Bilaketa aurreratua

Ogi apurrak

Hizkuntzen arteko Corpusa (HAC)


Latinoamerikaren zain urratuak, Eduardo Galeano / Iñaki Alegria (UEU, 2021 )
aurrekoa | 99 / 39 orrialdea | hurrengoa
eu
Ordutik hona, iragan den mende osoan, ez dira inolako momentutan igarri prezio altuen aldiak soldaten mailan, zeintzuek gose-soldatak izaten jarraitu baitzuten, kafearen kotizazio onenak inoiz soldatak igotzera eragin gabe.
es
En ning?n momento, todo a lo largo del siglo transcurrido desde entonces, los per?odos de altos precios se hicieron notar sobre el nivel de los salarios, que continuaron siendo retribuciones de hambre sin que las mejores cotizaciones del caf? se tradujeran nunca en aumentos.
fr
? aucun moment, tout au long de ce si?cle, les p?riodes de prix forts n'eurent une quelconque incidence b?n?fique sur le niveau des salaires qui se r?duisaient ? des r?tributions de mis?re.
en
At no time in the ensuing century, of course, were periods of high prices reflected in wages, which have remained at the hunger level no matter how much was paid for the coffee.
eu
Hori izan zen Ertamerikako herrialdeetan barne-kontsumoaren merkatua garatzea eragotzi zuen faktoreetako bat.
es
Este fue uno de los factores que impidieron el desarrollo de un mercado interno de consumo en los pa?ses centroamericanos.
fr
Ce fut un des facteurs qui emp?ch?rent le d?veloppement d'un march? int?rieur de consommation dans ces pays.
en
This helped prevent the development of any internal consumer market in Central America.
eu
Beste edozein tokitan bezala, kafearen laborantzak, balaztarik gabe zabaltzean, bazterrarazi zuenbarne-merkatura bideratutako elikagaien nekazaritza.
es
Como en todas partes, el cultivo del caf? desalent?, en su expansi?n sin frenos, la agricultura de alimentos destinados al mercado interno.
fr
Comme partout ailleurs, la culture du caf? d?couragea, dans son expansion d?mesur?e, les cultures alimentaires destin?es au march? national.
en
As elsewhere, the ever expanding cultivation of coffee discouraged food-raising for the home market.
eu
Herrialde horiek ere eskasiara izan ziren zigortuak, arroz, babarrun, arto, gari eta haragiaren urritasun kronikoa pairatzera.
es
Tambi?n estos pa?ses fueron condenados a padecer una cr?nica escasez de arroz, frijoles, ma?z, trigo y carne.
fr
Ces pays furent condamn?s ? supporter un manque chronique de riz, de haricots noirs, de ma?s, de bl?, de tabac et de viande.
en
These countries too were condemned to a chronic scarcity of rice, beans, corn, wheat, tobacco, and meat.
eu
Apenas iraun zuen biziraupenezko nekazaritza urri batek, goialdeko lurretan eta quebradetan, latifundioak, emankortasun handiagoko beheko lurrak eskuratuta, indigenak inguratu zituen tokietan hain zuzen ere.
es
Apenas sobrevivi? una miserable agricultura de subsistencia, en las tierras altas y quebradas donde el latifundio acorral? a los ind?genas al apropiarse de las tierras bajas de mayor fertilidad.
fr
C'est ? peine si une mis?rable agriculture de subsistance surv?cut sur les terres hautes et accident?es o? les grands propri?taires avaient rejet? les autochtones en s'emparant des terres basses plus fertiles.
en
A bleak subsistence agriculture barely survived on the high semi-barren lands to which the latifundio drove the Indians when it appropriated the lower and more fertile areas.
eu
Mendietan, ziplo hilda ez erortzeko ezinbestekoak diren artoa eta babarrunak lursail ?imi?oetan landatuz, bizi dira urteko aldi batez indigenak, uzta-garaian beren besoak plantazioetan eskaintzen dituzten bitartean.
