Hizkuntzen arteko Corpusa (HAC)
Heriotza La Fenicen, Donna Leon / Koro Navarro (Erein, 2010
)
eu
Hamar urte lehenago, kondea Brunetti konbentzitzen saiatu zen, polizia utzi eta berarekin elkar zedin finantzen munduan;
es
Hac?a una d?cada, el conde hab?a intentado convencer a Brunetti para que dejara la polic?a e iniciara una carrera en la banca bajo sus auspicios.
fr
Dix ans auparavant, le comte avait essay? de convaincre Brunetti de d?missionner de la police pour poursuivre, sous son ?gide, une carri?re dans la banque.
en
A decade ago, the count had attempted to persuade Brunetti to leave the police and join him in a career in banking.
eu
behin eta berriz esaten zion Brunettiri ez lukeela zerga-iruzurle, emazte-erasotzaile, prostituta, lapur eta perbertituen artean bizitza xahutu behar.
es
Repet?a constantemente que Brunetti no deber?a pasar la vida en compa??a de evasores de impuestos, maridos que pegaban a la mujer, chulos, ladrones y pervertidos.
fr
Il ne cessait de lui faire remarquer qu'il ?tait malsain de passer sa vie en compagnie de fraudeurs, de maris battant leur femme, de prox?n?tes, de voleurs et de pervers.
en
He continually pointed out that Brunetti ought not to spend his life .in the company of tax evaders, wife beaters, pimps, thieves, and perverts.
eu
Eskaintzak kolpetik bukatu ziren ordea, halako batean Brunettik Eguberrietan bota zuenean, pazientzia galduta arrunt, kondeak eta biak antzeko jendearekin lan egiten zuten arren, berak behintzat bazuela jende hura atxilotzeko kontsolamendua, eta kondeak berriz afaltzera gonbidatu behar izaten zituela.
es
Sus ofrecimientos cesaron bruscamente una Navidad en que, agotada la paciencia, Brunetti coment? que, si bien ?l y el conde parec?an trabajar con la misma clase de personas, a ?l, por lo menos, le cab?a el consuelo de arrestarlas, mientras que el conde se ve?a en la obligaci?n de invitarlas a cenar.
fr
Ces offres avaient brutalement cess? un soir de No?l lorsque, perdant patience devant une nouvelle attaque, Brunetti avait r?torqu? que bien que le comte et lui-m?me parussent fr?quenter le m?me genre de personnes, lui avait au moins la consolation d'?tre en mesure de les arr?ter l? o? le comte ?tait oblig? de les inviter ? sa table.
en
The offers had come to a sudden halt one Christmas when, goaded beyond patience, Brunetti had pointed out that although he and the count seemed to work among the same people, he at least had the consolation of being able to arrest them, whereas the count was constrained to invite them to dinner.
eu
Hala ba, aztoramendu handi samarrez galdetu zion gau hartan Brunettik Paolari joaterik izango ote zuten beraren gurasoek hurrengo arratsean, frantses inpresionisten margolanen erakusketa baten inaugurazioa zela-eta, Dogoaren Jauregian ematen zuten festara.
es
As? que aquella noche Brunetti se sent?a un poco nervioso cuando pregunt? a Paola si podr?an asistir a la fiesta que daban sus padres la noche siguiente para celebrar la inauguraci?n de una exposici?n de Impresionistas Franceses en el Palacio del Dux.
fr
Si bien que ce ne fut pas sans une petite sueur froide, ce soir-l?, que Brunetti demanda ? Paola s'il ne leur serait pas possible d'assister ? la soir?e que devaient donner les parents de celle-ci le lendemain, ? l'occasion du vernissage, au Palais des Doges, d'une exposition d'impressionnistes fran?ais.
en
So it was with some trepidation that night that Brunetti asked Paola if it would be possible for them to attend the party her parents were giving the following evening to celebrate the opening of a new exhibition of French impressionist paintings at the Doge's Palace.
