Hizkuntzen arteko Corpusa (HAC)
Ispiluan barrena, Lewis Carroll / Manu Lopez Gaseni (Pamiela, 1990
)
eu
Oso adi jarri zen, baina begietara malkorik ekarri gabe.
es
Se quedó callada oyendo con la mayor atención, pero no se le asomaba ninguna lágrima a los ojos.
fr
" Je te donne tout, je ne puis faire plus "1. Elle écouta très attentivement, mais les larmes ne lui montèrent pas aux yeux.
en
'it's "I GIVE THEE ALL, I CAN NO MORE."' She stood and listened very attentively, but no tears came into her eyes.
eu
"Ahal dudan guztia kondatuko dizut;
es
Te contaré todo cuanto pueda:
fr
Quel est ton gagne-pain ?
en
'I'll tell thee everything I can;
eu
gauza gutxi dago esateko.
es
Poco me queda por narrar.
fr
"
en
eu
Oso edadetutako gizona ikusi nuen, hesi batean eserita.
es
Una vez vi a un anciano viejo viejo asoleándose sobre una cerca.
fr
Dis-je à cette relique.
en
There's little to relate.
eu
"Nor zara zu, agurea?", esan nion.
es
-¿Quién eres, anciano?
fr
Comme un tamis retient du vin, Je retins sa réplique.
en
I saw an aged aged man, A-sitting on a gate.
eu
"Eta nola bizi zara?" Eta haren erantzuna nere buruan zehar pasatu zen ura iragazkian barrena bezala.
es
-díjele-, y, ¿qué haces para vivir? Su respuesta se coló por mi mente como el agua por un tamiz.
fr
" Je pourchasse les papillons Qui volent dans les nues ; J'en fais des pâtés de mouton, Que je vends dans les rues.
en
"Who are you, aged man?" I said, "and how is it you live?" And his answer trickled through my head Like water through a sieve.
eu
Erantzun zuen:
es
Díjome:
fr
Je les vends à de fiers marins Qui aux flots s'abandonnent ;
en
He said "I look for butterflies That sleep among the wheat:
eu
"tximeletak bilatzen ditut, garitzetan lo egiten dutenak;
es
fr
en
eu
arkume-pasteletan sartu eta kalean saltzen ditut.
es
-Cazo las mariposas que duermen por el trigo trigo.
fr
Et c'est là mon seul gagne-pain... Faites-moi donc l'aumône.
en
I make them into mutton-pies, And sell them in the street.
eu
Saldu egiten diet, esan zuen, itsaso ekaiztsuetan dabiltzan gizonei; eta era horretan eskuratzen dut neure ogia emaidazu txanpon bat, nahi baduzu". Baina plan bat pentsatzen ari nintzen biboteak berdez tintatzeko, eta haizemaile handi batez ezkutatzen dut inork ezin ikusteko. Horrela, erantzunik ez nuela agureak esandakoari, oihu egin nuen: "ea, esaidazu nola bizi zaren!" eta kolpatu nuen buruan. Ahots gozoaz ipuinarekin segitu zuen: Esan zuen: "neure bideari jarraitzen diot, eta lats batekin topo egiten dudanean, sutara botatzen dut; Eta hortik ateratzen dute produktu hori, Rowlandeko Macassar Olioa deitzen dutena... Baina bi penny eta erdi da neure lanagatik ematen didaten guztia". Baina era bat bilatzen nuen gurinez elikatzeko, eta horrela egunak eman nituen piskanaka gizentzen. Ederki astindu nuen alderik alde, aurpegia ubeldu arte: "ea, esaidazu nola bizi zaren", oihu egin nuen, "eta zer den egiten duzuna!". Esan zuen: "bisigu begiak ehizatzen ditut sasi a/gien artean, eta txaleko botoi bihurtzen ditut gauaren isiltasunean. Eta horiek ez ditut saltzen urrezko, edo zilarrezko txanponen truke, kuprezko penny batengatik baizik, horren truke bederatzi eskuratuko dituzu. Batzutan zulatzen dut gurinezko gozokien bila, edo karramarroak lika-adarrez harrapatu; batzutan mendi malkarretan bilatzen ditut alokairuzko kotxeen gurpilak. Eta horrelaxe (keinu egin zuen) lortzen dut fortuna... eta oso pozik edango nuke berorren osasunaren alde". Eta orduan entzun nuen, orduantxe bait nuen bukatu neure egitamua Menai zubia herdoiletik salbu uzteko ardotan irakinez. Asko eskertzen diot esateagatik nola lortu zuen bere fortuna, baina areago oraindik nere osasun handiaren alde edateagatik. Eta orain, kasualidadez jartzen badut neure hatzamarra kolaren barruan, edo zoro-zoro saiatzen banaiz eskuineko oina ezkerreko zapatan sartzen, edo oineko