Hizkuntzen arteko Corpusa (HAC)

Nire behinolako artzain gaztea printze gazte bilakatzen ari.

Mi joven pastor se convert?a en un joven pr?ncipe.

Mon jeune berger devenait un jeune prince.

My young shepherd was turning into a young prince.

Hura ez zen haboro garai bateko mutil kozkor maratza, bidaietako geldialdietan, zalditik azkar asko jauzi egin, iturrietako ura bere ahurretan bildu eta hura neuri eskaintzera lehia bizian etorri ohi zitzaidana:

No era ya el ni?o diligente que en los altos se arrojaba del caballo para ofrecerme, en el cuenco de sus manos, el agua de la fuente;

Ce n'?tait plus l'enfant z?l? qui se jetait de cheval, aux haltes, pour m'offrir l'eau des sources puis?e dans ses paumes :

He was no longer a mere boy, eager to jump down from his horse at the halts to offer spring water cupped in his hands:

emaileak bazekien, jakin ere, zeinen mugagabeki baliotsuak ziren bere emaitzak.

el donante conoc?a ahora el inmenso valor de sus dones.

le donateur savait maintenant l'immense valeur de ses dons.

the donor now knew the immense worth of his gifts.

Toskanan, Luciusen jabetzako lurraldeetan antolatzen zir?n ehizaldi ederren kariaz, atsegingarri ere iritzia nion mutilaren aurpegi bikain hura handikien begitarte astun eta antsiatsuen artean tartekatzeari, Ekialdetarren soslai zorrotzekin-eta igurain barbaroen mutur lodiekin-eta erkatzeari, hau da, neure kutun maitea adiskide izatearen betebehar zailera behartzeari.

En el curso de las cacer?as organizadas en los dominios de Lucio, en Toscana, me hab?a complacido en mezclar ese rostro perfecto con las caras opacas o preocupadas de los altos dignatarios, los perfiles agudos de los orientales, los espesos hocicos de los monteros b?rbaros, obligando al bienamado a desempe?ar el dif?cil papel del amigo.

Durant les chasses organis?es dans les domaines de Lucius, en Toscane, j'avais pris plaisir ? m?ler ce visage parfait aux figures lourdes et soucieuses des grands dignitaires, aux profils aigus des Orientaux, aux mufles ?pais des veneurs barbares, ? obliger le bienaim? au r?le difficile de l'ami.

At the hunts organized in Tuscany, in Lucius' domains, it had pleased me to place this perfect visage in among the heavy and care-laden faces of high officials, or alongside the sharp Oriental profiles and the broad, hairy faces of barbarian huntsmen, thus obliging the beloved to maintain also the difficult role of friend.

Erroman, azpijoko eta maltzurkeria ugari biribilkatua zen buru gazte noble haren inguruan, makina bat ahalegin likits egina zuen hamaikak, haren eragina bereganatzearren edota beste eragin batez ordezkatzearren.

En Roma, las intrigas se hab?an anudado en torno a su juvenil cabeza, con innobles esfuerzos por ganar su influencia o sustituirla por otra.

? Rome, des intrigues s'?taient nou?es autour de cette jeune t?te, de bas efforts s'?taient exerc?s pour capter cette influence, ou pour lui en substituer quelque autre.

In Rome intrigues had been woven around that young head, and low devices used to secure his influence, or to supplant it.

Pentsamendu bakar batean guztiz murgildurik bizitzeak, ordea, aparteko boterea ematen zion hemezortzi urteko mutil gazte hari, baita gizonik jakintsuenei ere ments zaien axolagabetasun miresgarri batez jarduteko ahalmena, eman ere:

El vivir absorbido en un pensamiento ?nico dotaba a aquel joven de dieciocho a?os de un poder de indiferencia que falta en los m?s probados;

il avait su d?daigner, ou ignorer tout cela.

He had known enough to despise all that, or ignore it;

jukutria guzti haiei ez-ikusiarena egiten edo erdeinurik biribilenaz erantzuten oso ongi moldatua zen.

hab?a sabido desde?arlo o ignorarlo todo.

Mais la belle bouche avait pris un pli amer dont s'apercevaient les sculpteurs.

absorption in his one thought endowed this youth of eighteen with a capacity for indifference which the wisest of men might envy.

Aukera aparta dute moralistek honako hau, nire bizkar gailen ateratzeko.

