Hizkuntzen arteko Corpusa (HAC)
Ilargi-harria, Wilkie Collins / Antton Olano (Elkar/Alberdania, 2008
)
eu
Txilina jo, eta bidaia-kutxa prestatzeko eta tren-geltokiko mutil bat deiarazteko agindu nion mirabeari.
es
Hice sonar la campanilla y le orden? a mi criado que empacara en mi saco de viaje y que fuera luego en busca de una gu?a de ferrocarril.
fr
Je sonnai mon domestique et lui ordonnai de me procurer un livret de chemin de fer, puis de faire ma malle.
en
I rang the bell, and directed my servant to pack my portmanteau, and to send out for a railway guide.
eu
Bruff jaunak zertan nenbilen galdetu zidan harriturik.
es
Mr. Bruff me pregunt? asombrado qu? es lo que pensaba hacer.
fr
M. Bruff me demanda avec ?tonnement ce que j'allais faire.
en
Mr. Bruff asked, in astonishment, what I was going to do.
eu
-Yorkshirera noa hurrengo trenean-erantzun nion.
es
-Partir? para Yorkshire-le repliqu?-en el primer tren.
fr
" Je pars pour le Yorkshire, lui r?pondis-je, par le premier train.
en
"I am going to Yorkshire," I answered, "by the next train."
eu
-Zertara zoaz, jakin badaiteke?
es
-?Me permitir? inquirir con qu? objeto?
fr
-Puis-je vous demander ? quel propos ?
en
"May I ask for what purpose?"
eu
-Jaun hori:
es
-Mr. Bruff;
fr
-Monsieur Bruff, l'offense dont je me suis rendu innocemment coupable vis-?-vis de Rachel, il y a pr?s d'un an, est un grief qu'elle ne peut encore pardonner.
en
"Mr. Bruff, the assistance I innocently rendered to the inquiry after the Diamond was an unpardoned offence, in Rachel's mind, nearly a year since;
eu
diamantea berreskuratzeko ikerketari nik xalo-xalo eman nion laguntza irain barkaezintzat jo zuen Rachelek orain dela ia urtebete, eta irain barkaezintzat dauka oraindik ere. Ez dut halakorik onartzeko asmorik!
es
la ayuda que inocentemente he prestado en lo que ata?e al diamante constituy?, hace cerca de un a?o, una imperdonable ofensa para Raquel; y contin?a siendo considerada como tal todav?a. ?No estoy dispuesto a aceptar esta situaci?n!
fr
Je n'accepterai pas cette position, due selon toute apparence ? mon z?le pour la faire rentrer en possession de son joyau perdu !
en
and it remains an unpardoned offence still. I won't accept that position!
eu
Rachel bere amarekin isilik eta nirekin etsaiturik egotera behartzen duen sekretu hori agerian uztea erabaki dut.
es
Tengo el firme prop?sito de desvelar el secreto de su silencio con respecto a su madre y de su enemistad con respecto a mi persona.
fr
Je suis r?solu ? d?couvrir le secret de sa haine contre moi et de son silence vis-?-vis de sa m?re.
en
I am determined to find out the secret of her silence towards her mother, and her enmity towards me.
eu
Denbora, osasuna eta dirua lagun, eskua erantsiko diot Ilargi-harria harrapatu zuen lapur horri!
es
?Si solo bastan para ello el tiempo, los sinsabores y el dinero, seguro habr? de ser que le eche el guante al ladr?n que hurt? la Piedra Lunar!
fr
Je n'?pargnerai rien, ni le temps, ni les peines, ni l'argent, pour arriver ? mettre la main sur l'auteur du vol. "
en
If time, pains, and money can do it, I will lay my hand on the thief who took the Moonstone!"
eu
Jaun zahar eta errespetagarri hura protesta egiten saiatu zen, ni zentzarazten; nirekiko zuen egitekoa betetzen, bi hitzetan esateko.
es
El anciano y digno caballero intent? prevenirme, hacerme entrar en raz?n, cumplir con su deber para conmigo, en suma.