eu
-Baina nola jakin duzu festaren berri? -galdetu zion Paolak txundituta.
es
-?Y tu c?mo te has enterado de la fiesta? -pregunt? Paola con asombro.
fr
" Comment se fait-il que tu sois au courant de cette soir?e ? s'?tonna-t-elle.
en
'But how did you know about the party?' Paola asked, astonished.
eu
-Egunkarian irakurri dut.
es
-Lo he le?do en el peri?dico.
fr
-On en parle dans les journaux.
en
'I read about it in the paper.'
eu
-Nire gurasoak dira eta zuk egunkarian irakurri duzu?
es
-Una fiesta de mis padres, y te enteras por el peri?dico.
fr
" Voil? qui semblait offenser la conception que Paola se faisait de la famille.
en
'My parents, and you read about it in the paper?' This seemed to offend Paola's atavistic concept of the family.
eu
-Brunettik mindu egin zuen nonbait Paolak familiaz zuen sen atabikoa.
es
-Esto parec?a ofender el tradicionalista concepto de la familia de Paola.-S?.
fr
" Tu leur demanderas ?
en
'Yes;
eu
-Bai, baina galdetuko diezu?
es
?Se lo preguntar?s?
fr
-Mais enfin, Guido !
en
but will you ask them?'
eu
-Guido, normalean mehatxatu egin behar izaten zaitut Eguberrietan nire gurasoekin afaltzera joateko, eta orain ez bat eta ez bi haien festa batera joan nahi duzu.
es
-Guido, generalmente, tengo que amenazarte para que cenes con ellos en Nochebuena y ahora te empe?as en ir a una de sus fiestas.
fr
C'est tout juste si je ne dois pas te tra?ner de force chez eux pour le r?veillon de No?l, et voil? que tout d'un coup tu veux assister ? l'une de leurs soir?es !
en
'Guido, I usually have to threaten you just to get you to go and have Christmas dinner with them, and now you suddenly want to go to one of their parties.
eu
Zergatik?
es
?Por qu??
fr
Qu'est-ce qui t'arrive ?
en
Why?'
eu
-Gauza-klase horretara joaten den jende-klasearekin hitz egin nahi dudalako.
es
-Porque quiero hablar con la clase de gente que asiste a esa clase de cosas.
fr
-J'ai envie de parler au genre de personnes qui fr?quentent ce genre de choses. "
en
'Because I want to talk to the sort of people who go to that sort of thing.'
eu
Paolak, ikasleen azterketak irakurtzen eta notak jartzen ari baitzen Brunetti etxeratu zenean, boligrafoa ardura handiz mahai gainean utzi eta hizkuntzari egindako erasorik basatienetarako gordetzen zuen begiratu berezia egin zion.
es
Paola, que estaba corrigiendo los ejercicios de sus alumnos cuando ?l entr?, dej? el rotulador y le obsequi? con la mirada que sol?a reservar para las m?s brutales agresiones al lenguaje.
fr
Paola ?tait occup?e ? corriger et noter des devoirs quand il ?tait arriv?. Elle posa d?licatement son stylo et le foudroya du regard qu'elle r?servait en g?n?ral ? l'emploi brutal d'une grossi?ret? de langage.
en
Paola, who had been reading and grading student papers when he came in, carefully set her pen down and graced him with the look she usually reserved for brutal infelicities of language.
eu
Boligrafoaren azpian zeuzkan paperetan halakoak maiz samar agertzen ez baziren ere, ez zegoen senarrari halakoak aditzen ohitua.
es
Aunque ?stas no escaseaban en los ejercicios que ten?a delante, no estaba acostumbrada a o?rlas de labios de su marido.
fr
Si les barbarismes n'?taient pas rares dans les copies sur lesquelles reposait sa plume, elle n'?tait pas habitu?e ? en entendre sortir de la bouche de son mari.
en
Though they were not infrequent in the papers that rested under her pen, she was not accustomed to hearing them from her husband.
