Hizkuntzen arteko Corpusa (HAC)
Ihesi doana eta gelditzen dena, Elena Ferrante / Miren Iriarte (Igela, 2016
)
eu
Erantzunak bihotza sastatu zidan.
es
La respuesta me atraves? el coraz?n.
fr
" Sa r?ponse me transper?a le c?ur :
en
The answer went right through my heart.
eu
-Marcello Solararekin.
es
-Con Marcello Solara.
fr
" Avec Marcello Solara.
en
"Marcello Solara."
eu
Horra Lilak zer nahi zuen nik jakitea.
es
De modo que eso era lo que Lila quer?a que supiera.
fr
Voil? ce que Lila voulait me faire savoir.
en
That's what Lila wanted me to know.
eu
Marcellok, gure nerabezaroaren hasierako Marcello ederrak, Lilaren senargai temati eta etsipenak joak, Stefano Carraccirekin ezkonduz umiliatu zuen gizon gazteak, nire ahizpa Elisa bereganatua zuen, familiako txikiena, nire ahizpa txiki txintxoa, neskato magiko gisa sentitzen nuena oraindik.
es
Marcello, el guapo Marcello de nuestra primera adolescencia, su novio testarudo y desesperado, el joven al que ella hab?a humillado cas?ndose con Stefano Carracci, se hab?a llevado a mi hermana Elisa, la m?s peque?a de la familia, mi hermanita buena, la mujer a la que todav?a ve?a como a una ni?a m?gica.
fr
Marcello, le beau Marcello de notre prime adolescence, son fianc? t?tu et d?sesp?r?, le jeune homme qu'elle avait humili? en ?pousant Stefano Carracci, avait pris Elisa, la plus jeune de la famille, ma petite s?ur toute mignonne, la femme que je voyais encore comme une fillette aux pouvoirs magiques.
en
Marcello, the handsome Marcello of our early adolescence, her stubborn, desperate admirer, the young man she had humiliated by marrying Stefano Carracci, had taken my sister Elisa, the youngest of the family, my good little sister, the woman whom I still thought of as a magical child.
eu
Eta Elisak utzi zion Marcellori bereganatzen.
es
Y Elisa se hab?a dejado llevar.
fr
Et Elisa s'?tait laiss? prendre.
en
And Elisa had let herself be taken.
eu
Nire gurasoek eta anai-arrebek ez zuten zipitzik egin galarazteko.
es
Y mis padres y mis hermanos no hab?an movido un dedo para impedirlo.
fr
Et mes parents et mes fr?res n'avaient pas lev? le petit doigt pour emp?cher que cela se fasse.
en
And my parents and my brothers had not lifted a finger to stop him.
eu
Eta nire familia osoa, eta ni neu nolabait, solaratarrekin ahaidetuak izanen ginen azkenean.
es
Y toda mi familia, y en cierto modo yo misma, acabar?amos emparentados con los Solara.
fr
Et toute ma famille, d'une certaine mani?re moi comprise, allait finir apparent?e aux Solara.
en
And my whole family, and in some way I myself, would end up related to the Solaras.
eu
-galdetu nuen.
es
-pregunt?.
fr
demandai-je.
en
"Since when?" I asked.
eu
-Zer zekinat nik, urtebete edo.
es
-Yo qu? s?, un a?o.
fr
-Oh, j'sais pas, un an...
en
"How do I know, a year."
eu
-Eta zuek oniritzia eman duzue?
es
-?Y vosotros hab?is dado vuestra aprobaci?n?
fr
-Et vous avez donn? votre consentement ?
en
"And you two gave your consent?"
eu
-Hik eskatu higun oniritzirik?
es
-?Nos pediste t? nuestra aprobaci?n?
fr
-Parce que toi, tu l'as demand?, notre consentement ?
en
"Did you ask our consent?
eu
Nahi huena egin huen.
es
Hiciste lo que te dio la gana.
fr
T'as toujours fait c'que tu voulais.
en
You did as you liked.
eu
Eta berak gauza bera egin din.
es
Ella hizo lo mismo.
fr
Elle a fait pareil.
en
And she did the same thing."
eu
-Pietro ez da Marcello Solara.
es
-Pietro no es Marcello Solara.
fr
-Pietro n'est pas Marcello Solara.