behatzetara erortzen bazait oso pisu handi bat, negar egiten dut, gogoratzen bait naiz ezagutu nuen agure hartaz... begirada gozo eta mintzaira lasaikoa, ileak elurra baino zuhagokoa, aurpegia belearen antzekoa, begiak, errautsak bezala, distiratsuak, zoratua zirudiena bere penagatik, gorputza hara eta hona irristaka, eta murmurikatzen zuena ahots apalez, ahoa pastelez beteta izango bailu, ufaka bufaloak bezala... behialako uda arratsalde hartan, hesi batean eserita". Zalduna baladaren azken hitzak kantatzen ari zela, uhalak hartu zituen eta zaldiaren burua zuzendu egin zuen etorri ziren biderantz. -Yarda batzu gehiago besterik ez zaizkizu falta -esan zuen-, muinoa jaitsi eta errekasto hura gainditu, eta Erregina izango zara... Baina lehenago, geratuko zara ni joaten ikusteko? -gaineratu zuen, Alice inpazientziaz seinalatutako norabidera bueltatu zelarik-. Ez da luzea izango. Itxaron eta astindu zeure painelua bideko bihurgune hartara iristen naizenean.
es
Con ellas me cocino unos buenos pastelillos de cordero que luego vendo por las calles.
fr
en
eu
Uste dut horrek adorea emango didala... -Noski itxarongo dudala-esan zuen Alicek-;
es
-Me los compran esos hombres-continuó-que navegan por los procelosos mares
fr
" Mais, moi, qui concevais ce plan :
en
I sell them unto men," he said, "Who sail on stormy seas;
eu
eta mila esker hain urrutira etortzeagatik... eta kantuagatik... asko gustatu zait.
es
Y así consigo el pan de cada día. Y ahora, tenga la bondad, la voluntad...
fr
" Allons, voyons ! Comment vis-tu ?
en
And that's the way I get my bread-A trifle, if you please."
eu
-Hala espero dut -esan zuen Zaldunak dudati-;
es
fr
" Et lui cognai la tête. Il me répondit aussitôt : " Je cours à rendre l'âme, Et lorsque je trouve un ruisseau Vivement, je l'enflamme ; On fait de l'huile pour cheveux De cette eau souveraine ;
en
eu
baina nik uste baino negar gutxiago egin duzu. Eskuak estutu zituzten, eta Zalduna astiro barneratu zen basoan.
es
Pero yo estaba meditando un plan para teñirme de verde los bigotes, empleando luego un abanico tan grande que ya nadie me los pudiera ver.
fr
Moi, je reçois un sou ou deux ; C'est bien peu pour ma peine.
en
But I was thinking of a plan To dye one's whiskers green, And always use so large a fan That they could not be seen.
eu
"Ez da denbora asko pasatuko desagertu arte, espero dut", esan zuen Alicek berekiko, begiratzen zion bitartean. "Han doa! Buruz behera, beti bezala! Hala ere, nahiko errez altxatu da... hori gertatzen zaio zaldiaren inguruan hainbeste gauza zintzilik izateagatik..." Horrela segitu zuen berekiko hizketan, zaldiaren ibilkera geldoari, eta Zalduna erortzeari, lehenengo alde batetik eta gero bestetik, so egiten zien bitartean. Laugarren edo bostgarren erorketaren buruan bihurgunera iritsi zen, eta orduan neskak astindu egin zuen painelua, begibistatik kanpo geratu zen arte. -Espero dut honek adorea ematea -esan zuen bueltatuz, muinoan behera joateko prest-; eta orain laugarren errekastoaren bila, eta Erregina izango naiz! Ze ondo jotzen duen! -Pauso gutxi batzuek errekastoaren ertzera eraman zuten. Zeharkatzera zihoan une berean, bere atzeko basotik bide zetorren hasperen sakon bat aditu zuen. " Oso zorigabe sentitzen den baten bat izango da ", pentsatu zuen Alicek, zer zen ikusteko antsiatsu bueltatuz. Agurea ematen zuen norbait (nahiz eta aurpegian liztor baten antza izan) lurrean zegoen zuhaitz baten kontra, kiribilkaturik eta dardarka hotz handia izango balu bezala. "Ez dut uste harengatik ezer egin dezakedanik -pentsatu zuen Alicek errekastoa zeharkatzeko prest-. Baina zer gertatzen zaion galdetuko diot -gaineratu zuen ertzean bertan geldituz-. Izan ere, jauzia emandakoan dena aldatuko da eta ezin izango diot lagundu". Eta horrela, nahikoa gogoz kontra, erregina izateko gogo handia bait zuen, Liztorra zegoen tokira itzuli zen.