fr
il me d?montra de son mieux toute l'absurdit? de mon projet et chercha enfin ? me faire entendre raison, mais tout fut inutile ;
en
The worthy old gentleman attempted to remonstrate-to induce me to listen to reason-to do his duty towards me, in short.
eu
Alferrik.
es
Yo hice o?dos sordos a cuanta palabra crey? ?l urgente decirme.
fr
j'?tais sourd ? son ?loquence, et aucune consid?ration humaine ne m'e?t fait renoncer ? ma d?termination.
en
I was deaf to everything that he could urge.
eu
Entzungor egin nien haren aholku guztiei.
es
Ning?n obst?culo humano hubiera conseguido hacer vacilar esa resoluci?n que me pose?a.
fr
" Je reprendrai l'enqu?te, dis-je, au point o? on l'a abandonn?e ;
en
No earthly consideration would, at that moment, have shaken the resolution that was in me.
eu
Inoren inolako oharpenak ez zukeen, une hartan, hartu berria nuen erabakia kolokan jarriko.
es
-Reanudar? la encuesta-prosegu?-a partir del punto en que fue abandonada;
fr
et je la suivrai pas ? pas jusqu'? ce moment-ci.
en
"I shall take up the inquiry again," I went on, "at the point where I dropped it;
eu
-Berriro abiatuko dut ikerketa-jarraitu nuen hizketan-, hura eten nuen puntuan bertan, eta aurrera eramango dut, urratsez urrats, egungo eguneraino iritsi arte.
es
e ir? avanzando paso a paso desde entonces, hasta llegar a la ?poca actual.
fr
Dans l'instruction de cette affaire, telle que moi je l'ai laiss?e, il y a des lacunes que Gabriel Betteredge peut combler.
en
and I shall follow it onwards, step by step, till I come to the present time.
eu
Kate-begi batzuk falta dira gertaeren katean, eta Gabriel Betteredge ni kate-begi horiez hornitzeko moduan dagoenez, Gabriel Betteredgerengana noa!
es
Se advierte la ausencia de algunos eslabones entre las pruebas presentadas hasta el momento en que yo la abandon?, eslabones que Gabriel Betteredge se halla en condiciones de suministrarme.
fr
Donc je vais trouver Betteredge. "
en
There are missing links in the evidence, as I left it, which Gabriel Betteredge can supply, and to Gabriel Betteredge I go!"
eu
Arratsalde hartan bertan, ilunabar aldera, hantxe nengoen berriro, hain ongi gogoratzen nuen terraza hartan, landetxe zahar baketsu hari begira.
es
Hacia el crep?sculo de esa misma tarde, me hallaba yo sentado otra vez en la inolvidable terraza y dirig?a una vez m?s la mirada hacia la apacible estructura de la vieja casa de campo.
fr
Le soir du m?me jour, je revoyais la vieille demeure paisible et je me trouvais sur cette terrasse, bien pr?sente ? mes souvenirs.
en
Towards sunset that evening I stood again on the well-remembered terrace, and looked once more at the peaceful old country house.
eu
Lorezaina ikusi nuen aurrena etxalde hutsean.
es
La primera persona que hall? en el parque desierto fue el jardinero.
fr
Le jardinier fut la premi?re personne que je rencontrai dans les jardins d?serts ;
en
The gardener was the first person whom I saw in the deserted grounds.
eu
Ordu bat bazen eguzkia hartzen utzia zuela Betteredge, haren betiko txokoan, atzeko patioan.
es
Hab?a dejado a Betteredge hac?a una hora tomando sol en su acostumbrado rinc?n del patio trasero.
fr
il me dit avoir laiss? Betteredge une heure auparavant, assis au soleil dans son coin favori de la cour int?rieure.
en
He had left Betteredge, an hour since, sunning himself in the customary corner of the back yard.
eu
Ongi ezagutzen nuen lekua, eta esan nion neroni joango nintzela haren bila.
es
Yo conoc?a muy bien el lugar y le dije que ir?a y lo buscar?a por m? mismo.
fr
Je connaissais bien cette place, et j'allai l'y chercher ;
en
I knew it well; and I said I would go and seek him myself.
