Bilaketa aurreratua

Ogi apurrak

Hizkuntzen arteko Corpusa (HAC)


Izatearen arintasun jasanezina, Milan Kundera / Karlos Cid (Alberdania/Elkar, 2009 )
aurrekoa | 118 / 4 orrialdea | hurrengoa
eu
Faraoiaren alabak olatuetatik atera ez balu Moises txikia zeukan saskia, ez zen Testamentu Zaharrik izango, ezta gure zibilizaziorik ere!
es
?Si la hija del fara?n no hubiera rescatado de las olas el cesto del peque?o Mois?s, no hubiera existido el Antiguo Testamento ni toda nuestra civilizaci?n!
fr
Si la fille du Pharaon n'avait pas retir? des eaux le panier du petit Mo?se, il n'y aurait pas eu l'Ancien Testament et toute notre civilisation !
en
If the Pharaoh's daughter hadn't snatched the basket carrying little Moses from the waves, there would have been no Old Testament, no civilization as we now know it!
eu
Hainbat mito zahar honelaxe hasten dira: norbaitek ume abandonatu bat salbatzen du.
es
Hay tantos mitos que comienzan con alguien que salva a un ni?o abandonado.
fr
Au d?but de tant de mythes anciens, il y a quelqu'un qui sauve un enfant abandonn?.
en
How many ancient myths begin with the rescue of an abandoned child!
eu
Polibok Edipo txikia hartu izan ez balu bere ardurapean, Sofoklesek ez zukeen bere tragediarik ederrena idatziko!
es
?Si P?libo no se hubiera hecho cargo del peque?o Edipo, S?focles no hubiera escrito su m?s bella tragedia!
fr
Si Polybe n'avait recueilli le petit ?dipe, Sophocle n'aurait pas ?crit sa plus belle trag?die !
en
If Polybus hadn't taken in the young Oedipus, Sophocles wouldn't have written his most beautiful tragedy!
eu
Tomas ez da une horretan konturatu metaforak arriskugarriak direla.
es
Tom?s no se daba cuenta en aquella ocasi?n de que las met?foras son peligrosas.
fr
Tomas ne comprenait pas alors que les m?taphores sont une chose dangereuse.
en
Tomas did not realize at the time that metaphors are dangerous.
eu
Metaforekin jolasik ez.
es
Con las met?foras no se juega.
fr
On ne badine pas avec les m?taphores.
en
Metaphors are not to be trifled with.
eu
Amodioa metafora batetik sor daiteke.
es
El amor puede surgir de una sola met?fora.
fr
L'amour peut na?tre d'une seule m?taphore.
en
A single metaphor can give birth to love.
eu
es
fr
en
eu
5
es
5
fr
5
en
5
eu
Tomas bi urte eskas bizi izan zen lehenengo emaztearekin, eta ume bat izan zuten.
es
Vivi? apenas dos a?os con su primera mujer y concibi? con ella un hijo.
fr
Il avait v?cu deux ans ? peine avec sa premi?re femme et il en avait eu un fils.
en
He lived a scant two years with his wife, and they had a son.
eu
Dibortzioaren auzian epaileak amari eman zion umearen zaintza eta umearengatik soldataren herena ordaintzera behartu zuen aita.
es
Cuando tramitaron el divorcio, el juez otorg? el ni?o a la madre y conden? a Tom?s a pagar por ?l un tercio de su sueldo.
fr
Dans le jugement de divorce, le juge confia l'enfant ? la m?re et condamna Tomas ? leur verser le tiers de son salaire.
en
At the divorce proceedings, the judge awarded the infant to its mother and ordered Tomas to pay a third of his salary for its support.
eu
Aldi berean, bermatu zion bi astean behin ikus zezakeela semea.
es
Al mismo tiempo le garantiz? que tendr?a derecho a ver al ni?o un domingo de cada dos.
fr
Il lui garantit en m?me temps qu'il pourrait voir son fils deux fois par mois.
en
He also granted him the right to visit the boy every other week.
eu
Baina Tomasek semearekin elkartu behar zuenetan, amak aitzakiaren bat aurkitzen zuen.
es
Pero cada vez que ten?a que ver a su hijo, la madre inventaba alguna excusa.
fr
Mais chaque fois qu'il devait aller le voir, la m?re remettait le rendez-vous.
en
But each time Tomas was supposed to see him, the boy's mother found an excuse to keep him away.