es
En las monta?as, cultivando en min?sculas parcelas el ma?z y los frijoles imprescindibles para no caerse muertos, viven durante una parte del a?o los ind?genas que brindan sus brazos, durante las cosechas, a las plantaciones.
fr
Ces derniers, qui offrent leurs bras pendant les r?coltes et les semailles, vivent le reste de l'ann?e dans les montagnes, cultivant sur de minuscules parcelles le ma?s et les haricots noirs indispensables ? leur survivance.
en
The Indians who work on the plantations at harvest time spend part of the year on tiny mountain plots raising the corn and beans without which they could not survive.
eu
Horiexek dira munduko merkatuko laneskuerreserbak.
es
Estas son las reservas de mano de obra del mercado mundial.
fr
Ils constituent les r?serves de main-d'?uvre du march? mondial.
en
They are the world market's "labor reserve."
eu
Egoera ez da aldatu:
es
La situaci?n no ha cambiado:
fr
Depuis un si?cle la situation n'a pas chang? :
en
Nothing has changed in a century:
eu
latifundioak eta minifundioak, biak batera, osatzen dute bertakoen laneskuaren esplotazio errukigabean oinarritzen den sistemaren batasuna.
es
el latifundio y el minifundio constituyen, juntos, la unidad de un sistema que se apoya sobre la despiadada explotaci?n de la mano de obra nativa.
fr
latifundi et minifundi composent globalement l'unit? d'un syst?me qui s'appuie sur la cruelle exploitation de la main-d'?uvre indig?ne.
en
the latifundio and minifundio together make up a system based on ruthless exploitation of Indian labor.
eu
Oro har, baina bereziki Guatemalan, lan-indarra bereganatzeko egitura hori bat dator arraza-mespretxuan oinarritutako sistema oso batekin:
es
En general, y muy especialmente en Guatemala, esta estructura de apropiaci?n de la fuerza de trabajo aparece identificada con todo un sistema del desprecio racial:
fr
En g?n?ral, et plus sp?cialement au Guatemala, cette structure d'annexion de la force productive va de pair avec le m?pris racial ;
en
In general-but especially in Guatemala-this structure of labor force appropriation is visibly identified with racism:
eu
indiarrek zurien eta mestizoen barne-kolonialismoa pairatzen dute, kultura menderatzaileak ideologikoki bedeinkatuta, Ertamerikako herrialdeek atzerriko kolonialismoa jasaten duten modu berean.
es
los indios padecen el colonialismo interno de los blancos y los mestizos, ideol?gicamente bendito por la cultura dominante, del mismo modo que los pa?ses centroamericanos sufren el colonialismo extranjero.
fr
les Indiens subissent le colonialisme interne des Blancs et des m?tis avec la b?n?diction id?ologique de la culture dominante, tout comme les pays d'Am?rique centrale subissent le colonialisme ?tranger.
en
Indians suffer the internal colonialism of whites and mestizos blessed ideologically by the dominant culture, just as Central American countries suffer foreign colonialism.
eu
Mende-hasieratik agertu ziren banana ekoizteko enklabeak ere Hondurasen, Guatemalan eta Costa Rican.
es
Desde principios de siglo aparecieron tambi?n, en Honduras, Guatemala y Costa Rica, los enclaves bananeros.
fr
Au d?but du si?cle apparurent ?galement, au Honduras, au Guatemala et ? Costa Rica, les enclaves banani?res.
en
Early in our century banana enclaves made their appearance in Honduras, Guatemala, and Costa Rica.
eu
Kafea portuetara garraiatzeko, kapital nazionalak finantzatutako burdinbide batzuk jaioak ziren ordurako.
es
Para trasladar el caf? a los puertos, hab?an nacido ya algunas l?neas de ferrocarril financiadas por el capital nacional.
fr
Afin de transporter le caf? vers les ports, on avait d?j? construit quelques lignes de chemin de fer financ?es par le capital national.
en
A few railway lines financed by native capital had been built to take coffee to the ports. U.S.
