Teknologia Kimikoa lehen lauhilekoko nahitaezko irakasgaia da Bilboko Ingeniaritza Eskolako bi graduen 3. kurtsoan: Industria Teknologiaren Ingeniaritzako Gradua eta Industria Antolakuntzaren Ingeniaritzako Gradua. Irakasgai honek Kimika (1. maila) eta Termodinamika (2. maila) irakasgaietan lortutako ezagutza osatzea du helburu.



Teknologia Kimikoan ikasleen ikaskuntza-prozesua bideratuko da klasean garatutako kontzeptuek arlo teknologiko ezberdinetan (kimika, materialak, ingurugiroa, e.a.) duten aplikagarritasuna aztertuz. Irakasgaiaren lehen zatian prozesu ezberdinen azterketa jorratzen da materia eta energia balantzeak erabiliz. Modu honetan industria kimikoan erabiltzen diren teknologia/unitate ezberdinen ikuspegi orokor bat lortuko da. Irakasgaiaren bigarren zatian berriz aurrez ikusiriko unitate batzuen diseinua ikusiko da. Modu honetan:



I. Erreakzio kimikoen zinetikaren oinarrizko ezagutza lortuko da, zeina erreaktore homogeneo, ideal eta isotermikoen diseinu-ariketa errazen ebazpenean erabiliko den.

II. Konposizio aldakorreko sistemen (fase bakarrekoak edo fase anitzekoak) ezagutza zabalduko da. Arlo honetan garatutako oinarri teorikoek osagaien lurrunkortasun- eta disolbagarritasun- ezberdintasunean oinarritutako bereizketa- eta arazketa-eragiketa garrantzitsuenen oinarriak azaltzea ahalbidetuko dute. Honez gain, aipaturiko prozesuak aurrera eramateko beharrezkoak izan daitezkeen lurrungailuen diseinua ere landuko da.



Proposatutako adibide eta ariketa praktikoen helburua hauxe izango da: klasean landutako kontzeptuak prozesuen ingeniaritza edo ingeniaritza kimikoan eta erlazionatutako beste arlo batzuetan ohikoak diren aplikazioetan erabiltzen trebatzea.

Irakasgaia Industria Antolakuntzaren Ingeniaritzako Graduaren honako moduluari dagokio: M02-Industria Adarreko Moduluarekin Bateratua. Irakasgai honetan moduluaren R14 gaitasuna lantzen da: utzak materia- eta energia-balantzeetan, eta termodinamika kimiko aplikatuaren oinarriak. Oinarrizko ezagutzak zinetika kimiko aplikatuan (erreakzioaren aurrerapena, konbertsioa, erreakzio-abiadura) eta haren aplikazioa erreaktore homogeneo ideal eta isotermoen diseinu-problemen ebazpenean. Gaitasuna prozesuen eta produktuen analisi, diseinu eta simulaziorako.



Irakasgai honetan lortu beharreko irakaskuntza-emaitzek industria-ingeniaritza, ingeniaritza kimikoa eta horiekin erlazionatutakoetan sakontzea dute helburu. Ikasleak:

- Industria-ingeniaritzaren arloko arazo errealak ulertzeko gai izango dira, baita arazo horiek ingurune industrialean duten garrantzia ulertzeko ere. Gainera, giza-kalteak, ingurumen-kalteak zein kalte ekonomikoak ekiditeko erabakiak hartzeko gai izango dira, arazo industrialen ulertzearen bitartez.

- Ingurune industrialeko diziplina-anitzeko arazoak era egituratuan ebazteko gai izango dira.

- Ikasitakoarekin erlazionatutako informazio garrantzitsua bilatu eta erabiltzeko gai izango dira, informazio hori egoera praktikoei aplikatuz eta taldean lan eginez.

