Hizkuntzen arteko Corpusa (HAC)
Zalditeria Gorria, Isaac Babel / Olga Mtz. de Marigorta, Roberto Serrano (Elkar/Alberdania, 2006
)
eu
Haien baserritar-amorru adoretsuak aho bete hortz utzi zituen Budionniren soldaduak ere.
es
Su c?lera espumajeante de labriego admiraba incluso a los soldados de Budienny.
fr
Leur f?rocit? ronflante ?merveilla m?me les hommes de Boudienny.
en
Their hoarse peasant ferocity amazed even the Budyonny fighters.
eu
Lurjabe poloniarrenganako gorrotoa gai ezin ikusizko baina kalitate oneko batez zegoen eraikirik.
es
Su odio a los terratenientes polacos descansaba sobre una base invisible pero firme, de material perenne.
fr
Leur haine pour les propri?taires polonais ?tait d'une ?toffe peu brillante, mais solide.
en
Their hatred for the Polish landowners was built of invisible but sturdy material.
eu
Gerraren bigarren aldian, uluek jadanik eraginik ez zutenean etsaiaren irudimenean, eta zalditeriaren erasoak lubakian babesturiko arerioen kontra ezinezko bihurtu zirenean, infanteria inprobisatu hori oso baliagarria izatera irits zitekeen Zalditeriarentzat.
es
En el segundo periodo de la guerra, cuando la griter?a horrenda de los cosacos no pod?a obrar ya en la batalla sobre la fantas?a del enemigo, y cuando se hicieron imposibles los ataques de la caballer?a contra el adversario soterrado, pod?a haber sido de gran utilidad aquella infanter?a creada en una noche.
fr
En cette seconde p?riode de la guerre, quand les hurlements cess?rent d'impressionner l'ennemi et que les charges de cavalerie devinrent impossibles contre des tranch?es, cette infanterie improvis?e e?t pu rendre les plus grands services.
en
In the second phase of the war, when our whooping had lost its effect on the enemy's imagination, and cavalry attacks on' our opponents, burrowed in their trenches, had become impossible, this ragtag infantry could have proved extremely useful to the Red Cavalry.
eu
Baina gure gabeziak gainditu egin gintuen.
es
Pero nuestra pobreza era entonces muy grande.
fr
Mais notre indigence l'emporta.
en
But our poverty got the upper hand:
eu
Fusil bat jaso zuten nekazariek hiru gizoneko, bai eta fusil haiei ez zegozkien kartutxoak ere. Ideia hori baztertu behar izan zen, eta nor bere etxera bidali zituzten milizia benetan herrikoi hartako kideak.
es
Se daba un arma para cada tres campesinos y cartuchos que no cab?an en el arma, de manera que hubo que abandonar tambi?n el plan primitivo y mandar a su casa aquel ej?rcito popular.
fr
On ne donna aux paysans qu'un fusil pour trois hommes et des cartouches qui n'?taient pas du calibre des fusils.
en
there were three muzhiks to every rifle, and the cartridges that were issued didn't fit.
eu
Errepara diezaiegun orain Leshniuv inguruko borrokei.
es
Volvamos otra vez al combate de Leschniuf.
fr
On dut enfin renoncer ? cette innovation et renvoyer dans ses foyers cette v?ritable milice populaire.
en
The venture had to be dropped, and this true peasant home guard was sent back to its villages.
eu
Oinezkoak herrixkatik hiru verstara zeuden, lubakietan gorderik.
es
La infanter?a se hab?a enterrado a una distancia de tres kil?metros del lugar.
fr
Parlons maintenant des combats de Lechniouv.
en
But back to the fighting at Leshniov.
eu
Guda-oinaren aurretik betaurrekodun gazte bizkar-makur bat zebilen hara-hona.
es
Delante del frente caminaba de arriba abajo un joven encorvado, con lentes.
fr
Nos troufions s'?taient retranch?s ? trois verstes de la localit?.
en
Our foot soldiers had dug themselves in three versts from the shtetl.
eu
Sable bat zeraman albo batean zintzilik, tatarrez.
es
A su lado se mec?a un sable.
fr
En premi?re ligne d?ambulait un jeune gars, au dos vo?t?, portant lunettes, tra?nant un sabre.