eu
Ipar Amerikako enpresak trenbide horietaz jabetu ziren, eta beste batzuk ere sortu zituzten, beren plantazioetatik banana garraiatzeko soilik, aldi berean zerbitzu batzuen monopolioa ezartzen zutelarik: argindarra, posta, telegrafoa eta telefonoa, baita, garrantzi txikiagorik ez duen zerbitzu publikoa den politikaren monopolioa ere:
es
Las empresas norteamericanas se apoderaron de esos ferrocarriles y crearon otros, exclusivamente para el transporte del banano desde sus plantaciones, al tiempo que implantaban el monopolio de los servicios de luz el?ctrica, correos, tel?grafos, tel?fonos y, servicio p?blico no menos importante, tambi?n el monopolio de la pol?tica:
fr
Les entreprises nord-am?ricaines se les appropri?rent et en cr??rent d'autres, pour transporter exclusivement la production de leurs plantations. En m?me temps, elles implant?rent le monopole de l'?lectricit?, des postes et t?l?graphes, du t?l?phone et, service public non moins important, le monopole de la politique :
en
concerns took over these railroads and built others, to carry the products of their own plantations exclusively, while monopolizing electric light, the mails, telegraph and telephone, and-a no less important public service-politics:
eu
Hondurasen "mula batek diputatu batek baino gehiago balio du", eta Ertamerika osoan Estatu Batuetako enbaxadoreak gobernuburuak baino buruagoak dira.
es
en Honduras, "una mula cuesta m?s que un diputado" y en toda Centroam?rica los embajadores de Estados Unidos presiden m?s que los presidentes.
fr
au Honduras, " une mule co?te plus cher qu'un d?put? " et dans toute l'Am?rique centrale les ambassadeurs des ?tats-Unis gouvernent plus que les pr?sidents.
en
in Honduras a mule costs more than a deputy, and throughout Central America U.S.
eu
United Fruit Co.
es
La United Fruit Co.
fr
La United Fruit Co.
en
ambassadors do more presiding than presidents.
eu
delakoak lehiakideak irentsi zituen banana ekoizpenean eta salmentan, Ertamerikako latifundista nagusi bihurtu zelarik; haren filialek trenbideko eta itsasoko garraioa bereganatu zuten;
es
degluti? a sus competidores en la producci?n y venta de bananas, se transform? en la principal latifundista de Centroam?rica, y sus filiales acapararon el transporte ferroviario y mar?timo;
fr
avala ses concurrents dans la production et la vente des bananes, elle devint le principal latifondo d'Am?rique centrale, et ses filiales accapar?rent les transports ferroviaires et maritimes ;
en
The United Fruit Company swallowed up its competitors in the production and sale of bananas and became Central America's top latifundista, while its affiliates cornered rail and sea transport.
eu
portuetako jabe egin zen, eta aduana eta polizia propioak izan zituen.
es
se hizo due?a de los puertos, y dispuso de aduana y polic?a propias.
fr
elle s'empara des ports et installa sa douane et sa police priv?es.
en
It took over the ports and set up its own customs and police.
eu
Dolarra, izatez, Ertamerikako moneta nazional bihurtu zen.
es
El d?lar se convirti?, de hecho, en la moneda nacional centroamericana.
fr
Le dollar devint, de fait, dans ces pays, la monnaie nationale.
en
The dollar in effect became the national currency of Central America.
eu
es
fr
en
eu
FILIBUSTEROAK ABORDATZERA
es
Los filibusteros al abordaje.
fr
LES FLIBUSTIERS ? L'ABORDAGE
en
THE FILIBUSTERERS COME ABOARD
eu
Inperialismoaren ikusmolde geopolitikoaren arabera, Ertamerika Estatu Batuetako apendize natural bat besterik ez da.
es
En la concepci?n geopol?tica del imperialismo, Am?rica Central no es m?s que un ap?ndice natural de los Estados Unidos.
fr
Selon la conception g?opolitique de l'imp?rialisme, l'Am?rique centrale n'est qu'un appendice naturel des ?tats-Unis.
