Hizkuntzen arteko Corpusa (HAC)

Bikote guztiek, bakarka, garrazkeriaz hitz egiten zuten besteez, baita, batzuetan, beren buruaz ere;

Cada pareja, al quedarse sola, hablaba amargamente de las dem?s, y a veces de s? misma;

Chaque couple, rest? seul, parlait am?rement des autres, et parfois d'eux-m?mes ;

Each couple, when alone, would speak harshly of the others and sometimes of themselves;

nostalgiaz oroitzen ziren gaztaroaz;

evocaba con nostalgia su juventud pasada;

ils ?voquaient avec nostalgie leur jeunesse pass?e ;

they would harp on their lost youth;

suharrak izan zirela gogoratzen zuten, maleziagabeak, egiazko proiektuz, irudi handiosez eta irrikaz beteta egon zirela;

se acordaba de haber sido entusiasta, espont?nea, rica en proyectos verdaderos, im?genes suntuosas, deseos.

ils se souvenaient d'avoir ?t? enthousiastes, spontan?s, riches de projets vrais, d'images somptueuses, de d?sirs.

they would recall having once been enthusiastic, spontaneous, brim-full of real plans, of images of wealth, of desires.

adiskidetasun berriak amesten zituzten, baina ia ezinezkoa zitzaien irudikatzea nolakoak izan zitezkeen.

So?aba con amistades nuevas, pero apenas si lograba imagin?rselas.

Ils r?vaient d'amiti?s nouvelles ; mais ils ne parvenaient qu'? peine ? les imaginer.

They would dream of new friendships; but they could barely manage to picture them.

Taldea, astiro, baina tinko eta nabarmen, sakabanatu egin zen.

Lentamente, pero con una evidencia inexorable, se deshizo el grupo.

Lentement, mais avec une ?vidence inexorable, le groupe se disloqua.

Slowly but with inexorable obviousness, the group fell apart.

Aste gutxian, bat-batean eta, batzuetan, modu bortitz batean, batzuei begien bistakoa iruditu zitzaien handik aurrera ezinezkoa izango zela ordurarteko bizimodu hura.

De un modo a veces brutalmente repentino, en unas semanas apenas, para algunos result? evidente que ya nunca m?s ser?a posible la vida de anta?o.

Avec une soudainet? parfois brutale, en quelques semaines ? peine, il devenait ?vident pour certains que plus jamais la vie d'antan ne serait possible.

With sometimes brutal suddenness, in the space of barely a few weeks, it became obvious to some of them that the life of old would never again be on.

Akidura handiegia zen. Gogorregia inguruko mundua.

La lasitud era demasiado fuerte. El mundo circundante, demasiado exigente.

La lassitude ?tait trop forte, le monde alentour trop exigeant.

Their weariness was too great. The outside world too demanding.

Urik gabeko geletan bizi izan zirenak, ogi puska bat jan zutenak, nahierara bizi zirela uste izan zutenak, inoiz apurtu ez zitzaien sokari tira eta tira ibili zirenak, denak ere, halako egun batean, arrastoan sartu ziren:

Los que hab?an vivido en habitaciones sin agua, hab?an almorzado con un cuarto de barrita de pan, hab?an cre?do vivir como se les antojaba, hab?an tirado de la cuerda sin que nunca se rompiera, un buen d?a echaban ra?ces;

Ceux qui avaient v?cu dans des chambres sans eau, qui avaient d?jeun? d'un quart de baguette, qui avaient cru vivre comme bon leur semblait, ceux qui avaient tir? la corde sans que jamais elle casse, un beau jour prenaient racine ;

People who had lived in rooms with no running water, who had dined on a quarter of a stick-loaf, who had believed they were living as they pleased, who had burnt the candle at both ends without running out of wick, such people, one fine day, settled down.

modu ia naturalean, ia objektiboan nagusitu zitzaien lan egonkorra, lanpostu ?nkoa, primak eta aparteko ordainsariak izateko tentazioa.

casi naturalmente, casi objetivamente, se impon?a la tentaci?n de un trabajo estable, de una plaza s?lida, de primas, de mensualidades dobles.

presque naturellement, presque objectivement, la tentation s'imposait d'un travail stable, d'un poste solide, de primes, de mois doubles.

They were swayed, almost naturally, almost objectively, by the temptation of a steady job, a staff appointment, bonus payments, and an extra salary cheque at Christmas.

Batak bestearen atzetik, lagun gehientsuenek amore eman zuten.

Uno tras otro, sucumbieron casi todos los amigos.

L'un apr?s l'autre, presque tous les amis succomb?rent.

One after another almost all their friends gave in.

Loturarik gabeko aroaren ondotik segurtasunaren aroa iritsi zen.

Al tiempo de la vida sin amarras suced?an los tiempos de la seguridad.

Au temps de la vie sans amarres succ?daient les temps de la s?curit?.

The age of rootless living gave way to the age of security.

Ezin dugu, esaten zuten, bizitza osoan horrela jarraitu.

No podemos seguir as? toda la vida, dec?an.

Nous ne pouvons pas, disaient-ils, continuer toute notre vie comme ?a.

We simply cannot, they would say, go on like this all our lives.

Eta hRrreOD hura imintzio lauso bat zen, dena biltzen zuena:

Y ese as? era al tiempo un gesto vago:

Et ce comme ?a ?tait un geste vague, tout ? la fois :

And they said like this with a vague wave of the hand towards:

bizimodu eragabe eta parrandazalea, ia lorik gabeko gauak, patatak, jaka maiztuak, lan gaiztoak, metroa.

la vida de juerga continua, las noches demasiado cortas, las patatas, las chaquetas ra?das, las obligaciones, los metros.

la vie de patachon, les nuits trop br?ves, les patates, les vestes ?lim?es, les corv?es, les m?tros.

larking about, too little sleep, eating potatoes, worn-out jackets, hard work on low pay, public transport.

Pixkanaka-pixkanaka, eta ia oharkabean, J?r?me eta Sylvie nahiko bakarrik gelditu ziren.

Poco a poco, sin darse realmente cuenta, J?r?me y Sylvie se encontraron casi solos.

Petit ? petit, sans y prendre vraiment garde, J?r?me et Sylvie se retrouv?rent presque seuls.

Bit by bit and without really noticing it happen, J?r?me and Sylvie ended up almost alone.

Uste zuteneta adiskidetasuna ezinezkoa zela ez bazen besoz beso zihardutenen artean, ez bazen bizimodu berdina zeramatenen artean.

La amistad s?lo era posible, cre?an, cuando se ayudaban de veras, cuando llevaban la misma vida.

L'amiti? n'?tait possible, leur semblait-il, que quand ils se tenaient les coudes, quand ils menaient la m?me vie.

Friendship was possible, it seemed to them, only when they were in the same boat, leading the same lives.

Eta halako bikote batek ezustean lortzen bazuen beste bikote bati kasik dirutza iruditzen zitzaion kopuru bat edo kopuru hori laster batean eskuratzeko promesa, eta beste bikoteak, aitzitik, bere askatasunari atxikitzea lehenesten bazuen, orduan, buruz buru borrokan ziruditen bi mundutan bizi ziren.

Pero que una pareja adquiriera de pronto lo que para la otra era casi la fortuna, o la promesa de una fortuna futura, y la otra, por su parte, prefiriera conservar su libertad, eran dos mundos que parec?an enfrentarse.

Mais qu'un couple soudain acqui?re ce qui pour l'autre ?tait presque la fortune, ou la promesse d'une fortune ? venir, et que l'autre, en retour, privil?gie sa libert? conserv?e, c'?taient deux mondes qui semblaient s'affronter.

But when one couple suddenly acquires what looks to the other couple like a fortune, or the firm prospect of a fortune, whilst the other, for its part, prizes the freedom it has clung to-there was what felt like a clash of two worlds.

Kontu haiek ez ziren jada katramila pasakorrak, baizik eta arrakala, urradura sakonak, berez sendatuko ez ziren zauriak.

Ya no eran ri?as pasajeras, sino quiebras, grietas profundas, heridas que no se cerraban por s? solas.

Ce n'?taient plus des brouilles passag?res, mais des failles, des scissures profondes, des blessures qui ne se refermeraient pas d'elles-m?mes.

It was no longer a matter of passing squabbles, but of real splits, deep chasms, of wounds that would not close up all by themselves.

Elkartzen zirenean, hilabete gutxi lehenago ezinezkoa zatekeen mes?dantza bat gailentzen zen;

Una desconfianza, que, meses atr?s, hubiera sido imposible, se instalaba en sus relaciones.

Une m?fiance qui, quelques mois auparavant, aurait ?t? impossible, s'instaurait dans leurs rencontres.

Mistrust of a sort that would have been impossible a few months earlier had entered their relationships.

gogo txarrez hitz egiten zioten elkarri;

Se hablaban forzados;

Ils se parlaient du bout des l?vres ;

They would be stand-offish in conversation;

desa?oka ari zirela ematen zuen une oro.

parec?an desafiarse a cada momento.

ils semblaient ? tout instant se lancer des d?fis.

they seemed to be for ever challenging each other.

J?r?me eta Sylvie zorrotzak izan ziren, bidegabeak.

J?r?me y Sylvie fueron severos, fueron injustos.

J?r?me et Sylvie furent s?v?res, furent injustes.

J?r?me and Sylvie were harsh, were unfair about their friends.

Traizioaz mintzatu ziren, uko egiteaz.

Hablaron de traici?n, de abdicaci?n.

Ils parl?rent de trahison, d'abdication.

They spoke of treason and abdication.

Atsegin hartu zuten ikusita nolako triskantza ustekabekoak-haien hitzetanekarri zizkien diruak goitik behera haren mendean jarri zirenei, ustez-eta beraiek oraingoz libratzen zirela.

Presenciaron, complacidos, los estragos fulminantes que el dinero, dec?an, causaba en los que se lo hab?an sacrificado todo y que ellos cre?an evitar a?n.

Ils se plurent ? assister aux ravages foudroyants que l'argent, disaient-ils, creusait chez ceux qui lui avaient tout sacrifi?, et auxquels, pensaient-ils, ils ?chappaient encore.

They took pleasure in observing at first hand the devastating damage which money, they claimed, would wreak upon those who had sacrificed everything on its altar, and from which damage they were, they thought, still exempt.

Ikusi zuten nola kokatu ziren lagun zaharrak, nekerik gabe ia, ondotxoegi ia, hierarkia estu batean eta nola egin zuten bat, erreparorik gabe, bere magalera bildu zituen mundu harekin.

Vieron c?mo sus antiguos amigos se instalaban, casi sin notarlo, casi demasiado bien, en una jerarqu?a r?gida, y se adher?an, sin vacilar, al mundo en el que entraban.

Ils virent leurs anciens amis s'installer, presque sans peine, presque trop bien, dans une hi?rarchie rigide, et adh?rer, sans recul, au monde dans lequel ils entraient.

They watched their old friends settle almost easily, almost too comfortably, into rigid hierarchies and unreservedly adopt the values of the world they were entering.

Ikusi zuten nola belaunikatu ziren, nola ibili ziren limurka, nor bere boterearen, nor bere eraginaren, nor bere erantzukizunaren jokoan sarturik.

Los vieron rebajarse, insinuarse, tomarse en serio su poder, su influencia, su responsabilidad.

Ils les virent s'aplatir, s'insinuer, se prendre au jeu de leur pouvoir, de leur influence, de leur responsabilit?.

They watched them scrape and wheedle and come to believe in their power, their influence, their responsibilities.

Lagun haien bitartez, beren munduaren ifrentzu xuxena aurkitu uste izan zuten:

A trav?s de ellos cre?an descubrir el reverso exacto de su propio mundo:

A travers eux ils croyaient d?couvrir l'exact envers de leur propre monde :

Through them they believed they could see the exact opposite of their own world:

dirua, lana, publizitatea eta eskumenak oso-osorik justi?katzen zituen mundua, eskarmentua balioesten zuena, ezetza ematen ziena; lan-arduradunen mundu serioa, boterearen mundua:

el que justificaba, globalmente, el dinero, el trabajo, la publicidad, las competencias, un mundo que valoraba la experiencia, un mundo que los negaba, el mundo serio de los ejecutivos, el mundo del poder:

celui qui justifiait, en bloc, l'argent, le travail, la publicit?, les comp?tences, un monde qui valorisait l'exp?rience, un monde qui les niait, le monde s?rieux des cadres, le monde de la puissance :

the one which gave justification, all together, to money, work, advertising, skills, a world which gave value to experience, a world which gave them no place, the solemn world of executives, the world of power.

ez zitzaien askorik falta pentsatzeko beren lagun zaharrei ziria sartzen ari zitzaizkiela.

no estaban lejos de pensar que a sus antiguos amigos los estaban timando.

ils n'?taient pas loin de penser que leurs anciens amis ?taient en train de se faire avoir.

They came close to believing that their friends were being taken for a ride.

Ez zuten dirua erdeinatzen.

Ellos no despreciaban el dinero.

Ils ne m?prisaient pas l'argent.

They did not despise money.

Aitzitik, gehiegi gustatzen zitzaien, beharbada:

Quiz?, por el contrario, les gustaba demasiado:

Peut-?tre, au contraire, l'aimaient-ils trop :

Perhaps it was the opposite: that they loved it too much.

bermea eta segurtasuna nahiko zuketen, etorkizunerako bidea zabalik ikusi.

les hubiera gustado la solidez, la certeza, la v?a l?mpida hacia el futuro.

ils auraient aim? la solidit?, la certitude, la voie limpide vers le futur.

They would have liked substance, certainty, a calm, clear way to the future.

Iraupenaren seinaleei erne bizi ziren:

Estaban atentos a todos los signos de la permanencia:

Ils ?taient attentifs ? tous les signes de la permanence :

They were alert to all signs of permanence:

aberats izan nahi zuten.

quer?an ser ricos.

ils voulaient ?tre riches.

they wanted to be rich.

Eta aberasteari uko egiten bazioten, honatx arrazoia:

Y si se negaban a?n a enriquecerse, era porque ya no ten?an necesidad de salario:

Et s'ils se refusaient encore ? s'enrichir, c'est qu'ils n'avaient pas besoin de salaire :

And if they still refused to make themselves rich, it was because they did not need a salary.

ez zituzten soldatak behar, beren irudimenak eta beren kulturak dirua milioitan amestea beste aukerarik ez zieten uzten.

su imaginaci?n, su cultura s?lo los autorizaba a pensar en millones.

leur imagination, leur culture ne les autorisaient qu'? penser en millions.

Their imagination, their culture allowed them to think only in millions.

Askotan gauez ateratzen ziren pasieran, haizea arnastuz ibiltzen ziren, erakusleihoei begira-begira.

Paseaban a menudo de noche, aspiraban el viento, se pegaban a los escaparates.

Ils se promenaient souvent le soir, humaient le vent, l?chaient les vitrines.

They often went out in the evening, sniffing the air, ogling the window displays.

Gelditu gabe zeharkatzen zuten Hamahirugarren arrondisamendu hurbila, inguru hartan Gobelins etorbidea baino ez baitzuten ezagutzen ia, lau zinemaareto zeuzkalako, eta Cuvier kale hitsa saihesten zuten, handik Austerlitzeko geltokiaren inguru are hitsagoetara baizik ez zegoelako joaterik. Ia hutsik egin gabe, Monge kalea hartu, eta Les ?coles kalean barna joaten ziren, Saint-Michelera, Saint-Germainera heltzeko, eta, handik, egunaren edo urtaroaren arabera, Palais-Royalera abiatzen ziren, Op?rara, edo Montparnasseko geltokira, Vavinera, Assas kalera, Saint-Sulpicera, Luxembourgera.

