Hizkuntzen arteko Corpusa (HAC)
Honela mintzatu zen Zaratustra, Friedrich Nietzsche / Xabier Mendiguren Bereziartu (Klasikoak, 1992
)
eu
Entzun!
es
?Escucha!
fr
?coute!
en
Hark!
eu
Entzun!
es
?Escucha!
fr
?coute!
en
Hark!
eu
Nolako intziriak egiten dituen oroitzapen txarrengatik!
es
?C?mo gime el mar a causa de recuerdos malvados!
fr
Comme les mauvais souvenirs lui font pousser des g?missements!
en
How it groaneth with evil recollections!
eu
Edo susmo txarrengatik agian?
es
?O tal vez a causa de expectativas malvadas?
fr
ou bien sont-ce de mauvais pr?sages?
en
Or evil expectations?
eu
Triste nago zurekin, munstro goibela, eta neure buruarekin haserre zuregatik.
es
Ay, triste estoy contigo, oscuro monstruo, y enojado conmigo mismo por tu causa.
fr
H?las! je suis triste avec toi, monstre obscur, et je m'en veux ? moi-m?me ? cause de toi. H?las!
en
Ah, I am sad along with thee, thou dusky monster, and angry with myself even for thy sake.
eu
Ai, ene eskua hau zergatik ez ote da behar bezain irmea!
es
?Ay, por qu? no tendr? mi mano bastante fortaleza!
fr
pourquoi ma main n'a-t-elle pas assez de force!
en
Ah, that my hand hath not strength enough!
eu
Zinez, gogara jaregingo zintuzket zeure amets txar guztietatik! -
es
?En verdad, me gustar?a redimirte de sue?os malvados!
fr
Que j'aimerais vraiment te d?livrer des mauvais r?ves!
en
Gladly, indeed, would I free thee from evil dreams!
eu
Eta Zaratustra honela mintzatzen zen bitartean, bere buruari barre egiten zion mingostasunez eta melankoliaz.
es
-Y mientras Zaratustra hablaba as?, se re?a de s? mismo con melancol?a y amargura.
fr
-Tandis que Zarathoustra parlait ainsi, il se mit ? rire sur lui-m?me avec m?lancolie et amertume.
en
-And while Zarathustra thus spake, he laughed at himself with melancholy and bitterness.
eu
Nola!
es
"?C?mo!
fr
Comment!
en
What!
eu
Zaratustra!, esan zuen, kontsolatzeko kantatu nahi al diok itsasoari?
es
?Zaratustra!, dijo, ?quieres consolar todav?a al mar cantando?
fr
dit-il, tu veux encore chanter des consolations ? la mer?
en
Zarathustra, said he, wilt thou even sing consolation to the sea?
eu
Ai, Zaratustra, zoro maitasun-aberatsa! Heure fidatzean zorioneko haizena!
es
?Ay, Zaratustra, necio rico en amor, sobrebienaventurado de confianza!
fr
H?las! Zarathoustra, fou riche d'amour, ivre de confiance?
en
Ah, thou amiable fool, Zarathustra, thou too-blindly confiding one!
eu
Baina horrelakoxea izan haiz beti:
es
Pero as? has sido siempre:
fr
Mais tu fus toujours ainsi:
en
But thus hast thou ever been:
eu
beti fidatu izan haiz beldurgarria den guztian.
es
siempre te has acercado confiado a todo lo horrible.
fr
tu t'es toujours approch? famili?rement de toutes les choses terribles.
en
ever hast thou approached confidently all that is terrible.
eu
Mustro guztiak laztandu ere egin nahi izan dituk.
es
Has querido incluso acariciar a todos los monstruos.
fr
Tu voulais caresser tous les monstres.
en
Every monster wouldst thou caress.
eu
Arnasa epel piska bat, ilats leun piska bat atzaparretan-:
es
Un vaho de c?lida respiraci?n, un poco de suave vello en las garras-:
fr
Le souffle d'une chaude haleine, un peu de souple fourrure aux pattes-:
en
A whiff of warm breath, a little soft tuft on its paw-:
eu
eta berehala hengoen maitatzeko eta liluratzeko prest.
es
y enseguida estabas dispuesto a amar y a atraer.
fr
et imm?diatement tu ?tais pr?t ? aimer et ? attirer ? toi.
en
and immediately wert thou ready to love and lure it.
eu
Maitasuna bakartiaren arriskua duk: maitasuna guztiarenganako, bizi den heinean!
es
El amor es el peligro del m?s solitario, el amor a todas las cosas, ?con tal de que vivan!
fr
L'amour est le danger du plus solitaire; l'amour de toute chose pourvu qu'elle soit vivante!
en
LOVE is the danger of the lonesomest one, love to anything, IF IT ONLY LIVE!