en
In the geopolitical concept of imperialism, Central America is no more than a natural appendage of the United States.
eu
Abraham Lincoln-ek ere, hango lurraldeak anexionatzea pentsatu zuelarik, ezin izan zion ihes egin potentzia handiak alboko lurren gainean zuen "ageriko patuak" agindutakoari.
es
Ni siquiera Abraham Lincoln, que tambi?n pens? en anexar sus territorios, pudo escapar a los dictados del "destino manifiesto" de la gran potencia sobre sus ?reas contiguas.
fr
Abraham Lincoln lui-m?me, qui avait aussi song? ? annexer ses territoires, ne put ?chapper aux pr?ceptes du " destin manifeste " de la grande puissance sur les pays limitrophes.
en
Not even Abraham Lincoln, who also contemplated annexation, could resist the "manifest destiny" of the great power to dictate to its contiguous areas.
eu
Joan den mendearen erdialdean, William Walker filibusteroak, Morgan eta Garrison bankarien izenean jarduten zuenak, Ertamerika inbaditu zuen, beren burua "hilezkorren falange amerikarra" deitzen zuten hiltzailebandaren burua zela.
es
A mediados del siglo pasado, el filibustero William Walker, que operaba en nombre de los banqueros Morgan y Garrison, invadi? Centroam?rica al frente de una banda de asesinos que se llamaban a s? mismos "la falange americana de los inmortales".
fr
Aux environs de 1850, le flibustier William Walker, qui agissait au nom des banquiers Morgan et Garrison, envahit l'Am?rique centrale ? la t?te d'une bande d'assassins qui se baptisaient la " phalange am?ricaine des immortels ".
en
In the middle of the nineteenth century the filibusterer William Walker, operating on behalf of bankers Morgan and Garrison, invaded Central America at the head of a band of assassins. With the obliging support of the U.S.
eu
Ameriketako Estatu Batuetako gobernuaren babes ofiziosoarekin, Walkerrek lapurtu, hil eta su eman zuen, baita bere burua presidente izendatu ere, Nikaraguara, El Salvadorrera eta Hondurasera egindako ondoz ondoko espedizioetan.
es
Con el respaldo oficioso del gobierno de los Estados Unidos, Walker rob?, mat?, incendi? y se proclam? presidente, en expediciones sucesivas, de Nicaragua, El Salvador y Honduras.
fr
Avec la caution officieuse du gouvernement des ?tats-Unis, Walker vola, tua, incendia et se proclama, au cours d'exp?ditions successives, pr?sident du Nicaragua, du Salvador et du Honduras.
en
government, Walker robbed, killed, burned, and in successive expeditions proclaimed himself president of Nicaragua, El Salvador, and Honduras.
eu
Bere okupazio suntsitzailea pairatu zuten lurraldeetan esklabotza ezarri zuen atzera, eta, horrela, jarraipena eman zion bere herrialdeak, lehentxeago, Mexikori usurpatutako estatuetan egindako lan filantropikoari.
es
Reimplant? la esclavitud en los territorios que sufrieron su devastadora ocupaci?n, continuando, as?, la obra filantr?pica de su pa?s en los estados que hab?an sido usurpados, poco antes, a M?xico.
fr
Il r?tablit l'esclavage sur les territoires qui subirent son occupation d?vastatrice, poursuivant ainsi l'?uvre " philanthropique " entreprise par son pays dans les ?tats qui avaient ?t? usurp?s au Mexique peu auparavant.
en
He restored slavery in the areas that suffered his devastating occupation, thus continuing his country's philanthropic work in the states that had just been seized from Mexico.
eu
Itzultzean, heroi nazionaltzat hartu zuten Estatu Batuetan.
es
A su regreso fue recibido en los Estados Unidos como h?roe nacional.
fr
? son retour, il fut re?u aux ?tats-Unis en h?ros national.
en
He was welcomed back to the United States as a national hero.