eu
Opari garestiak eraman izan balizkie, seguruenik aiseago lortuko zukeen umearekin biltzea. Ulertu zuen semearen amodioa ordaindu behar ziola amari, bai eta aurretiaz ordaindu ere.
es
Si les hubiera llevado costosos regalos, seguramente habr?a habido menos obst?culos para los encuentros. Comprendi? que ten?a que pagarle a la madre, y pagarle por anticipado, por el cari?o del hijo.
fr
S'il leur avait fait de somptueux cadeaux, il aurait certainement pu le voir plus facilement.
en
He soon realized that bringing them expensive gifts would make things a good deal easier, that he was expected to bribe the mother for the son's love.
eu
Irudikatu zuen nola, etorkizunean, semeari kixoteskoki helarazi nahi izango zizkion bere iritziak-inondik ere zeharo alderantzizkoak amaren iritzien aldean-.
es
Se imagin? c?mo iba a pretender quijotescamente inculcar en el futuro al hijo sus opiniones, que eran diametralmente opuestas a las de la madre.
fr
Il comprit qu'il devait payer ? la m?re l'amour de son fils, et payer d'avance.
en
He saw a future of quixotic attempts to inculcate his views in the boy, views opposed in every way to the mother's.
eu
Aurretiaz nekaturik zegoen.
es
Ya se sent?a cansado de antemano.
fr
Rien que d'y penser, il en ?tait d?j? fatigu?.
en
The very thought of it exhausted him.
eu
Igande batean amak, berriz ere, azken unean semearekiko hitzordua bertan behera utzi zuenean, Tomasek bat-batean erabaki zuen ez zuela semea berriz ikusi nahi.
es
Un domingo, cuando la madre volvi? a anular en el ?ltimo momento una cita con su hijo, decidi? de repente que ya no quer?a volver a verle nunca en la vida.
fr
Un dimanche o? la m?re avait encore une fois d?command? ? la derni?re minute une sortie avec son fils, il d?cida qu'il ne le verrait plus jamais de sa vie.
en
When, one Sunday, the boy's mother again canceled a scheduled visit, Tomas decided on the spur of the moment never to see him again.
eu
Bestalde, zergatik sentitu beharko luke zerbait gehiago ume harengatik-azken finean, harekin gau zuhurtziagabe bat beste lokarririk ez zuen-beste edonorengatik baino?
es
Adem?s ?por qu? iba a tener que sentir por este ni?o, al que no lo un?a nada m?s que una noche imprudente, algo m?s que por otra persona cualquiera?
fr
D'ailleurs, pourquoi se serait-il attach? ? cet enfant plut?t qu'? un autre ? Ils n'?taient li?s par rien, sauf par une nuit imprudente.
en
Why should he feel more for that child, to whom he was bound by nothing but a single improvident night, than for any other?
eu
Dirua zintzo-zintzo ordainduko du, baina inork ez diezaiola eska semearenganako eskubidearen alde borroka dadin aitatasun-sentimendu batzuen izenean!
es
?Pagar? puntualmente lo que le corresponda, pero que nadie le pida que luche por el derecho a su hijo en nombre de qui?n sabe qu? sentimientos paternales!
fr
Il verserait scrupuleusement l'argent, mais qu'on n'aille pas, au nom d'on ne sait quels sentiments paternels, lui demander de se battre pour garder son fils !
en
He would be scrupulous about paying support; he just didn't want anybody making him fight for his son in the name of paternal sentiments!
eu
Jakina, inor ez zegoen prest halako arrazoibidearekin ados egoteko.
es
Por supuesto que nadie estuvo de acuerdo con semejante postura.
fr
?videmment, personne n'?tait pr?t ? accepter pareil raisonnement.
en
Needless to say, he found no sympathizers.
eu
Tomasen gurasoek gaitzetsi egin zuten, eta bai iragarri ere: "Zeure semeaz interesatzeari uko egiten badiozu, gu ere ez gara zutaz interesatuko".
es
Sus propios padres condenaron su actitud y dijeron que, si Tom?s se negaba a interesarse por su hijo, ellos har?an lo propio con el suyo.
fr
Ses propres parents le condamn?rent et d?clar?rent que si Tomas refusait de s'int?resser ? son fils, eux-m?mes, les parents de Tomas, cesseraient aussi de s'int?resser au leur.
en
His own parents condemned him roundly: if Tomas refused to take an interest in his son, then they, Tomas's parents, would no longer take an interest in theirs.