KLASE TEORIKO ETA IKASGELAN EGINDAKO ARIKETA PRAKTIKOEN PROGRAMA



1. Teknologia Kimikoaren inguruko sarrera

2. Materia- eta energia-balantzeak

3. Zinetika kimiko aplikatuaren oinarriak

4. Bereizketa eragiketen oinarriak

Irakasgaiaren irakaskuntza hurrengo errekurtsoak erabiliz burutuko da:



Ikasgai Magistralak eta gela praktikak

Saio hauetan gai bakoitzaren oinarrizko kontzeptuak eta funtsezko legeak aurkeztuko dira, eta irakasgaiarekin erlazionatuta dauden problemak eta kasu praktikoak ebatziko dira. Aurkezpenak errekurtso audiobisualez lagunduta burutuko dira.

Aurkeztutako kontzeptuak argitu ahal dituzten adibide esanguratsuak ikasleekin eztabaidatuko dira, batik bat eguneroko bizitzarekin eta industriaren errealitatearekin zerikusia dutenak.



Problemak

Gai bakoitzean galdera teorikoak eta problema numerikoak proposatuko dira. Helburua ikasleak aurkeztutako gaien aspekturik garrantzitsuenak sakonago ulertzea eta garatu beharreko gaitasunak errazago lortzea da. Hauetako batzuk klasean ebatziko dira, besteak ikasleek haien kabuz egiteko eta/edo entregagai bezala aurkezteko geldituko dira.

Ebaluazio jarraituan, problema hauek ebatzi eta entregatu izana kontuan hartuko da. Problema hauen enuntziatu guztiak eGela plataforman egongo dira eskuragarri.



Hautazko aktibitateak

Ikasleen ikasketa jarraitua bermatzeko, banaka zein taldeka burutuko diren eta irakaslearen gainbegiratze zuzena edukiko dituzten zenbait aktibitate (zailtasun handiagoa duten ariketen ebazpena, galdeketak…) antolatuko dira.



Praktikak

Irakasgaiaren edukiarekin zerikusia duten eta derrigorrezkoak diren praktikak burutuko dira. Laborategi-saioen egutegia kurtso hasieratik ezarrita egongo da, WebUntis plataforman argitaratuta.

Ikasle bakoitzak, praktikak bukatzerakoan, egindako lana laburbiltzen duen txosten bat entregatu beharko du.

• Azken Ebaluazioaren Sistema
• Kalifikazioko tresnak eta ehunekoak:
  • Garatu beharreko proba idatzia (%): 70
  • Banakako lanak (%): 15
  • Prácticas (%): 15

Irakasgaiaren ebaluazioa hurrengo bi esparruen arabera burutuko da:

- Idatzizko froga (teoriko-praktikoa): notaren %70a.

- Ebaluaketa jarraitua: %30, non bi zatitan banatuko den:

- Entregak: notaren %15a. Ikasleek irakasgaian zehar garatuko dituzten lanak, txostenak,

aurkezpenak etab, ebaluatuko dira.

- Praktikak: notaren %15a. Ikasleek entregatu behar izango dituzten txostenak, galdetegiak

eta laborategian izandako jarrera hartuko da kontuan ebaluazioa burutzeko garaian.



Idatzizko azterketan ikasleek 10 puntutik 4.5 atera beharko dituzte gutxienez irakasgairen beste notekin batez bestekoa egin ahal izateko.



Kurtsoan zehar ebaluazio jarraituari dagokion jarduerak (laborategi praktikak, ariketak, etab,) egiteari uko egiten dieten ikasleek (9. astea baino lehenago irakasleari idatziz adieraziz), ahozko froga bat gainditu beharko dute ohiko deialdian gaitasun hauek lortu dituztela frogatzeko.



Kalifikazio globala hurrengo formula erabiliz kalkulatuko da:



Kalifikazio globala = 0.70 (idatzizko proba edo probatan lortutako kalifikazioa) + 0.15 (praktiketan lortutako kalifikazioa) + 0.15 (ebaluazio jarraituan lortutako kalifikazioa).



- Azterketan 4.5 baino nota altuago bat ateratzen bada, eta formula erabiliz lorturiko azken nota 5.0 edo altuagoa bada, irakasgaiaren nota formula aplikatzean lortzen den nota izango da.

