Laugarren mailako derrigorrezko irakasgai honek mundu amerikarrera zabaldu eta osatu nahi du Iberoamerikako munduan ardaztutako Historiaren Aro Garaikidearen garaiari buruz ikasleak duen ikuspegia, independentzia prozesuetatik gaur egunera arte. Ikastaro honetan parte hartzen duten ikasleek Amerika Aro Modernoan (25700) ikastaroa egin aurretik, Iberoamerika garaikideko prozesu historikoen sustrai kolonialak edo etenak ezagutzeko eta, hala badagokio, zehazteko beharrezkoak diren oinarrizko ezagutzak eskuratu dituzte.

Helburuak:

- Identifikatu Iberoamerika burujabearen bilakaera historikoak Aro Berrian, 19. eta 20. mendeen artean.

- Balioetsi interpretazio historiografikorik nabarmenenak Iberoamerikaren historia garaikideati buruz.



CM: moduluaren gaitasunak (Historia Orokorra)

M02CM01: historia unibertsaleko, nazionaleko eta erregionaleko prozesu eta gertaera nagusiak behar bezala ezagutzen eta ulertzen direla erakustea, ikuspegi diakroniko batean, hainbat alderditan (ekonomia, gizartea, politika, kultura) eta egungo gizarteekin duten harremanean (G001).

M02CM02: denboran zehar eman diren ikuspegi eta ikuspegi historiografikoak eta garai historiko bakoitzeko kulturarekin duten lotura identifikatzea (G002).

M02CM03: ikerketa historikoko oinarrizko metodoak eta teknikak ezagutzea eta materialak eta informazio-iturriak lortzeko, antolatzeko eta aztertzeko gaitasuna erakustea (G003).

M02CM04: ikerketa historikoko gai edo arazo bat gutxienez ahoz eta/edo idatziz aurkezteko gai izatea, zuzentasun formalarekin eta terminologia egokiarekin, lehen eta bigarren mailako iturri historikoak egoki erabiltzeko gaitasuna erakusteko moduan (G004).

Titulazio-gaitasunak (Historiako Gradua):

G001: historia unibertsalaren, nazionalaren eta eskualdekoaren prozesu eta gertaera nagusiak behar beste ezagutzea eta behar bezala ulertzea, ikuspegi diakroniko batetik, hainbat alderditan (ekonomia, gizartea, politika, kultura, etab.) eta egungo gizarteekin duten harremana (MEC1).

G002: denboran zehar eman diren ikuspegi eta ikuspegi historiografikoak eta garai historiko bakoitzeko kulturarekin duten lotura identifikatzea (MEC1)

G003: ikerketa historikoko oinarrizko metodoak eta teknikak ezagutzea eta materialak eta informazio-iturriak lortzeko, antolatzeko eta aztertzeko gaitasuna erakustea (MEC1, MEC2, MEC5).

G004: ikerketa historikoko gai edo arazo bat gutxienez ahoz eta/edo idatziz aurkezteko gai izatea, zuzentasun formal eta terminologia egokiarekin, iturri historikoak, primarioak eta sekundarioak egoki erabiltzeko gaitasuna erakusteko moduan (MEC2 MEC4).

MECen eskumenak:

MEC1: ikasleek bigarren hezkuntza orokorraren oinarritik abiatzen den ikasketa-arlo batean ezagutzak badituztela eta ulertzen dituztela frogatu izana. Maila horretan, testuliburu aurreratuetan oinarritzen bada ere, beren ikasketa-eremuko abangoardiatik eratorritako ezagutzak dakartzaten alderdi batzuk ere sartzen dira.

MEC2: ikasleek beren ezagutzak lanean edo bokazioan modu profesionalean aplikatzen jakitea, eta beren ikasketa-arloaren barruan argudioak eginez eta defendatuz eta arazoak konponduz frogatu ohi diren gaitasunak izatea.

MEC4: ikasleek informazioa, ideiak, arazoak eta konponbideak transmititu ahal izatea publiko espezializatu zein ez-espezializatu bati.

MEC5: ikasleek autonomia-maila handiko ikasketak egiteko beharrezkoak diren ikaskuntza-trebetasunak garatu izana.

