Hizkuntzen arteko Corpusa (HAC)
Ez da erraza gizon on bat aurkitzea, Flannery O'Connor / Itziar Otegi (Alberdania/Elkar, 2009
)
eu
Goiz batean, ohetik jaiki ere gabe, hil egin zen alaba, Head jauna urtebeteko umearen ardura osoarekin utzita.
es
Cuando la esposa muri?, la hija se escap? de casa y regres? al cabo de cierto tiempo con Nelson.
fr
Un beau matin, elle ?tait morte dans son lit, laissant Mr.
en
Then one morning, without getting out of bed, she died and left Mr.
eu
Aitonak hutsegite bat egina zuen:
es
Luego, una ma?ana, sin levantarse de la cama, muri? y dej? al se?or Head s?lo para cuidar al ni?o, de un a?o.
fr
Head tout seul avec un enfant d'un an.
en
Head with sole care of the year-old child.
eu
Atlantan jaioa zela esan zion Nelsoni.
es
El anciano hab?a cometido el error de decirle a Nelson que hab?a nacido en Atlanta.
fr
Il avait commis l'erreur de dire ? Nelson qu'il ?tait n? ? Atlanta.
en
He had made the mistake of telling Nelson that he had been born in Atlanta.
eu
Halakorik esan izan ez bazion, Nelson ez zen hainbesteraino tematuko hura hirirako bigarren bidaia zuela esaten.
es
Si no se lo hubiera dicho, Nelson no habr?a insistido en que ?ste iba a ser su segundo viaje.
fr
S'il s'?tait abstenu de le lui dire, Nelson n'aurait peut-?tre pas r?p?t? avec tant d'insistance que ?a allait ?tre son deuxi?me voyage.
en
If he hadn't told him that, Nelson couldn't have insisted that this was going to be his second trip.
eu
-Ez zaizu batere gustatuko igual-jarraitu zuen Head jaunak-.
es
-Tal vez no te guste na-continu? el se?or Head-.
fr
-Possible que tu ne l'aimes pas du tout, continua Mr. Head.
en
"You may not like it a bit," Mr. Head continued.
eu
Negroz betea egongo da.
es
Estar? lleno de negros.
fr
?a va ?tre plein de n?gres.
en
"It'll be full of niggers."
eu
Mutikoak negroak tratatzeko gauza zelako aurpegia jarri zuen.
es
El muchacho hizo una mueca que indicaba su confianza en que pod?a v?rselas con un negro.
fr
Le visage de l'enfant sugg?ra qu'un n?gre ne lui faisait pas peur.
en
The boy made a face as if he could handle a nigger.
eu
-Baita zera ere-esan zuen Head jaunak-.
es
-Muy bien-dijo el se?or Head-.
fr
dit Mr. Head, mais tu n'as jamais vu de n?gres.
en
"All right," Mr. Head said.
eu
Negrorik ikusi ere ez duzu egin-eta.
es
Nunca has visto a un negro.
fr
 
en
"You ain't ever seen a nigger."
eu
-Gaur ez zara oso goiz jaiki-esan zuen Nelsonek.
es
-No s'ha levantao muy temprano-observ? Nelson.
fr
-Tu ne t'es pas lev? de bonne heure, dit Nelson.
en
"You wasn't up very early," Nelson said.
eu
-Ez duzu sekula negrorik ikusi-errepikatu zuen Head jaunak-.
es
-Nunca has visto a un negro-repiti? el se?or Head-.
fr
-Tu n'as jamais vu de n?gres, r?p?ta Mr. Head.
en
"You ain't ever seen a nigger," Mr. Head repeated.
eu
Ez da inguru honetan negrorik izan orain dela hamabi urte korrika ihesi bidali genuen harez geroztik, eta hura zu jaio aurretik izan zen.
es
No ha hab?o un negro en la zona desde que echamos a aqu?l hace doce a?os, y eso sucedi? antes de que t? nacieras.
fr
Il n'y a pas de n?gres dans la r?gion depuis qu'on en a chass? le seul qu'y avait-?a fait douze ans de ?a, et c'?tait avant que tu sois n?.