Ofrezco aqu? a los moralistas una f?cil oportunidad de triunfar sobre m?.

J'offre ici aux moralistes une occasion facile de triompher de moi.

Here I give the moralists occasion for easy triumph.

Maiseatzaileak gertu dakuskit nire zorigaitza liluramendu edo eldarnio baten ondorio edota demasia baten fruitu dela frogatzeko:

Mis censores se aprestan a mostrar en mi desgracia las consecuencias de un extrav?o, el resultado de un exceso;

Mes censeurs s'appr?tent ? montrer dans mon malheur les suites d'un ?garement, le r?sultat d'un exc?s :

My critics are ready to point out the consequences of aberration and excess in what befell me;

ezin diezaieket ezetzik esan, nire eldarnio edo gehiegikeria hori non datzakeen bat ere garbi ez dakusadan arren.

tanto m?s dif?cil me es contradecirlos cuanto que apenas veo en qu? consiste el extrav?o y d?nde se sit?a el exceso.

il m'est d'autant plus difficile de les contredire que je vois mal en quoi consiste l'?garement, et o? se situe l'exc?s.

it is the harder for me to refute them in that I fail to see what the error is, or where the excess lies.

Gogotik saiatzen naiz neure krimena, baldin krimenik bada, bere neurri doietara soiltzen:

Me esfuerzo por reducir mi crimen, si lo hubo, a sus justas proporciones;

Je m'efforce de ramener mon crime, si c'en est un, ? des proportions justes :

I try to review my crime, if it is one, in its true proportions.

neure buruari maiz diotsat ezen suizidioa ez dela gauza arraroa, eta arrunta ere badela hogei urterekin hiltzea.

me digo que el suicidio no es infrecuente, y nada raro morir a los veinte a?os.

je me dis que le suicide n'est pas rare, et qu'il est commun de mourir ? vingt ans.

I tell myself that suicide is not rare, and that it is common to die at twenty;

Antinooren heriotza ez da inolako problema edo katastrofea beste inorentzat, niretzat bai, ostera.

S?lo para m? la muerte de Ant?noo es un problema y una cat?strofe.

La mort d'Antino?s n'est un probl?me et une catastrophe que pour moi seul.

that the death of Antinous is a problem and a catastrophe for me alone.

Baliteke hondamendi hau bozkario beteegi baten ildotik etorri izana, eskarmentu-handikeria baten betegintzarrea izatea, edota nire setaren ondorioa, ez bainion inori amore emana ez ni neu ez neure adiskidea ere arrisku haietatik apartatzeko saiorik egin zezan.

Puede que ese desastre haya sido inseparable de un exceso de j?bilo, un colmo de experiencia, de los que no habr?a consentido en privarme ni privar a mi compa?ero de peligro.

Il se peut que ce d?sastre ait ?t? ins?parable d'un trop-plein de joie, d'un surcro?t d'exp?rience, dont je n'aurais pas consenti ? me priver moi-m?me ni ? priver mon compagnon de danger.

It is possible that such a disaster was inseparable from too exuberant joy, and from a plentitude of experience which I would have refused to forego either for myself or for my companion in danger.

Neure alhamenak berak ere apur-apurka jabetzapen-era mikatz bat bihurtuak zaizkit, azkeneraino haren patuaren nagusi tristea izana naizenaren segurantzia neure buruari eskaintzeko modu bat.

Aun mis remordimientos se han convertido poco a poco en una amarga forma de posesi?n, una manera de asegurarme de que fui hasta el fin el triste amo de su destino.

Mes remords m?me sont devenus peu ? peu une forme am?re de possession, une mani?re de m'assurer que j'ai ?t? jusqu'au bout le triste ma?tre de son destin.

Even my remorse has gradually become a form of possession, though bitter, and a way of assuring myself that, to the end, I have been the sorry master of his destiny.

Baina ondotxo dakit kontutan hartu beharrak izaten direla maite dugun izaki bakoitzaren erabakiak, izaki horrek, edozein modutara ere, sekula ez baitio guretzat arrotz eder bat izateari uzten.

Pero no ignoro que hay que tener en cuenta las decisiones de ese bello extranjero que sigue siendo, a pesar de todo, cada ser que amamos.

Mais je n'ignore pas qu'il faut compter avec les d?cisions de ce bel ?tranger que reste malgr? tout chaque ?tre qu'on aime.

