euskaraespañol

«Humanitateek lehentasuna izan beharko lukete edozein curriculum akademikotan»

Luis Alberto de Cuenca eta Jon Juaristiren arteko elkarretaratzea izan zen UPV/EHUko Letren Fakultatean

  • Erreportajeak

Lehenengo argitaratze data: 2023/10/19

Luis Alberto de Cuenca eta Jon Juaristi
Luis Alberto de Cuenca eta Jon Juaristi | Argazkia: Nuria González. UPV/EHU.

Arabako Campuseko Letren Fakultateko areto nagusian ekitaldi berezia egin zen, ‘Luis Alberto de Cuenca: Poeta humanista bat’ izenburupean, Luis Alberto de Cuenca eta Jon Juaristiren arteko topaketa bat “kulturan nahiz bizitzan baterako gauza asko dituzten bi lagunek hitz egiten dutenaz hitz egiteko”. Euskal Herriko Unibertsitateko Gizarteak, Prozesuak eta Kulturak (VIII-XVIII. mendeak) Ikerketa Taldeak antolatu zuen jarduera.

Luis Alberto de Cuenca (Madril, 1950) Filologia Klasikoan doktorea eta CSICeko Giza eta Gizarte Zientzien Zentroko Mediterraneoko eta Ekialde Hurbileko Hizkuntza eta Kulturen Institutuko ikerketa irakaslea da. Institutu horretako eta Biblioteka Nazionaleko zuzendaria izan da. 2004ra arte Kulturako estatu idazkaria izan zen. Campusak Arabako Campusean zegoela aprobetxatu zuen berarekin hitz egiteko.

Filologoa, poeta, itzultzailea, saiakeragilea, zutabegilea, kritikaria, literatura editorea eta ikertzailea, Historiaren Errege Akademiako kide osoa ere bada. Sari entzutetsu ugari jaso ditu, hala nola 2015eko Poesiako Sari Nazionala. Gainera, duela bi urte Federico García Lorca Nazioarteko Poesia Saria eman zioten, De Cuencaren obran eta bizitzan erabakigarria izan den literatura modalitate bateko saria. “Beti bizi izan naiz poesiatik hurbil. Poesia handitik, epikatik, hurbil bizi izan naiz beti, baina baita lirikatik ere, ahizpa gazteenetik, maitasuna literaturako gai gisa asmatu zuenetik”.

Eta poesiak herrien historian duen garrantzia azpimarratzeko, beti gogoratzen du esaldi hau: “irauten duena poetek sortzen dute”. “Hölderlin-en esaldi bat da, oso lagungarria. Oso egokia da errepikatzea. Eta alemanez bada, askoz hobeto”.

Teknika nagusi den gizarte batean, Luis Alberto de Cuencak humanitateen garrantzia aldarrikatzen du etengabe, “inoiz izango ez direnak izan beharko lukete: lehentasuna edozein curriculum akademikotan. Haur espainiar guztiek, gutxienez, latinezko eta grezierazko ikastaro pare bat egin beharko zuketen”.

Duela egun batzuk, Bernardo Atxagak esan zuen Eusko Jaurlaritzan “euskal kulturaren ideia globalagoa duen filosofo talde oso bat” behar dela, baina Kulturako Estatu idazkari izandakoak beste iritzi bat du: “Handia Atxaga, nire aspaldiko laguna! Filosofoak hobeto daude edozein gobernutik kanpo, Eusko Jaurlaritza barne. Humanistak ez dira hain arriskutsuak, baina horiek ere nahiago ditut gobernuaren zereginetatik at”.

Kultura likidoaren garaian, De Cuenca irakasleak kultura klasikoaren aldeko apustua egiten du, “askoz ere sendoagoa baita, oparoagoa”, eta belaunaldi berriei haiengana aurreiritzirik gabe hurbiltzeko eskatzen die, “zein dibertigarriak izan daitezkeen ikusiko dute”.

Rock kanta-idazlea

Luis Alberto de Cuencaren lanaren alderdi bat gutxi ezagutzen da, hain zuzen ere, Loquillorekin izandako lankidetzak edo Orquesta Mondragónen abestietarako idatzitako letrak. “Loquillo nire lagunik onenetakoa da. Gurruchagarekin barre ugari egin dut. Zer gehiago eska diezaioket Espainiako rockari?”. Goi mailako kulturaren eta herrikoiaren arteko dikotomia gainditzearen aldekoa, argi du bata ezin daitekeela bizi bestea gabe.

Hitzaldia amaitzeko, hiru gai jorratu genituen: azken aldian ugaritzen ari den literatura lanen errebisionismoari buruz duen iritzia, hurrengo liburua noizko argitaratuko duen eta unibertsitateko ikasleentzako irakurketa gomendioak.

Lehenengoari zorrotz erantzuten dio: “Omar kalifak Alexandriako liburutegian egindako arpilatzea edo inkisizio zentsurak gogorarazten dizkit”. Bigarrenarentzat, aste pare baino ez dugu itxaron beharko: “‘El secreto del Mago’ du izena, Visorren aterako da eta azkeneko Gil de Biedma saria lortu zuen”.

Eta, unibertsitateko ikasleei ‘Beowulf’ anglosaxoia eta ‘Cantar de los Nibelungos’ edo ‘Iliada’ bezalako obrak irakurtzea gomendatu die, hasteko. Obra klasikoei dagokienez, Catuloren ‘carmina’, Borgesen lan osoa, Potockiren ‘Manuscrito encontrado en Zaragoza’, etab.