eu
Harrezkero, bata bestearen ondoren etorri ziren inbasioak, esku-hartzeak, bonbardaketak, derrigorrezko maileguak eta kanoiaren mendean sinatutako itunak.
es
Desde entonces se sucedieron las invasiones, las intervenciones, los bombardeos, los empr?stitos obligatorios y los tratados firmados al pie de ca??n.
fr
D?s lors les invasions, les interventions, les bombardements, les emprunts forc?s et les trait?s sign?s au pied des canons se succ?d?rent.
en
From then on invasions, interventions, bombardments, forced loans, and gun-point treaties followed one after the other.
eu
1912an William H. Taft presidenteak baieztatu zuen:
es
En 1912 el presidente William H. Taft afirmaba:
fr
En 1912, le pr?sident William H. Taft affirmait :
en
In 1912 President William H. Taft declared:
eu
"Ez dago urrun eguna, non barra eta izarretako hiru banderak gure lurraldearen hedadura adieraziko duten hiru leku distantziakidetan:
es
"No est? lejano el d?a en que tres banderas de barras y estrellas se?alen en tres sitios equidistantes la extensi?n de nuestro territorio:
fr
" Le jour n'est pas ?loign? o? trois drapeaux ?toil?s signaleront en trois points ?quidistants l'?tendue de notre territoire :
en
"The day is not far distant when three Stars and Stripes at three equidistant points will mark our territory:
eu
bat Ipar poloan, beste bat Panamako kanalean eta hirugarrena Hego poloan.
es
una en el Polo Norte, otra en el canal de Panam? y la tercera en el Polo Sur.
fr
l'un au p?le Nord, l'autre sur le canal de Panama, et le troisi?me au p?le Sud.
en
one at the North Pole, another at the Panama Canal, and the third at the South Pole.
eu
Hemisferio osoa gurea izango da; izan ere, gure arrazazko nagusitasunari jarraikiz, moralki gurea da dagoeneko".
es
Todo el hemisferio ser? nuestro, de hecho, como, en virtud de nuestra superioridad racial, ya es nuestro moralmente.
fr
Tout l'h?misph?re sera, de fait, le n?tre, comme il l'est d?j? moralement en vertu de la sup?riorit? de notre race.
en
The whole hemisphere will be ours in fact as, by virtue of our superiority of race, it already is ours morally."
eu
Taft-en esanetan, Estatu Batuek kanpo-politikan duen justiziaren bide zuzenak "ez du inolaz ere esku-hartze aktiboa baztertzen, gure merkantziei eta gure kapitalistei inbertsio onuragarrietarako erraztasunak ziurtatzearren".
es
Taft dec?a que el recto camino de la justicia en la pol?tica externa de los Estados Unidos "no incluye en modo alguno una actividad intervenci?n para asegurar a nuestras mercanc?as y a nuestros capitalistas facilidades para las inversiones y a nuestros capitalistas facilidades para las inversiones beneficiosas".
fr
" Taft disait que le droit chemin de la justice en ce qui concerne la politique ext?rieure des ?tats-Unis n'excluait " d'aucune fa?on une intervention active pour assurer ? nos marchandises et ? nos capitalistes des facilit?s pour des investissements profitables ".
en
Taft said that the correct path of justice in U.S. foreign policy "may well be made to include active intervention to secure for our merchandise and our capitalists opportunity for profitable investment."
eu
Garai bertsuan, Teddy Roosevelt lehendakari ohiak ozenki gogoratzen zuen Kolonbiari egindako lurraldearen anputazio arrakastatsua:
es
Por la misma ?poca, el ex presidente Teddy Roosevelt recordaba en voz alta su exitosa amputaci?n de tierra a Colombia:
fr
? la m?me ?poque, l'ex-pr?sident Theodore Roosevelt rappelait bien haut l'amputation r?ussie faite ? la Colombie :
en
In the same period ex-President Theodore Roosevelt loudly recalled his successful amputation of land from Colombia:
eu
"I took the Canal", zioen Bakearen Nobel Saridun berriak, Panama independente nola bihurtu zuen kontatzen zuen bitartean.