But I am well aware that other factors exist, namely, the will and decision of that fair stranger who each loved one is, and remains for us, in spite of everything.

Erru osoa neure gain harturik, gazte haren irudia argizarizko estatuatxo baten neurrietara murrizten dut eta iruditu ohi zait nik neuk lehenik harrizko bihurtu eta ondoren neure eskuen artean lehertu egin nuela.

Al hacer recaer toda la falta sobre m?, reduzco su joven figura a las proporciones de una estatuilla de cera que, luego de plasmada, hubiera aplastado entre mis dedos.

En prenant sur moi toute la faute, je r?duis cette jeune figure aux proportions d'une statuette de cire que j'aurais p?trie, puis ?cras?e entre mes mains.

In taking upon myself the entire fault I reduce the young figure to proportions of a wax statuette which I might have shaped, and crushed, in my hands.

Ez dut eskubiderik, ordea, haren abiatzearen bikaintasun bereziaren balioa gutxiesteko;

No tengo derecho a disminuir la singular obra maestra que fue su partida;

Je n'ai pas le droit de d?pr?cier le singulier chef-d'?uvre que fut son d?part ;

I have no right to detract from the extraordinary masterpiece which he made of his departure;

utzi beharra diot mutiko hari bere heriotzaren meritua, bere-berea baitu eta ez beste inorena.

debo dejar a ese ni?o el m?rito de su propia muerte.

je dois laisser ? cet enfant le m?rite de sa propre mort.

I must leave to the boy the credit for his own death.

Esan gabe doa ez diodala gertatuaren errua neure hobespen sentsualari egozten, amodio-kontutan nire hautapena zuzendu izan duen eredua arrunta baita oso.

De m?s est? decir que no incrimino la preferencia sensual, nada importante, que determinaba mi elecci?n en el amor.

Il va sans dire que je n'incrimine pas la pr?f?rence sensuelle, fort banale, qui en amour d?terminait mon choix.

It goes without saying that I lay no blame upon the physical desire, ordinary enough, which determined my choice in love.

Tankera berdintsuko grina ugari sentitua nuen lehendik ere neure bizitzan;

Otras pasiones parecidas hab?an cruzado con frecuencia por mi vida;

Des passions semblables avaient souvent travers? ma vie ;

Similar passions had often occurred in my life;

maitemin naharo haiek, ordea, ez zidaten ordura arte ezer askorik kostatu izan, zin, gezur eta atsekabe-mordoska txiki bat izan ezik.

aquellos amores varios no me hab?an costado hasta entonces m?s que un m?nimo de promesas, de mentiras y de males.

ces fr?quentes amours n'avaient co?t? jusqu'ici qu'un minimum de serments, de mensonges, et de maux.

these frequent adventures so far had cost no more than a minimum of pledges, troubles, or lies.

Lticiusengana nozitua nu?n apeta laburtxoak txoriburukeria aise konpongarri batzuetara bultzatua ninduen, besterik ez.

Mi breve apasionamiento por Lucio s?lo me indujo a algunas locuras reparables.

Mon bref engouement pour Lucius ne m'avait entra?n? qu'? quelques folies r?parables.

My brief fancy for Lucius had involved me in only a few follies easy to mend.

Ezerk ez zuen eragozten, berez, xamurtasun goreneko azken bizipen honi ere beste horrenbeste gertatzea; ezerk ez, beste guztietatik bereizten zu?n bakantasun eta bikaintasun apart hura tarteko izan ez balitz, noski.

Nada imped?a que ocurriera lo mismo en esa suprema ternura; nada, salvo precisamente la cualidad ?nica que la distingu?a de las otras.

Rien n'emp?chait qu'il n'en all?t de m?me pour cette supr?me tendresse ; rien, sinon pr?cis?ment la qualit? unique par o? elle se distinguait des autres.

There was nothing to keep this supreme affection from following the same course, nothing except precisely that unique quality which distinguished it from the others.

Usadioak, ohikotasunak, bizitza erabileraren erabileraz kamuts bihur dakiela onartzen duten guztiei suertatzen zaien amaiera berberera eramango gintuzkeen mutil hura eta biok, aintzarik gabeko baina baita hondamendirik gabeko amaiera batera, alegia.

