Hizkuntzen arteko Corpusa (HAC)
Gure garaiko heroia, Mikhail Lermontov / Jose Morales Belda (Ibaizabal, 1996
)
eu
Geldi-geldirik neukan aurrean, eta hazpegiak aztertzeari ekin nion.
es
Estaba inm?vil ante m?, y pude examinar los rasgos de su rostro.
fr
ce qui me permit d'examiner les traits de son visage.
en
He stood stock-still before me, and I began to examine his features.
eu
Aitor dut susmo txar handia sortzen didatela itsu, begibakar, mutu, herren, besamotz, lepo-oker eta horrelako guztiek.
es
Confieso mi aprensi?n contra todos los ciegos, tuertos, sordos, mudos, cojos, mancos, cheposos, etc.
fr
J'avoue que je suis fortement pr?venu contre tous les aveugles, borgnes, sourds, muets, culs de jatte, manchots, bossus, etc..
en
I confess that I have a violent prejudice against all blind, one-eyed, deaf, dumb, legless, armless, hunchbacked, and such-like people.
eu
Ohartu naiz beti egoten dela halako lotura bitxi bat gizakiaren kanpoko itxuraren eta arimaren artean: badirudi gorputzaren atal bat galduz gero arimak sentimenen bat galtzen duela.
es
He advertido que siempre existe una extra?a relaci?n entre la apariencia externa y el alma del individuo, como si, cercenado un miembro del cuerpo, el esp?ritu perdiera alguna de sus facultades.
fr
J'ai remarqu? qu'il y a toujours une ?trange corr?lation entre l'ext?rieur de l'homme et son ?me ; comme si la perte d'un membre faisait perdre ? l'?me quelqu'une de ses facult?s.
en
I have observed that there is always a certain strange connection between a man's exterior and his soul; as, if when the body loses a limb, the soul also loses some power of feeling.
eu
Halatan, itsuaren aurpegia aztertzen hasi nintzen;
es
As? pues, proced? a estudiar el semblante del ciego.
fr
Je me mis donc ? observer le visage de l'aveugle ;
en
And so I began to examine the blind boy's face.
eu
baina esadazue, zer irakur daiteke begirik gabeko aurpegi batean?...
es
Pero ?qu? quer?is que uno lea en un rostro sin ojos?...
fr
mais que peut-on lire sur un visage qui n'a pas d'yeux.
en
But what could be read upon a face from which the eyes are missing?...
eu
Tarte luzea neraman hari begira nahi gabeko errukiz, eta bat-batean hara non ozta-ozta nabari zitekeen irribarre bat agertu zitzaion ezpain mehetan, eta, ez dakit zergatik, oso zirrara gozakaitza eragin zidan.
es
Le estuve mirando largamente, con involuntaria compasi?n, cuando, de pronto, una sonrisa apenas perceptible recorri? sus finos labios, y no s? por qu? me produjo la m?s desagradable de las impresiones.
fr
Je le regardais depuis longtemps avec une involontaire piti?, lorsqu'un sourire ? peine visible vint errer sur ses l?vres fines et je ne sais pourquoi, produisit sur moi une tr?s d?sagr?able impression.
en
For a long time I gazed at him with involuntary compassion, when suddenly a scarcely perceptible smile flitted over his thin lips, producing, I know not why, a most unpleasant impression upon me.
eu
Itsu hori, ematen zuen bezain itsua ez zelako susmoa sortu zitzaidan gogoan;
es
Naci? en mi mente la sospecha de que el ciego no lo era tanto como parec?a.
fr
Dans ma t?te naquit ce soup?on, que cet aveugle ne l'?tait pas autant qu'il le paraissait.
en
I began to feel a suspicion that the blind boy was not so blind as he appeared to be.
eu
alferrik saiatu nintzen neure buruari onarrarazten ezinezkoa dela begietako zuritasun hori antzeratzea;
es
En vano trat? de convencerme de que es imposible imitar las cataratas y, adem?s, ?qu? objeto pod?a tener?