eu
Errainarekin, ordea, harreman on-onak zituzten, eta harropuzturik zeuden beren jokaera eredugarriaz eta justizia senaz.
es
Mantuvieron en cambio excelentes relaciones con la nuera, jact?ndose ante los amigos de su comportamiento ejemplar y de su sentido de la justicia.
fr
Ils continuaient donc d'entretenir avec leur bru des rapports d'une ostentatoire cordialit?, se vantant aupr?s de leur entourage de leur attitude exemplaire et de leur sens de la justice.
en
They made a great show of maintaining good relations with their daughter-in-law and trumpeted their exemplary stance and sense of justice.
eu
Honenbestez, denbora laburrean emazteaz, semeaz, amaz eta aitaz libratzea lortu zuen Tomasek.
es
De ese modo consigui? librarse en poco tiempo de su mujer, su hijo, su madre y su padre.
fr
Il r?ussit donc ? se d?barrasser en peu de temps d'une ?pouse, d'un fils, d'une m?re et d'un p?re.
en
Thus in practically no time he managed to rid himself of wife, son, mother, and father.
eu
Haiengandik geratu zitzaion bakarra emakumeenganako beldurra izan zen.
es
Lo ?nico que le qued? de todos ellos fue el miedo a las mujeres.
fr
Il ne lui en ?tait rest? que la peur des femmes.
en
The only thing they bequeathed to him was a fear of women.
eu
Desiratzen zituen, baina beldurra zien.
es
Las deseaba, pero les ten?a miedo.
fr
Il les d?sirait, mais elles l'effrayaient.
en
Tomas desired but feared them.
eu
Nolabaiteko konpromisoa sortu behar zuen beldurraren eta desioaren artean. "Adiskidantza erotikoa" deitzen zion.
es
Entre el miedo y el deseo no ten?a m?s remedio que buscar una especie de compromiso; lo denominaba "amistad er?tica".
fr
Entre la peur et le d?sir, il fallait trouver un compromis ; c'?tait ce qu'il appelait " l'amiti? ?rotique ".
en
Needing to create a compromise between fear and desire, he devised what he called "erotic friendship."
eu
Honela esaten zien maitaleei:
es
A sus amantes les dec?a:
fr
Il affirmait ? ses ma?tresses :
en
He would tell his mistresses:
eu
"Biren arteko harremanari dagokionez, zoriontasuna ekar diezaiekeen harreman mota bakarra ez-sentimentala da, eta harreman mota horretan batak ez ditu bestearen bizitza eta askatasuna bahitzen".
es
s?lo una relaci?n no sentimental, en la que uno no reivindique la vida y la libertad del otro, puede hacer felices a los dos.
fr
seule une relation exempte de sentimentalit?, o? aucun des partenaires ne s'arroge de droits sur la vie et la libert? de l'autre, peut apporter le bonheur ? tous les deux.
en
the only relationship that can make both partners happy is one in which sentimentality has no place and neither partner makes any claim on the life and freedom of the other.
eu
Tomasek ziur egon nahi zuen adiskidantza erotikoa ez zela inoiz ere amodioaren oldarkortasuna bilakatuko.
es
Quer?a tener la seguridad de que la amistad er?tica nunca llegar?a a convertirse en la agresividad del amor, y por eso manten?a largas pausas entre los encuentros con cada una de sus amantes.
fr
Pour avoir la certitude que l'amiti? ?rotique ne c?de jamais ? l'agressivit? de l'amour, il ne voyait chacune de ses ma?tresses permanentes qu'? de tr?s longs intervalles.
en
To ensure that erotic friendship never grew into the aggression of love, he would meet each of his long-term mistresses only at intervals.
eu
Hortaz, oso tarte luzeen ostean elkartzen zen maitale iraunkorretako bakoitzarekin.
es
Estaba convencido de que ?ste era un m?todo perfecto y lo propagaba entre sus amigos:
fr
Il tenait cette m?thode pour parfaite et en faisait l'?loge ? ses amis :
en
He considered this method flawless and propagated it among his friends:
eu
Metodo hau perfektutzat jotzen zuen eta lagunen artean hedatzen:
es
"Hay que mantener la regla del n?mero tres.
fr
" Il faut observer la r?gle de trois.
en
"The important thing is to abide by the rule of threes.