eu
Paolak luzaroan begiratu zion, eta gizonak askotan gozatzen zituen baina aldi berean ikaratzen zuten erantzunetako bat eman zion.
es
Le mir? largamente y formul? una de las respuestas que ?l admiraba tanto como tem?a.
fr
Elle le regarda ainsi longuement et formula l'une de ces r?pliques dont elle avait le secret et qu'il redoutait autant qu'il s'en r?galait.
en
She looked at him a long time, formulating one of the replies he often relished as much as he dreaded.
eu
-Ez dut uste ezetz esango dutenik, zure eskariaren dotoretasuna gogoan hartuta.
es
-Dudo que pudieran rehusar, habida cuenta de la elegancia de tu petici?n-dijo, tom? el rotulador y sigui? corrigiendo.
fr
" Je doute qu'ils puissent refuser, vu l'?l?gance avec laquelle tu pr?sentes ta requ?te. " Sur quoi elle reprit son stylo et retourna ? ses corrections.
en
'I doubt that they could refuse, given the elegance of your request,' she said, then picked up the pen and bent back over the papers.
eu
Berandu zen, Brunettik bazekien emaztea nekatua zegoela, eta, hortaz, sukaldera joan zen, kafea egitera.
es
Era tarde, y ?l comprendi? que estaba cansada, por lo que se acerc? al mostrador y se puso a preparar caf?.
fr
Il ?tait tard, il savait qu'elle ?tait fatigu?e, et il alla derri?re le comptoir pr?parer du caf?.
en
It was late, and he knew that she was tired, so he busied himself at the counter, making coffee.
eu
-Badakizu ez duzula lorik egingo kafea horren berandu hartzen baduzu-esan zion Paolak, soinuengatik gizona zertan ari zen konturatuta.
es
-Sabes que si ahora tomas caf? no dormir?s-dijo ella, adivinando lo que hac?a por el ruido.
fr
" Tu sais que ?a t'emp?che de dormir, quand tu en bois aussi tard ", lui dit-elle, ayant reconnu au bruit ce qu'il faisait.
en
'You know you won't sleep if you drink coffee this late,' she said, recognizing what he was doing from the sounds he made.
eu
Brunettik, emaztearen aurretik igaro zelarik sukalderako bidean, ilea nahastu zion esanez: -Asmatuko dut zerbait denbora pasatzeko.
es
?l pas? por su lado, le revolvi? el pelo y dijo: -Ya buscar? con qu? entretenerme.
fr
Il passa ? c?t? d'elle et lui ?bouriffa les cheveux. " Je trouverai bien quelque chose pour m'occuper ", r?pondit-il.
en
He passed her on the way to the stove, ruffled her hair, and said, 'I'll think of something to occupy myself.'
eu
Paolak marmar egin zuen, marra bat eginez esaldi bat ezabatu eta galdetu zuen: -Zergatik joan nahi duzu?
es
Ella dio un gru?ido, tach? una frase y pregunt?: -?Por qu? quieres conocerlos?
fr
Elle poussa un grognement, biffa une phrase et demanda : " Pourquoi veux-tu les rencontrer ?
en
She grunted, struck a line through a phrase, and asked, 'Why do you want to meet them?'
eu
-Wellauerri buruz ahal dudan guztia jakiteko.
es
-Para enterarme de cosas acerca de Wellauer.
fr
-Pour trouver tout ce que je peux sur Wellauer.
en
'To find out as much as I can about Wellauer.
eu
Nolako talentua zuen, nolako karrera egin zuen, zer emazte izan zuen irakurri dut, baina nolako gizona zen, hortaz ezer ere ez dakit.
es
He le?do que era un genio, que hizo una brillante carrera y que se cas? tres veces, pero no tengo una idea clara de la clase de hombre que era.
fr
Je sais d?j? presque tout sur son g?nie, sa carri?re, ses femmes, mais je n'ai aucune id?e pr?cise sur l'homme qu'il ?tait, en r?alit?.
en
I've been reading about what a genius he was, about his career, about his wives, but I don't have any real idea of what sort of man he was.'
eu
-Eta zuk uste duzu jende-klase horrek-esan zuen Paolak hitzak azpimarratuz-, nire gurasoen festetara joaten diren horiek, jakingo dutela hori?
es
-?Y piensas que la clase de gente-dijo ella subrayando la expresi?n-que asiste a las fiestas de mis padres lo sabr??
fr
-Et tu t'imagines que ce genre de personnes, r?pliqua-t-elle en soulignant lourdement genre de personnes, celles qui vont aux r?ceptions de mes parents, sauront te renseigner ?
en
'And you think the sort of people,' she said with heavy emphasis, 'who go to my parents' parties would know about him?'
eu
-Nik Wellauerren bizitza pribatuaren berri nahi dut jakin, eta jende horrexek jakingo ditu horrelako gauzak.
es
-Me interesa su vida privada, y esa gente debe de estar al corriente de las cosas que yo quiero saber.
fr
-Je voudrais conna?tre sa vie priv?e, et ce sont justement ces personnes qui sont au courant de ce genre de choses.
en
'I want to know about his private life, and those are the people who would know the sort of thing I want to know.'
eu
-Era horretako gauzak STOPen irakur ditzakezu txundituta geratzen zen beti Brunetti ingeles literaturako irakaslea zen pertsona batek bihotzeko prentsa hain ederki ezagutzen zuela ikusita.
es
-Esas cosas puedes leerlas en STOP.-No dejaba de asombrarle que una persona que daba clases de literatura inglesa en la universidad estuviera tan versada en prensa amarilla.
fr
-Genre de choses que tu pourrais apprendre en lisant Stop. " Comme d'habitude, il se sentit gagn? par la stup?faction ? l'id?e que sa femme, qui enseignait la litt?rature anglaise ? l'universit?, connaissait aussi bien la presse ? scandale. " ?coute, Paola.
en
'That's the sort of thing you can read about in STOP.' It never failed to amaze him that a person who taught English literature at the university could be so intimate with the gutter press. 'Paola,' he said.
eu
-Paola-esan zuen-.
es
-Paola, yo quiero averiguar cosas que sean verdad.
fr
Ce que je cherche ? trouver, ce sont des choses vraies le concernant.
en
'I want to find out things that are true about him.
eu
Egiazko gauzak jakin nahi ditut Wellauerrez.
es
STOP es una de esas revistas en las que puedes leer perfectamente que la madre Teresa ha abortado.
fr
Dans les torchons comme Stop, on est capable de te raconter les avortements de M?re Teresa.
en
STOP's the sort of place where you read about Mother Teresa's abortion.'
eu
Laster Ama Teresak abortu bat egin duela irakurriko duzu STOP horretan.
es
Su mujer gru?? y volvi? la hoja, dejando un rastro de marcas azules de trazo nervioso.
fr
" Elle grogna et tourna une page, laissant une tra?n?e furibonde d'encre rouge derri?re elle.
en
She grunted and turned a page, leaving a trail of angry blue marks behind her.
eu
Paolak, marmarka, orri bat pasatu zuen, marka urdin haserreen aztarrenak utziz bere atzetik.
es
?l abri? el frigor?fico, sac? una botella de leche, verti? un poco en un perol y lo puso a calentar.
fr
Il ouvrit le r?frig?rateur, en retira une bouteille de lait et en mit un peu ? chauffer dans une casserole.
en
He opened the refrigerator and pulled out a liter of milk, splashed some into a pan, and set it on the flame to heat.
eu
Brunettik hozkailua zabaldu eta litro bat esne atera zuen, bota zuen pixka bat ontzi batera eta berotzen jarri zuen.
es
Sab?a por larga experiencia que ella se negar?a a tomar caf?, por m?s leche que le echara, aduciendo que le impedir?a dormir.