es
Así pues y no sabiendo qué replicar a lo que el viejo me decía gritéle:
fr
en
eu
-Ai ene hezur gaixoak, ene hezur gaixoak! -Ai, ai, ai ene! -ekin zion Alicek-.
es
-¡Vamos! ¡Dime de qué vives! con un buen golpe a la cabeza.
fr
" Mais je pensais à un moyen De me nourrir de beurre, Et ne manger rien d'autre, afin D'engraisser d'heure en heure.
en
So, having no reply to give To what the old man said, I cried, "Come, tell me how you live!" And thumped him on the head.
eu
Ez zara hotz samar hemen? -Nolako garamola! -esan zuen Liztorrak umore txarrez-. Jo ta ke! Non ikusi den horren neska astuna! Alice mindu samar sentitu zen erantzun horrekin, eta buelta eman eta uztekotan egon zen;
es
Con su bondadosa voz, reanudó la narración.
fr
en
eu
baina zera pentsatu zuen:
es
Díjome:
fr
Je le secouai sans façon, Et dis, plein d'impatience :
en
His accents mild took up the tale:
eu
"beharbada minak berak bihurtzen du hain uxaka". Eta berriz saiatu zen. -Beste aldera pasatzen lagun diezazuket? Haizetik babestuago egongo zara han. Liztorrak besoa eman zion eta zuhaitzari buelta ematen lagun ziezaion utzi zion, baina, lehengo lekuan egon zenean berriz errepikatu zuen: -Eta jo ta ke! Ezin duzu pertsona bat bakean utzi? -Hemendik piska bat irakurtzea gustatuko litzaizuke?
es
fr
en
eu
-segitu zuen Alicek Liztorraren oinetan botata zegoen egunkari bat hartuz.
es
-Me paseo por ahí y cuando topo con un arroyo lo echo a arder en la montaña.
fr
" Allons, comment vis-tu ?
en
He said "I go my ways, And when I find a mountain-rill, I set it in a blaze;
eu
-Irakurri gogoa baduzu-esan zuen Liztorrak umore txarrez-. Inork ez dizu galerazten, nik dakidala.
es
Con eso fabrican aquel espléndido producto que llaman aceite de Macasar... Sin embargo, dos reales y una perra es todo lo que me dan por mi labor.
fr
quels sont Tes moyens d'existence ? "
en
And thence they make a stuff they call Rolands' Macassar Oil-Yet twopence-halfpenny is all They give me for my toil."
eu
Eta horrela Alice haren ondoan eseri, eta egunkaria belaunetan zabaldurik irakurtzen hasi zen: -"Azken albisteak.
es
fr
en
eu
Talde espedizionariak ikusketa bat egin zuen Sotoan eta azukre zurizko bost koskor berri aurkitu zituen, handiak eta egoera onean.
es
Pero yo estaba meditando la manera de alimentarme a base de manteca para ir así engordando un poco cada día.
fr
" Je cherche des yeux de brochets Sur l'herbe radieuse, J'en fais des boutons de gilets Dans la nuit silencieuse.
en
But I was thinking of a way To feed oneself on batter, And so go on from day to day Getting a little fatter.
eu
Itzultzean..." -Eta azukre beltza? -moztu zion Liztorrak. Alicek begiratu bat bota zion artikuluaren gainontzekoari eta zera esan zuen:
es
fr
Je ne demande ni diamants Ni une bourse pleine ;
en
eu
-Ez, ez du azukre beltzaz ezer aipatzen.
es
Entonces, le di un fuerte vapuleo, hasta que se le puso la cara bien morada.
fr
Mais, pour un sou, à tout venant, J'en donne une douzaine.
en
I shook him well from side to side, Until his face was blue:
eu
-Ezer ez azukre beltzaz! -purrust egin zuen Liztorrak-.
es
-¡Vamos!
fr
en
eu
Espedizio ederra! -esan zuen Liztorrak.
es
¡Dime cómo vives! -le grité.
fr
Aux crabes, je tends des gluaux, J'en fais un grand massacre ;
en
"Come, tell me how you live," I cried, "And what it is you do!"