es
"I took the Canal", dec?a el flamante Premio Nobel de la Paz, mientras contaba c?mo hab?a independizado a Panam?.
fr
" I took the Canal ", proclamait le brillant Prix Nobel de la paix, tout en racontant comment il avait invent? Panama.
en
"I took the Canal Zone and let Congress debate," said the proud Nobel Peace Prize winner as he related how he had invented Panama.
eu
Kolonbiak jasoko zuen, handik gutxira, hogeita bost milioi dolarreko kalte-ordaina:
es
Colombia recibir?a, poco despu?s, una indemnizaci?n de veintiocho millones de d?lares:
fr
La Colombie recevait, peu apr?s, une indemnisation de vingt-cinq millions de dollars ;
en
Colombia soon afterward received $25 million in indemnity:
eu
prezioa herrialde bat zen, Estatu Batuek bi ozeanoen arteko komunikazio-bide bat izan zezaten sortua.
es
era el precio de un pa?s, nacido para que los Estados Unidos dispusieran de una v?a de comunicaci?n entre ambos oc?anos.
fr
c'?tait le prix d'un pays n? pour que les ?tats-Unis disposent d'une voie de communication entre les deux oc?ans.
en
it was the price of a country that was born so that the United States could have a route between two oceans. U.S.
eu
Lurren, aduanen, altxorren eta gobernuen jabe egiten ziren enpresak;
es
Las empresas se apoderaban de tierras, aduanas, tesoros y gobiernos:
fr
Les soci?t?s s'emparaient des terres, des douanes, des finances et des gouvernements ;
en
concerns took over lands, customs houses, treasuries, and governments;
eu
marineak nonahi lehorreratzen ziren "Ipar Amerikako herritarren bizitza eta interesak babestearren", eta zurigarri bera erabiliko zuten 1965ean Dominikar errepublikan krimenaren aztarnak ur bedeinkatuaz ezabatzeko.
es
los marines desembarcaban por todas partes para "proteger la vida y los intereses de los ciudadanos norteamericanos", coartada igual a la que utilizar?an, en 1965, para borrar con agua bendita las huellas del crimen de la Dominicana.
fr
les marines d?barquaient partout, afin de " prot?ger la vie et les int?r?ts des citoyens am?ricains " (l'alibi serait de nouveau utilis? en 1965 pour effacer avec la b?n?diction de Dieu les traces du crime en R?publique Dominicaine).
en
Marines landed here, there, and everywhere to "protect the lives and interests of U.S.
eu
Beste salgai batzuk biltzen zituen banderak. Smedley D. Butler komandanteak, espedizio askoren buru izan zenak, bere jarduera laburbildu zuen 1935ean, erretiratuta zegoela:
es
La bandera envolv?a otras mercader?as. El comandante Smedley D. Butler, que encabez? muchas de las expediciones, resum?a as? su propia actividad, en 1935, ya retirado:
fr
Le drapeau cachait d'autres trafics. Le commandant Smedley D. Butler, qui dirigea bien des exp?ditions, r?sumait ainsi sa propre activit?, en 1935, alors qu'il ?tait ? la retraite :
en
citizens"-the same holy-water formula that would be used to deodorize the Dominican Republic crime in 1965. General Smedley D. Butler, who headed many of the expeditions, indicated the sort of merchandise that was wrapped inside the flag when he wrote in 1935 of his own experience:
eu
"Hogeita hamahiru urte eta lau hilabete eman ditut jardunean, herrialde honetako indar militarrik bizkorreneko kide gisa:
es
"Me he pasado treinta y tres a?os y cuatro meses en el servicio activo, como miembro de la m?s ?gil fuerza militar de este pa?s:
fr
" J'ai pass? trente-trois ans et quatre mois comme militaire dans la force la plus efficace de ce pays : l'infanterie de marine.
en
I spent thirty-three years and four months in active service as a member of our country's most agile military force-the Marine Corps.