fr
L'exp?rience lui avait appris qu'elle commen?ait toujours par refuser son caf?, quelle que soit la quantit? de lait qu'il y ajoutait, proclamant que cela l'emp?cherait de dormir.
en
From long experience, he knew that she would refuse to drink a cup of coffee, no matter how much milk he added to it, insisting that it would keep her awake.
eu
Baina bera berea edaten hasi orduko, Paola hurrupaka hasiko zitzaion, eta azkenean berak edango zuen ia osoa eta gero primeran lo egingo zuen.
es
Pero, cuando ?l se hubiera preparado su taza, ella se pondr?a a dar sorbos y acabar?a por beber m?s de la mitad, y luego dormir?a como un le?o.
fr
Mais une fois la tasse pr?te, elle venait lui en voler quelques gorg?es pour finir par la vider presque enti?rement-apr?s quoi elle dormait comme une souche.
en
But once he had his own, she would sip at it, end up drinking most of it, then sleep like a rock.
eu
Brunettik seme-alabentzat erosten zuten gailetazorro bat hartu zuen armairutik eta kiriketan egin zuen zenbat geratzen ziren ikusteko.
es
Sac? del armario la bolsa de las galletas que compraban para los ni?os y atisb? en su interior, para ver cu?ntas quedaban.
fr
Il sortit du placard un sac de biscuits, en principe destin?s aux enfants, et l'ouvrit pour voir ce qui restait.
en
From the cabinet he pulled down a bag of sweet biscuits they bought for the children and peered into it to see how many were left.
eu
Kafea igo zenean, katilu batera atera zuen, esne ketsua erantsi, jarri zion gustatzen zitzaiona baino azukre gutxiago, eta Paolaren parean eseri zen.
es
Cuando el caf? hubo subido, lo ech? en una taza, agreg? la leche, le puso menos az?car del que a ?l le gustaba y se sent? frente a Paola.
fr
Une fois le caf? pass? dans la partie haute de l'appareil, il le versa dans une tasse, y ajouta le lait fumant et un peu moins de sucre qu'il aurait aim?, puis alla s'asseoir en face de Paola.
en
When the coffee was finished boiling up into the top of the double pot, he poured it into a mug, added the steaming milk, spooned in less sugar than he liked, and went to sit across from Paola.
eu
Paolak, oharkabean, arreta oraindik aurrean zuen paperean jarrita, eskua luzatu eta kafe-hurrupa bat hartu zuen, Brunetti edaten hasi ere baino lehen.
es
Distra?damente, concentrada todav?a en el ejercicio que ten?a delante, ella alarg? la mano y bebi? un sorbo de caf? antes de que ?l pudiera probarlo.
fr
Machinalement, toujours concentr?e sur son travail, elle tendit la main et prit une gorg?e du breuvage br?lant avant qu'il ait eu le temps de seulement y go?ter.
en
Absently, still intent on the paper in front of her, she reached out and took a sip of coffee even before he had a chance to do so.
eu
Paolak kafea berriz mahai gainean utzi zuenean, Brunettik katiluan jarri zituen behatzak baina ez zuen hartu.
es
Cuando dej? la taza en la mesa, ?l la asi? firmemente pero no la levant?.
fr
Quand elle reposa la tasse, Brunetti l'entoura de ses mains, sans la porter ? ses l?vres.
en
When she put it back on the table, he wrapped his fingers around it but didn't pick it up.
eu
Paolak orri bat pasatu zuen, eskua luzatu zuen katiluari heltzeko, eta Brunettiri begiratu zion, honek ez baitzuen askatzen.
es
Ella volvi? otra p?gina, y quiso coger la taza otra vez, pero al ver que ?l no la soltaba lo mir?.
fr
Paola changea de copie, tendit ? nouveau la main et leva la t?te quand elle se rendit compte qu'il refusait de l?cher la tasse.
en
She turned a page, reached out for the mug, and looked up at him when he refused to release it.
eu
-galdetu zuen.
es
-hizo.