en
"There hasn't been a nigger in this county since we run that one out twelve years ago and that was before you were born."
eu
-Mutikoari begiratu zion, beltzen bat ikusia zela esaten ausartzera balihoa bezala.
es
-Mir? al muchacho como si lo estuviera desafiando a decir que alguna vez hab?a visto un negro.
fr
Il regardait l'enfant comme s'il le d?fiait de dire qu'il avait vu un n?gre.
en
He looked at the boy as if he were daring him to say he had ever seen a Negro.
eu
-Nola dakizu ez nuela negrorik ikusi lehen han bizi nintzenean? -galdetu zuen Nelsonek-.
es
-?C?mo sabe ust? que nunca vi a un negro cuando viv?a all?? -pregunt? Nelson-.
fr
-Comment sais-tu que j'ai jamais vu de n?gres quand j'habitais l?-bas ? demanda Nelson.
en
"How you know I never saw a nigger when I lived there before?" Nelson asked.
eu
Seguru aski pila bat ikusiko nituen.
es
Probablemente vi muchos.
fr
J'en ai s?rement vu des tas.
en
"I probably saw a lot of niggers."
eu
-Ikusi bazenituen, zer zirenik ere ez zenuen jakingo-erantzun zuen Head jaunak, bere onetik aterata-.
es
-Si viste uno, no sab?as lo qu'era-afirm? el se?or Head totalmente exasperado-.
fr
-M?me si tu en as vu, tu n' savais pas ce que c'?tait, dit Mr. Head au comble de l'exasp?ration.
en
"If you seen one you didn't know what he was," Mr. Head said, completely exasperated.
eu
Sei hilabeteko ume batek ez du negrorik bereizten gainerakotik.
es
Un ni?o de seis meses no distingue a un negro de cualquier otra persona.
fr
Un b?b? de six mois ne distingue pas un n?gre des autres gens.
en
"A six-month-old child don't know a nigger from anybody else."
eu
-Baietz negro bat zer den ezagutu, ikusten dudanean-esan zuen mutikoak, eta altxatu eta artean ere toles nabarmenak zituen kapela gris labainkorra zuzenduta, kanpora joan zen, komunera.
es
-Apuesto a que reconozco un negro na m?s verlo-dijo el chico, y se levant?, enderez? su arrugado sombrero gris y sali? hacia la letrina.
fr
-J' suis s?r que je reconna?trais un n?gre si j'en vois, dit l'enfant. Il se leva, rajusta son chapeau gris sillonn? de plis, et sortit pour aller aux toilettes.
en
"I reckon I'll know a nigger if I see one," the boy said and got up and straightened his slick sharply creased gray hat and went outside to the privy.
eu
Trena iristeko ordua baino zerbait lehenago heldu ziren trenbide lotunera, eta zutik egon ziren zain, lehen errail multzotik bi oinera.
es
Llegaron al empalme un rato antes de la hora en que deb?a pasar el tren y se detuvieron a un metro de los ra?les.
fr
Ils arriv?rent ? la gare un peu avant l'heure et se tinrent ? un m?tre de la premi?re voie.
en
They reached the junction some time before the train was due to arrive and stood about two feet from the first set of tracks.
eu
Head jaunak paperezko poltsa bat zeraman aldean, barruan galleta batzuk eta sardina-lata bat zituena, bazkaritarako.
es
El se?or Head llevaba galletas y una lata de sardinas para el almuerzo en una bolsa de papel.
fr
Mr. Head avait ? la main un sac en papier avec des biscuits et une bo?te de sardines pour leur d?jeuner.
en
Mr. Head carried a paper sack with some biscuits and a can of sardines in it for their lunch.
eu
Itxura zakarreko eguzki laranja bat hasia zen ekialdeko mendi lerroaren gibeletik azaltzen, eta atzeko zerua gorri hits bihurtzen; mendien aurretik, ordea, zerua ilunantza zegoen artean ere, eta aitona-bilobek aurrez aurre zeukaten ilargi gris gardena, apenas hatz-marka bat baino nabarmenagoa, eta batere argirik gabea.