eu
Bidexka eta igarobide ezagunetan barrena etxea inguratu, eta burua atera nuen patioko ataka irekitik.
es
Luego de recorrer los senderos y pasadizos familiares, me asom? a la puerta abierta que daba sobre el patio.
fr
je suivis donc les sentiers qui m'?taient si familiers et me mis ? regarder par la grille ouverte de la cour.
en
I walked round by the familiar paths and passages, and looked in at the open gate of the yard.
eu
Hantxe zegoen Betteredge, sekula gehiago itzuliko ez ziren egun zoriontsuen adiskide zahar maitea; txoko zahar hartan, zumezko aulki zaharrean eserita hantxe, pipa ahoan, Robinson Crusoe magalean, eta haren bi lagunak, zakurrak, beraren alde banatan erdi lo!
es
?All? estaba-mi viejo y querido amigo de un tiempo feliz que no habr?a ya de volver-, all?, en su viejo rinc?n, sobre su vieja silla colmenera, con la pipa en la boca, su Robins?n Crusoe sobre el regazo, y sus dos amigos, los perros, dormitando a cada lado suyo!
fr
Il ?tait l?, l'ami fid?le des jours heureux qui ne devaient plus revenir ; il ?tait l? sur sa vieille chaise massive, se chauffant dans l'angle accoutum?, sa pipe ? la bouche, son Robinson Cruso? sur les genoux, et les chiens, ses bons compagnons, dormant ? ses c?t?s !
en
There he was-the dear old friend of the happy days that were never to come again-there he was in the old corner, on the old beehive chair, with his pipe in his mouth, and his ROBINSON CRUSOE on his lap, and his two friends, the dogs, dozing on either side of him!
eu
Nengoen lekuan egonda, eguneko azken eguzki-izpi zeiharrek nire aurrean proiektatzen zuten nire itzala. Edo zakurrek itzala ikusi zuten, edo beren usaimen finak hurbiltzen ari nintzela jakinarazi zien. Marmar batean altxatu ziren.
es
En la situaci?n en que yo me hallaba, mi sombra era proyectada hacia adelante por los ?ltimos y oblicuos rayos del sol. Los dos perros la vieron, o bien su penetrante olfato les advirti? mi presencia; levant?ndose inmediatamente, lanzaron un gru?ido.
fr
De la place que j'occupais, les derniers rayons du soleil projetaient mon ombre en avant, soit que les chiens aper?ussent mon approche ou que leur odorat si d?velopp? l'e?t flair?e, ils se lev?rent en grognant.
en
In the position in which I stood, my shadow was projected in front of me by the last slanting rays of the sun. Either the dogs saw it, or their keen scent informed them of my approach; they started up with a growl.
eu
Agurea ere, bere aldetik, altxatu, eta hitz batez isilarazi zituen zakurrak, eta bere begi nekatuak eskuekin babesturik, jakin-minez begiratu zion atakako irudiari.
es
Incorpor?ndose precipitadamente a su vez, el anciano los acall? con una sola palabra; coloc? su mano a manera de pantalla sobre sus d?biles ojos, y dirigi? luego una mirada inquisitiva a la figura que se hallaba junto a la puerta.
fr
Le vieillard se redressa ? son tour, les apaisa d'un mot et, se faisant un garde-vue de sa main, fixa avec curiosit? la personne qui se montrait ? la grille.
en
Starting in his turn, the old man quieted them by a word, and then shaded his failing eyes with his hand, and looked inquiringly at the figure at the gate.
eu
Negarrez bete zitzaizkidan begiak, eta itxaron egin behar izan nuen une batez, neure onera itzuli eta gizon harekin hitz egiteko gai izan arte.
es
Mis propios ojos se llenaron de l?grimas. Me vi obligado a aguardar un instante antes de atreverme a dirigirle la palabra.
fr
Mes yeux se remplirent de larmes, et il s'?coula un instant avant que j'eusse repris assez de calme pour lui adresser la parole.
en
My own eyes were full of tears. I was obliged to wait a moment before I could trust myself to speak to him.
eu
2
es
II
fr
CHAPITRE II
en
CHAPTER II
eu
-Betteredge! -esan nuen, hark belaunetan zeukan liburu ezaguna seinalatuz-. Ez al dizu esan Robinson Crusoek gaur arratsaldean Franklin Blake ikusiko zenuela?
es
-?Betteredge! -le dije, se?alando con el dedo el inolvidable libro que se hallaba sobre sus rodillas-, ?te ha anunciado Robins?n Crusoe esta tarde que podr?a ocurrir que vieras a Franklin Blake?
fr
" Betteredge, dis-je en d?signant du geste le livre bien connu qui reposait sur ses genoux, Robinson Cruso? vous a-t-il appris ce soir que vous pouviez compter sur la visite de Franklin Blake ?
en
"Betteredge!" I said, pointing to the well-remembered book on his knee, "has ROBINSON CRUSOE informed you, this evening, that you might expect to see Franklin Blake?"
eu
-Jainkoaren izenean, Franklin jauna! -egin zuen oihu agureak-. Horixe da, hain zuzen, Robinson Crusoek esan didana!
es
-?Por Dios, Mr. Franklin! -grit? el anciano-, ?eso es exactamente lo que me anunci? Robins?n Crusoe!
fr
-Par le Seigneur, monsieur Franklin, s'?cria le vieillard, c'est l? justement ce que Robinson Cruso? vient de faire !
en
"By the lord Harry, Mr. Franklin!" cried the old man, "that's exactly what ROBINSON CRUSOE has done!"
eu
Kostata zutitu zen, nire laguntzaz, eta hantxe egon zen une batez, orain Robinson Crusoeri, orain niri begira, bietako nork harritu zuen gehiago erabaki ezinik, nonbait.
es
Con mucho trabajo logr? ponerse de pie mediante mi ayuda y permaneci? luego durante un momento mirando ya hacia atr?s, ya hacia adelante, dividiendo su atenci?n entre Robins?n Crusoe y mi persona, como si se hallara en la duda respecto de qui?n habr?a sido, de los dos, el que m?s lo asombr?.
fr
" Il se mit sur pied avec mon aide, et demeura un instant, ? regarder alternativement Cruso? et moi, sans savoir ?videmment lequel de nous deux lui causait le plus d'?tonnement.
en
He struggled to his feet with my assistance, and stood for a moment, looking backwards and forwards between ROBINSON CRUSOE and me, apparently at a loss to discover which of us had surprised him most.
eu
Liburuaren alde egin zuen azkenean epaiak.
es
El veredicto termin? por inclinarse en favor del libro.
fr
Son incertitude se termina en faveur du livre.
en
The verdict ended in favour of the book.
eu
Bi eskuekin bere aurrean zabalik eutsi liburu miragarri hari, eta begira-begira geratu zitzaion ikusminez beterik, liburuko orrien artetik Robinson Crusoe bera irteten ikustea espero balu bezala, gurekin elkarrizketa pribatu bat izateko prest.
es
Asi?ndolo con ambas manos abierto en determinada p?gina, se dedic? a inquirir en el maravilloso volumen con mirada fija e indeciblemente expectante..., como si aguardara ver avanzar fuera del libro al propio Robins?n Crusoe, para favorecernos con una entrevista personal.
fr
Le tenant ouvert dans ses mains, il contempla avec une indicible stup?faction le merveilleux volume comme s'il se f?t attendu ? en voir sortir Robinson Cruso? lui-m?me d?sireux de nous accorder l'honneur d'une entrevue personnelle.
en
Holding it open before him in both hands, he surveyed the wonderful volume with a stare of unutterable anticipation-as if he expected to see Robinson Crusoe himself walk out of the pages, and favour us with a personal interview.
eu
-Hona hemen pasartea, Franklin jauna! -esan zidan, mintzamena berreskuratu bezain laster-.
es
-?Aqu? est? el pasaje, Mr. Franklin! -me dijo, tan pronto como hubo recobrado el habla-.
fr
" Voici le passage, monsieur Franklin ! dit-il aussit?t qu'il put recouvrer l'usage de la voix.
en
"Here's the bit, Mr. Franklin!" he said, as soon as he had recovered the use of his speech.
eu
Zin degizut, jauna, hauxe dela irakurtzen ari nintzen zatia, zu agertu baino lehentxeago!
es
?C?mo que necesito comer para vivir, se?or, he aqu? el pasaje que estaba leyendo en el mismo instante en que entr? usted aqu?!
fr
Aussi vrai que j'existe, voici ce que je lisais un instant avant votre arriv?e !
en
"As I live by bread, sir, here's the bit I was reading, the moment before you came in!
eu
Ehun eta berrogeita hamaseigarren orrian dago, eta honela dio:
es
P?gina ciento cincuenta y seis; dice as?:
fr
Page cent cinquante-six, ainsi qu'il suit :
en
Page one hundred and fifty-six as follows:
eu
"Tximistak jota bezala geratu nintzen, edo agerpen bat ikusi izan banu bezala".
es
"Me hallaba estupefacto, o como si acabara de percibir una aparici?n".
fr
" Je restai comme frapp? de la foudre, ou comme si j'eusse vu une apparition. " Si cela ne veut pas dire :
en
-'I stood like one Thunderstruck, or as if I had seen an Apparition.' If that isn't as much as to say:
eu
Hori esatea edo "Franklin Blake jauna ustekabean agertuko zaizu" esatea gauza bera ez bada, gure hizkuntzak ez du inongo zentzurik!
es
Si esto no equivale a decir: "De un momento a otro habr?s de ver s?bitamente a Mr.
fr
" Attendez-vous ? l'arriv?e subite de M. Franklin Blake ", je ne sais plus ce que signifie la langue anglaise !
en
'Expect the sudden appearance of Mr.
eu
-esan zidan Betteredgek, liburua kolpean itxi eta, azkenean, bere eskuetako bat askatuz, nik eskaini niona tinkatu ahal izateko.
es
Franklin Blake"..., el idioma ingl?s no tiene entonces sentido alguno-dijo Betteredge, cerrando el libro con estr?pito y liberando por fin una de sus manos, para poder estrecharme la que yo le ofrec?a.
fr
" dit Betteredge, qui ferma le livre avec force et d?gagea enfin une de ses mains pour prendre celle que je lui offrais.
en
Franklin Blake'-there's no meaning in the English language!" said Betteredge, closing the book with a bang, and getting one of his hands free at last to take the hand which I offered him.
eu
Galderez josiko ninduela pentsatu nuen, horrelakoetan ohi den bezala. Baina ez:
es
Yo esperaba que me abrumar?a con un tropel de preguntas, cosa muy natural, en vista de las circunstancias.
fr
Je m'?tais attendu, tout naturellement, ? ce que, dans les circonstances actuelles, il m'accable de questions.
en
I had expected him, naturally enough under the circumstances, to overwhelm me with questions.
eu
harrera ona egiteko gogoa nagusitzen zen beti mirabe zahar haren baitan, familiako kideren bat azaltzen zenean (ez dio axola nola!) etxera bisitan.
es
Pero no..., la idea de la hospitalidad era la que reinaba sobre todas las dem?s en la mente del viejo criado, toda vez que alg?n miembro de la familia (?no importa de qu? manera!), aparec?a de visita en la casa.
fr
Mais non, le vieux serviteur ne songeait tout d'abord qu'? exercer l'hospitalit? d?s le moment o? un membre de la famille arrivait dans la vieille demeure.
en
But no-the hospitable impulse was the uppermost impulse in the old servant's mind, when a member of the family appeared (no matter how!) as a visitor at the house.
eu
-Sartu, sartu barrura, Franklin jauna-esan zidan, bere antigoaleko erreberentzia bitxia egitearekin batera, ateari eusten zion bitartean-.
es
-Entremos, Mr. Franklin-me dijo, abriendo la puerta que se hallaba detr?s de s? y haci?ndome una exquisita reverencia a la antigua usanza-.
fr
" Entrez, monsieur Franklin, " me dit-il. Il ouvrit la porte qui ?tait derri?re lui et me fit une de ces r?v?rences du temps pass?, dont il gardait la tradition.