1. Independentziaren bilakaera Amerika espainiarrean eta Brasilen.

2. Errepubliken osaketa eta kaudillismoa (1825-1855)

3. Liberalismoaren eta federalismoaren garaipena (1855-1875)

4. Ordeneko eta aurrerabideko errepublikak (1875-1910).

5. Estatu Batuak eta Latinoamerika

6. Erradikalismo zibilista (1910-1930)

7. Brasil: koloniatik errepublikara (1820-1930)

8. Populismo nazionala eta erregimen berezkoak (1930-1960)

9. Iraultza eta erreakzioa: erregimen militarrak (1960-1980)

10. Demokraziaren berreskuratzea, liberalismo eta populismo berrituak (1980-2000)

Irakasgai honetan hainbat irakaskuntza-metodologia erabiltzen dira. Modalitate magistralean, irakasleak erakusketak emango ditu, eta aurrez aurreko denbora, erakusketa magistralei ez ezik, askotariko jarduerak egiteko ere emango du, taldeka zein banaka.

Era berean, ikasgelako praktikei dagokien zatian, gehienez ere 4 ordu presentzial (gehi ikaslearen 8 lan-ordu ez-presentzial) erabili ahal izango dira landa-praktika bat egiteko (GCA), praktika egiteko denbora, aukera eta/edo finantzaketa izateko aukeraren arabera, eta irakasleak hala erabakitzen badu.

• Ebaluazio Jarraituaren Sistema
• Azken Ebaluazioaren Sistema
• Kalifikazioko tresnak eta ehunekoak:
  • Garatu beharreko proba idatzia (%): 50
  • Praktikak egitea (ariketak, kasuak edo buruketak) (%): 50

Ebaluazioa etengabeko ebaluazio-sistema baten bidez egingo da. Sistema horretan sartzen dira ikasturtean zehar hainbat praktika eta lan egitea ( % 50) eta amaierako proba bat ( % 50). Aurrez aurre egiteko aurreikusita dauden probak edo ariketak egin ezin badira, aurrez aurre ez egiteko sistema bat ezarriko da.



- 2014ko martxoaren 26an Kontseilu Sozialak onartutako Iraunkortasunari buruzko Araudiaren 33.3 artikulua aplikatuz eta garatuz, eta bertan adierazitakoa alde batera utzi gabe, ezartzen da ikaslea azken probarako aurkezten ez bada, deialdi horiei uko egitea ekarriko duela, bai ohiko deialdian, bai ohiz kanpoko deialdian, eta, hala badagokio, ez aurkeztutzat joko da.

- Jardunaldi praktikoetan eta lan monografiko bat egitean kalifikazioa jasotzeko, ikasleek irakasleak ikasturtean zehar ezarritako moduan eta epeetan entregatu beharko dituzte, eta ez da geroko entregarik onartuko.

- Ekitaldi praktikoetan lortutako kalifikazioa eta lan monografiko bat egitea ikaslea dagokion ikasturtean idatzizko azken probara aurkezten denean bakarrik hartuko dira kontuan, bai ohiko deialdian, bai hurrengo deialdi berezian.



Ebaluazio jarraituari uko egiteko aukera du ikasleak, horretarako zentroak duen arautegian jasotzen den moduan, epealdiaren barruan idatziz komunikatuko dio irakasleari.

Koronabirusaren pandemia dela eta, azkenengo proba idatzia aurrez aurre egitea ezinezkoa balitz, proba hori on line egingo litzateke. Gauza bera ikasgaian zehar egingo diren ariketa praktikoak ere. Kasu honetan, behar diren material guztiak egelan eskegiko lirateke ikasleak eskuratzeko.

Ohiko deialdiko prozedura berari jarraituko zaio.

1. Oinarrizko bibliografian azaldutako eskuliuruak.
2. Laguntzeko materialak (testuak eta mapak):
ALCÁZAR, Joan y N. TABANERA (coord.), Estudios y materiales para la historia de América latina (1955-1990), Valencia, Universidad de Valencia, 1998.
Matute, Alvaro, Lecturas Universitarias. Antología. México Siglo XIX, México, UNAM, 1992
Silva Herzog, Jesús, De la historia de México, 1810-1938 : documentos fundamentales, ensayos y opiniones, México, Siglo XXI, 1985.

Oinarrizko bibliografia

Alcázar, Joan et al., Historia Contemporánea de América, Valencia, Universidad de Valencia, 2003.

Amores Carredano, Juan Bosco (coord.), Historia de América, Barcelona, Ariel, 2006, caps. 17-20.

Bethell, Leslie (ed.), Historia de América Latina, Madrid, Crítica, 1989-97, vols. 10-14.

Carmagnani, Marcelo, Estado y sociedad en América Latina, 1850-1930, Barcelona, Crítica, 1984.