es
Un sol anaranjado de aspecto tosco se alzaba tras las monta?as que hab?a al este y te??a el cielo de un rojo apagado a sus espaldas, pero frente a ellos a?n estaba gris y ten?an delante una luna transparente, apenas m?s fuerte que una huella digital y ya completamente sin luz.
fr
Un soleil sans beaut?, teint? d'orange, s'?levait de derri?re la cha?ne de montagnes. Il colorait le ciel ? l'orient d'un rouge mat, mais devant eux le ciel ?tait demeur? gris, et une lune transparente et gris?tre leur faisait face, plate et totalement ?teinte.
en
A coarse-looking orange-colored sun coming up behind the east range of mountains was making the sky a dull red behind them, but in front of them it was still gray and they faced a gray transparent moon, hardly stronger than a thumbprint and completely without light.
eu
Eztainuzko kontrol-kaxa txiki batek eta erregai-tanke beltz batek bakarrik seinalatzen zuten leku hura trenbide lotune gisa;
es
Una peque?a caja de hojalata para los cambios de agujas y un bid?n negro de petr?leo era todo cuanto indicaba que se trataba de un empalme;
fr
Seuls une bo?te d'aiguillage m?tallique et un r?servoir de mazout indiquaient que ce f?t l? un embranchement.
en
A small tin switch box and a black fuel tank were all there was to mark the place as a junction;
eu
bi errail pare zeuden, eta ez zuten bat egiten argiune haren bi aldeetako bihurguneetan ezkutatzen ziren arte.
es
los rieles eran dobles y no converg?an nuevamente hasta que se escond?an detr?s de las curvas a cada lado del claro.
fr
La voie ?tait double et ne redevenait unique qu'apr?s la courbe, ? chaque extr?mit? de la clairi?re.
en
the tracks were double and did not converge again until they were hidden behind the bends at either end of the clearing.
eu
Bazirudien pasatzen ziren trenak zuhaitzezko tunel batetik agertu eta, istant batez zeru irekiaren hotz kolpea jaso ostean, izu-ikara gorrian berriz ere basoan sartu eta desagertu egiten zirela.
es
Los trenes que pasaban daban la impresi?n de emerger de un t?nel de ?rboles, y, golpeados al instante por el fr?o cielo, desaparec?an aterrorizados en el bosque.
fr
Les trains qui passaient semblaient surgir d'un tunnel d'arbres ; frapp?s un instant par le ciel glac?, ils s'enfon?aient ? nouveau dans les bois, terrifi?s.
en
Trains passing appeared to emerge from a tunnel of trees and, hit for a second by the cold sky, vanish terrified into the woods again. Mr.
eu
Head jaunak tratu bereziak egin behar izan zituen txartel-saltzailearekin trena han geratu zedin, eta bere baitan beldur zen ez zela geldituko; hala gertatzen bazen, Nelsonek esango zukeen "ez dut inoiz sinetsi trena propio zuretzat geldituko zenik".
es
El se?or Head hab?a tenido que efectuar arreglos especiales con el vendedor de billetes para que el tren parase. En su fuero interno ten?a miedo de que no lo hiciera, en cuyo caso sab?a que Nelson dir?a: "Nunca pens? que un tren iba a parar por ust?".
fr
Mr. Head avait d? s'entendre personnellement avec l'employ? du guichet pour que le train s'arr?te ; au fond de lui-m?me il craignait qu'il ne poursuive sa course, auquel cas il ?tait s?r que Nelson dirait :
en
Head had had to make special arrangements with the ticket agent to have this train stop and he was secretly afraid it would not, in which case he knew Nelson would say, "I never thought no train was going to stop for you."
eu
Goizeko ilargi ezdeusaren pean, errailak zuri eta hauskor ageri ziren.
es
Bajo la in?til luna matutina, los rieles parec?an blancos y fr?giles.