fr
En vain m'effor?ai-je de me persuader qu'il ?tait impossible de contrefaire les yeux blancs aussi parfaitement ; mais que voulez-vous ?
en
In vain I endeavoured to convince myself that it was impossible to counterfeit cataracts; and besides, what reason could there be for doing such a thing?
eu
eta gainera, zertarako?
es
Pero no puedo remediarlo.
fr
Je suis souvent tr?s enclin ? la m?fiance.
en
But I could not help my suspicions.
eu
Baina zer egin nezakeen?, sarritan menperatzen naute susmo txarrek...
es
Suelo ser propenso a las prevenciones...
fr
-Est-ce que tu es le fils de l'h?tesse ?
en
I am easily swayed by prejudice...
eu
"Hi ugazabandrearen semea haiz?", galdetu nion azkenean.
es
"?Eres hijo de la due?a?", le pregunt? por fin.
fr
lui demandaije enfin. -Non.
en
"You are the master's son?" I asked at length.
eu
"Ez".
es
"No."
fr
-Qui es-tu donc ?
en
"No."
eu
"Nor haiz orduan?" "Umezurtz bat, ezindu bat".
es
"?Qui?n eres, pues?" "Un hu?rfano, un desvalido."
fr
-Un pauvre orphelin.
en
"Who are you, then?" "An orphan-a poor boy."
eu
"Eta ugazabandreak badu seme-alabarik?" "Ez;
es
"?Y la due?a, tiene hijos?" "No.
fr
-Et l'h?tesse a-t-elle des enfants ?
en
"Has the mistress any children?"
eu
alaba bat zuen, baina itsasoaz bestaldera ospa egin zuen tatariar batekin".
es
Tuvo una hija, pero se escap? al otro lado del mar con un t?rtaro."
fr
elle avait une fille, mais elle s'est enfuie de l'autre c?t? de la mer avec un tartare.
en
"No, her daughter ran away and crossed the sea with a Tartar."
eu
"Nor da tatariar hori?" "Batek daki!
es
"?Con qu? t?rtaro?" "?El diablo lo sabe!
fr
-Quel tartare ? -Ah qui le sait !
en
"What sort of a Tartar?" "The devil only knows!
eu
Krimeako tatariar bat, Kertx-eko txaluparia".
es
Era un t?rtaro de Crimea, un barquero de Kierch."
fr
c'est un tartare de Crim?e, un pirate de Kertch.
en
A Crimean Tartar, a boatman from Kerch."
eu
Etxera sartu nintzen:
es
Entr? en la casa.
fr
J'entrai dans la masure ;
en
I entered the hut.
eu
bi jarleku, mahaia eta kaiza handi bat labearen alboan, horra ostilamendu guztia.
es
Dos bancos y una mesa, m?s una enorme arca cercana al hogar compon?an todo el mobiliario.
fr
deux bancs et une table, une grande caisse ? c?t? d'un po?le formaient tout son ameublement.
en
Its whole furniture consisted of two benches and a table, together with an enormous chest beside the stove.
eu
Hormetan ikonorik batere ez zegoen, seinale txarra!
es
En las paredes no hab?a un solo icono: ?Mala se?al!
fr
Sur le mur, pas la moindre image de saint ; mauvais signe !
en
There was not a single ikon to be seen on the wall-a bad sign!
eu
Kristal hautsi batetik itsasoko haizea sartzen zen.
es
Por un vidrio roto penetraba la brisa marina.
fr
Par un carreau cass? s'engouffrait le vent de la mer ;
en
The sea-wind burst in through the broken window-pane.
eu
Maletatik kandela-mutur bat atera eta, hura pizturik, neure gauzak antolatzen hasi nintzen.
es
Saqu? de la maleta un cabo de vela, lo encend? y me puse a arreglar mis cosas, dejando en un rinc?n sable y fusil.
fr
je tirai de ma valise une bougie et l'allumai ;
en
I drew a wax candle-end from my portmanteau, lit it, and began to put my things out.