fr
" H? ?
en
'Eh?' she asked.
eu
-Ez amari deituko diozula agintzen ez duzun arte.
es
-No, hasta que me prometas que llamar?s a tu madre.
fr
-Pas tant que tu ne m'auras pas promis d'appeler ta m?re.
en
'Not until you agree to call your mother.'
eu
Gizonak ez zuen kendu nahi izan, eta Paolak hitz zakar bat idatzi zion gainean boligrafoarekin.
es
Ella trat? de quitarle la mano y, al no conseguirlo, le escribi? en ella con el rotulador una palabra gruesa.
fr
" Elle essaya d'?carter les doigts de son mari, mais comme il refusait de bouger, elle ?crivit un gros mot dessus ? l'encre rouge.
en
She tried to push his hand away. When he refused to move it, she wrote a rude word on it with her pen.
eu
-Trajea eraman beharko duzu.
es
-Tendr?s que llevar traje oscuro.
fr
" Il faudra que tu mettes un costume et une cravate.
en
'You'll have to wear a suit.'
eu
-Trajea eramaten dut beti zure gurasoak ikustera joaten naizenean.
es
-Siempre llevo traje oscuro cuando voy a casa de tus padres.
fr
-Je mets toujours un costume pour aller voir tes parents.
en
'I always wear a suit when I go to see your parents.'
eu
-Ez duzu ba oso pozik ematen trajez jantzita zaudenean.
es
-Y nunca pareces contento de llevarlo.
fr
-?a n'a jamais l'air de te faire plaisir d'en mettre un.
en
'Well, you never look like you're happy to be wearing a suit.'
eu
-Ondo da-esan zuen Brunettik irribarrez-.
es
-De acuerdo-sonri? ?l-.
fr
-Entendu, r?pondit-il avec un sourire.
en
All right,' he said, smiling.
eu
Agintzen dizut trajea jantziko dudala eta oso pozik joango naizela trajez jantzita.
es
Lo llevar? y parecer? contento.
fr
Je te promets de porter un costume et une cravate, et d'avoir l'air ravi.
en
'I promise to wear a suit and to look happy that I'm wearing it.
eu
Hortaz, deituko diozu amari?
es
?Llamar?s a tu madre?
fr
Alors, tu appelleras ta m?re ?
en
So will you call your mother?'
eu
-Ondo da-onartu zuen Paolak-.
es
-La llamar?-concedi? ella-.
fr
-D'accord.
en
'All right,' she conceded.
eu
Baina trajearena egiatan esan dut.
es
Pero lo del traje oscuro es en serio.
fr
Mais pour le costume, je suis s?rieuse.
en
'But I meant it about the suit.'
eu
-Bai, ene laztana-esan zion Brunettik lausengari.
es
-S?, tesoro-lisonje? el marido.
fr
-Je n'en doute pas, mon tr?sor ", roucoula-t-il, l?chant la tasse et la poussant vers elle.
en
'Yes, my treasure,' he fawned.
eu
Katilua utzi eta emaztearengana bultzatu zuen.
es
Empuj? la taza hacia ella, que tom? otro sorbo.
fr
Il attendit qu'elle eut pris une autre gorg?e pour tremper un biscuit dans le caf? au lait.
en
He let go of the cup and pushed it toward her.
eu
Hark beste hurrupa bat egin zionean, Brunettik gaileta bat atera zuen zorrotik eta kafean busti zuen.
es
Entonces sac? una galleta de la bolsa y la moj? en el caf?.
fr
" Habitudes r?pugnantes, lan?a-t-elle, avec un sourire.
en
When she had taken another sip, he extracted a biscuit from the bag and dipped it into the coffee.
eu
-Nazkagarria zara-esan zuen Paolak, eta irribarre egin zuen.
es
-Qu? asco-dijo ella, y despu?s sonri?.
fr
-Habitude de simple paysan ", reconnut-il.
en
'You are disgusting,' she said, then smiled.