eu
Hierarkia guztietan aritu nintzen, bigarren tenientetik dibisioko jeneraleraino.
es
Serv? en todas las jerarqu?as, desde teniente segundo hasta general de divisi?n.
fr
J'ai franchi tous les ?chelons de la hi?rarchie, du grade de sous-lieutenant ? celui de g?n?ral de division.
en
I served in all commissioned ranks from a second lieutenant to major-general.
eu
Eta tarte horretan guztian lehen mailako pistolari gisa eman nuen denbora gehiena, Negozio Handientzat, Wall Streetentzat eta bankarientzat.
es
Y durante todo ese per?odo me pas? la mayor parte del tiempo en funciones de pistolero de primera clase para los Grandes Negocios, para Wall Street y los banqueros.
fr
Et, durant toute cette p?riode, j'ai pass? la plupart du temps comme sicaire de premi?re classe pour le haut n?goce, pour Wall Street et les banquiers.
en
And during that period I spent most of my time being a high-class muscle man for Big Business, for Wall Street, and for the bankers.
eu
Hitz batean, kapitalismoaren pistolaria izan nintzen...
es
En una palabra, fui un pistolero de primera clase...
fr
En un mot, j'ai ?t? un tueur ? gages au service du capitalisme...
en
In short, I was a racketeer for capitalism....
eu
Hala, adibidez, 1914an lagundu nuen Mexiko, eta bereziki Tampico, ehizaki erraza izan zedin AEBko petrolio interesentzat.
es
As?, por ejemplo, en 1914 ayud? a hacer que M?xico y en especial Tampico, resultasen una presa f?cil para los intereses petroleros norteamericanos.
fr
Par exemple, en 1914, j'ai aid? ? ce que le Mexique, et plus sp?cialement Tampico, soit une proie facile pour les int?r?ts p?troliers am?ricains.
en
Thus I helped make Mexico and especially Tampico safe for American oil interests in 1914. I helped make Haiti and Cuba a decent place for the National City Bank to collect revenues in.
eu
Lagundu nuen Haiti eta Kuba leku egokiak izan zitezen National City Bankek errentak kobra zitzan.
es
Ayud? a hacer que Hait? y Cuba fuesen lugares decentes para el cobro de rentas por parte del National City Bank...
fr
J'ai aid? ? ce que Ha?ti et Cuba deviennent des lieux convenables pour le recouvrement de rentes de la National City Bank...
en
...
eu
1909-1912 tartean Nikaragua purifikatzen lagundu nion Brown Brothers nazioarteko banketxeari.
es
En 1909-1912 ayud? a purificar a Nicaragua para la casa bancaria internacional de Brown Brothers.
fr
En 1909-1912, j'ai aid? ? ?purer le Nicaragua pour la banque internationale Brown Brothers. En 1916, j'ai apport? la lumi?re ? la R?publique Dominicaine au nom des int?r?ts sucriers nord-am?ricains.
en
I helped purify Nicaragua for the international banking house of Brown Brothers in 1909-1912. I brought light to the Dominican Republic for American sugar interests in 1916. I helped make Honduras "right" for American fruit companies in 1903.
eu
1916an argindarra eraman nuen Dominikar Errepublikara iparramerikarrek azukrean zuten interesaren izenean. 1903an Honduras "baketzen" lagundu nuen fruta konpainia iparramerikarren mesedetan".
es
En 1916 llev? la luz a la Republica Dominicana, en nombre de los intereses azucareros norteamericanos. En 1930 ayud? a "pacificar" a Honduras en beneficio de las compa??as fruteras norteamericanas".
fr
En 1903, j'ai aid? ? pacifier le Honduras, au b?n?fice des compagnies fruiti?res nord-am?ricaines. " Au d?but du si?cle, le philosophe William James avait prononc? une phrase peu connue :
en
In the first years of our century the philosopher William James passed the little-known judgment that the country had finally vomited the Declaration of Independence.