en
"Pietro isn't Marcello Solara."
eu
Marcellok ez lioken utziko Elisari hik Pietro tratatzen dunan bezala tratatzen.
es
-Tienes raz?n, Marcello nunca dejar?a que Elisa lo tratara como t? tratas a Pietro.
fr
Marcello se laisserait jamais traiter par Elisa comme Pietro se laisse traiter par toi.
en
Marcello would never let himself be treated by Elisa the way Pietro is treated by you."
eu
Isiltasuna.
es
Silencio.
fr
Silence.
en
Silence.
eu
-Bazenuten niri esatea, edo kontsultatzea.
es
-Pod?ais haberme informado, haberme consultado.
fr
" Vous auriez pu me le dire, vous auriez pu me consulter !
en
"You could have told me, you could have consulted me."
eu
-Zergatik?
es
-?Y por qu??
fr
-Et pourquoi ?
en
"Why?
eu
Hik alde egin huen.
es
T? te fuiste.
fr
T'es partie en disant :
en
You left.
eu
"Ez kezkatu, ni arduratuko naiz zuetaz".
es
"Ya me ocupo yo de vosotros, no os preocup?is".
fr
je pense ? vous, ne vous inqui?tez pas.
en
'I'll take care of you, don't worry.' Hardly.
eu
Baita zera ere. Hire kontuetan baizik ez dun pentsatu, gure atarramentuak hiri bost pito.
es
?Ni en sue?os! T? fuiste a lo tuyo, y a nosotros que nos dieran por saco.
fr
Tu parles ! Tu penses qu'? tes affaires, de nous t'en as rien ? foutre. "
en
You've only thought of your own affairs, you didn't give a damn about us."
eu
Berehala Napolira joatea erabaki nuen, neskatoak hartuta.
es
Decid? viajar enseguida a N?poles con las ni?as.
fr
Je d?cidai de partir aussit?t pour Naples avec mes filles.
en
I decided to leave immediately for Naples with the children.
eu
Trenean joan nahi nuen, baina Pietrok bere burua eskaini zuen autoan eramateko, adeitasun gisa mozorrotuz lanerako zeukan gogo eskasa.
es
Quer?a ir en tren, pero Pietro se ofreci? a llevarnos en coche haciendo pasar por amabilidad el hecho de que no le apetec?a trabajar.
fr
Je voulais prendre le train, mais Pietro proposa de nous emmener en voiture, faisant passer son manque d'envie de travailler pour de la sollicitude.
en
I wanted to go by train, but Pietro volunteered to drive us, passing off as kindness the fact that he didn't want to work.
eu
Doganellatik jaitsi eta Napoliko zirkulazio eroan sartu ginenean, hiria nitaz berriro jabetzen ari zela sentitu nuen, bere lege idatzi gabeen mende jartzen ninduela.
es
Ya cuando bajamos de la Doganella y nos incorporamos al tr?fico ca?tico de N?poles, sent? que la ciudad se apoderaba de m? otra vez, me somet?a a sus leyes no escritas.
fr
Sortant de la Doganella, nous nous retrouv?mes dans la circulation chaotique de Naples, et je me sentis aussit?t happ?e par la ville et soumise ? ses lois non ?crites.
en
As soon as we came down from the Doganella and were in the chaotic traffic of Naples, I felt gripped by the city, ruled by its unwritten laws.
eu
Ez nuen han oinik jarri ezkontzeko alde egin nuen egunetik.
es
No pon?a los pies en ella desde el d?a en que me march? para casarme.
fr
Je n'y avais plus mis les pieds depuis le jour o? j'?tais partie me marier.
en
I hadn't set foot there since the day I left to get married.
eu
Burrunba hura jasanezina iruditu zitzaidan, urduri jarri nintzen auto-gidarien bozinazoekin, Pietrori botatzen zizkioten irainekin, hiria ezagutzen ez zuenez zalantzan gelditzen baitzen abiada motelduta.
es
El clamor me pareci? insoportable, me puse nerviosa con los bocinazos continuos de los automovilistas, con los insultos que lanzaban a Pietro, como no conoc?a el camino vacilaba, reduc?a la velocidad.
fr
Le vacarme me parut insupportable, je m'?nervai ? cause des coups de klaxon incessants et des insultes que les automobilistes adressaient ? Pietro qui, ne connaissant pas le chemin, h?sitait et ralentissait.
