IRAKASGAIAREN AZALPENA ETA TESTUINGURUA ZEHAZTEA:

Graduaren guztiz oinarrizkoa den ikasgaia. Zeharkakoa den moduluaren barruan sartzen dena: ezagutza eta zeharkako tekniken barruan, hain zuzen.

Geografiaren barruan mapak ulertzeko, interpretatzeko baita egiteko beharra betidanik izan da nagusi. Hala ere eta azkeneko urteotan mapak egiteko jaso egin diren aurrerapenak, batez ere GIS eta informatikaren bidezko tresnen bitartez, kontuan izan behar dira. Ikasleek, beraz, oinarrizkoak diren ezagutzak lortu behar dituzte, bai ohikoak zein guztiz berriak direnak (proiekzioak, koordenata sistemak, eskalak eta mapak egiteko prozedurak eta sistemak). Bigarrenik, ikasleek ere mapak irakurtzen, interpretatzen eta informazioa lortzen jakin behar dute. Horretarako, guztiz oinarrizkoa da mapa topografikoaren inguruan azaltzen den hizkuntza eta informazioa ondo analizatzen eta ulertzen. Edukin hauek guztiz beharrezkoak egingo zaizkie geroago lanbide munduan jorratu beharko dituzten ildoak.

Hori gutxi balitz, ikasgai honek ikasleari oso baliagarriak egingo zaizkion errekurtsoak eta materialak eskainiko dizkio. Alde batetik, ematen diren kartografiaren iturriak edota ekoizpenak ezagutu baita miatu ere erraztuko dio eta bestetik kartografiaren inguruan amaigabe ematen diren aldaketak ezagutu eta baloratu.

OINARRIZKO KARTOGRAFIA IKASGAIAREN GAITASUNAK:

I. M04 MODULOAREN GAITASUN ZEHATZAK

M04CM01: Informazio geografikoaren adierazpen grafiko eta kartografikoaren analisirako, tratamendurako, metaketarako eta lorpenerako teknika ezberdinak ezagutzea eta aplikatzea.

MC04CM03: Teledetekzioa, fotointerpretazioa, kartografia tematikoa eta kartografia orokorra analizatzeko, egiteko eta interpretatzeko guztiz beharrezkoak diren oinarriak lortzea.

MC04CM04: Ordenagailuen bidezko kartografia eta GIS-ak kudeatzea, garatzea eta diseinatzea kapaz izatea.



II. GEOGRAFIA ETA LURRALDE ANTOLAMENDUAREN TITULUAREN GAITASUN OROKORRAK ETA OINARRIZKOAK

OINARRIZKOAK

CB1: Ikasleek Bigarren hezkuntza orokorreko oinarritik abiatzen den ezaguera minimum bat eduki eta uler dezatela.

CB2: Ikasleek bere lanerako edo bokazioa aurrera eramateko era profesionalaren bidez bere ezaguerak ondo aplikatzea jakin dezatela. Aldi berean, arazoak konpontzeko baita argudioak defendatzeko gaitasun nahikoak izan ditzatela.

CB3: Sozialki, zientifikoki edota etikoki nabarmenak diren gaiei buruzko gogoeta eman daitezkeen iritziak igortzeko eta datu aipagarriak interpretatzeko gaitasunak lor ditzatela.

CB4: Ikasleek informazioa, ideiak, arazoak eta konponbideak bai publiko espezializatu zein ez espezializatutakoarentzako transmititu ahal ditzatela

CB5: Ikasleek, gerora begira, ikasketa berriak modu autonomo baten bidez guztiz beharrezkoak diren ikas-gaitasunak gara eta lor ditzatela.

OROKORRAK

G006: Informazio geografikoa Lurraldea antolatzeko, interpretatzeko, analizatzeko eta deskribatzeko erabiltzea. Informazio hori modu kartografikoaren bitartez garatu eta informazio estatistikoa osatu eta interpretatu.

G008: Ezaguera geografikoa ondo azaldu baita trasmititu eta bide batez geografiaren barruan ematen diren arazoak modu holistiko eta anitzen bidez ulertu.