fr
" ?clair?s par une lune maintenant inutile, les rails semblaient fragiles et bl?mes.
en
Under the useless morning moon the tracks looked white and fragile.
eu
Agurea eta Nelson, biak ala biak, aurrerantz begira zeuden, agerkunde baten zain bezala.
es
El anciano y el ni?o miraban al frente como si esperaran una aparici?n.
fr
L'homme et l'enfant regardaient fixement devant eux, comme s'ils guettaient tous les deux quelque apparition.
en
Both the old man and the child stared ahead as if they were awaiting an apparition.
eu
Bat-batean, Head jaunak atzera egitera deliberatzeko betarik izan baino lehen, bee abisu-emaile sakon bat entzun eta trena agertu zen, astiro-astiro eta ia hotsik atera gabe irristatuz, errailean berrehun yarda beherago zuhaitzezko bihurgunean, aurrealdean argi bat distiraka zuela.
es
Entonces, s?bitamente, antes de que el se?or Head se decidiera a regresar, se oy? un profundo silbido de aviso y el tren apareci? desliz?ndose muy despacio, casi en silencio, por la curva de ?rboles a unos doscientos metros, con una luz delantera amarilla y brillante.
fr
Brusquement, avant que Mr. Head ait pu prendre la d?cision de rebrousser chemin, il y eut un long b?lement et le train parut dans un lent glissement presque silencieux au long de la courbe, ? deux cents m?tres de l? ; seul son fanal jaune brillait. Mr.
en
Then suddenly, before Mr. Head could make up his mind to turn back, there was a deep warning bleat and the train appeared, gliding very slowly, almost silently around the bend of trees about two hundred yards down the track, with one yellow front light shining.
eu
Artean ere Head jauna ez zegoen oso ziur trena geldituko zenik, eta iruditu zitzaion are inozoago sentituko zela haien paretik astiro-astiro igaro eta aurrera egiten bazuen.
es
El se?or Head todav?a no estaba seguro de que fuese a parar y temi? quedar como un imb?cil a?n mayor si llegaba a pasar lentamente.
fr
Head n'?tait pas encore tr?s s?r qu'il s'arr?terait, et il avait le sentiment qu'il aurait l'air encore plus stupide si ce train passait lentement devant eux.
en
Mr. Head was still not certain it would stop and he felt it would make an even bigger idiot of him if it went by slowly.
eu
Bata zein bestea, ordea, prestatuta zeuden trenari ez ikusi egiteko, gelditu gabe igarotzen bazen.
es
?l y Nelson, sin embargo, estaban preparados para prescindir del tren si no se deten?a.
fr
Mais Nelson et lui ?taient d?cid?s ? lui tourner le dos avec d?dain, s'il leur filait sous le nez.
en
Both he and Nelson, however, were prepared to ignore the train if it passed them.
eu
Motorrak eraso egin zion, eta metal beroaren usainaz bete zitzaizkien sudurrak, eta orduan bigarren bagoia gelditu egin zen, haien pare-parean.
es
Al pasar la locomotora les llen? la nariz con el olor del metal caliente, y luego el segundo vag?n se detuvo exactamente donde estaban parados.
fr
La locomotive, en les fr?lant, leur emplit les narines d'une odeur de m?tal surchauff? ; puis le deuxi?me wagon s'arr?ta exactement o? ils se trouvaient.
en
The engine charged by, filling their noses with the smell of hot metal and then the second coach came to a stop exactly where they were standing.
eu
Bulldog puztu eta zahar baten aurpegia zuen gidari bat zegoen trenaren eskaileran, haien esperoan bezala, baina ez zirudien batere axola zitzaionik trenera igotzen ziren ala ez.
es
Un revisor con la cara de un viejo bulldog hinchado estaba en la escalerilla como si los esperase, aunque parec?a no importarle nada si sub?an o no.
fr
Un contr?leur avec une t?te de vieux bouledogue boursoufl? se tenait sur le marche-pied ; il devait les attendre bien qu'il sembl?t se moquer ?perdument qu'ils montent ou non.