eu
Mendearen lehen urteetan William James filosofoak oso ezaguna ez den esaera bat luzatu zuen:
es
En los primeros a?os del siglo, el fil?sofo William James hab?a dictado una sentencia poco conocida:
fr
" Le pays a vomi d'un coup et ? jamais la D?claration d'Ind?pendance...
en
To cite but one example:
eu
"Herrialdeak oka egin du, behin batean eta betiko, Independentziaren Aldarrikapena.". Adibide bat besterik ez jartzearren, Estatu Batuek hogei urtez okupatu zuten Haiti, eta han, esklaboen lehen matxinada garailearen jokaleku izan zen herrialde beltz horretan, arrazabereizketa eta lan behartuen erregimena barneratu zituzten, mila eta bostehun langile hil zituzten errepresio-operazio batean (Estatu Batuetako Senatuak 1922an egindako ikerketaren arabera), eta bertako gobernuak Banku Nazionala New Yorkeko National City Bank-en sukurtsal bihurtzeari uko egin zionean, presidentearen eta haren ministroen soldatak bertan behera utzi zituzten, gogoeta berriro egin zezaten.
es
"El pa?s ha vomitado de una vez y para siempre la Declaraci?n de Independencia..." Por no poner m?s que un ejemplo, los Estados Unidos ocuparon Hait? durante veinte a?os y all?, en ese pa?s negro que hab?a sido el escenario de la primera revuelta victoriosa de esclavos, introdujeron la segregaci?n racial y el r?gimen de trabajos forzados, mataron mil quinientos obreros en una de sus operaciones de represi?n (seg?n la investigaci?n del Senado norteamericano en 1922) y, cuando el gobierno local se neg? a convertir el Banco Nacional en un sucursal del National City Bank de Nueva York, suspendieron el pago de sus sueldos al presidente y a sus ministros, para que recapacitaran.
fr
" Pour ne citer qu'un seul exemple, les ?tats-Unis occup?rent Ha?ti pendant vingt ans, et dans ce pays noir qui avait ?t? le th??tre de la premi?re r?volte victorieuse des esclaves ils introduisirent la s?gr?gation raciale et le r?gime des travaux forc?s, tu?rent mille cinq cents ouvriers au cours d'une de leurs op?rations de r?pression (selon une enqu?te du S?nat am?ricain, en 1922) et, lorsque le gouvernement local refusa de convertir la Banque Nationale en succursale de la National City Bank de New York, suspendirent le paiement des indemnit?s habituellement vers?es au pr?sident et ? ses ministres pour les contraindre ? r?fl?chir.
en
the United States occupied Haiti for twenty years and, in that black country that had been the scene of the first victorious slave revolt, introduced racial segregation and forced labor, killed 1,500 workers in one of its repressive operations (according to a U.S. Senate investigation in 1922), and when the local government refused to turn the Banco Nacional into a branch of New York's National City Bank, suspended the salaries of the president and his ministers so that they might think again.
eu
Antzeko istorioak errepikatu ziren Karibeko gainerako uharteetan eta Ertamerika osoan, Inperioko Mare Nostrum espazio geopolitikoan, big stick delakoaren eta "dolarraren diplomazia"ren erritmoak txandakatuz.
es
Historias semejantes se repet?an en las dem?s islas del Caribe y en toda Am?rica Central, el espacio geopol?tico de Mare Nostrum del Imperio, al ritmo alternado del big stick o de "la diplomacia del d?lar".
fr
La m?me histoire se r?p?tait dans les autres ?les des Cara?bes et dans toute l'Am?rique centrale, espace g?opolitique de la Mare Nostrum de l'empire, soumis au rythme altern? du big stick ou de " la diplomatie du dollar ".
en
Alternating the "big stick" with "dollar diplomacy," similar actions were carried out in the other Caribbean islands and in all of Central America, the geopolitical space of the imperial mare nostrum.
aurrekoa | 99 / 39 orrialdea | hurrengoa

Nodoa: liferay1.lgp.ehu.eus