eu
Barregarria duk zinez maitasunean dudan zorotasuna eta apaltasuna! -
es
?De risa son, en verdad, mi necedad y mi modestia en el amor!" -
fr
Elles pr?tent vraiment ? rire, ma folie et ma modestie dans l'amour!
en
Laughable, verily, is my folly and my modesty in love! -
eu
Honela mintzatu zen Zaratustra, eta bigarrenez barre egin zuen:
es
As? habl? Zaratustra, y ri? por segunda vez:
fr
Ainsi parlait Zarathoustra et il se mit ? rire une seconde fois:
en
Thus spake Zarathustra, and laughed thereby a second time.
eu
orduan bere adiskide abandonatuengan pentsatu zuen-eta bere pentsamenduan iraindu izan balitu bezala, haserretu egin zen bere pentsamenduengatik.
es
entonces pens? en sus amigos abandonados-, y como si los hubiera ofendido con sus pensamientos, enoj?se consigo mismo a causa de ?stos.
fr
mais alors il pensa ? ses amis abandonn?s, et, comme si, dans ses pens?es, il avait p?ch? contre eux, il fut f?ch? contre lui-m?me ? cause de sa pens?e.
en
Then, however, he thought of his abandoned friends-and as if he had done them a wrong with his thoughts, he upbraided himself because of his thoughts.
eu
Eta laster gertatu zen barrezka zegoena negarrez hastea: -amorruz eta joranez negar mingotsak egin zituen.
es
Y pronto ocurri? que el que re?a se puso a llorar: -de c?lera y de anhelo llor? Zaratustra amargamente.
fr
Et aussit?t il advint que tout en riant il se mit ? pleurer: -Zarathoustra pleura am?rement de col?re et de d?sir.
en
And forthwith it came to pass that the laugher wept-with anger and longing wept Zarathustra bitterly.
eu
IKUSKARIAZ ETA IGERKIZUNAZ
es
De la visi?n y enigma
fr
DE LA VISION ET DE L'?NIGME
en
XLVI. THE VISION AND THE ENIGMA.
eu
I
es
1
fr
1.
en
1.
eu
Marinelen artean Zaratustra untzian zegoelako zurrumurrua zabaldu zenean-zeren berarekin batera Zorion-Uharteetako gizon bat igoa baitzen untzira-ikusmin eta iguripen handia sortu ziren.
es
Cuando se corri? entre los marineros la voz de que Zaratustra se encontraba en el barco,-pues al mismo tiempo que ?l hab?a subido a bordo un hombre que ven?a de las islas afortunadas-prod?jose una gran curiosidad y expectaci?n.
fr
Lorsque, parmi les matelots, il fut notoire que Zarathoustra se trouvait sur le vaisseau-car en m?me temps que lui un homme des Iles Bienheureuses ?tait venu ? bord,-il y eut une grande curiosit? et une grande attente.
en
When it got abroad among the sailors that Zarathustra was on board the ship-for a man who came from the Happy Isles had gone on board along with him,-there was great curiosity and expectation.
eu
Baina Zaratustra isilik egon zen bi egunez, hotz eta gor bere tristuran eta ez zien begiradei ez galderei erantzuten.
es
Mas Zaratustra estuvo callado durante dos d?as, fr?o y sordo de tristeza, de modo que no respond?a ni a las miradas ni a las preguntas.
fr
Mais Zarathoustra se tut pendant deux jours et il fut glac? et sourd de tristesse, en sorte qu'il ne r?pondit ni aux regards ni aux questions.
en
But Zarathustra kept silent for two days, and was cold and deaf with sadness; so that he neither answered looks nor questions.
eu
Bigarren egunaren arratsean, ordea, ireki egin zituen belarriak, nahiz eta oraindik isilik zegoen:
es
Al atardecer del segundo d?a, sin embargo, aunque todav?a guardaba silencio, volvi? a abrir sus o?dos:
fr
Le soir du second jour, cependant, ses oreilles s'ouvrirent de nouveau bien qu'il se t?t encore:
en
On the evening of the second day, however, he again opened his ears, though he still kept silent:
eu
zeren gauza bakan eta arriskutsu ugari entzuten baitziren urrunetik zetorren eta artean urrunago joan nahi zuen untzian.
es
pues hab?a muchas cosas extra?as y peligrosas que o?r en aquel barco, que ven?a de lejos y que quer?a ir a?n m?s lejos.
fr
car on pouvait entendre bien des choses ?tranges et dangereuses sur ce vaisseau qui venait de loin et qui voulait aller plus loin encore.
en
for there were many curious and dangerous things to be heard on board the ship, which came from afar, and was to go still further.
eu
Zaratustra bidaia luzeak egiten dituztenen eta arriskurik gabe bizitzeko gauza ez diren guztien adiskidea zen.