La costumbre nos hubiera llevado a ese fin sin gloria pero tambi?n sin desastres que la vida procura a los que no reh?san su dulce embotamiento por el uso.

L'accoutumance nous aurait conduits ? cette fin sans gloire, mais aussi sans d?sastre, que la vie procure ? tous ceux qui ne refusent pas son doux ?moussement par l'usure.

Mere habit would have led us to that inglorious but safe ending which life brings to all who accept its slow dulling from wear.

Hartara, maite-grina adiskidetasun huts bilakatzen ikusiko nukeen, moralistek gogoko duten bezala, edota axolagabetasun arrunt, maizago gertatzen den bezala.

Hubiera visto cambiarse la pasi?n en amistad, como lo quieren los moralistas, o en indiferencia, que es lo m?s frecuente.

J'aurais vu la passion se changer en amiti?, comme le veulent les moralistes, ou en indiff?rence, ce qui est plus fr?quent.

I should have seen passion change into friendship, as the moralists would have it do, or into indifference, as is more often the case.

Nire maitale gazte hark alde egingo zukeen nigandik, berarekiko loturak astuntxo gertatzen ari zitzaizkidala ohartu orduko;

Un ser joven se hubiera apartado de m? en el momento en que nuestros lazos comenzaran a pesarme;

Un ?tre jeune se f?t d?tach? de moi au moment o? nos liens auraient commenc? ? me peser ;

A young person would have grown away from me at about the time that our bonds would have begun to weigh me down;

beste ohikotasun seritsual batzuk, edo berberak bestelako tankera batez mozorrotuak, finkatuko ziratekeen haren bizitzan;

otras rutinas sensuales, o las mismas con diferentes formas, habr?anse establecido en mi vida;

d'autres routines sensuelles, ou les m?mes sous d'autres formes, se fussent ?tablies dans sa vie ;

other sensual routines, or the same under other forms, would have been established in his life;

haren etorkizunean ezkontza baten perspektiba marraztuko zatekeen, ezkontza bat beste hainbat eta hainbat baino ez hobea ez okerragoa, administrazio probintzialeko postu bat, Bitiniako lur-jabego nekazari baten gestioa;

el porvenir hubiera incluido un matrimonio ni mejor ni peor que tantos otros, un puesto en la administraci?n provincial, la gesti?n de un dominio rural en Bitinia;

l'avenir e?t contenu un mariage ni pire ni meilleur que tant d'autres, un poste dans l'administration provinciale, la gestion d'un domaine rural en Bithynie ;

the future would have held a marriage neither worse nor better than many another, a post in provincial administration, or the direction of some rural domain in Bithynia.

edo agian inertzia, eta, inertzia horren harian, gorteko bizimoduan jarraitzea, nolabaiteko postu manupekoren batean;

tambi?n pod?a ser la inercia, la vida palaciega proseguida en alguna posici?n subalterna;

dans d'autres cas, l'inertie, la vie de cour continu?e dans quelque position subalterne ;

Or otherwise, there would have been simple inertia, and court life continued in some subaltern position;

kasurik okerrenean, beharbada, kutun jautsien karrera tipiko horietakoren bati atxikiko ziokeen, barrendari edo salatari edo proxeneta bihurtuz.

en el peor de los casos, una de esas carreras de favoritos ca?dos que terminan en confidentes o en proxenetas.

? tout mettre au pis, une de ces carri?res de favoris d?chus qui tournent au confident ou ? l'entremetteur.

to put it at the worst, one of those careers of fallen favorites who turn into confidants or panders.

Zuhurtasuna, nik horretaz ezer baldin badakit behintzat, gerta dakizkigukeen zori horiek oso kontutan edukitzean datza, zori horietxek bai baitira bizitza bera, eta, era berean, horietatik okerrenak alde batera uzten saiatzean.

Si algo entiendo de eso, la sensatez consiste en no ignorar nada de esos azares, que son la vida misma, esforz?ndose a la vez por evitar los peores.

La sagesse, si j'y comprends quelque chose, consiste ? ne rien ignorer de ces hasards, qui sont la vie m?me, quitte ? s'efforcer d'?carter les pires.

Wisdom, if I understand it at all, consists of admitting each of such possibilities and dangers, which make up life itself, while trying to ward off the worst.

Baina ez mutiko hura ez ni neu ez ginen bat ere zuhurrak.