en
"Walk in, Mr. Franklin," he said, opening the door behind him, with his quaint old-fashioned bow.
eu
Galdetuko dizut geroxeago zer haizek ekarri zaituen hona.
es
Le preguntar? qu? es lo que lo ha tra?do aqu? despu?s..., antes debo ayudarlo a sentirse c?modo.
fr
" Croyez bien, continua-t-il, que je vous demanderai ce qui vous am?ne ici ;
en
"I'll ask what brings you here afterwards-I must make you comfortable first.
eu
Lehenik eta behin, eroso egon zaitezen saiatu behar naiz.
es
Cosas muy tristes han ocurrido desde que usted se fue.
fr
Quels tristes changements depuis que je ne vous ai vu !
en
There have been sad changes, since you went away.
eu
Oso gauza tristeak gertatu dira, jauna, zu Ingalaterratik joan zinenez geroztik.
es
 
fr
 
en
 
eu
Etxea itxita dago, eta mirabeak joanak dira.
es
La casa est? cerrada y los criados se han ido.
fr
la maison est ferm?e, les domestiques sont renvoy?s ;
en
The house is shut up, and the servants are gone.
eu
Baina berdin dio! Neronek prestatuko dizut afaria, eta lorezainaren andreak egingo dizu ohea...
es
?Pero no importa! Yo le preparar? la cena y la esposa del jardinero le har? la cama..., y si hay en la bodega alguna botella de nuestro famoso clarete Latour, garganta abajo habr? de ir por su cuerpo, Mr.
fr
mais peu importe, je ferai votre d?ner, la femme du jardinier s'occupera de votre chambre, et s'il reste une bouteille de notre fameux bordeaux Latour dans la cave, c'est vous qui la boirez, monsieur Franklin.
en
Never mind that! I'll cook your dinner; and the gardener's wife will make your bed-and if there's a bottle of our famous Latour claret left in the cellar, down your throat, Mr.
eu
Eta gure Latourreko gorri ospetsuaren botilarik geratzen bada sotoan, eztarrian behera hustu ahal izango duzu oso-osoa, jauna, bai horixe!
es
Franklin, el contenido de esa botella.
fr
Je vous offre la bienvenue, monsieur, je vous l'offre de tout mon c?ur.
en
Franklin, that bottle shall go.
eu
Ongi etorria izan etxera, jauna!
es
?Sea bienvenido, se?or, a esta casa!
fr
" Pauvre vieux !
en
I bid you welcome, sir!
eu
Ongi etorria bihotz-bihotzez! -esan zidan agure gizajoak, gizonki aurpegi emanez etxe hutsaren histurari, eta lehengo denboretako arreta maitekor eta adeitsuz harrera eginez niri.
es
?Bienvenido de todo coraz?n! -me dijo mi viejo y pobre camarada, esforz?ndose virilmente por ahuyentar la atm?sfera melanc?lica de la casa y recibi?ndome con la sociable y cort?s solicitud de los tiempos idos.
fr
il faisait son possible pour r?agir contre la tristesse de cette maison d?serte, et me recevait avec la cordialit? de l'ancien temps. Il m'en co?tait de le d?sappointer.
en
I bid you heartily welcome!" said the poor old fellow, fighting manfully against the gloom of the deserted house, and receiving me with the sociable and courteous attention of the bygone time. It vexed me to disappoint him.
eu
Damu nuen benetan Betteredge desilusionatu beharra, baina etxe hura Rachelena zen orain.
es
Sent? mucho tener que desilusionarlo.
fr
Mais la maison appartenait maintenant ? Rachel.
en
But the house was Rachel's house, now.
eu
Geldi ote nintekeen han jaten edo lo egiten, Londresen gertatu zena gertatu ondoren?
es
Pero la casa era ahora de Raquel, y la cosa no ten?a remedio, por lo tanto, ?podr?a yo comer o dormir en ella, luego de lo acontecido en Londres?
fr
Pouvais-je y manger, y coucher, apr?s ce qui s'?tait pass? ? Londres ?
en
Could I eat in it, or sleep in it, after what had happened in London?