en
A conductor with the face of an ancient bloated bulldog was on the step as if he expected them, though he did not look as if it mattered one way or the other to him if they got on or not.
eu
-Eskuinera-esan zuen.
es
-A la derecha-dijo.
fr
" ? droite ", jeta-t-il.
en
"To the right," he said.
eu
Segundo laurden bat baino ez zuten eman sartzen, eta berriz ere ziztuan abiatu zen trena, haiek bagoi isilera sartzearekin batera.
es
Tardaron s?lo una fracci?n de segundo en subir y el tren ya estaba de nuevo en marcha cuando entraron en el coche silencioso.
fr
Il ne leur fallut qu'une fraction de seconde pour grimper les marches, et le train reprenait d?j? de la vitesse lorsqu'ils p?n?tr?rent dans le wagon silencieux.
en
Their entry took only a fraction of a second and the train was already speeding on as they entered the quiet car.
eu
Bidaiari gehienak lotan zeuden artean, batzuk burua eserlekuaren beso gainera erorita, beste batzuk bi eserleku hartuz luzatuta, eta besteak edozein eratan etzanda, oinak korridorean zituztela.
es
Casi todos los viajeros dorm?an, algunos con la cabeza sobre los brazos de los asientos, algunos estirados sobre dos asientos y otros arrellanados con los pies en el pasillo.
fr
des t?tes dodelinantes pendaient au long des accoudoirs ; certains avaient pos? les jambes sur le fauteuil d'en face, d'autres ?taient vautr?s, les pieds en travers du couloir.
en
Most of the travelers were still sleeping, some with their heads hanging off the chair arms, some stretched across two seats, and some sprawled out with their feet in the aisle.
eu
Head jaunak bi eserleku huts ikusi zituen, eta haien aldera bultzatu zuen Nelson.
es
El se?or Head vio dos asientos desocupados y empuj? a Nelson en esa direcci?n.
fr
Mr. Head vit deux places inoccup?es et y poussa Nelson.
en
Mr. Head saw two unoccupied seats and pushed Nelson toward them.
eu
-Sartu horra leiho ondora-esan zion bere ohiko ahotsaz, ozenegia goizeko ordu hartarako-.
es
-Ponte ah? junto la ventana-dijo con su voz normal, que era muy alta a esta hora de la ma?ana-.
fr
" Mets-toi l? pr?s de la vitre, dit-il de sa voix habituelle, qui, ? cette heure matinale, devenait tonitruante.
en
"Get in there by the winder," he said in his normal voice which was very loud at this hour of the morning.
eu
Inori ez zaio inporta hor esertzen bazara, hor ez baitago inor eserita.
es
A nadie l'importar? que te sientes ah? porque no est? ocupao.
fr
?a ne g?nera personne si tu t' mets l?, puisqu'il y a personne qu'occupe la place.
en
"Nobody cares if you sit there because it's nobody in it.
eu
Eseri hortxe bertan.
es
Si?ntate ah?.
fr
Assieds-toi l? !
en
Sit right there."
eu
-Entzun zaitut-murmurikatu zuen mutikoak-.
es
-Ya l'he o?do-murmur? el muchacho-.
fr
C'est pas la peine de crier comme ?a.
en
"I heard you," the boy muttered.
eu
Ez dago oihu egin beharrik-eta eseri eta leiho aldera jiratu zen.
es
No hace falta que grite.-Se sent? y volvi? la cabeza hacia el cristal.
fr
" Il s'assit, et tourna la t?te vers la vitre.
en
"It's no use in you yelling," and he sat down and turned his head to the glass.
eu
Han mamu batena zirudien aurpegi zurbil bat ikusi zuen berari begira, mamu batena zirudien kapela baten hegalpetik.
es
Vio una cara p?lida, como la de un fantasma, que lo miraba ce?uda debajo del ala de un sombrero p?lido y fantasmal.
fr
Il y aper?ut, sous le rebord d'un chapeau fantomatique un visage d'une p?leur irr?elle qui le regardait d'un air rev?che.