III. IKASGAI HONETAN GRADUONDOAREN BARRUAN JASOTZEN DIREN ZEHARKAKO GAITASUNAK:

1 Zeharkako gaitasuna (CT1): Pentsamendu analitikoa. 1 graduko nagusitasun maila. G001 gaitasunarekin lotzen da: Behin eta berriz ikasten eta berritzen jakin. Mapen irakurketa eta interpretazioaren bidez ebaluatuko da, zehazki.



IV: LEHENGO GAITASUNEKIN LOTZEN DIREN IKASGAI HONETAKO IKASKETA EMAITZAK:

1. Mapa ezberdinak irakurtzeko eta interpretatzeko gaitasunak lortzea(M04CM03)

2. Kartografia historikoaren mapa ezberdinekin ohitzea eta, aldi berean, kartografiaren historiaren analisiaren bitartez bere beharrez eta erabilgarritasunez ohartzea(M04CM03)

3. Lurraren errepresentaziorako baita kartografia orokorraren oinarrizko ezagupenak lortzea, hala nola: proiekzioak, koordenata sareak, eskalak eta kartografia bera egiteko prozesuak (M04CM03)

4. Lurralde antolaketan eta lan geografikoetan guztiz beharrezkoak diren iturri eta bilduma kartografikoak ezagutzea eta erabiltzea. Internet-aren bitartez kartografia digitala eta datu geografikoak deskargatzen jakin eta lortu (M04CM01)

5. Mapa topografikoak irakurtzen jakin eta horietatik informazioa lortu. Oinarrizko kartografia hontatik abiatuak mapa tematiko berriak garatu (M04CM01, M04CM03 y M04CM04)

6. Erliebea kartografikoki errepresentatzeko erabil daitezken metodoak erabiltzen jakin eta ebaluatu (M04CM01 y M04CM04)

7. Soslai topografikoak egiten jakin eta aldi berean altitude datuetatik abiatuz interpolazioak sortu(M04CM01)

8. Kartografia topografikoan oinarrituak distantziak eta azalerak kalkulatzeko gaitasunak lortu (M04CM01)

9. Interneteko errekurtsoak kontuan haturik, bistaratze kartografikoko sistema berriak esploratu (M04CM01)

1.Kartografiaren beharra, erabilgarritasuna eta orokortzea. Helburuak eta funtzioak. Ikuspegi geometrikoa, teknologikoa, aurkezpenekoa, artistikoa eta komunikaziokoa. Kartografia IKTen testuinguruan. Mapen oinarrizko ezaugarriak. Kartografiaren sailkapena.



2.Kartografiaren historiako mugarri nagusiak. Mapen eta lehen irudikapenen beharra. Kartografia grekoa eta erromatarra. Erdi Aroa eta aurkikuntza geografiko handien hasiera. Errenazimentuko eta Ilustrazioko kartografia. Aniztasuna eta garapena XIX. eta XX. mendeetan. Egungo kartografia eta IKTak.



3.Lurrazalaren irudikapena. Geodesia eta proiekzio kartografikoen printzipioak. Geoide, elipsoide eta datum. Sare geodesikoa eta haren erabilgarritasuna kartografian. Gaur egun erreferentzia ofiziala duen sistema geodesikoa.



4.Georreferentzia eta koordenatu-sistemak. Koordenatu esferikoen sistemak eta luzera eta latitude kontzeptuak. Koordenatu kartesiarren sistemak. UTM koordenatu-sistema.



5.Irudikapen, erresoluzio eta orokortze kartografikoko prozesuen eskalak. Eskalaren definizioa. Zenbakizko eskala eta eskala grafikoa. Pertzepzio bisualaren erresoluzio eta limite grafikoa. Datuen akats, zehaztasun eta zehaztapen kontzeptuak.