eu
-Hala ere egunkarian dago -erantzun zion Alicek herabe. -Ez dezagun aurrera jo! -esan zuen Liztorrak bizkarra emanez. Alicek lurrean utzi zuen egunkaria. -Uste dut ez zaudela oso ondo -esan zuen eztiki-. Zerbait egin dezaket zuregatik? -Dena da pelukaren erruagatik -esan zuen Liztorrak ahots baretuagoz. -Pelukaren erruagatik?
es
-¡Y a qué profesión te dedicas! Díjome:
fr
en
eu
-errepikatu zuen Alicek, oso pozik lasaituz zihoala ikusirik. Eta dena izorratzen dute. Eta orduan, noski, haserratu egiten naiz.
es
-Cazo ojos de bacalao por entre las zarzas y las jaras. Con ellos labro, en el silencio de la noche hermosos botones de chaleco.
fr
Où je vais par monts et par vaux.
en
He said "I hunt for haddocks' eyes Among the heather bright, And work them into waistcoat-buttons In the silent night.
eu
Eta zuhaitz baten azpian kiribilkatzen naiz. Eta painelu hori bat jartzen dut.
es
Y cata que a estos no los vendo ni por oro ni por plata; sino tan sólo por una perra
fr
Chercher des roues de fiacre.
en
And these I do not sell for gold Or coin of silvery shine But for a copper halfpenny, And that will purchase nine.
eu
Eta aurpegia bendatzen dut...
es
¡Y por una te llevas diez!
fr
en
eu
orain bezala.
es
A veces cavo bollos de mantecón o pesco cangrejos con vareta de gorrión.
fr
Voilà comment, en vérité, J'amasse des richesses...
en
"I sometimes dig for buttered rolls, Or set limed twigs for crabs;
eu
Alicek urrikaldurik begiratu zion.
es
A veces busco por los riscos a ver si encuentro alguna rueda de simón.
fr
Je boirais bien à la santé De Votre Noble Altesse.
en
I sometimes search the grassy knolls For wheels of Hansom-cabs.
eu
-Aurpegia bendatzea oso ona da haginetako minerako-esan zion. -Eta oso ona da harropuzkeriarako-gaineratu zuen Liztorrak.
es
Y de esta manera-concluyó pícaro dando un guiño-es como amaso mi fortuna... Ahora me sentiría muy honrado bebiendo un trago a la salud de vuestra merced.
fr
" Je l'entendis, ayant trouvé
en
And that's the way" (he gave a wink) "By which I get my wealth-And very gladly will I drink Your Honour's noble health."
eu
Alicek ez zuen oso ondo ulertu azken hitza. -Haginetako min mota bat da?
es
Entonces sí que lo oí, pues en mi mente maduraba mi gran proyecto de cómo salvar del óxido al puente del Menai recociéndolo bien en buen vino.
fr
Un moyen très facile D'empêcher les ponts de rouiller En les plongeant dans l'huile.
en
I heard him then, for I had just Completed my design To keep the Menai bridge from rust By boiling it in wine.
eu
-galdetu zuen. Liztorrak pentsatu egin zuen une batez.
es
Así que mucho le agradecí la bondad de contarme el método de su fortuna, pero mayormente, por su noble deseo de beber a la salud de mi ilustre persona.
fr
Je le félicitai d'avoir Amassé des richesses Et, plus encore, de vouloir Boire à Ma Noble Altesse.
en
I thanked him much for telling me The way he got his wealth, But chiefly for his wish that he Might drink my noble health.
eu
T -Ez zehazki -esan zuen-.
es
Y así, cuando ahora por casualidad se me pegan los dedos en la cola;
fr
en
eu
Burua tente daukazunean da...
es
o me empeño en calzarme salvajemente el pie derecho en el zapato izquierdo o cuando sobre los deditos del pie me cae algún objeto bien pesado, lloro porque me acuerdo tanto, de aquel anciano que otrora conociera...
fr
Et maintenant, lorsque, parfois, Je déchire mes poches, Ou quand j'insère mon pied droit Dans ma chaussure gauche, Ou quand j'écrase un de mes doigts Sous une lourde roche, Je sanglote, en me rappelant Ce vieillard au verbe si lent, Aux cheveux si longs et si blancs, Au visage sombre et troublant, Aux yeux remplis d'un feu ardent, Que déchiraient tant de tourments, Qui se balançait doucement, En marmottant et marmonnant Comme s'il eût mâché des glands, Et renâclait comme un élan...