eu
Sablea eta fusila zoko batean ipini nituen, pistolak mahai gainean utzi eta feldrozko longaina zabaldu nuen jarlekuetako batean. Kosakoak berea hedatu zuen bestean;
es
Coloqu? las pistolas encima de la mesa y extend? mi capa circasiana sobre uno de los bancos, mientras el asistente hac?a lo mismo con la suya en el otro.
fr
j'y pris ensuite mes hardes, les pla?ai dans un coin avec mon sabre et mon fusil et d?posai mes pistolets sur la table ;
en
My sabre and gun I placed in a corner, my pistols I laid on the table.
eu
hamar minutu geroago, zurrungaka hasi zen;
es
Pasados diez minutos, ?l roncaba.
fr
puis j'?tendis mon manteau sur un banc et mon cosaque le sien sur l'autre.
en
I spread my felt cloak out on one bench, and the Cossack his on the other.
eu
ni, aldiz, ezin lokarturik nengoen: begi zuriekiko mutila nekusan denbora guztia ilunpetan jiraka.
es
Y yo, sin poder conciliar el sue?o: el chico de los ojos blancos segu?a deambulando ante mi vista en la oscuridad.
fr
Dix minutes apr?s il ronflait, tandis que je ne pouvais m'endormir. Devant moi, dans les t?n?bres, tout se changeait en enfant aux yeux blancs.
en
In ten minutes the latter was snoring, but I could not go to sleep-the image of the boy with the white eyes kept hovering before me in the dark.
eu
Horrela joan zen ordu bete inguru.
es
As? transcurri? casi una hora.
fr
Environ une heure s'?coula ainsi.
en
About an hour passed thus.
eu
Ilargiak leihoa argitzen zuen, eta haren izpiak jostari zebiltzan etxearen lurrezko zoruan.
es
La luna alumbraba la ventana, y sus rayos jugueteaban sobre el piso de tierra de la casa.
fr
La lune brillait par la fen?tre et ses rayons se jouaient sur le plancher, en terre de la masure.
en
The moon shone in at the window and its rays played along the earthen floor of the hut.
eu
Tupustean, itzal batek ziztu bizian zeharkatu zuen zoruko argi-zerrenda.
es
De repente, una sombra cruz?, r?pida, la franja azul de luz que divid?a el suelo.
fr
Soudain, sur la ligne ?clair?e, qui le partageait une ombre passa.
en
Suddenly a shadow flitted across the bright strip of moonshine which intersected the floor.
eu
Jarlekuan agondu eta leihora begiratu nuen:
es
Me incorpor? y mir? por la ventana:
fr
Je me soulevai un peu et regardai par la crois?e ;
en
I raised myself up a little and glanced out of the window.
eu
baten bat bigarren aldiz haren aurretik korrika igaro eta hor nonbait desagertu zen, jainkoak daki non.
es
alguien pas? por segunda vez cerca de ella, desapareciendo Dios sabe d?nde.
fr
quelqu'un, pour la seconde fois, glissa pr?s de moi, et se cacha Dieu sait o?.
en
Again somebody ran by it and disappeared-goodness knows where!
eu
Ezin nuen sinetsi izaki hori itsaslabar malkartsutik behera jaitsia zenik; baina ez zeukan beste inora joaterik.
es
No era razonable admitir que hubiera descendido por el acantilado; sin embargo, en ninguna otra parte pod?a escabullirse.
fr
Je ne pouvais supposer que cet ?tre avait fui sur le bord du rivage ? pic en cet endroit, et cependant il n'avait pu aller ailleurs.
en
It seemed impossible for anyone to descend the steep cliff overhanging the shore, but that was the only thing that could have happened.