Dejaban tras ellos el distrito 13, muy pr?ximo, del que casi no conoc?an m?s que la avenida de Les Gobelins, debido a sus cuatro cines, evitaban la t?trica calle Cuvier, que s?lo los hubiera llevado a las inmediaciones m?s t?tricas a?n de la estaci?n de Austerlitz, y tiraban casi invariablemente por la calle Monge, luego la calle de Les ?coles, para ir a parar a Saint-Michel, Saint-Germain, y de all?, seg?n los d?as o las estaciones, al Palais-Royal, la Op?ra, o la estaci?n Montparnasse, Vavin, la calle de Assas, Saint-Sulpice, el Luxembourg.

Ils laissaient derri?re eux le Treizi?me tout proche, dont ils ne connaissaient gu?re que l'avenue des Gobelins, ? cause de ses quatre cin?mas, ?vitaient la sinistre rue Cuvier, qui ne les e?t conduits qu'aux abords plus sinistres encore de la gare d'Austerlitz, et empruntaient, presque invariablement, la rue Monge, puis la rue des Ecoles, gagnaient Saint-Michel, Saint-Germain, et, de l?, selon les jours ou les saisons, le Palais-Royal, l'Op?ra, ou la gare Montparnasse, Vavin, la rue d'Assas, Saint-Sulpice, le Luxembourg. Ils marchaient lentement.

They would push on past the thirteenth arrondissement, close to home, and of which they knew only Avenue des Gobelins because of its four cinemas, they would skirt around the sinister Rue Cuvier which would have led them only to the even more sinister environs of Gare d' Austerlitz, and, almost naturally, would follow Rue Monge, then Rue des Ecoles, on to Saint-Michel, Saint-Germain, and thence, according to their whim or the time of year, to Palais-Royal, Op?ra, Montparnasse, Vavin, Rue d'Assas, Saint-Sulpice, the Luxembourg gardens.

Astiro ibiltzen ziren, antigoaleko altzarien denda guztien aurrean geldituz, aurpegiak erakusleiho ilunen kontra, eta, burdinsarearen artetik, larruzko sofa baten dirdai gorrixkak bereizten zituzten, portzelanazko plater edo erretilu baten apaingarri hostotsua, beira landuzko edalontzi baten distira, edo kobrezko argimutil batena, edo aulki saretadun baten bihurgune leunak.

Andaban despacio. Se paraban delante de cada anticuario, fijaban los ojos en los escaparates oscuros, distingu?an, a trav?s de las rejas, los reflejos rojizos de un sof? de piel, el decorado de hojas de un plato o una fuente de loza, el brillo de un vaso tallado o de una palmatoria de cobre, la finura torneada de una silla de rejilla.

Ils s'arr?taient devant chaque antiquaire, collaient leurs yeux aux devantures obscures, distinguaient, ? travers les grilles, les reflets rouge?tres d'un canap? de cuir, le d?cor de feuillage d'une assiette ou d'un plat en fa?ence, la luisance d'un verre taill? ou d'un bougeoir de cuivre, la finesse galb?e d'une chaise cann?e.

They walked slowly. They stopped at each antique dealer's, pressed their noses against ill-lit windows, made out, through the mesh shutters, the reddish glow of a leather sofa, the foliate decoration of an earthenware dish or plate, the gleam of cut glass or a brass candlestick, the elegant curve of a cane-seated chair.

Geralekuz geraleku atondutako ibilbide haiek osatzen zuten J?r?me eta Sylvieren egiazko unibertsoa: antigoalekoen dendak, liburu-dendak, disko-dendak, jatetxeetako menuak, bidaia-agentziak, atorra-dendak, jostundegiak, gazta-saltegiak, zapata-dendak, gozotegiak, luxuzko urdaitegiak, paper-dendak;

De parada en parada, anticuarios, librer?as, tiendas de discos, men?s de los restaurantes, agencias de viaje, camiser?as, sastrer?as, queser?as, zapater?as, confiter?as, salchicher?as de lujo, papeler?as, sus itinerarios compon?an su verdadero universo:

De station en station, antiquaires, libraires, marchands de disques, cartes des restaurants, agences de voyages, chemisiers, tailleurs, fromagers, chausseurs, confiseurs, charcuteries de luxe, papetiers, leurs itin?raires composaient leur v?ritable univers :

From one station to another-antique dealer, bookshops, record shops, restaurant menus, travel agencies, shirt-makers, tailors, cheese-shops, bootmakers, confectioners, delicatessens, stationers-their paths through Paris constituted their real universe:

han zeuden haien gurariak, haien itxaropenak.

all? dorm?an sus ambiciones, sus esperanzas.

l? reposaient leurs ambitions, leurs espoirs.

in them lay their ambitions and hopes.

Hantxe zegoen haien bizitza egiazkoa, ezagutu nahi zuten bizitza, eraman nahi zutena:

All? estaba la verdadera vida, la vida que quer?an conocer, que quer?an llevar:

L? ?tait la vraie vie, la vie qu'ils voulaient conna?tre, qu'ils voulaient mener :

That was where real life was, the life they wanted to know, that they wanted to lead:

izokin haietarako, alfonbra haietarako eta beira haietarako munduratu zituzten, hogeita bost urte lehenago, enplegatu batek eta ile-apaintzaile batek.

para aquellos salmones, para aquellas alfombras, para aquellos cristales, los hab?an tra?do al mundo, veinticinco a?os atr?s, una dependienta y una peluquera.

c'?tait pour ces saumons, pour ces tapis, pour ces cristaux, que, vingt-cinq ans plus t?t, une employ?e et une coiffeuse les avaient mis au monde.

was it not for these salmon, for these carpets, for these crystal glasses that, twenty-five years before, a shopgirl and a ladies' hairdresser had brought the two of them into this world?

Eta biharamunean, bizitzak, beste behin ere, gogoa iluntzen zienean, peoi ?imi?o gisa erabiltzen zituen publizitatearen makineriatzarra abiarazten zenean berriro, iruditzen zitzaien ez zituztela erabat ahaztuak gaueko bilaketa suhar haietan hautemandako gauza miragarriak, argitutako sekretu haiek.

Cuando, al d?a siguiente, de nuevo los machacaba la vida, cuando volv?a a ponerse en marcha la gran m?quina publicitaria de la que eran min?sculos peones, les parec?a que no hab?an olvidado del todo las maravillas difuminadas, los secretos desvelados de su ferviente b?squeda nocturna.

Lorsque, le lendemain, la vie, de nouveau, les broyait, lorsque se remettait en marche la grande machine publicitaire dont ils ?taient les pions minuscules, il leur semblait qu'ils n'avaient pas tout ? fait oubli? les merveilles estomp?es, les secrets d?voil?s de leur fervente qu?te nocturne.

The next morning, when life once more ground away at them, when the great advertising machine in which they were tiny cogs once more started up, they would not have forgotten entirely, it seemed to them, the blurred treasures, the unveiled secrets of their fervent night-time quest.

Eseri, eta han zeuzkaten aurrez aurre gizon-emakume haiek, proposatzen zitzaizkien marka, eslogan eta irudietan sinesten dutenak, behigantza laukitxotan jaten dutenak txit goxoak iruditzen zaizkielako daukaten barazki-zaporea eta darien hurusaina (eta beraiek ere, ondo jakin gabe zergatik, susmo bitxi eta ia kezkagarri bat nagusitzen zitzaiela zer edo zer ondo ulertuko ez balute bezala, beraiek ere ez al zuten uste, bada, kartel batzuk ederrak zirela, eslogan batzuk zoragarriak, zineko iragarki-?lm batzuk bikainak?). Eseri, eta magnetofonoak pizten zituzten, hm, hm doinu egokiaz esaten, elkarrizketak faltsutzen zituzten, analisiak ganorarik gabe idazten, beste zerbait amesten zuten, nahasiki amestu ere.

Se sentaban frente a aquella gente que cree en las marcas, los esl?ganes, las im?genes que se le ense?an, y que come grasa de buey troceado encontrando delicioso el perfume vegetal y el olor a avellana (pero acaso tambi?n ellos, sin saber muy bien por qu?, con la sensaci?n curiosa, casi inquietante, de que hab?a algo que no entend?an, ?no juzgaban bellos ciertos carteles, estupendos ciertos esl?ganes, geniales ciertas propagandas filmadas?). Se sentaban y pon?an en marcha sus magnet?fonos, dec?an hmm hmm en el tono adecuado, trucaban sus entrevistas, precipitaban sus an?lisis, so?aban, confusamente, con otra cosa.

Ils s'asseyaient en face de ces gens qui croient aux marques, aux slogans, aux images qui leur sont propos?s, et qui mangent de la graisse de b?uf ?quarri en en trouvant d?licieux le parfum v?g?tal et l'odeur de noisette (mais eux-m?mes, sans trop savoir pourquoi, avec le sentiment curieux, presque inqui?tant, que quelque chose leur ?chappait, ne trouvaient-ils pas belles certaines affiches, formidables certains slogans, g?niaux certains films-annonces ?) Ils s'asseyaient et ils mettaient en marche leurs magn?tophones, ils disaient hm hm avec le ton qu'il fallait, ils truquaient leurs interviews, ils b?claient leurs analyses, ils r?vaient, confus?ment, d'autre chose.

They would sit opposite people who believed in the brands, the jingles, the images that were put in front of them, people who ate the dripping from beef bought in from a knacker's yard and found its hazelnut fragrance and plant-like odour quite delicious. (But did they themselves-without knowing really why, and with an odd, almost worrisome feeling that they were not quite grasping something-did they not admire some posters, find some slogans marvellous, reckon some trailers were brilliant?) They would sit down and switch on their tape-recorders, they would say ah and hm with the right intonation, they would fake their interviews, bungle their reports, they would be dreaming, muddle-headedly, of something else.

9

9

9

IX

NOLA ABERASTU?

?C?mo hacer fortuna?

Comment faire fortune ?

How could they make their fortune?

Konponbiderik gabeko arazoa zen hura.

Era un problema insoluble.

C'?tait un probl?me insoluble.

They could find no solution to the problem.

Eta, dena den, egunero, agidanez, bakan batzuek, beren kabuz, arazoa erabat konpontzen zuten.

Y sin embargo, cada d?a, al parecer, individuos aislados lograban resolverlo perfectamente por su propia cuenta.

Et pourtant, chaque jour, semblait-il, des individus isol?s parvenaient, pour leur propre compte, ? parfaitement le r?soudre.

And yet, every day, so it seemed, there were individuals who managed to solve it for themselves.

Eta jarraitu beharreko eredu haiek, Frantziako kemen intelektual eta moralaren berme betiereko haiek, aurpegi irribarretsukoak, zuhurrak, abilak, gogotsuak, sasoiz, erabakimenez eta umiltasunez beteak, irudi jainkotiarrak bilakatzen ziren besteen pazientziaren gozagarri, trabaturik, ez aurrera ez atzera, barrua irakiten eta azpiraturik zeuden gainerakoen jakingarri.

Y aquellos ejemplos dignos de imitar, garant?a eterna del vigor intelectual y moral de Francia, de rostros risue?os y sagaces, listos, voluntariosos, llenos de salud, decisi?n, modestia, eran otras tantas im?genes piadosas para la paciencia y la conducta de los dem?s, los que se estancan, no avanzan, tascan el freno, muerden el polvo.

Et ces exemples ? suivre, ?ternels garants de la vigueur intellectuelle et morale, de la France, aux visages souriants et avis?s, malins, volontaires, pleins de sant?, de d?cision, de modestie, ?taient autant d'images pieuses pour la patience et la gouverne des autres, ceux qui stagnent, pi?tinent, rongent leur frein, mordent la poussi?re.

And these examples to be followed, these wise and smiling, sly and wilful faces full of health, firmness and modesty upholding to eternity the moral and intellectual resilience of the French nation, were nothing less than icons instilling patience and right feelings in the others, in the ones who lagged behind, who stood still, champed their bit, bit the dust.