es
Zaratustra era amigo, en efecto, de todos aquellos que realizan largos viajes y no les gusta vivir sin peligro.
fr
Mais Zarathoustra ?tait l'ami de tous ceux qui font de longs voyages et qui ne daignent pas vivre sans danger.
en
Zarathustra, however, was fond of all those who make distant voyages, and dislike to live without danger.
eu
Eta hara! azkenean entzutearen entzutez mihia askatu, eta bihotzeko izotza hautsi zitzaion:
es
Y he aqu? que, por fin, a fuerza de escuchar, su propia lengua se solt? y el hielo de su coraz?n se rompi?:
fr
Et voici! tout en ?coutant, sa propre langue finit par ?tre d?li?e et la glace de son coeur se brisa:
en
And behold! when listening, his own tongue was at last loosened, and the ice of his heart broke.
eu
-orduan honela hitz egiten hasi zen, -
es
-entonces comenz? a hablar as?:
fr
-alors il commen?a ? parler ainsi:
en
Then did he begin to speak thus:
eu
Zuei, bilatzaile eta idorotzaile ausartoi, eta itsaso beldurgarrian bela maltzurrekin untziratu den edonori-zuei, igerkizunez horditurik eta inularraz maitemindurik zaudetenoi, zeinen xirulak arima edozein zurrunbilotara erakartzen baititu:
es
A vosotros los audaces buscadores e indagadores, y a quienquiera que alguna vez se haya lanzado con astutas velas a mares terribles,-a vosotros los ebrios de enigmas, que goz?is con la luz del crep?sculo, cuyas almas son atra?das con flautas a todos los abismos laber?nticos:
fr
A vous, chercheurs hardis et aventureux, qui que vous soyez, vous qui vous ?tes embarqu?s avec des voiles pleines d'astuce, sur les mers ?pouvantables,-? vous qui ?tes ivres d'?nigmes, heureux du demi-jour, vous dont l'?me se laisse attirer par le son des fl?tes dans tous les remous trompeurs:
en
To you, the daring venturers and adventurers, and whoever hath embarked with cunning sails upon frightful seas,-To you the enigma-intoxicated, the twilight-enjoyers, whose souls are allured by flutes to every treacherous gulf:
eu
-zeren ez baituzue haztamuka, esku ikaratiz, haririk bilatu nahi;
es
-pues no quer?is, con mano cobarde, seguir a tientas un hilo;
fr
car vous ne voulez pas t?tonner d'une main peureuse le long du fil conducteur;
en
-For ye dislike to grope at a thread with cowardly hand;
eu
eta igertzeko gauza zaretenean, gorrotoa baitiozue ondorioak ateratzeari -
es
y all? donde pod?is adivinar, odi?is el deducir -
fr
et partout o? vous pouvez deviner, vous d?testez de conclure -
en
and where ye can DIVINE, there do ye hate to CALCULATE -
eu
zuei soilik kontatuko dizuet ikusi dudan igerkizuna-bakartienaren ikuskaria. -
es
a vosotros solos os cuento el enigma que he visto,-la visi?n del m?s solitario -
fr
c'est ? vous seuls que je raconte l'?nigme que j'ai vue,-la vision du plus solitaire.
en
To you only do I tell the enigma that I SAW-the vision of the lonesomest one.
eu
Goibel nenbilen arestian inularraren gorpu-zurbiltasunean barna-goibel eta kopetilun, ezpainak estuturik.
es
Sombr?o caminaba yo hace poco a trav?s del crep?sculo de color de cad?ver,-sombr?o y duro, con los labios apretados.
fr
-Le visage obscurci, j'ai travers? derni?rement le bl?me cr?puscule,-le visage obscurci et dur, et les l?vres serr?es.
en
-Gloomily walked I lately in corpse-coloured twilight-gloomily and sternly, with compressed lips.
eu
Ordurako eguzki bakar bat baino gehiago sartu baitzitzaidan.
es
Pues m?s de un sol se hab?a hundido en su ocaso para m?.
fr
Plus d'un soleil s'?tait couch? pour moi.
en
Not only one sun had set for me.
eu
Bidezidor bat, legar artean setati igotzen zena, belarrik ez sasirik onartzen ez zuen makur eta bakartia: mendi-zidor batek karrask egiten zuen nire oinen setapean.
es
Un sendero que ascend?a obstinado a trav?s de pedregales, un sendero maligno, solitario, al que ya no alentaban ni hierbas ni matorrales: un sendero de monta?a cruj?a bajo la obstinaci?n de mi pie.
fr
Un sentier qui montait avec insolence ? travers les ?boulis, un sentier m?chant et solitaire qui ne voulait plus ni des herbes ni des buissons, un sentier de montagne criait sous le d?fi de mes pas.