eu
Jaiki, jantzi longaina, sastakaia gerrikoan estu lotu, eta isil-isilik irten nintzen etxetik;
es
Me levant?, echeme sobre los hombros el beshmet, me puse el pu?al al cinto y sal? de la casa sin el menor ruido:
fr
Je me levai, me couvris d'un v?tement, et apr?s avoir suspendu mon poignard ? ma ceinture, je sortis ? pas de loup de la cabane.
en
I rose, threw on my tunic, girded on a dagger, and with the utmost quietness went out of the hut.
eu
mutil itsua zetorren niganantz. Murruaren alboan ezkutatu nintzen, eta bera, tentuz baina ibilera sendoz, aldamenetik igaro zitzaidan.
es
a mi encuentro ven?a el muchacho ciego. Me escond? en la cerca, y ?l, con seguro y cauteloso andar, pas? junto a m?.
fr
Je m'?tais cach? derri?re une cloison lorsque l'enfant passa pr?s de moi avec une allure s?re et prudente ;
en
The blind boy was coming towards me. I hid by the fence, and he passed by me with a sure but cautious step.
eu
Bilgo bat zeraman besapean, eta, kai aldera hartuta, bide-zidor mehar eta aldapatsuan behera jaisten hasi zen.
es
Bajo el brazo llevaba un envoltorio, y, dirigi?ndose hacia el embarcadero, empez? a bajar por una estrecha y empinada vereda.
fr
sous son bras il portait un paquet, et tournant vers le port, il se mit ? descendre un sentier ?troit et escarp?. Voil? bien ! pensai-je ;
en
He was carrying a parcel under his arm. He turned towards the harbour and began to descend a steep and narrow path.
eu
"Egun horretan mutuak oihuka hasi eta itsuek argi ikusiko dute", pentsatu nuen, begien bistatik ez galtzeko adinako tartea utzita atzetik jarraitzen niolarik.
es
"Y ese d?a hablar?n los mudos y ver?n los ciegos", pens? yo, echando a andar detr?s de ?l a una distancia que me permit?a no perderle de vista.
fr
dans le jour les muets parlent et les aveugles recouvrent la vue ; et je le suivis ? une certaine distance, de mani?re ? ne pas le perdre des yeux.
en
"On that day the dumb will cry out and the blind will see," I said to myself, following him just close enough to keep him in sight.
eu
Anartean hodeiak ilargia estaltzen hasi ziren eta itsasoan gandua altxatu zen.
es
Mientras tanto, las nubes comenzaban a velar la luna, y sobre el mar se extendi? la niebla;
fr
Cependant la lune commen?ait ? se couvrir de nuages et un brouillard s'?levait sur la mer.
en
Meanwhile the moon was becoming overcast by clouds and a mist had risen upon the sea.
eu
Hurbileneko ontziaren txopako argiontziak doi-doi distiratzen zuen laino artean; olatu apartsuak dirdirka hausten ziren kostaldean, eta bazirudien unean baino unean ontzia hondoratu behar zutela.
es
a trav?s de ella apenas si luc?a el farol de popa del barco m?s pr?ximo; en la orilla refulg?a la espuma de las olas que amenazaban a cada minuto con hundido.
fr
C'est ? peine si, ? travers ces vapeurs, on pouvait voir briller un fanal plac? sur la poupe d'un navire voisin.
en
The lantern alight in the stern of a ship close at hand was scarcely visible through the mist, and by the shore there glimmered the foam of the waves, which every moment threatened to submerge it.
eu
Ni, neke handiz, aldapan behera nindoan, itsaslabarrean bidea urratuz, eta hau ikusi nuen: itsua gelditu egin zen, eta gero, behean zegoela, ezkerretara jo zuen;
es
Yo descend?a con dificultad, avanzando penosamente por la abrupta pendiente, cuando de pronto observ? que el ciego se deten?a y despu?s, ya en la orilla, tiraba hacia la derecha.
fr
Au fond de l'eau l'?cume faisait scintiller le galet et ? tout moment inondait le rivage.
en
Descending with difficulty, I stole along the steep declivity, and all at once I saw the blind boy come to a standstill and then turn down to the right.