en
And now, if e'er by chance I put My fingers into glue Or madly squeeze a right-hand foot Into a left-hand shoe, Or if I drop upon my toe A very heavy weight, I weep, for it reminds me so, Of that old man I used to know -
eu
honela... sama makurtu gabe. -A, zuk tortikolisa esan nahi duzu! -esan zuen Alicek. -Horrela deitzen diote orain. Nire garaian harropuzkeria esaten zen. -Baina harropuzkeria ez da gaixotasun bat -adierazi zuen neskak. -Jakina badela! -esan zuen Liztorrak-. Itxaron izan arte eta ikusiko duzu.
es
De mirada bondadosa y pausada hablar... Los cabellos más canos que la nieve...
fr
en
eu
Harrapatzen baduzu, bildu aurpegia painelu hori batean. Hitz egiten ari zela painelua askatu zuen, eta Alicek haren peluka ikusi zuen harridura handiz. Beilegia zen, painelua bezalakoa, eta guztiz nahasturik zegoen, auka sorta bat bezala.
es
La cara muy como la de un cuervo, los ojos encendidos como carbones. Aquel que parecía anonadado por su desgracia y mecía su cuerpo consolándose... Susurrando murmullos y bisbiseos, como si tuviera la boca llena de pastas, y que resoplaba como un búfalo..., aquella tarde apacible de antaño..., asoleándose sentado sobre una cerca.
fr
... Ce soir d'été, il y a longtemps, Assis sur la barrière
en
Whose look was mild, whose speech was slow, Whose hair was whiter than the snow, Whose face was very like a crow, With eyes, like cinders, all aglow, Who seemed distracted with his woe, Who rocked his body to and fro, And muttered mumblingly and low, As if his mouth were full of dough, Who snorted like a buffalo-That summer evening, long ago, A-sitting on a gate.'
eu
-Orrazi bat bazenu soilik-esan zuen-, zure peluka ezti-ezti geratuko litzateke.
es
Al llegar a las últimas palabras de la balada, el caballero recogió las riendas y volvió la cabeza de su corcel por el camino por donde habían venido.
fr
Tout en chantant les dernières paroles de la ballade, le Cavalier reprit les rênes en main et tourna la tête de son cheval dans la direction d'où ils étaient venus.
en
As the Knight sang the last words of the ballad, he gathered up the reins, and turned his horse's head along the road by which they had come.
eu
Esaterako,... -Nor, zu? Zu erle bat zara? -eta hau zioela, jakinmin handiagoz begiratzen hasi zitzaion-. Jakina, orain ikusten dut!
es
-Sólo te quedan unos metros más-dijo-bajando por la colina y cruzando el arroyuelo aquél, entonces serás una reina..., pero antes te quedarás un poco aquí para decirme adiós, ¿no? -añadió al ver que Alicia volvía la cabeza muy ansiosa en la dirección que le indicaba-.
fr
-Tu n'as que quelques mètres à faire, dit-il, pour descendre la colline et franchir ce petit ruisseau ; ensuite, tu seras Reine... Mais tout d'abord, tu vas assister à mon départ, n'est-ce pas ?
en
'You've only a few yards to go,' he said, 'down the hill and over that little brook, and then you'll be a Queen-But you'll stay and see me off first?' he added as Alice turned with an eager look in the direction to which he pointed.
eu
Zure ilea eztiorraze bat da: ezti asko? -Ez da hori -adierazi zuen Alicek segituan-.
es
fr
ajouta-t-il, en voyant qu'Alice détournait les yeux de lui d'un air impatient.
en
eu
Esan nahi dut orraztuko bazina zure peluka askoz hobeto geratuko litzatekeela...
es
No tardaré mucho.
fr
J'aurai vite fait.
en
'I shan't be long.
eu
Oso korapilatuta daukazulako, badakizu?
es
fr
en
eu
-Esango dizut zergatik erabili behar izan nuen-esan zuen Liztorrak-.
es
¡Podrías esperar aquí y agitar el pañuelo cuando llegue a aquella curva!
fr
Tu attendras jusqu'à ce que je sois arrivé à ce tournant de la route que tu vois là-bas, et, à ce moment-là, tu agiteras ton mouchoir...
en
You'll wait and wave your handkerchief when I get to that turn in the road?
eu
Jakin behar duzu gazte nintzela, nire kilimiladura ederrak...
es
fr
veux-tu ?
en
eu
Alicek ideia bitxi bat izan zuen orduan.
es
Es que, ¿comprendes?, eso me animaría un poco.
fr
Je crois que ça me donnera du courage.
en
I think it'll encourage me, you see.'
