Gai hau automatika eta kontroleko eremuko gai bakarra da, bere helburu nagusia kontrol automatikoaren oinarrizko kontzeptu, teknika eta teknologiak ikasleei irakastea da, prozesu industrial jarraituen kontroleko sistemen diseinua burutzeko gaitasuna emanez. Helburu nagusi hau lortu ahal izateko kontrol automatikoaren oinarri teorikoak aplikazio praktikoekin landuko dira ikasleak prozesu industrial jarraituetako kontrola gauzatzerakoan aspektu nagusiak barneratu ditzan. Horretarako, prozesu kimikoen kontrol sistemak diseinatzeko faseak landuko dira: modelatzea, berrelikadura begizta sinpleen aztertzea eta diseinatzea, PID kontrolagailu klasikoan oinarrituta eta sintonia metodo enpirikoak erabiliz. Ondoren, kontrol egitura konplexuak aztertuko dira, batik bat prozesuen industrian gehien erabiltzen direnak; alde horretatik, sistemaren portaera nola hobetzen den ikusiko da. Horrez gain, kontrolerako tresnak ere aztertuko dira.

Gai honek garatzen dituen gaitasun espezifikoak hauek dira:

- Automatismoak eta kontroleko metodoen oinarriaren ezagukera

- Instalakuntza industrialetan erabiltzen diren ingenieritzako elementuen integrazioaren oinarrizko ezakukera

Beraz, ikasgai honek:

- Ikaslea gaituko du, bere etorkizun profesionalean prozesu kimikoen instrumentazioaren eta kontroleko eremuetan, oinarrizko eginkizunak garatu ahal izateko. Batik bat planteatzea, diseinatzea eta zehaztea kontroleko estrategi sinpleak, eta aztertzea eta ulertzea kontroleko estrategi konplexuagoak. Baita ere, planta txiki edo ertaina baten kontroleko sistemaren antolaketan (kontroleko ekipamendua eta estrategiak) parte hartzea.

- Oinarrizko formazioa finkatuko du eta ikaslea ahalbideratuko du, bai bere kabuz zein espezializazio ikastaroak eginez, gai honetan aditua izan dadin.

Bestalde, gai honek titulazio honen eta beste graduko titulazioen gaitasunaren lortzearekin zer ikusia du.

Eta ondoren azpimaratzen diren ikasketa emaitzek lortuko dira:

- Fisiko-kimiko sistema eta ereduen identifikazioa, ereduztapena, eta azterketa burutzeko gaitasuna

- Sistemen portaera dinamikoa eta estatikoa aztertzeko eta ulertzeko gaitasuna

- Kontroleko estrategia ezberdinez kontrolatutako fisiko-kimiko sistemen portaera aztertzeko, ebaluatzeko eta diagnostikatzeko gaitasuna

- Sistema honen portaera frekuentziala adierazten duten diagramak aztertu ahal izateko gaitasuna

- Instrumentazio eta kontroleko eskemen diagramak ulertu ahal izateko gaitasuna

Eta horrez gain:

- Problema baten zehazteko behar diren datuen identifikazioa

- Metodologia egokiena hautatzeko gaitasuna

- Lortutako emaitzaren azterketa kritikoa egiteko gaitasuna

- Komunikazio eta sintetizazio gaitasunak

1.Gaia

- Sarrera. Prozesu kimikoak kontrolatzea: sarrera. Kontzeptuak eta definizioak.

- Kontrola begizta irekian eta itxian.

- Kontrol begiztaren elementuak.

- Prozesu kimikoetako tresnak. Sentsoreak. Transmisoreak. Eragingailuak. Tenperatura, presio,

maila eta emari neurgailuak. Azken kontrol elementuak. Automatikoki erregulatzen diren

balbulak.

2. Gaia

- Prozesu kimikoen modelatze matematikoa.

- Eredu ez linealak. Lerrokatzea. Denbora hileko (Hutsartedun) sistemak.

- Sistema dinamikoen kanpo deskribapena: ekuazio diferentzialak eta transferentzia

funtzioak.Tresna matematikoak. Laplaceren transformatua. Bultzada funtzioaren bitartezko

adierazpena. Transferentzia funtzioaren eta bultzada funtzioaren arteko lotura.

Multzoen aljebra: multzoen diagrama.