eu
hain zebilen uretatik hurbil, non bazirudien halakoren batean olatuek bildu eta berekin eramango zutela;
es
Tan cerca del agua iba, que parec?a que las olas pudieran envolverle y arrebatarle;
fr
Je parvins avec beaucoup de difficult?s ? descendre jusque sur la berge, et que vis-je alors ?
en
He walked so close to the water's edge that it seemed as if the waves would straightway seize him and carry him off.
eu
baina, inondik ere, ez zen ibili hura egiten zuen aurreneko aldia, hain segurtasun handia erakusten zuen harriz harri jauzi egitean eta zuloak saihestean.
es
pero se notaba que no era su primera correr?a a juzgar por la seguridad con que pasaba de piedra en piedra y rehu?a las hendiduras.
fr
L'aveugle s'arr?ta un instant, puis tourna ? droite et alla si pr?s de l'eau, qu'en ce moment il me sembla que la vague l'avait atteint et l'emportait.
en
But, judging by the confidence with which he stepped from rock to rock and avoided the water-channels, this was evidently not the first time that he had made that journey.
eu
Azkenean, gelditu egin zen, zerbaiti belarri emanez bezala, lurrean kukubilko jarri eta alboan ipini zuen bilgoa.
es
Por fin se detuvo, como quien pone o?do a algo, y se sent?, colocando a su lado el envoltorio.
fr
Ce n'?tait ?videmment pas la premi?re promenade de ce genre qu'il faisait, ? en juger par la s?curit? avec laquelle il sautait de pierre en pierre et ?vitait les trous.
en
Finally he stopped, as though listening for something, squatted down upon the ground, and laid the parcel beside him.
eu
Nik, itsasertzeko haitz handi baten atzean ezkutatuta, haren mugimenduak zelatatzen nituen.
es
Yo observaba sus movimientos, parapetado tras los salientes de una roca de la orilla.
fr
Il s'arr?ta enfin, et comme s'il pr?tait l'oreille ? un bruit quelconque, il s'assit ? terre et posa son paquet ? c?t? de lui.
en
Concealing myself behind a projecting rock on the shore, I kept watch on his movements.
eu
Zenbait minutu geroago, irudi zuri bat agertu zen kontrako aldetik;
es
Transcurridos unos minutos, por el lado opuesto apareci? una silueta blanca;
fr
Je surveillais tous ses mouvements, cach? derri?re un des rochers du rivage qui faisait saillie.
en
After a few minutes a white figure made its appearance from the opposite direction.
eu
itsuarengana hurbildu, eta aldamenean eseri zitzaion.
es
se acerc? al mozalbete y sent?se junto a ?l.
fr
Apr?s quelques instants une blanche forme se dessina du c?t? oppos?, monta vers l'aveugle et s'accroupit aupr?s de lui.
en
It came up to the blind boy and sat down beside him.
eu
Haizeak tarteka ekartzen zidan haien elkarrizketa.
es
El viento me tra?a de vez en cuando su conversaci?n.
fr
Le vent m'apportait de temps en temps leur entretien :
en
At times the wind wafted their conversation to me.
eu
- Zer berri, itsua?
es
"?Qu? hay, ciego?
fr
 
en
 
eu
-esan zuen emakume baten ahotsak-.
es
-dijo una voz de mujer-.
fr
-Eh bien l'aveugle !
en
"Well?" said a woman's voice.
eu
Ekaitz gogorra diagu;
es
La tempestad es fuerte;
fr
dit une voix de femme, l'orage est violent ;
en
"The storm is violent;
eu
Janko ez duk etorriko.
es
Yanko no vendr?."
fr
Ianko ne viendra pas.
en
Yanko will not be here."
eu
-Janko ez dun ekartzen beldur-erantzun zion itsuak.
es
"Yanko no teme a los temporales", contest? el muchacho.
fr
-Ianko ne craint point l'orage ; r?pondit celui-ci.
en
"Yanko is not afraid of the storm!" the other replied.