- Azterketan 4.5 baino nota altuago bat ateratzen bada, baina formula erabiliz lorturiko azken nota 5.0 baino baxuagoa bada, irakasgaiaren nota formula aplikatzean lortzen den nota izango da.

- Azterketan 4.5 baino nota baxuago bat ateratzen bada, irakasgaiaren nota finala azterketaren nota berbera izango da.



Azterketa idatzira aurkezten ez diren ikasleak “ez aurkeztutzat” joko dira.



Osasun egoerak aurrez aurreko irakaskuntza edota ebaluazioa eragotziz gero, onlineko jarduerara joko da eta ikasleei aldaketa horren berri emango zaie.

Ez ohiko deialdirako 5.0 edo altuagoak diren nota guztiak (azterketa idatzia, praktikak, entregak) gordeko dira. Ikasleek idatzizko froga ez badute gainditzen, idatzizko azterketara soilik aurkeztu ahalko dira. Azterketa honetan lortu beharreko nota gutxienez 4.5 izan beharko da eta formulak ematen duen notak 5.0 edo altuagoa izan beharko du irakasgaia gainditzeko. Ebaluaketa jarraitua bere osotasunean (%30) ez bada gainditzen, ikasleek bi aukera izango dituzte:

1. Aukera: soilik idatzizko azterketara aurkeztu (%70ko balioa) eta lortu beharreko notak, formula aplikatu ondoren, 5.0 edo altuagoa izan beharko du irakasgaia gainditzeko.

2. Aukera: idatzizko azterketara eta ebaluaketa jarraitura, bietara, aurkeztu bere osotasunean. Ebaluaketa jarraitura aurkezteko, ikasleak irakasleari eskaera egin beharko dio ez-ohiko azterketa baino aste bat lehenago. Nahiz eta ebaluaketa jarraituaren zati bat (praktikak, entregak…) aurrez gainditutzat eduki, eskaera hau egiten duen ikaslea ebaluaketa jarraituaren zati guztietara aurkeztu beharko da. Hau proba gehigarri baten bitartez egingo da.





Ez-ohiko deialdian kalifikazio globala ohiko deialdiaren formula eta irizpide berdinei jarraituz kalkulatuko da.

eGela plataforman irakasgaiaren gai-zerrenda eta praktika gidoiak formato elektronikoan ikasleentzat eskuragarri egongo dira. Horretaz aparte, gai bakoitzaren problema-zerrendak eGelan bilduko dira. Honen helburua klaseak errazago jarraitzea eta gaien ulermena erraztea da.

Oinarrizko bibliografia

Principios de Ingeniería Química (6ª edición) Himmelblau. Prentice-Hall, 1996

Principios Elementales de los Procesos Químicos (3ª edición actualizada) Felder y Rosseau. Wiley, 2005

Química. Un proyecto de la ACS ACS. Reverté, 2005

Principios de Química. Los caminos del descubrimiento (3ª edición) Atkins y Jones. Panamericana, 2005

Introduction to Chemical Engineering Thompson y Ceckler. Mc Graw-Hill, 1977

Understanding Engineering Thermo Levenspiel. Prentice-Hall, 1966

Gehiago sakontzeko bibliografia

Introducción a la Termodinámica en Ingeniería Química. (7ª edición) Smith y otros. Mc Graw-Hill, 2005
Chemical, Biochemical and Engineering Thermodynamics. (4ª edición) Sandler. Wiley, 2006.
Balances de materia y energía. Reklaitis. Nueva Editorial Interamericana, 1983.
Cinética Química Aplicada González Velasco y otros. Síntesis, 1999.
Ingeniería de la Cinética Química (3ª edición) Smith. CECSA, 1986 (la 3ª edición original Chemical Engineering Kinetics 1981, Mc Graw-Hill.
Ingeniería de las reacciones químicas (3ª edición) Levenspiel. Limusa Wiley, 2004 (la 3ª edición original Chemical Reaction Engineering es de 1998, Wiley)
Elements of Chemical Reaction Engineering (4ª edición) Fogler. Prentice-Hall, 2006.
Chemical and Process Analysis Luyben y Wenzel. Prentice Hall, 1988.