Chevalier, François, América Latina, de la independencia a nuestros días, México, FCE, 1999.

Dabène, Olivier, América Latina en el siglo XX, Madrid, editorial Síntesis, 2000.

Halperin Donghi, Tulio, Historia Contemporánea de América Latina, Madrid, Alianza, 1992 (13ª ed. revisada y aumentada).

Carrera Damas, Germán (Coord.), Historia General de América Latina, Ediciones Unesco/editorial Trotta, 2000, vols. VI-VIII.

Lucena Salmoral, Manuel (coord.), Historia de Iberoamérica, tomo III: Historia Contemporánea, Madrid, Cátedra, 1988, caps. II-VI.

Lucena Salmoral, Manuel, Breve Historia de Latinoamérica, Madrid, Cátedra, 2007.

Malamud, Carlos, América Latina siglo XX. La búsqueda de la democracia, Madrid, editorial Síntesis, 1999.

Skidmore, Thomas E. y Peter H. Smith, Historia Conemporánea de América Latina. América Latina en el siglo XX, Barcelona, Crítica, 1996.

Gehiago sakontzeko bibliografia

AA.VV., Nueva Historia Argentina, Vol. III-V, Buenos Aires, Editorial sudamericana, 2000.
Amores, Juan B., Cuba y España, 1868-1898. El final de un sueño, Pamplona, eunsa, 1998.
Alcántara, Manuel, Sistemas políticos de América Latina, Madrid, Tecnos, 1990
Bulmer-Thomas, V., La Historia económica de América latina desde la independencia, México, FCE, 1998.
Anna, Timothy et al., Historia de México, Madrid, Crítica, 2003.
Bahamonde, Angel y Cayuela, José G., Hacer las Américas: las élites coloniales españolas en el siglo XIX, Madrid, Alianza, 1992.
Bushnell, David, Colombia: una nación a pesar de sí misma. De los tiempos precolombinos a nuestros días, México, Planeta, 1999.
Collier, Simon y William F. Sater, Historia de Chile: 1808-1994, Cambridge University Press, 1998.
Connel Smith, Gordon, Los Estados Unidos y la América Latina, México, FCE, 1977.
Contreras, Carlos, Historia del Perú contemporáneo, Lima, PUCP, 2000.
Fausto, Boris, Historia concisa de Brasil, México, FCE, 2003.
Freidenberg, Flavia, La tentación populista. Una vía al poder en América Latina, Madrid, Síntesis, 2007.
Knight, Alan, La revolución mexicana: del porfiriato al nuevo régimen constitucional, México, Grijalbo, 1996.
Lynch. John, Caudillismo en Hispanoamérica, Madrid, Mapfre, 1992.
Marichal, Carlos, Historia de la deuda externa de América latina, Madrid, Alianza, 1986.
Melgar Bao, Ricardo, El movimiento obrero latinoamericano, Madrid, Alianza, 1988.
Morón, Guillermo, Historia de Venezuela, Caracas, enclopedia Británica, 1987.
Moscoso Perea, C., El populismo en América Latina, Madrid, C.E.C., 1990
Nieto, Clara, Los amos de la guerra: el intervencionismo de Estados Unidos en América Latina. De Eisenhower a G. W. Bush, Barcelona, Debate, 2005.
Pastor, Rodolfo, Historia de Centroamérica, México, FCE, 1988.
Perkins, Dexter, Los Estados Unidos y Latinoamérica, México : Novaro México, 1964.
Romero, Luis Alberto, Breve Historia contemporánea de Argentina, México, FCE, 2003.

Aldizkariak

Anuario de Estudios Americanos, Sevilla, CSIC
Revista de Indias, Madrid, CSIC
Revista Complutense de Historia de América, Madrid, U. Complutense
Tiempos de América, Castellón, Universidad Jaume I
Spanic American Historial Review, Universidad de Duke, Carolina del N.
Journal of Latin American Studies, Universidad de Londres.
Caravelle, Universidad de La Sorbona
Nuevos mundos-mundos nuevos, e-revista, Cerma, París
Estudios Interdisciplinares de América Latina, Tel Aviv

Web helbideak

Redial: http://www.red-redial.net
Latindex: www.latindex.org
Lanic (U. de Texas): http://lanic.utexas.edu/
Escuela de Estudios Hispano Americanos (Sevilla): http://www.eeha.csic.es
Otros enlaces de interés en http://www.ehu.es/bosco.amores/