eu
-Beharrezkoa da hiru zenbakiko erregelari eustea: "Zilegi da emakume batekin oso bitarte laburrean elkartzea, baina inoiz ez hiru aldiz baino gehiagotan, edo, bestela, harekin urte luzeetako harremanak izatea, baina soilik baldin eta elkarraldi bakoitzaren ostean hiru aste gutxienez igarotzen badira".
es
Es posible ver a una mujer varias veces seguidas, pero en tal caso no m?s de tres veces. Tambi?n es posible mantener una relaci?n durante a?os, pero con la condici?n de que entre cada encuentro pasen al menos tres semanas".
fr
On peut voir la m?me femme ? des intervalles tr?s rapproch?s, mais alors jamais plus de trois fois. Ou bien on peut la fr?quenter pendant de longues ann?es, mais ? condition seulement de laisser passer au moins trois semaines entre chaque rendez-vous.
en
Either you see a woman three times in quick succession and then never again, or you maintain relations over the years but make sure that the rendezvous are at least three weeks apart."
eu
Sistema honek aukera ematen zion Tomasi maitale iraunkorrengandik ez banantzeko eta aldi berean maitale iragankor ugari edukitzeko.
es
Este sistema le daba a Tom?s la posibilidad de no separarse de sus amantes permanentes, teniendo al mismo tiempo una considerable cantidad de amantes pasajeras.
fr
" Ce syst?me offrait ? Tomas la possibilit? de ne pas rompre avec ses ma?tresses et d'en avoir ? profusion.
en
The rule of threes enabled Tomas to keep intact his liaisons with some women while continuing to engage in short-term affairs with many others.
eu
Inoiz ez zen ulertua izan.
es
No siempre encontraba comprensi?n.
fr
Il n'?tait pas toujours compris.
en
He was not always understood.
eu
Neska-lagun guztietatik Sabinak ulertzen zuen hobekien.
es
La que mejor le entend?a de todas sus amigas era Sabina.
fr
De toutes ses amies, c'?tait Sabina qui le comprenait le mieux.
en
The woman who understood him best was Sabina.
eu
Pintorea zen.
es
Era una pintora.
fr
Elle ?tait peintre.
en
She was a painter.
eu
Honela esaten zion: -Kitscharen guztiz alderantzizkoa zarelako maite zaitut.
es
Le dec?a: "Te quiero porque eres el polo opuesto al kitsch.
fr
Elle disait : " Je t'aime bien, parce que tu es tout le contraire du kitsch.
en
"The reason I like you," she would say to him, "is you're the complete opposite of kitsch.
eu
Kitscharen erreinuan munstro bat izango zinateke.
es
En el reino del kitsch ser?as un monstruo.
fr
Au royaume du kitsch, tu serais un monstre.
en
In the kingdom of kitsch you would be a monster."
eu
Ameriketako edo Errusiako film bateko ezein gidoitan ez zenuke existitzerik izango, adibide beldurgarri gisa ez bada.
es
No hay ninguna pel?cula rusa o americana en la que pudieras existir m?s que como ejemplo de maldad".
fr
Ce fut donc ? Sabina qu'il demanda de l'aider ? trouver du travail ? Prague pour Tereza.
en
It was Sabina he turned to when he needed to find a job for Tereza in Prague.
eu
Laguntza eskean jo zuen Tomasek harengana, Teresari Pragan lanpostu bat eskuratu behar izan zionean. Adiskidantza erotikoaren arau idatzi gabeek exijitzen zuten bezalaxe, Sabinak ahal beste egingo zuela agindu zion, eta benetan egin ere, zeren laster aurkitu baitzion lanpostu bat astekari grafiko baten argazki-laborategian.
es
A ella acudi? cuando necesit? encontrar un empleo en Praga para Teresa. Tal como lo exig?an las reglas t?citas de la amistad er?tica, Sabina le prometi? que har?a lo posible y, en efecto, pronto encontr? un puesto en el laboratorio fotogr?fico de un semanario.
fr
Comme l'exigeaient les r?gles non ?crites de l'amiti? ?rotique, elle lui promit de faire ce qu'elle pourrait et, effectivement, elle ne tarda pas ? d?couvrir une place dans le laboratoire de photo d'un hebdo.
en
Following the unwritten rules of erotic I3 friendship, Sabina promised to do everything in her power, and before long she had in fact located a place for Tereza in the darkroom of an illustrated weekly.
eu
Lanpostu horrek ez zuen aparteko prestakuntzarik behar, baina, hala ere, Teresa zerbitzari mailatik egunkarietako langileen gremiora goratu zuen.