en
A hunched youth with spectacles was walking up and down in front of them, a saber dangling at his side.
eu
Jauzika mugitzen zen, itxuraz desgogara, botak estu balitu bezala.
es
Sus pasos eran irregulares, y su semblante, de disgusto, como si le apretasen las botas.
fr
Il allait sautillant, d'un air m?content, comme si ses bottes lui faisaient mal.
en
He moved along in little hops, with a piqued look on his face, as if his boots were pinching him.
eu
Ataman hura, nekazariek hautatua eta maitatua, judua zen, gazte judu itsutuxea, talmudista batena bezalako aurpegi zimelekoa, bere baitan bildua.
es
Aquel capit?n de infantes, elegido y amado por los campesinos, era un joven jud?o cegat?n, con el rostro enfermizo y pensativo de un talmudista.
fr
Cet ataman de moujiks, ?lu par eux et qu'ils aimaient, ?tait un Juif, un tout jeune Juif myope, de face ch?tive et r?fl?chie, dans le genre d'un talmudiste.
en
This peasant ataman chosen and cherished by the muzhiks, was a Jew, a half-blind Jewish youth, with the sickly, intent face of a Talmudist.
eu
Adore zuhurra eta odol hotza erakusten zituen borrokan; horrek ameslari adigalkor baten antzeko bihurtzen zuen.
es
En la batalla mostraba un valor prudente y una sangre fr?a semejante al arrojo de un fan?tico.
fr
Il faisait preuve, dans la bataille, d'un courage circonspect et d'un sang-froid comparable ? la distraction d'un esprit r?veur.
en
In battle, he showed circumspect and coolheaded courage that reflected the absentmindedness of a dreamer.
eu
Uztaileko egun luze bateko hirugarren ordua zen.
es
Era hacia la hora tercia de un dilatado y caudaloso d?a de julio;
fr
C'?tait entre deux et trois heures d'une ample journ?e de juillet.
en
It was after two o'clock on a crystalline July day.
eu
Bero sapapeko amaraun ostadar-kolorea ?ir?irka ari zen airean.
es
en el aire llameaba la policroma telara?a del calor.
fr
Dans l'air scintillant, toile d'araign?e aux teintes d'arc-en-ciel, l'ardeur solaire.
en
A gossamer rainbow of heat glittered in the air.
eu
Muinoen atzetik dirdai ageri zen zerrenda jostagarria, soldaduen jakek eta zaldien zurda xingolaztatuek osatua.
es
Detr?s de las colinas resplandec?an los colores de fiesta de los uniformes y los arreos de los caballos, trenzados con cintas de colores.
fr
Derri?re des collines, il y eut un brusque ?tincellement de f?te, celui d'uniformes et de crini?res tress?es avec des rubans.
en
A festive stripe of uniforms and horse manes braided with ribbons came sparkling from behind the hills.
eu
Gazteak keinu egin zien, prest egon zitezen.
es
El joven dio la se?al de ataque.
fr
Le jeune chef fit signe de parer ? l'attaque.
en
The youth gave the signal for the men to take their positions.
eu
Nekazariek, abarketak airean, beren tokietara egin zuten laster, eta prestalanei ekin zieten.
es
Los campesinos, con sus sandalias de corteza, regresaron a sus puestos presurosamente y empu?aron las armas.
fr
Les moujiks, pataugeant en leurs chaussons de teille, coururent ? leurs postes et mirent en joue.
en
The muzhiks, shuffling in their bast sandals, ran to their posts and took aim.
eu
Alarma faltsua gertatu zen, ordea.
es
Pero era una falsa alarma.
fr
Mais c'?tait une fausse alerte.
en
But it turned out to be a false alarm.
eu
Leshniuveko errepidean Maslaken eskuadroi koloretsuak agertu ziren. Zaldi zargaldu baina kementsuak aurrera zihoazen, urrats bizkorretan.
es
En la carretera de Leschniuf aparecieron los abigarrados escuadrones de Maslak. Sus caballos, extenuados pero animosos todav?a, trotaban lentamente.
fr
Sur la chauss?e de Lechniouv d?boulaient les escadrons chamarr?s de Maslak. Leurs chevaux amaigris, mais vaillants, avan?aient d'un bon pas.
en
It was Maslak'st colorful squadrons that came riding up the Leshniov high road, their emaciated but spirited horses trotting at a steady pace.
eu
Makila urre-koloreen muturretan, belusezko borlez mukurutuetan, hauts-zutabe suzkoen artean, haizearekin bat mugitzen ziren bandera ikusgarriak.
es
En astas doradas con borlas de terciopelo ondeaban magn?ficas banderas a trav?s de calurosas columnas de polvo.
fr
Sur les hampes dor?es, alourdies de glands de velours, dans des colonnes de poussi?re flambante, flottaient les somptueux ?tendards.
en
In fiery pillars of dust, magnificent banners were fluttering on gilded poles weighed down by velvet tassels.
eu
Zaldizkoek hoztasun apartaz eta ozarraz egiten zuten aurrera.
es
Los jinetes cabalgaban majestuosamente, con una sangre fr?a retadora.
fr
Les cavaliers approchaient, d'un port majestueux et insolemment flegmatique.
en
The horsemen rode with majestic and insolent haughtiness.
eu
Oinezko txima-jarioak zuloetatik herrestan atera eta aho zabalik geratu ziren tropel astitsu haren dotorezia zinbelari so.
es
La andrajosa infanter?a sali? de sus trincheras y mir? con la boca desmesuradamente abierta el esplendor el?stico de aquel r?o que pasaba por delante lentamente.
fr
Les troufions ?bouriff?s sortirent de leurs trous et suivirent, bouche b?e, la souple ?l?gance de ce torrent compass?.
en
The tattered foot soldiers came crawling out of their trenches and, their mouths hanging open, watched the light-footed elegance of the unruffled stream.
eu
Erregimentuaren aurrealdean, estepako zaldiko hanka-zabal baten gainean zihoan Maslak brigada-burua, odola mozkorturik eta urin koipetsu ustela zeriola.
es
Al frente del regimiento, sobre un caballo de la estepa, cabalgaba el comandante de una brigada de la cuarta divisi?n. Maslak, un partidario inmejorable, mezcla de sangre ebria y de dulzura perezosa y grasa.
fr
En t?te du r?giment, sur un petit cheval panard des steppes, s'avan?ait le combrig Maslak, tout impr?gn? d'une ivresse de sang et de la purulence de ses grasses humeurs.
en
In front of the regiment, riding a bowlegged steppe horse, was Brigade Commander Maslak, filled with drunken blood and the putridness of his fatty juices.
eu
Bere sabela, katu bat iduri, zelako zur zilarreztatuan zetzan.
es
Su vientre descansaba, como un gato enorme, en el arz?n de la silla, guarnecido de plata.
fr
Son ventre, comme un gros chat, reposait sur le pommeau d'ar?on, plaqu? d'argent fin.
en
His stomach lay like a big cat on the silver-studded pommel of his saddle.
eu
Oinezko-baserritarrak ikusita, Maslak pozarren gorritu eta keinuka hots egin zion saileko buruari, Afonka Bidari.
es
Al ver la infanter?a se le encendi? de alegr?a el rostro y pidi? con una se?a a su comandante de escuadr?n, Afonka Bida, que se acercase.
fr
D?s qu'il aper?ut les troufions, il s'empourpra de gaiet? et appela d'un geste le chef de peloton Afonka Bida, surnomm?, entre nous, Makhno, ? cause de sa ressemblance avec le fameux batko.
en
When Maslak saw the muzhik foot soldiers, his face turned a merry purple, and he beckoned Platoon Commander Afonka Bida to come over.
eu
Gure artean "Makhno" goitizena ematen genion Afonkari, aitatxoarekin zuen antza zela eta.
es
Nosotros llam?bamos Majno al comandante de escuadr?n por su parecido con el famoso padrecito Majno.
fr
Ils s'entretinrent un instant ? voix basse.
en
We had given the platoon commander the nickname "Makhno" because he looked so much like him.
eu
Minutu batez xuxurlan aritu ziren biok, komandantea eta Afonka.
es
Los dos, el comandante de la brigada y Afonka, cuchichearon entre ellos un minuto.
fr
Ensuite, Bida se tourna vers le premier escadron, se pencha et transmit un ordre discret :
en
Maslak and Bida whispered for about a minute.
eu
Gero, saileko burua Lehen Eskuadroikoengana jiratu, makurtu eta, ez oso ozen, agindu zuen: "Aurrera!". Kosakoek trostari ekin zioten, sailka.
es
Luego, Afonka se volvi? al primer escuadr?n, se dilat? y orden? a media voz: "?Adelante!" Los cosacos se lanzaron al trote por compa??as.
fr
" Au trot?! " Les Cosaques, par d?tachements, rendaient la bride.
en
Then Bida turned toward the First Squadron, leaned forward, and in a low voice ordered, "Charge!' The Cossacks, one platoon after another, broke into a trot.
eu
Zaldiak akuilatu eta ziztu bizian jo zuten lubakietara, bertan baitzeuden oinezkoak, aho zabalik, ikuskizun alaiari so.
es
Espolearon furiosamente sus caballos y volaron hacia las trincheras, desde las cuales la infanter?a contemplaba con regocijo aquel espect?culo.
fr
?nervant leurs chevaux, ils couraient vers les tranch?es d'o? les troufions les regardaient venir, na?vement enchant?s du spectacle.
en
They spurred their horses and went galloping toward the trenches from which the muzhik foot soldiers were peering, dazzled by the sight.
eu
-Borrokarako prest!
es
-?Preparaos a combatir!
fr
- Pour...
en
 
eu
-entzun zen Afonkaren ahots malenkoniatsu eta urrun samarra.
es
-son? la voz de Afonka cantando melanc?licamente, como en una remota lejan?a.
fr
char-ger?!... -modula la voix lugubre et comme lointaine d'Afonka.
en
"Prepare to engage!' sang Afonka's voice, dismal and as if he were calling from far away.
eu
Maslakek, marrantaka, eztulka eta pozarren, alde batera egin zuen; kosakoek erasoari ekin zioten.
es
Maslak, quej?ndose y resoplando, cabalgaba al lado, regocij?ndose con el cuadro. Los cosacos emprendieron el ataque.
fr
Maslak, r?lant, toussant et se d?lectant, s'?carta de la route : les Cosaques charg?rent.
en
Maslak, wheezing and coughing, relishing the spectacle, rode off to the side, and the Cossacks charged.
eu
Oinezko gizagaixoak korrika hasi ziren, beranduegi baina.
es
La m?sera infanter?a se retir? de all?, pero tard? bastante.
fr
Les pauvres fantassins s'enfuirent, mais trop tard.
en
The poor muzhik foot soldiers ran, but it was too late.
eu
Kosakoen zigorrak dantzan ari ziren jadanik haien piltzar urratuen artean. Zaldizkoak jira eta bira zebiltzan zelaian, eta antze apartaz zerabiltzaten larruzko zartailuak eskuetan.
es
Los l?tigos de los cosacos ca?an sobre sus ropas andrajosas. Los jinetes corr?an por el campo, blandiendo el l?tigo con ins?lita maestr?a.
fr
Les fouets de la cavalerie frottaient d?j? les capotes minables. Caracolant par le champ, les gens de Maslak maniaient avec une dext?rit? sans pareille leurs naga?kas.
en
The Cossack lashes were already cutting across their tattered jackets as the horsemen circled the field, twirling their whips with exquisite artistry.
eu
-Zer dela eta jolas hau? -egin nion oihu Afonkari.
es
-?Por qu? esta pose? -grit? a Afonka.
fr
-Pourquoi cette blague?? -criai-je ? Bida.
en
"What's all this nonsense about?' I shouted over to Afonka.
eu
-Barre egiteko-erantzun zidan, bere zelan lerratu eta ezkutatuta zegoen mutiko bat sasi artetik ateraraztearekin batera-.
es
-Por gusto-me contest? removi?ndose en su silla y sacando de la maleza a un muchacho que se hab?a refugiado all?.
fr
-Pour la rigolade-me r?pondit-il, pivotant sur sa selle et atteignant dans un buisson un pauvre gars qui s'y terrait.
en
"Just a bit of fun" he shouted back, fidgeting in his saddle, and he dragged a young man out of the bushes in which he was hiding.
eu
Barre egiteko-egin zuen garrasi, mutiko kordegabetua ziztatuz.
es
-Por gusto-repiti?, y dej? caer el l?tigo sobre el muchacho, casi sin sentido.
fr
-Pour la rigolade-criait-il encore, et il fouaillait le gars h?b?t?.
en
"Just a bit of fun!' he yelled, clobbering away at the terrified young man.
eu
Txantxa amaitu zen Maslakek, beraturik eta beldurgarri batera, esku potoloari eragin zionean.
es
La broma no termin? hasta que Maslak, rebosando grandeza, nos hizo una se?a con su mano regordeta.
fr
La plaisanterie prit fin lorsque Maslak, assouvi et majestueux, fit un signe de sa main grassouillette.
en
The fun ended when Maslak, tired and majestic, waved his plump hand.
eu
-Erne, oinezkook!
es
 
fr
 
en
 
eu
Ez egon izarrei begira! -egin zuen oihu Afonkak, eta harro-harro tentetu zuen gorputz argalxka-.
es
-No nos mir?is as?-grit? Afonka a los infantes, irguiendo pretenciosamente su cuerpo desmedrado-.
fr
-Troufions, ayez l'?il?! -cria alors Afonka, et il redressa hautainement son corps d?bile.
en
"Foot soldiers! Stop gawking!' Afonka yelled, haughtily straightening his frail body.
eu
Zoazte arkakusoak ehizatzera, txotxolo horiek!
es
 
fr
 
en
 
eu
Kosakoak, elkarri irribarreka, lerroetan bildu ziren.
es
?Hala, los de infanter?a, a buscar pulgas!...
fr
-Troufion...
en
"Go catch some fleas!'
eu
Oinezkoak desagertu ziren, aztarnarik ere utzi gabe.
es
Los cosacos se re?an y formaron otra vez.
fr
Les Cosaques, riant entre eux, reformaient les rangs.
en
The Cossacks grinned at each other and gathered into formation.
eu
Lubakiak hutsik zeuden.
es
No se ve?a a la redonda rastro de la infanter?a.
fr
Il n'y avait plus trace d'infanterie.
en
The foot soldiers vanished without a trace.
eu
Eta soilik judu bizkar konkortuak zirauen lehengo tokian zutik, eta betaurrekoetatik zehar begiratzen zien kosakoei, adi-adi eta arrandiaz.
es
Las trincheras quedaron vac?as, y ?nicamente el jud?o encorvado segu?a en el mismo sitio, mirando a trav?s de sus lentes a los cosacos con insistencia y altaner?a.
fr
Les tranch?es ?taient vides. Seul, le Juif au dos rond ?tait rest? ? son poste et consid?rait les Cosaques ? travers ses lunettes, attentivement, d?daigneusement.
en
The trenches were empty. And only the hunched Jewish youth stood in the same spot as before, eyeing the Cossacks haughtily through his spectacles.
eu
Leshniuv inguruko tiroketa ez zen isiltzen.
es
El bombardeo de Leschniuf segu?a furiosamente desencadenado.
fr
Du c?t? de Lechniouv, la fusillade n'arr?tait pas.
en
The gunfire from the direction of Leshniov did hot let up.
eu
Poloniarrak inguratzen ari zitzaizkigun.
es
Los polacos nos iban cercando poco a poco por todas partes.
fr
Les Polonais nous cernaient.
en
The Poles were encircling us.
eu
Largabistaz ikusi ahal ziren zaldizko aztarnarien zenbait irudi solte.
es
Ya pod?a distinguirse con el anteojo cada figura de sus tropas de exploraci?n.
fr
? la jumelle, on discernait des mouvements, des formes isol?es d'?claireurs.
en
We could see the single figures of their mounted scouts through our binoculars.
eu
Herrixkatik irten eta segituan desagertzen ziren, txotxongiloak bezala.
es
Surg?an en un punto y desaparec?an inmediatamente, como tenteborrachos.
fr
Ils sortaient, galopant, du bourg et disparaissaient comme des tom-pouce.
en
They came galloping from the shtetl and disappeared again like jack-in-the-boxes.