en
The noise seemed unbearable, I was irritated by the constant honking, by the insults the drivers shouted at Pietro when, not knowing the way, he hesitated, slowed down.
eu
Piazza Carlo III baino lehentxeago, bazterrean geldiarazi nuen, eta neu jarri nintzen bolantean, eta agresibitatez gidatu nuen Via Firenzeraino, Pietro urteak lehenago ostatu hartuta egon zen hotel bereraino.
es
Poco antes de la piazza Carlo III lo obligu? a estacionar, me puse yo al volante y conduje con agresividad hasta la via Firenze, al mismo hotel en el que ?l se hab?a hospedado a?os antes.
fr
Peu avant la Piazza Carlo III, je l'obligeai ? s'arr?ter, me mis au volant et conduisis avec agressivit? jusqu'? la Via Firenze, jusqu'? cet h?tel o? il ?tait descendu, des ann?es auparavant.
en
A little before Piazza Carlo III I made him pull over. I got into the driver's seat, and drove aggressively to Via Firenze, to the same hotel he had stayed in years before.
eu
Han utzi genituen maletak.
es
Dejamos las maletas.
fr
Nous y laiss?mes les bagages.
en
We left our bags.
eu
Bi neskatoak eta neure burua arreta handiz apaintzeko lanari lotu nintzaion.
es
Me dediqu? al arreglo meticuloso de las dos ni?as y del m?o.
fr
Je nous pr?parai, les filles et moi, avec un soin m?ticuleux, puis nous nous rend?mes tous au quartier, chez mes parents.
en
I carefully dressed the two girls and myself.
eu
Gero, auzora joan ginen, gurasoen etxera.
es
Despu?s nos fuimos al barrio, a casa de mis padres.
fr
Qu'avais-je l'intention de faire ?
en
Then we went to the neighborhood, to my parents' house.
eu
Zerbait egin nezakeela? Ahizpa zaharragoa, lizentziatua, ongi ezkondua izateak ematen zidan autoritatea hari inposatu?
es
?Qu? cre?a que pod?a hacer, imponer a Elisa mi autoridad de hermana mayor, licenciada universitaria, bien casada?
fr
Imposer ? Elisa mon autorit? de grande s?ur, dipl?m?e de l'universit? et bien mari?e ?
en
What did I think I could do, impose on Elisa my authority as the older sister, a university graduate, well married?
eu
Ezkon-hitza haustera behartu?
es
?Obligarla a romper el compromiso?
fr
La forcer ? rompre ?
en
Persuade her to break her engagement?
eu
Zer egin behar nuen, honelako zerbait esan?: Marcello aspalditik ezagutzen dut, eskumuturretik heldu eta bere Fiat 1100era sarrarazi nahi izan ninduenetik, gure amaren besoko zilarrezkoa hautsi baitzidan orduan;
es
?Decirle: A Marcello lo conozco desde que me agarr? de la mu?eca y trat? de meterme dentro de su Fiat 1100 y me rompi? el brazalete de plata de mam?, f?ate de m?, es un hombre violento y vulgar?
fr
Lui dire " je connais Marcello depuis ce jour o? il m'a attrap? le poignet et a essay? de m'entra?ner dans sa Millecento en cassant le bracelet d'argent de maman, alors m?fie-toi, c'est un homme vulgaire et violent " ?
en
Tell her: I've known Marcello since he grabbed my wrist and tried to pull me into the Fiat 1100, breaking Mamma's silver bracelet, so trust me, he's a vulgar, violent man?
eu
Bai.
es
S?.
fr
Oui.
en
Yes.
eu
Erabakita nengoen, Elisa tranpa hartatik atera behar nuen.
es
Me sent?a decidida, era mi deber sacar a Elisa de aquella trampa.
fr
Je me sentais d?termin?e : mon devoir ?tait de tirer Elisa de ce pi?ge.
en
I felt determined, my job was to pull Elisa out of that trap.
eu
Amak txera handiz egin zion harrera Pietrori, eta bata bestearen atzetik-hau Dederentzat amonaren partetik, hau Elsarentzat-oparitxo asko eman zizkien bi neskatoei, biak, modu batera edo bestera, poz-pozik jarri zituztenak.