Pero ni aquel adolescente ni yo ?ramos sensatos.

Mais ni cet enfant ni moi nous n'?tions sages.

But we were not wise, neither the boy nor I.

Antinoo azaldu baino lehen hasia nintzen jainko sentitzen. Baina, arrakasta peto-petoaren erdian, gero eta ugariagoak nituen zorabio horretan murgiltzeko aukerak;

No hab?a esperado la presencia de Ant?noo para sentirme dios. El ?xito, sin embargo, multiplicaba en torno a m? las ocasiones de abandonarme a ese v?rtigo;

Je n'avais pas attendu la pr?sence d'Antino?s pour me sentir dieu. Mais le succ?s multipliait autour de moi les chances de vertige ;

I had not awaited the coming of Antinous to feel myself a god, but success was multiplying around me the sense of vertiginous heights.

urtaroen gorabeherak ere bazirudien bat-eginda zeudela nire segizioko poeta eta musikariekin, gure existentziaren giroa festa olinpiar bat gerta zedin.

cada estaci?n parec?a colaborar con los poetas y los m?sicos de mi s?quito para convertir nuestra existencia en una fiesta ol?mpica.

les saisons semblaient collaborer avec les po?tes et les musiciens de mon escorte pour faire de notre existence une f?te olympienne.

The seasons seemed to collaborate with the poets and musicians of my escort to make our existence one continuous Olympian festival.

Karthagora iritsi nintz?n egunean bertan, bukatu egin zen bost urte irauna zu?n lehorte bat;

El d?a de mi llegada a Cartago termin? una sequ?a de cinco a?os;

Le jour de mon arriv?e ? Carthage, une s?cheresse de cinq ans prit fin ;

The day of my arrival in Carthage a five-year drought came to an end;

jendetza hark, euri-erauntsiaren azpian zoraturik, zerutikako emaitzen banatzailetzat goraipatzen ninduen ahal bezain goraki aldarrika;

delirante bajo la lluvia, la multitud me aclam? como el dispensador de los beneficios del cielo;

la foule d?lirant sous l'averse acclama en moi le dispensateur des bienfaits d'en haut ;

the crowds, wild with joy at the downpour, acclaimed me as dispenser of blessings from above;

berehalaxe Afrikan eginarazi nitu?n obra handiak ez ziren emankortasun zerutiar hura bideratzeko modua besterik izan.

los grandes trabajos realizados en ?frica no fueron luego m?s que una manera de canalizar aquella prodigalidad celeste.

les grands travaux d'Afrique ne furent ensuite qu'une mani?re de canaliser cette prodigalit? c?leste.

great works of public construction for Africa thereafter were only a means of channeling such celestial prodigality.

Hura baino lehentxoago, Sardinian egin genu?n eskala batean, ekaitza sortua zela-eta, baserritar batzuen txabolan bilatu behar izan genuen aterpea;

Poco antes, mientras hac?amos escala en Cerde?a, una tormenta nos oblig? a buscar refugio en la caba?a de unos campesinos.

Quelque temps plus t?t, au cours d'une escale en Sardaigne, un orage nous fit chercher refuge dans une cabane de paysans ;

A short time before, in the course of a stop in Sardinia, we took refuge in a peasant's hut during a storm;

Antinook lagundu egin zion gure arrotzainari atun-xerra pare bat burduntzian erretzen; Zeus nintzela otu zitzaidan, Hermesekin batera Filemoni bisita egiten.

Ant?noo ayud? a nuestro hu?sped a asar dos trozos de at?n sobre las brasas; me cre? Zeus visitando a Filem?n en compa??a de Hermes.

Antino?s aida notre h?te ? retourner une couple de tranches de thon sur la braise ; je me crus Zeus visitant Phil?mon en compagnie d'Herm?s.

Antinous helped our host broil a few slices of tuna over the coals, and I felt like Zeus visiting Philemon in company with Hermes.