- Ereduztapen esperimentala, identifikazioa

3. Gaia

- Analisia denboraren eremuan.

Proba seinaleak. Erantzunaren moduak, transferentzia funtzioaren zeroak eta poloak oinarri.

Lehen, bigarren eta goi mailako sistemen iragankorreko erantzuna aztertzea. denbora hileko

(Hutsartedun) prozesuak. Identifikazio esperimentala. Sistema dinamikoak alderantzizko

erantzunekin.

- Berrelikatutako sistemak. Egonkortasuna.

- Analisia maiztasunaren eremuan: Transferentzia funtzioaren eta maiztasun erantzunaren arteko

lotura. Adierazpen grafikoak.

- Egonkortasuna maiztasunaren eremuan.

4. Gaia

- Begizta sinpleko kontrol sistemak diseinatzea. PID kontrolagailuak. Sintonia metodoak.

- Kontrol aurreratuko sistemak: sarrera. Kaskada erako kontrola. Aurreratutako kontrola.

Proportzio kontrola. Kontrol selektiboa. Gama banatuko kontrola. Kaskada erako kontrol

egiturak diseinatzea. Berrelikatutako eta aurreratutako kontrol egiturak diseinatzea.

- Atzerapen handiko prozesuak kontrolatzea: Smithen iragargailua.

Ikasgai magistrala 1 ordu eta 1,5 orduko klaseak.

1,5 orduko mintegiak astero izango dira lehendabiziko 8 asteetan.

Laborategiak: 1,5 orduko 7 praktikak egingo dira 7 asteetan, mintegiak bukatu ostean.

• Azken Ebaluazioaren Sistema
• Kalifikazioko tresnak eta ehunekoak:
  • Garatu beharreko proba idatzia (%): 70
  • Praktikak egitea (ariketak, kasuak edo buruketak) (%): 10
  • alde lanak (arazoen ebazpenak, proiektuen diseinuak) (%): 10
  • Lanen, irakurketen... aurkezpena (%): 10

Garatu beharreko azterketa idatzia. Notaren %70a

Beste %30a:

- Praktikak egitea (ariketak, kasuak edo buruketak), %10

- Lan bat egitea bai bakarka zein taldeka.%10

Irakasgaia gainditzeko beharrezkoa da hiru ariketak gainditzea

- Azterketa partziala (kurtsuko 9. astean), 10%



Irakasle batek ebaluazio jarraitua aukeratuko ez balu notaren %100-a duen azterketa egingo luke eta azterketa honetan galdetu ahal izango litzaioke praktikari buruzko galderak bai eta kurtsoaren zehar egin beharreko lanaren buruzko galderak.

Pratiketako nota (%10) eta lantaldeko nota (%10) gordetzen dira. Azterketa idatzi berri bat egingo da (%80)

Irakasle batek ebaluazio jarraitua aukeratuko ez balu notaren %100-a duen azterketa egingo luke eta azterketa honetan galdetu ahal izango litzaioke praktikari buruzko galderak bai eta kurtsoaren zehar egin beharreko lanaren buruzko galderak.

Klaseko apunteak

Oinarrizko bibliografia

Control e Instrumentación de Procesos Químicos.

P. Ollero, E.F. Camacho.

Ed. Síntesis,



Ingeniería de Control Moderna (4ª Edición)

Katsuhiko Ogata

Pearson Prentice Hall (2003)



Sistemas de Control Moderno (10ª Edición)

Richard C. Dorf

Pearson Prentice Hall (2005)



Sistemas de Control Automático (7ª edición)

Benjamín C. Kuo

Pearson Prentice Hall (1996)



1997- Process Dynamics and Control.

D.E. Seborg, T.F. Edgar, D. A. Mellichamp.

Ed. John Wiley & Sons. 1989.

Gehiago sakontzeko bibliografia

Principles and Practice of automatic process control.
C.A. Smith, A.B. Corripio.
Ed. J. Wiley. 1997, 2ª Edic.-

The Art of Control Engineering.
K. Dutton, S. Thompson, B. Barraclough.
Addison-Wesley. 1997

Aldizkariak

Journal of Process Control

Web helbideak

IFAC-International Federation of Automatic Control. http://www.ifac-control.org/
Comité Español de Automática. http://www.cea-ifac.es/