es
Mi madre recibi? a Pietro con gran afecto y, uno tras otro-este es para Dede de la abuela, este para Elsa-entreg? a las ni?as muchos regalitos que, de formas distintas, las entusiasmaron.
fr
Ma m?re accueillit Pietro tr?s affectueusement et offrit aux filles un tas de petits cadeaux que, pour des motifs vari?s, elles appr?ci?rent-elle les leur donna ? tour de r?le, ?a c'est pour Dede de la part de nonna, ?a c'est pour Elsa...
en
My mother greeted Pietro affectionately and, in turn-This is for Dede from Grandma, this is for Elsa-she gave the two girls many small gifts that, in different ways, excited them.
eu
Aitari emozioak ahotsa lakartu zion, ihartua zela iruditu zitzaidan, eta oraindik otzanago ikusi nuen.
es
A mi padre se le quebr? la voz de emoci?n, lo vi m?s delgado, m?s sometido.
fr
Mon p?re fut tellement ?mu qu'il en eut la voix rauque. Je le trouvai amaigri et encore plus effac? qu'autrefois.
en
My father's voice was hoarse with emotion, he seemed thinner, even more subservient.
eu
Nire anaiak agertu zain gelditu nintzen, baina ohartu nintzen ez zeudela etxean.
es
Esper? que aparecieran mis hermanos, pero comprob? que no estaban en casa.
fr
Je m'attendais ? voir appara?tre mes fr?res mais d?couvris qu'ils n'?taient pas ? la maison.
en
I waited for my brothers to appear, but I discovered that they weren't home.
eu
-Eguna lanean ematen dute-esan zuen aitak, ez batere suhar.
es
-Se pasan el d?a trabajando-dijo mi padre sin entusiasmo.
fr
" Ils travaillent tout le temps, fit mon p?re sans enthou-siasme.
en
"They're always at work," my father said without enthusiasm.
eu
-Zertan aritzen dira?
es
-?Qu? hacen?
fr
-Qu'est-ce qu'ils font ?
en
"What do they do?"
eu
-Lanean-sartu zen tartera ama.
es
-Se desloman-intervino mi madre.
fr
-Ils bossent dur, intervint ma m?re.
en
"They work," my mother broke in.
eu
-Non?
es
-?D?nde?
fr
-O? ?a ?
en
"Where?"
eu
-Marcellok enplegatu ditin.
es
-Los ha colocado Marcello.
fr
-Marcello les a plac?s quelque part.
en
"Marcello arranged jobs for them."
eu
Solaratarrak Antonio ere nola enplegatu zuten oroitu nintzen, eta zer bihurtu zen.
es
Record? c?mo hab?an colocado los Solara a Antonio, en qu? lo hab?an convertido.
fr
Je me rappelai comment les Solara avaient plac? Antonio et en quoi ils l'avaient transform?.
en
I remembered how the Solaras had arranged a job for Antonio, what they had made him into.
eu
-Zer egiten dute?
es
-?Qu? hacen exactamente?
fr
" demandai-je.
en
"Doing what?" I asked.
eu
-galdetu nuen.
es
-pregunt?.
fr
Ma m?re r?pondit, irrit?e :
en
My mother answered in irritation:
eu
-Dirua ekartzen diten etxera, eta kito.
es
-Traen dinero a casa, con eso basta.
fr
" Ils ram?nent de l'argent ? la maison, c'est ?a qui compte.
en
"They bring money home and that's enough.
eu
Elisa ez dun hi bezalakoa, Len?, Elisa gu guztioz arduratzen dun.
es
Elisa no es como t?, Len?, Elisa piensa en todos nosotros.
fr
Elisa n'est pas comme toi, Len?, elle pense ? nous tous.
en
Elisa isn't like you, Len?, Elisa thinks of all of us."
eu
Ez adituarena egin nuen.
es
Fing? no haberla o?do.
fr
Je fis mine de ne pas avoir entendu :
en
I pretended not to hear:
eu
-Esan diozu gaur etorriko nintzela?
es
-?Le dijiste que llegaba hoy?
fr
" Tu lui as dit que j'arrivais aujourd'hui ?
en
"Did you tell her I was coming today?
eu
Non da?
es
?D?nde est??
fr
O? est-elle ?
en
Where is she?"