6.Lurraldearen dokumentu kartografikoen eta irudien aniztasuna. Aireko argazkiak eta teledetekzio espazialeko irudiak. Ortofotomapak eta ortoirudiak. Erliebe mapak. Karta nautikoak eta karta aeronautikoak. Planoak. Atlasak. Bestelakoak.



7.Iturri eta baliabide kartografikoak. Erakunde kartografiko nagusiak. Kartografia digitala eta baliabide kartografikoak Interneten. Datu espazialen azpiegiturak. Informazio geografikoaren metadatuak.



8.Erliebea irudikatzeko metodo kartografikoak. Arruntak eta profilezkoak. Sestra-kurbak eta altitude-kotak. Itzala eta tinta hipsometrikoak. Elebazioen Eredu Digitalak. Elebazioen Eredu Digitalek sorturiko kartografia.



9.Mapa topografiko nazionala aztertu eta interpretatzea, oinarrizko kartografiaren adibide gisa. Aurrekariak. Serieen deskribapen orokorra. MTNaren ezaugarri orokorrak. Deklinazio magnetikoaren kontzeptua eta lauki-sarearen konbergentzia. Erliebearen elementuak eta formak MTNan. Profil topografikoak egitea. MTNaren iruzkina.

Metodologia

Ikasteko metodologia diziplina honen ezagutza teorikoetan datza. Horretarako klase magistralen bitartez baino beti mapetan oinarriturik, edukin teoriko minimunak jorratuko dira. Klase arruntetan eta ordenagailu klasetan ere arazo eta ariketa praktikoak jarriko dira martxan. Jarduera praktiko eta teorikoak koordinatuak egongo dira eta batzuk besteen osagarriak izango dira.



Jarduera presentzialak:

1. Klase arruntak

2. Gelako praktikak



- Arazo eta ariketen osaketa.

- Maparen irakurketa



3. Praktika informatikoak

- Interneteko iturri eta baliabide kartografikoen kudeaketa

- Ariketak egitea

• Ebaluazio Jarraituaren Sistema
• Azken Ebaluazioaren Sistema
• Kalifikazioko tresnak eta ehunekoak:
  • Garatu beharreko proba idatzia (%): 50
  • Praktikak egitea (ariketak, kasuak edo buruketak) (%): 50

Ebaluazio jarraia hautatzen duten ikasleek hurrengo moduan kalifikatuta izango dira: nota finalaren %50-a eginkizunen eta lanen bidez eta %50-a azterketa baten bidez. Ebaluazio jarraian, proba idatzira aurkezteko eskubidea edukitzeko eskatutako praktikak eta lanak entregatu beharko dira. Azterketara ez aurkezteak deialdiari uko egitea ekarriko du automatikoki. Irakasgaia gainditzeko, guztira, hamarretatik bost puntu atera behar dira eta atal guztietan gutxienez hamar puntutik bost atera behar dira batez-besteko nota kalkulatzeko.



Derrigorrez, proba praktikoak bertan depositatu beharko dira ebaluatzeko eGela plataforma, beste bide batzuen bidez (adibidez, posta elektronikoz) bidalitakoak ez dira kalifikatuko. Bere aldetik, idatzizko proba/azterketak probako galderak, definizioak, garapen galderak eta ariketak izan ditzake. praktikoa.



Hala ere, ikasleek azken ebaluazio bidez ebaluatuak izateko eskubidea izango dute. Kasu honetan azterketa ebaluazio jarraian egindakoaren desberdina izango da, praktiken eta lanen bidez lortutako gaitasunak neurtzeko asmoz. Eskubide hori baliatzeko, ikasleak etengabeko ebaluazioari uko egiten diola jasotzen duen idatzi bat aurkeztu beharko dio irakasgaiaren ardura duen irakasleari eta, horretarako, bederatzi asteko epea izango du lauhilekoaren hasieratik (Graduko Titulazio Ofizialetako Ikasleen Ebaluaziorako Arautegia, 8. artikulua).



Deialdiari uko egiten dioten ikasleek «aurkezteke» kalifikazioa jasoko dute. Azterketaren pisuak nota finalean %40 gainditzen duenez (bai ebaluazio jarraian zein azkeneko ebaluazioan), ikaslea ez bada azterketara aurkezten deialdiari uko egin diola ulertuko da eta "Aurkezteke" jarriko zaio.

Ezohiko deialdian ikasgaia gainditzeko eskatzen diren frogak, ohiko deialdian aurkeztu behar direnen parekoak dira. Urtarrileko deialdian ikasgaiaren parte bakarra aprobatuta izanez gero, parte horren nota ekainerako gordeko da; kasu honetan, 2. deialdian suspenditutako partea (azterketa ala praktikak) entregatu beharko du ikasleak. Urtarrileko deialdian gainditutako partearen nota ekaineko deialdirako gordeko diogu ikasleari. Hau da, urtarrilean alde praktikoa gainditu baina azterketa suspenditu badu, ekainean azterketa bakarrik errepikatu beharko du. Dena den, lehen deialdian ikasgaia suspenditu duen ikasleak lan praktikoetan edo azterketan lortutako emaitzak gorde nahi ez baditu, 2. deialdiko azterketa data baino 7 egun lehenago, idatziz jakinarazi beharko dio irakasleari: ebaluaketa jarraituan lortutako kalifikazioei uko egiten diola eta irakasgaiari dagokion notaren %100 balioko duen azken proba bat egin nahi duela.



Horrela, ikasleak notaren 10 punturen gainean azterketa egiteko eskubidea edukiko du, baina kasu honetan azterketa ebaluazio jarraian egindakoaren desberdina izango da, praktiken eta lanen bidez lortutako gaitasunak neurtzeko asmoz.

Lanetarako baita laguntzeko beharrezkoa den material minimum bat, derrigorrez, klasera ekarri beharko da egunero.

Material eta baliabide desberdinak erabiliko dira:

- Interneteko baliabide kartografiko digitalak
- Oso garrantzitsua: Altsasuko Mapa Topografikoaren orrialdea.
- eGela-n gordetako materialak (urtero eguneratzen dira)

Oinarrizko bibliografia

CARRASCAL GALINDO, I.E. (2007). Metodología para el análisis e interpretación de los mapas. Instituto de Geografía UNAM.



CRONE, G.R. (2000). Historia de los mapas. Fondo de Cultura Económica.



ESTEBANEZ, J. & PUYOL, R. (1978). Análisis e interpretación del Mapa Topográfico. Tebar Flores.



ORMELING, F. & RYSTEDT, B. (eds.) (2015). El mundo de los mapas. Instituto Geográfico Nacional de España.



LE FUR, A. (2007). Pratiques de la cartographie. A. Colin.



LORENZO MARTÍNEZ, R. (2004). Cartografía. Urbanismo y desarrollo inmobiliario. CIE Inversiones Editoriales Dossat.



MARTÍN-LÓPEZ, J. (2015). Historia de las proyecciones cartográficas. Dirección General del Instituto Geográfico Nacional (IGN). Catálogo de Publicaciones Oficiales de la Administración General del Estado. https://www.ign.es/resources/acercaDe/libDigPub/Historia_Proyecciones_Cartograficas-baja.pdf



ROBINSON, A. (1995). Elements of Cartography. John Wiley & Sons, Incl.,sixth Edition.



VAZQUEZ MAURE, F. (1989). Lectura de mapas. Instituto Geográfico Nacional.

Gehiago sakontzeko bibliografia

ALCALA, A.R. et al (1995). Diccionario de Cartografía. Ediciones Ciencias Sociales.

BEGUIN, M. & PUMAIN, D. (1994). La représentation des données géographiques. Armand Colin.

BARBER, P. (coord.) (2006). El gran libro de los mapas. Ed. Paidós.

BOSQUE SENDRA, J. y ZAMORA, H. (2002). Visualización geográfica y nuevas cartografías. GeoFocus, 2, 61-77.

BRUNET, R. (1987). La carte, mode d'emploi.Fayard-Reclus.

CAPDEVILA i SUBIRANA, J. (2004). Infraestructura de datos espaciales (IDE). Definición y desarrollo actual en España. Geo Crítica/Scripta Nova,8 ,170-61.

CLARK, J., BLACK, J. MARIX EVAN, M. (2006). Joyas de la cartografía. Parragon Books.

DORLING, D. & FAIRBBAM, D. (1997). Mapping: Ways of representing the World. Pearson.

HARLEY, J.B. & WOODWARD, D. (eds.) (1987). The history of cartography. The University of Chicago Press,4 vols.

JACOB, Ch. (1992). L´empire des cartes. Approche theorique de la cartographie à travers de l´histoire. Bibliothèque Abin-Michel.

JOLY F. (1979). La Cartografía. Ariel.

LAWRENCE, G.R.P. (1979). Cartographic methods.Methuen.

MOREIRA, J.M. (2001). La cartografía hoy: ¿evolución o revolución? Las nuevas tecnologías y los cambios en la representación del territorio. En Ribot, L.A. et al (coords.) Año mil, año dos mil: dos milenios en la historia de España (pp. 433-452). Sociedad estatal España nuevo milenio

PETERS, A. (1991). La nueva cartografía. Editorial Vicens Vives.

RAISZ, E. (1974). Cartografía. Editorial Omega.

ROMERO, F. & BENAVIDES, R. (1998). Mapas antiguos del mundo. Edimat libros.
SANTOS PRECIADO, J.M. (2002). El tratamiento informático de la información geográfica. UNED

Aldizkariak

Annals Rewiew of Earth and Planetary Sciences. http://arjournals.annualreviews.org/

Applied Geography. https://www.sciencedirect.com/journal/applied-geography

Cybergeo. http://www.cybergeo.eu

GeoFocus. http://www.geo-focus.org

Imago Mundi. http://www.maphistory.info/imago.html

ISPRS International Journal of Geo-Information. https://www.mdpi.com/journal/ijgi

Mappemonde. http://mappemonde.mgm.fr

Mapping interactivo. Revista internacional de Ciencias de la Tierra
http://www.mappinginteractivo.com

Web helbideak

AESIG- Asociación Española de Sistemas de Información Geográfica. http.://www.aesig.org

Atlas de Euskalherria: http://www.gaindegia.eus/es/atlas-de-euskal-herria

Banco Mundial : www.worldbank.org/

Biblioteca Nacional de Francia: www.bnf.fr/

British Library Map Collections: www.bl.uk/

Cartografía de Alava. http.://www.alava.net/cartografia

Cartografía de Navarra. http.://sitna.cfnavarra.es
Cartoteca de Catalunya: www.icc.es/biblio/ca/index.html

Cartoteca de la Universidad Autónoma de Madrid: http://biblioteca.uam.es/paginas/Cartoteca/cartoteca.html

Cartoteca de la Universitat de Girona: http://biblioteca.udg.es/info_general/unitats/cartoteca/index.asp

Centre National d'Etudes Spatiales: www.cnes.fr/

Centro de Estudios Ambientales del Ayuntamiento de Vitoria-Gasteiz. Sistema de Información Ambiental.https://www.vitoria-gasteiz.org/wb021/was/contenidoAction.do?idioma=es&uid=u_1f54411f_12ea39747f6__7f43

Centro Nacional de Información Geográfica. http://www.cnig.es

Directorio cartográfico de España. http.://www.dices.net

Grupo de Tecnologías de la Información Geográfica de la Asociación de Geógrafos Españoles, http://www.age-tig.es/
Instituto Geográfico Nacional: http://www.ign.es

IDE ALAVA. http.://www.ide-alava.com/

IDE Euskadi. http.://www.geo.euskadi.net/s69-8241/es/

IDE Navarra. https://idena.navarra.es/

INfraestructure for SPatial InfoRmation in Europe. http://inspire.jrc.it

Infraestructura de datos Espaciales de España. http://www.idee.es

International Cartographic Association. htt://icaci.org

Institut Cartogràfic i Geològic de Catalunya. https://www.icgc.cat/