noire d?monstration de confiance.
en
It was so startling that I leaped to my feet and looked back at the edge of the forest, as though I had expected an answer of some sort to that black display of confidence.
eu
Badakizue zer burutapen zoroak etortzen zaizkion bati batzuetan.
es
Ya sab?is que a veces uno llega a abrigar las m?s locas ideas.
fr
Vous savez quelles sottes id?es nous viennent parfois.
en
You know the foolish notions that come to one sometimes.
eu
Baretasun garaiak, bere parte txarreko pazientziarekin, aurpegi ematen zien bi irudi horiei, fantasiazko inbasio hau noiz aldenduko zain.
es
Una profunda calma rodeaba a aquellas dos figuras con su ominosa paciencia, esperando el paso de una invasi?n fant?stica.
fr
L'alti?re s?r?nit? faisait face ? ces deux figures avec sa patience inqui?tante, attendant que s'?loigne une invasion fantastique.
en
The high stillness confronted these two figures with its ominous patience, waiting for the passing away of a fantastic invasion.
eu
Biok batera ozenki birao bat bota, izuaren izuz, uste dut, eta gero, niri ez ikusiarena eginez, estazio aldera itzuli ziren.
es
"Los dos hombres maldijeron a la vez, de puro miedo creo yo... Despu?s pretendieron no saber nada de mi existencia y volvieron a la estaci?n.
fr
" Ensemble ils jur?rent tout haut-de simple peur, je pense-puis faisant mine de ne rien savoir de mon existence, ils retourn?rent vers le poste.
en
"They swore aloud together-out of sheer fright, I believe-then pretending not to know anything of my existence, turned back to the station.
eu
Eguzkia behean zegoen, eta, maldan gora besoz beso aurrerantz makurturik zihoazela, bazirudien herrestan zeramatzatela, nekez, luzera ezberdineko beren bi itzal barregarriak, atzetik, belar luzearen gainetik, astiro, printza bakar bat ere tolestu gabe.
es
El sol estaba bajo; e inclinados hacia adelante, uno al lado del otro, parec?an tirar a duras penas, colina arriba, de sus dos sombras grotescas, de longitud irregular, que se arrastraban lentamente tras ellos sobre la hierba espesa, sin inclinar una sola brizna.
fr
Le soleil ?tait bas; et pench?s en avant, c?te ? c?te, ils semblaient tirer p?niblement sur cette pente leurs deux ombres ridicules, d'in?gale longueur, qui tra?naient lentement derri?re eux sur les hautes herbes sans courber un seul brin.
en
The sun was low; and leaning forward side by side, they seemed to be tugging painfully uphill their two ridiculous shadows of unequal length, that trailed behind them slowly over the tall grass without bending a single blade.
eu
Egun gutxiren buruan, Eldorado Espedizioa oihan egonarritsuan barrendu, eta hura gainean itxi zitzaion, murgilkari bati itsasoa gainean ixten zaion bezalaxe.
es
"Unos d?as m?s tarde la Expedici?n Eldorado se intern? en la paciente selva, que se cerr? sobre ellos como el mar sobre un buzo.
fr
" Au bout de quelques jours l'exp?dition pour l'Eldorado passa dans la patiente brousse, qui se referma sur elle comme fait la mer sur un plongeur.
en
"In a few days the Eldorado Expedition went into the patient wilderness, that closed upon it as the sea closes over a diver.
eu
Handik puska batera, asto guztiak hil zirelako albistea etorri zen.
es
Alg?n tiempo despu?s nos llegaron noticias de que todos los burros hab?an muerto.
fr
Longtemps apr?s vint la nouvelle que tous les ?nes ?taient morts.
en
Long afterwards the news came that all the donkeys were dead.
eu
Ez dakit ezer balio gutxiagoko animalien patuaz.
es
No s? nada sobre la suerte que corrieron los otros animales, los menos valiosos.
fr
Je ne sais rien du sort des animaux moins pr?cieux.
en
I know nothing as to the fate of the less valuable animals.
eu
Horiek, dudarik gabe, guk denok bezala, merezi zutena aurkitu zuten.
es
No me cabe duda de que, como el resto de nosotros, encontraron su merecido.
fr
Eux, sans nul doute, comme le reste d'entre nous, trouv?rent ce qu'ils m?ritaient.
en
They, no doubt, like the rest of us, found what they deserved.
eu
Ez nintzen galdezka aritu.
es
No hice averiguaciones.
fr
Je ne me suis pas renseign?.
en
I did not inquire.
eu
Orduan urduri samar nengoen, laster batean Kurtzekin gertatu behar nuelako.
es
Me excitaba enormemente la perspectiva de conocer muy pronto a Kurtz.
fr
J'?tais alors plut?t ?mu par la perspective de rencontrer bient?t Kurtz.
en
I was then rather excited at the prospect of meeting Kurtz very soon.
eu
Laster batean diodanean konparazio batera diot.
es
Cuando digo muy pronto, hablo en t?rminos relativos.
fr
Quand je dis bient?t, je l'entends comparativement.
en
When I say very soon I mean it comparatively.
eu
Hain zuzen ere, bi hilabete iragan baitziren ugaldea utzi genuen egunetik Kurtzen estazio azpiko hegi aldera iritsi ginen arte.
es
Dos meses pasaron desde el momento en que dejamos la ensenada hasta nuestra llegada a la orilla de la estaci?n de Kurtz.
fr
Ce fut pr?cis?ment ? deux mois du jour de notre d?part de la crique que nous arriv?mes ? la berge situ?e sous le poste de Kurtz.
en
It was just two months from the day we left the creek when we came to the bank below Kurtz's station.
eu
Ibai hartan gora joatea, atzera ere munduaren lehenengo hastapenetara bidaiatzea bezalakoa zen, landaretza lurrean multzokaturik zuhaitz tantaiak errege zireneko aldietara.
es
"Remontar aquel r?o era como volver a los inicios de la creaci?n cuando la vegetaci?n estall? sobre la faz de la tierra y los ?rboles se convirtieron en reyes.
fr
" Remonter ce fleuve, c'?tait comme voyager en arri?re vers les premiers commencements du monde, quand la v?g?tation couvrait follement la terre et que les grands arbres ?taient rois.
en
"Going up that river was like traveling back to the earliest beginnings of the world, when vegetation rioted on the earth and the big trees were kings.