en
A path which ascended daringly among boulders, an evil, lonesome path, which neither herb nor shrub any longer cheered, a mountain-path, crunched under the daring of my foot.
eu
Harkaskarren kirriz-karraz isekatiaren gainean isilik urratsak ematen ari nintzela, laban eragiten zien harriak zanpatuz:
es
Avanzando mudo sobre el burl?n crujido de los guijarros, aplastando la piedra que lo hac?a resbalar:
fr
 
en
Mutely marching over the scornful clinking of pebbles, trampling the stone that let it slip:
eu
nire oinek gorantz egiten zuten.
es
as? se abr?a paso mi pie hacia arriba.
fr
 
en
thus did my foot force its way upwards.
eu
Gorantz: -nahiz eta izpirituak beherantz, amildegirantz tira egiten zien, astuntasunaren izpirituak, nire deabruak eta etsai porrokatuak.
es
Hacia arriba: -a pesar del esp?ritu que de ?l tiraba hacia abajo, hacia el abismo, el esp?ritu de la pesadez, mi demonio y enemigo capital.
fr
Marchant, muet, sur le crissement moqueur des cailloux, ?crasant la pierre qui le faisait glisser, mon pas se contraignait ? monter.
en
Upwards: -in spite of the spirit that drew it downwards, towards the abyss, the spirit of gravity, my devil and arch-enemy.
eu
Gorantz:
es
Hacia arriba:
fr
Plus haut:
en
Upwards:
eu
-nahiz eta nire gainean eserita egon, erdi-nano, erdi-sator;
es
-aunque sobre m? iba sentado ese esp?ritu, mitad enano, mitad topo;
fr
 
en
-although it sat upon me, half-dwarf, half-mole;
eu
elbarri, elbarritzaile; beruna belarrira isurtzen zidala, berun-tantazko pentsamenduak garunera.
es
paral?tico; paralizante; dejando caer plomo en mi o?do, pensamientos-gotas de plomo en mi cerebro.
fr
-quoiqu'il f?t assis sur moi, l'esprit de lourdeur, moiti? nain, moiti? taupe, paralys?, paralysant, versant du plomb dans mon oreille, versant dans mon cerveau, goutte ? goutte, des pens?es de plomb.
en
paralysed, paralysing; dripping lead in mine ear, and thoughts like drops of lead into my brain.
eu
"Oi, Zaratustra", xuxurlatzen zizkidan silabaz silaba isekati "hi jakituriaren harria!
es
"Oh Zaratustra, me susurraba burlonamente, silabeando las palabras, ?t? piedra de la sabidur?a!
fr
"O Zarathoustra, me chuchotait-il, syllabe par syllabe, d'un ton moqueur, pierre de la sagesse!
en
"O Zarathustra," it whispered scornfully, syllable by syllable, "thou stone of wisdom!
eu
Heuk jaurtiki duk heure burua gora, baina jaurtikitako harri oro-erori beharra duk!
es
Te has arrojado a ti mismo hacia arriba, mas toda piedra arrojada-?tiene que caer!
fr
tu t'es lanc? en l'air, mais tout pierre jet?e doit-retomber!
en
Thou threwest thyself high, but every thrown stone must-fall!
eu
Zaratustra, hi jakituriaren harri, hi habailarri, hi izar-birrintzaile!
es
?Oh Zaratustra, t? piedra de la sabidur?a, t? piedra de honda, t? destructor de estrellas!
fr
Zarathoustra, pierre de la sagesse, pierre lanc?e, destructeur d'?toiles!
en
O Zarathustra, thou stone of wisdom, thou sling-stone, thou star-destroyer!
eu
Hik heuk jaurtiki duk heure burua hain gora-baina jaurtikitako harri oro-erori beharra duk!
es
A ti mismo te has arrojado muy alto,-mas toda piedra arrojada-?tiene que caer!
fr
c'est toi-m?me que tu as lanc? si haut,-mais toute pierre jet?e doit-retomber!
en
Thyself threwest thou so high,-but every thrown stone-must fall!
eu
Heure burura kondenatua eta heure burua harrikatzera:
es
Condenado a ti mismo, y a tu propia lapidaci?n:
fr
Condamn? ? toi-m?me et ? ta propre lapidation:
en
Condemned of thyself, and to thine own stoning:
eu
oi, Zaratustra, urrunera jaurtiki duk harria-baina atzera heure gainera eroriko duk!"
es
oh Zaratustra, s?, lejos has lanzado la piedra,-?mas sobre ti caer? de nuevo!"
fr
? Zarathoustra, tu as jet? bien loin la pierre,-mais elle retombera sur toi!"
en
O Zarathustra, far indeed threwest thou thy stone-but upon THYSELF will it recoil!"