es
El puesto no requer?a preparaci?n especial, sin embargo elev? a Teresa del status de camarera al del gremio de la prensa.
fr
Cet emploi n'exigeait pas de qualification particuli?re mais Tereza quittait la salle de brasserie pour entrer dans la corporation des personnels de presse.
en
Although her new job did not require any particular qualifications, it raised her status from waitress to member of the press.
eu
Sabinak berak lagundu zion Teresari erredakziora, eta une hartan Tomasek bere buruari esan zion inoiz ez zuela Sabina baino lagun hoberik izan.
es
Ella misma acompa?? a Teresa a la redacci?n, mientras Tom?s dec?a para sus adentros que jam?s hab?a tenido una amiga mejor que Sabina.
fr
Sabina vint elle-m?me la pr?senter ? la r?daction et Tomas se dit qu'il n'avait jamais eu de meilleure amie.
en
When Sabina herself introduced Tereza to everyone on the weekly, Tomas knew he had never had a better friend as a mistress than Sabina.
eu
es
fr
en
eu
6
es
6
fr
6
en
6
eu
Adiskidantza erotikoaren hitzarmen idatzi gabearen arabera, amodioa bere bizitzatik kanporatu behar zuen Tomasek.
es
El acuerdo t?cito sobre la amistad er?tica presupon?a que Tom?s dejaba el amor fuera de su vida.
fr
La convention non ?crite de l'amiti? ?rotique impliquait que l'amour f?t exclu de la vie de Tomas.
en
The unwritten contract of erotic friendship stipulated that Tomas should exclude all love from his life.
eu
Baldintza hau bete ezik, bere gainerako maitaleak bigarren mailan aurkituko ziren eta jarki egingo zitzaizkion.
es
En cuanto incumpliese esta condici?n, sus dem?s amantes se encontrar?an en una posici?n secundaria y se rebelar?an.
fr
E?t-il enfreint cette condition, ses autres ma?tresses se seraient aussit?t retrouv?es dans une position subalterne et se seraient r?volt?es.
en
The moment he violated that clause of the contract, his other mistresses would assume inferior status and become ripe for insurrection.
eu
Horregatik, alokatzeko apartamentu bat eskuratu zion Teresari, eta neskak hara eraman behar izan zuen bere maleta astuna.
es
Por eso busc? para Teresa un piso de alquiler al que ella tuvo que llevar su pesada maleta.
fr
Il procura donc ? Tereza une sous-location o? elle dut emporter sa lourde valise.
en
Accordingly, he rented a room for Tereza and her heavy suitcase.
eu
Tomasek Teresa artatu nahi zuen, defenditu, haren presentziaz gozatu, baina ez zuen bizimodua aldatzeko beharrik sentitzen.
es
Quer?a velar por ella, defenderla, disfrutar de su presencia, pero no sent?a necesidad de cambiar su estilo de vida.
fr
Il voulait veiller sur elle, la prot?ger, se r?jouir de sa pr?sence, mais il n'?prouvait nul besoin de changer sa fa?on de vivre.
en
He wanted to be able to watch over her, protect her, enjoy her presence, but felt no need to change his way of life.
eu
Horregatik, ez zuen nahi Teresak haren etxean lo egiten zuela jakin zedin.
es
Por eso no quer?a que se supiera que Teresa dorm?a en su casa.
fr
Aussi ne voulait-il pas qu'on p?t savoir qu'elle dormait chez lui.
en
He did not want word to get out that Tereza was sleeping at his place:
eu
Izan ere, elkarrekin lo egitea amodioaren corpus delicti delakoa zen.
es
Dormir juntos era, en realidad, el corpus delicti del amor.
fr
Le sommeil partag? ?tait le corps du d?lit de l'amour.
en
spending the night together was the corpus delicti of love.
eu
nahi zuenean alde egin zezakeen.
es
Nunca dorm?a con las dem?s amantes.
fr
Avec les autres femmes, il ne dormait jamais.
en
He never spent the night with the others.
eu
Okerragoa zen, ordea, apartamentura etortzen zitzaizkionean:
es
Cuando iba a verlas a sus casas, la cuesti?n era sencilla, pod?a irse cuando quer?a.
fr
Quand il allait les voir chez elles, c'?tait facile, il pouvait partir quand il voulait.
en
It was easy enough if he was at their place: he could leave whenever he pleased.
aurrekoa | 118 / 4 orrialdea | hurrengoa

Nodoa: liferay1.lgp.ehu.eus