en
There he saw a pale ghost-like face scowling at him beneath the brim of a pale ghost-like hat.
eu
Aitonak, begiratu azkar bat eginez hark ere, bestelako mamu bat ikusi zuen, zurbila baina irribarretsua, kapela beltz baten pean.
es
Su abuelo, echando una r?pida mirada, vio un fantasma distinto, p?lido pero sonriente, bajo un sombrero negro.
fr
Son grand-p?re, en jetant lui aussi un coup d'?il sur la vitre, vit appara?tre un autre fant?me aussi p?le, mais son visage, sous le chapeau noir, arborait un large sourire.
en
His grandfather, looking quickly too, saw a different ghost, pale but grinning, under a black hat.
eu
Head jauna eseri eta eroso jarri zen, eta txartela atera eta bertan inprimatutako guztiak ozen irakurtzeari ekin zion.
es
El se?or Head se sent?, se puso c?modo, sac? su billete y empez? a leer en voz alta todo lo que all? estaba impreso.
fr
Mr. Head s'assit et s'installa confortablement ;
en
Mr. Head sat down and settled himself and took out his ticket and started reading aloud everything that was printed on it.
eu
Jendea inarrosten hasi zen.
es
La gente comenz? a moverse.
fr
il sortit son billet et entreprit de lire ? voix haute tout ce qui y ?tait ?crit.
en
People began to stir.
eu
Batzuk esnatu eta begira geratu zitzaizkion.
es
Algunos se despertaron y lo miraron.
fr
Des voyageurs se mirent ? s'agiter, plusieurs s'?veill?rent et le regard?rent d'un air ahuri.
en
Several woke up and stared at him.
eu
"Kendu kapela", esan zion Nelsoni, eta berak ere kapela kendu eta belaun gainean utzi zuen.
es
-Qu?tate el sombrero-dijo a Nelson. Se quit? el suyo y lo dej? sobre sus rodillas.
fr
" Enl?ve ton chapeau ", dit-il ? Nelson.
en
"Take off your hat," he said to Nelson and took off his own and put it on his knee.
eu
Ile zuri urria zeukan, urteen joanarekin tabako-kolorea hartua, eta buruaren atzealdean liso zeukan.
es
Ten?a un poco de pelo blanco que se hab?a vuelto de color tabaco con el correr de los a?os y que estaba aplastado sobre la nuca.
fr
Lui-m?me retira le sien et le posa sur son genou. Il avait de maigres cheveux gris sur le derri?re de la t?te, qui, avec les ann?es, avaient pris une couleur tabac.
en
He had a small amount of white hair that had turned tobacco-colored over the years and this lay flat across the back of his head.
eu
Aurrealdea, berriz, soilduta eta zimurtuta zeukan.
es
La parte anterior de la cabeza era calva y arrugada.
fr
Le devant ?tait chauve, et la peau toute pliss?e.
en
The front of his head was bald and creased.
eu
Nelsonek kapela kendu eta belaun baten gainean jarri zuen, eta txartel-zulatzailearen zain geratu ziren, txartelak eskatzera noiz etorriko.
es
Nelson se quit? el sombrero y se lo puso en las rodillas. Esperaron a que el revisor fuera a pedirles los billetes.
fr
Nelson enleva son chapeau, le posa sur ses genoux, et ils attendirent que le contr?leur v?nt demander leur billet.
en
Nelson took off his hat and put it on his knee and they waited for the conductor to come ask for their tickets.
eu
Korridorearen beste aldean zeukaten gizona bi eserlekuak hartuz luzatuta zegoen, oinak leihoan bermatuta eta burua korridorera aterata.
es
El hombre sentado al otro lado del pasillo se hab?a estirado sobre dos asientos, con los pies apoyados sobre la ventana y la cabeza en el pasillo.
fr
De l'autre c?t? du couloir central, un homme ?tait ?tal? sur deux places, les pieds contre la vitre, la t?te d?bordant dans le couloir.
en
The man across the aisle from them was spread out over two seats, his feet propped on the window and his head jutting into the aisle.
