Denboran zehar lehenengo gizarteek izan zuten bilakaera azterten da: hominizazio prozesua; ingurunearen aldaketak; kontinenteen kolonizazioa; kultura materialaren garapena; giza-antolakuntza eta bizitzeko erak. Lehenengo ikasgaietan Historiaurrearen kontzeptua eta oinarria den Zientzia Arkeologikoaren inguruko sarrera egingo da.

GAITASUNAK:

M02CM01. Munduko, estatuko eta eskualdeko historiaren prozesu eta gertakari nagusiak nahikoa eta modu egokian ezagutzen direla frogatzea, ikuspuntu diakroniko batetik, hainbat alderdiri dagokionez (ekonomia, gizartea, politika, kultura etab.); halaber, prozesu eta gertakari horiek gaur egungo gizarteekin duten lotura ezagutzen dela frogatzea.

M02CM02. Denboran zehar izan diren ikuspuntu eta ikuspegi historiografikoak eta horiek aro historiko bakoitzeko kulturarekin duten harremana identifikatzea.

M02CM03. Ikerketa historikorako oinarrizko metodoak eta teknikak ezagutzea eta materialak eta informazio-iturriak lortzeko, antolatzeko eta aztertzeko gaitasuna erakustea.

M02CM04. Gai izatea ikerketa historikoko gai edo arazo bat, gutxienez, aurkezteko, ahoz edo/eta idatziz, zuzentasun formalez eta terminologia egokia erabiliz; hartara, iturri historikoak (lehen eta bigarren mailakoak) modu egokian erabiltzeko trebetasuna erakusteko.



IKASKETA EMAITZAK:

IE1. Giza eboluzioaren prozesu biologiko eta kultural nagusiak adieraztea.

IE2. Paleolitoko ehiztari-biltzaile gizarteen bizimoduak testuinguruan jartzea eta azaltzea, bere garaian eta espazioan zehar dituzten desberdintasunak kontuan hartuta.

IE3. Historiaurreari buruzko ezagutza (metodoak, iturri materialak, etab.) nola berreraikitzen den eta ezagutza hori zer ikuspegitatik egin daitekeen jabetzea.

IE4. Informazio-iturri ezberdinak erabiltzea (bibliografikoak, arkeologikoak, etab.) modu kritikoan,

etikoan eta zientifikoan, diskurtso propio eta ongi arrazoitua, idatzia edo ahozkoa sortzeko.

1. GAIA. HISTORIAURREAREN KONTZEPTUA.

1. Historiaurrearen definizioa eta mugak.

2. Historiaurrearen sorrera.



2. GAIA. KUATERNARIOA EDO LAUGARREN AROA

1. Definizioa eta faseak/epealdiak.

2. Bere mugak.

3. Kuaternarioko oszilapen klimatikoak eta ondorioak.

4. Fauna eta landaretza.



3. GAIA. GIZAKIAREN SORRERA

1. Mitoak eta tradizioak.

2. Primateen bilakaera orokorra

3. Hominidoak.

4. Homo generoaren garapena, espezieak eta bilakaerari buruzko egungo ikuspegiak.



4. GAIA. BEHE PALEOLITOA

1. Mugak eta kronologia.

2. Industria-motak: ezaugarriak, bilakaera eta hedakuntza geografikoa.

3. Bizimoduak.



5. GAIA. ERDI PALEOLITOA

1. Mugak eta kronologia.

2. Industria-motak: ezaugarriak, bilakaera eta hedakuntza geografikoa.

3. Bizimoduak.



6. GAIA. GOI PALEOLITO AROA

1. Mugak eta kronologia.

2. Goi Paleolito Aroko konplexu industrialen ezaugarriak.

3. Industria-motak: ezaugarriak, bilakaera eta hedakuntza geografikoa.

4. Bizimoduak.



7. GAIA. PALEOLITOKO ARTEA

1. Arte higigarria: ezaugarriak, teknikak, euskarriak, etab.

2. Hormetakoa artea: lehen aurkikuntza, sorlekua, hedakuntza, ezaugarriak, teknikak, euskarriak, estiloak, kronologia eta interpretazioak.



8. GAIA. IZOZTARO-OSTEA: AZKEN EHIZTARIAK

1. Mugak eta kronologia.

2. Ingurunearen ezaugarriak eta bere eragina populazioan.

3. Industria-motak: ezaugarriak, bilakaera eta hedakuntza geografikoa.

4. Bizimoduak.



KLASE PRAKTIKOAK

IKUSPEGI OROKORRA TIPOLOGIAZ

1º. Lehengaiak.

2º. Harlanketa tailatuz: perkusiozko eta presiozko taila.

3º. Terminologia harrizko tresna lanketaz: nodulu, nukleoa, lanketa produktu gordinak eta tresnak.

4º. Lehengai organikoen lanketa: teknikak, artefaktuak eta tipoak.

Hainbat irakaskuntza-modalitate erabiliko dira: aurrez aurreko eskolak eta ikasgelako praktikak. Lehenengoan, irakasgaiaren oinarrizko kontzeptuak irakatsiko dira; klase praktikoetan, berriz, gai-zerrendaren alderdi batzuk (harrizko eta hezurrezko industria, etab.) irakurketen, irudien, faksimilen edo kopien bidez osatzen dituzten gaiak landuko dira.

• Ebaluazio Jarraituaren Sistema
• Azken Ebaluazioaren Sistema
• Kalifikazioko tresnak eta ehunekoak:
  • Garatu beharreko proba idatzia (%): 70
  • Praktikak egitea (ariketak, kasuak edo buruketak) (%): 30

Gaitasunen ebaluaketa prozesua eta erizpideak:



M02CM01 eta M02CM02: Ebaluaketa, banaka idatziz eginiko froga batean oinarrituko da eta honek azken kalifikazioaren %70a balioko du.



M02CM03: Atal honen ebaluaketa irakaslearen zuzendaritzapean banaka eta taldean egindako lanen ebaluaketan oinarrituko da. Banakako lanek azken emaitzen %10en balio edukiko dute, taldeka egindakoen berdina, %10a.



M02CM04: Atal honetan lan praktika bat aurreikusten da eta ikasleak gaiarekin zerikusia duen lan bat egin behar du idatziz, eta ondoren ahoz aurkeztu gelan. Lanak orijinala izan behar du eta atal hauek izan behar ditu: sarrera, praktikarekin zerikusia duen gaia garatu eta horretarako erabilitako bibliografia jaso. Azken notaren %10ko balioa edukiko du.



Jakintzagaiaren ebaluaketa mistoari uko egiteko baldintza: ikasle orok, legediak ezarritakoa jarraituz, ebaluaketa mistoari uko egiteko aukera izango du. Idatziz jakinarazi behar izango zaio irakasleari lauhilabetekoaren azken hilabetea baino lehen.

Azken azterketa denentzat berdina izango da.

Irakasgaiko irakasleari zuzendutako idazki baten bitartez egin behar zaio uko deialdiari.

Gaitasunen ebaluaketa prozesua eta erizpideak:



Ebaluaketa, banaka idatziz eginiko froga batean oinarrituko da eta honek azken kalifikazioaren 100% balioko du.

Praktiketako kuadernoa.

Oinarrizko bibliografia

BIBLIOGRAFIA



HISTORIAURREAREN KONTZEPTUA

AYARZAGÜENA SANZ, M.; MORA, G. y SALAS ÁLVAREZ, J. (2017): 150 años de Historia de la Arqueología. Teoría y Método de una disciplina. Sociedad Española de Historia de la Arqueología (SEHA). Madrid.

DANIEL, G. 1977 El concepto de Prehistoria. Labor Arg., Barcelona.

LAMING-EMPERAIRE, A. 1980 La arqueología prehistórica. Edit. Martínez Roca. Barcelona.

TRIGGER, B.G. 1992 Historia del pensamiento arqueológico. Edit. Crítica. Barcelona

ZENBAIT EGILE 2004 Pioneros de la Arqueología en España. Del siglo XVI a 1912. Museo Arqueológico Regional, Alcalá de Henares. Madrid.



ESKULIBURUAK

BARANDIARAN, I.; MARTÍ OLIVER, B.; et alii. 1998 Prehistoria de la Península Ibérica. Edit. Ariel. Barcelona.

CANO, M.; CHAPA, T.; DELIBES, G.; et alii. 1983 Manual de Historia Universal I. Prehistoria. Edit. Nájera. Madrid.

CHAMPION, T.; GAMBLE, C.; SHENNAN, S.; WHITTLE, A. 1988 Prehistoria de Europa. Edit. Crítica. Barcelona.

DJINDJIAN, F.; KOSLOWSKI, J.; OTTE, M. 1999 Le Paléolithique Supérieur en Europe. Edit. Armand Colin. Paris.

DOMINGUEZ-RODRIGO, M 1996 En el principio de la humanidad. Edit Síntesis. Madrid.

EIROA, J.J. 2000 Nociones de prehistoria general. Edit. Ariel. Barcelona.

FERNÁNDEZ, V. 2007 Prehistoria. El largo camino de la humanidad. Edit. Alianza. Madrid.

GAMBLE, C. 1990 El poblamiento paleolítico de Europa. Edit. Crítica. Barcelona.

GAMBLE, C. 2001 Las sociedades paleolíticas de Europa. Edit. Ariel. Barcelona

GARANGER, J. 2002 La prehistoria en el mundo: nueva edición de la prehistoria de André Leroi-Gourhan. Edit. Akal. Madrid.

RAMOS MUÑOZ, J. 1999 Europa prehistórica. Cazadores y recolectores. Edit. Sílex. Madrid.



KUATERNARIOA. INGURUNEA

CHALINE, J. 1982 El Cuaternario. La historia humana y su entorno. Edit. Akal. Madrid

LAVOCAT, R. (Zuz. Faunes et flores préhistoriques de l‘Europe Occidentale. Edit. Boubée et Cie. Paris



TIPOLOGIA

BREZILLON, M. 1977 La dénomination des objets de Pierre taillée. CNRS. Paris

CALVO TRIAS, M. 2002 Útiles líticos prehistóricos. Forma, función y uso. Edit. Ariel. Barcelona.

MERINO, J. M. 1994 Tipología lítica. MUNIBE Suplemento 9. San Sebastián.

PIEL-DESRUISSEAUX, J. L. 1986 Outil préhistoriques. Forme-fabrication-utilisation. Edit. Masson. Paris.



HIZTEGIAK

BREZILLON,M 1969 Dictionaire de la Préhistoire Edit. Larousse. Paris.

BRAY, W. ; TRUMP, D. 1976 Diccionario de arqueología. Edit. Labor, nueva serie. Barcelona.

LEROI GOURHAN, A. (Director) 1989 Dictionaire de la Préhistoire. Edit. P.U.F. Paris.



ARKEOLOGIA: ZIENTZIA ETA METODOA

BENITO DEL REY, L.; BENITO ÁLVAREZ, J. M. 1998 Métodos y materias instrumentales en prehistoria y arqueología. (La edad de la piedra tallada más antigua) I.- Metodología y geomorfología. II.-Tecnología y tipología. III.- El dibujo y otras disciplinas auxiliares. Edit. Librería Cervantes. Salamanca.HARRIS, E. C. 1991 Principios de estratigrafía arqueológica. Edit. Crítica. Barcelona.

JOHNSON, M. 2000 Teoría arqueológica. Edit. Ariel. Barcelona.

RENFREW,C.; BAHN, P. 1993 Arqueología, métodos y práctica. Edit. Akal. Madrid.



GIZAKIAREN SORRERA

ARSUAGA, J. L.; MARTÍNEZ, I. 1998 La especie elegida. Edit. Temas de hoy. Madrid.

BERILLON, G.; BACON, A. M.; MARCHAL, F.; DELOISON, Y. 1999 Les Australopithèques. Edit. Artcom. Paris.

CERVERA, J.; ARSUAGA, J. L.; CARBONELL, E.; BERMUDEZ DE CASTRO, J. M. 1998 Atapuerca. Un millón de años de historia. Plot ediciones . Madrid.

LEWIN, R. 1987 La interpretación de los fósiles. Edit. Planeta. Barcelona.

LUMLEY, H. De 1998 El primer hombre. Edit. Cátedra. Madrid.

QUEROL, Mª. Ángeles 1994 De los primeros seres humanos. Edit. Síntesis. Madrid

STRINGER, Ch.; ANDREWS, P. 2005 La evolución humana. Edit. Akal. Madrid.

STRINGER, CH.; GAMBLE, C 1993 En busca de los Neandertales. Edit Crítica. Barcelona.

VARIOS AUTORES. 2003 Los orígenes del hombre. De los primeros homínidos al Homo Sapiens N.G.S. Madrid.



ARTE PALEOLÍTICO

BARANDIARAN, I. 1972 El arte mueble del paleolítico cantábrico. Monografías Arqueológicas nº. 14 Universidad de Zaragoza.

BARANDIARAN, I. 2006 Imágenes y adornos en el arte portátil paleolítico. Ed. Ariel. Barcelona

CLOTTES, J.; LEWIS-WILLIAMS, D. 2001 Los chamanes de la Prehistoria. Ed. Ariel. Barcelona

GROENEN, M. 2000 Sombras y luz en el arte paleolítico. Ed. Ariel. Barcelona.

LAMING-EMPERAIRE, A. 1962 La signification de l’art rupestre paléolithique. Ed. Picard. Paris.

LEROI GOURHAN, A. 1968 Prehistoria del arte occidental. Ed. G. Gili. Barcelona.

SANCHIDRIAN, J.L. 2001 Manual de arte prehistórico. Ed. Ariel. Barcelona.

Gehiago sakontzeko bibliografia

Ikasgai bakoitzaren ondoren emango da.

Aldizkariak

Aldizkariak: ZEPHYRUS, MUNIBE, VELEIA, KOBIE, TRABAJOS DE ARQUEOLOGÍA NAVARRA, SAGUNTUM, PYRENAE, TRABAJOS DE PREHISTORIA

Web helbideak

- http://www.lascaux.culture.fr/#/fr/00.xml
- http://www.culture.gouv.fr/culture/arcnat/chauvet/fr/
- http://www.culture.gouv.fr/culture/arcnat/tautavel/fr/