Zangoak ohe gainean tolestaturik zeuzk?n mutil gazte hura, bere sandalietako lokarriak askatzen zitu?n Hermes bera zen;

El adolescente sentado en una cama, con las piernas cruzadas, era ese mismo Hermes que desataba sus sandalias;

Ce jeune homme aux jambes repli?es sur un lit ?tait ce m?me Herm?s d?nouant ses sandales ;

The youth half reclining on a couch, knees upraised, was that same Hermes untying his sandals;

Bakok mahats-mordoa biltzen zuen, edo ardo gorrizko kopa hura niretzat dastatzen;

Baco cortaba el racimo, o saboreaba por m? una copa de vino rosado;

Bacchus cueillait cette grappe, ou go?tait pour moi cette coupe de vin rose ;

it was Bacchus who gathered grapes or tasted for me the cup of red wine;

uztaiaren sokak gogorturiko erhi haiek Erosenak ziren.

aquellos dedos endurecidos por el arco eran los de Eros.

ces doigts durcis par la corde de l'arc ?taient ceux d'?ros.

the fingers hardened by the bowstring were those of Eros.

latina ikasteko alferrikako ahaleginak egiten zitu?n haur hura, Decrianusi matematikazko lezioak arren eta arren eman ziezaizkiola eskatu eta gero lezio horietxei uko egiten zi?n gaztetxo hura, errietarik txikiena eginez gero ontziaren branka aldera itsasoari begira muxinak egitera joan ohi z?n huraxe, ez nuela aintzakotzat hartu, alegia.

En medio de tantas m?scaras, en el seno de tantos prestigios, termin? olvidando a la persona humana, al ni?o que se esforzaba vanamente por aprender el lat?n, que rogaba al ingeniero Decriano que le diera lecciones de matem?ticas, terminando por renunciar a ellas, y que al menor reproche se enfurru?aba y se iba a la proa del nav?o para contemplar el mar.

Parmi tant de travestis, au sein de tant de prestiges, il m'arriva d'oublier la personne humaine, l'enfant qui s'effor?ait vainement d'apprendre le latin, priait l'ing?nieur D?crianus de lui donner des le?ons de math?matiques, puis y renon?ait, et qui, au moindre reproche, s'en allait bouder ? l'avant du navire en regardant la mer.

Amid so many fantasies, and surrounded by such wonders, I sometimes forgot the purely human, the boy who vainly strove to learn Latin, who begged the engineer Decrianus for lessons in mathematics, then quickly gave up, and who at the slightest reproach used to take himself off to the prow of the ship to gaze broodingly at the sea.

Afrikako bidaia uztaileko eguzki-galdatan amaitu zen Lanbesako kuartel berri-berrietan egin genu?n egonaldiarekin;

El viaje por ?frica termin? bajo el sol de julio en los nuevos cuarteles de Lambesa.

Le voyage d'Afrique s'acheva en plein soleil de juillet dans les quartiers tout neufs de Lamb?se ;

The African journey had its culmination in the newly completed camp at Lambaesis, under blazing July sun;

nire adiskideak haur baten pozaz jantzi zituen gudal koraza eta tunika;

Mi compa?ero se puso la coraza y la t?nica militar con pueril alegr?a;

mon compagnon endossa avec une joie pu?rile la cuirasse et la tunique militaire ;

my companion donned cuirass and military tunic with boyish delight;

zenbait egunez, kanpamenduko jardunaldietan parte hartzen nuelarik, Martitz biluzi eta kaskoduna izan nintzen, bere kemen oraindik gazteaz ordituriko Herkules atletikoa.

durante unos d?as fui un Marte desnudo y con casco que participaba de los ejercicios del campamento, el H?rcules atl?tico embriagado por el sentimiento de vigor todav?a joven.

je fus pour quelques jours le Mars nu et casqu? participant aux exercices du camp, l'Hercule athl?tique gris? du sentiment de sa vigueur encore jeune.

for these few days I was the nude but helmeted Mars taking part in the camp sports, the athletic Hercules who revelled in the feeling of still youthful vigor.

Beroaren lamadak eta ni hara baino lehen egin beharrak izan zituzt?n luerauzketako lan gogorrak gorabehera, gudarosteak ere, gainerako gauza guztiek bezala, erraztasun jainkotiar batez funtzionatu zuen:

Pese al calor y a los duros trabajos de nivelaci?n cumplidos antes de mi llegada, el ej?rcito funcion? como todo el resto con una facilidad divina;

En d?pit de la chaleur et des longs travaux de terrassement effectu?s avant mon arriv?e, l'arm?e fonctionna comme tout le reste avec une facilit? divine :

In spite of the heat and the long labors of digging and grading completed before my arrival, the army functioned, like everything else, with divine facility: