Hizkuntzen arteko Corpusa (HAC)
Zalditeria Gorria, Isaac Babel / Olga Mtz. de Marigorta, Roberto Serrano (Elkar/Alberdania, 2006
)
eu
-Hemen da-xuxurlatu zuen Gedalik, eta eraikin luze bat seinalatu zidan, fatxada hondatuta zeukana.
es
-Aqu?-susurr? Guedalye, indicando una larga casa de fachada deteriorada.
fr
-Ici-chuchota Gh?dali, me d?signant une longue fa?ade, au fronton mutil?.
en
"Here," Gedali whispered, pointing at a long house with a shattered facade.
eu
Harrizko gela huts batera sartu ginen, gorputegi bat baitzirudien.
es
Entramos en un cuarto p?treo y vac?o como un dep?sito de cad?veres.
fr
Nous entr?mes dans une salle toute de pierre et d?serte comme une morgue.
en
We went into a room, a stone room, empty as a morgue.
eu
Motale errabinoa mahaira eserita zegoen, iruzurtiek eta deabruak hartutakoek inguratuta.
es
El rabino Motale estaba sentado a la mesa, rodeado de posesos y embaucadores.
fr
Rabbi Motal? ?tait assis ? une table, entour? de poss?d?s et d'imposteurs.
en
Rabbi Motale sat at a table surrounded by liars and men possessed.
eu
Lepahorizko txano bat zeukan jantzita, eta kordoi batez loturiko tunika zuri bat.
es
Llevaba un gorro de marta y una vestidura blanca atada a la cintura con una cuerda.
fr
Coiff? d'un bonnet de zibeline, v?tu d'une blanche robe d'int?rieur, ceintur? d'une corde, il avait les yeux clos et fouillait de ses doigts maigres le jaune duvet de sa barbe.
en
He was wearing a sable hat and a white robe, with a rope for a belt.
eu
Errabinoa eseririk zegoen, begiak itxita, eta eri finekin ari zen hazka bere bizarraren ile horian.
es
Estaba sentado con los ojos cerrados, acarici?ndose con sus dedos flacos el vello amarillento de su barba.
fr
-D'o? arrives-tu, H?breu??
en
The rabbi was sitting, his eyes closed, his thin fingers digging through the yellow fluff of his beard.
eu
-Nondik etorria da judua? -galdetu zuen, eta betazalak jaso zituen.
es
-?De d?nde viene el jud?o? -me pregunt? levantando los p?rpados.
fr
-me dit-il, levant les paupi?res.
en
"Where have you come from, Jew?" he asked me, lifting his eyelids.
eu
-Odesatik-erantzun nion nik.
es
-De Odessa-le contest?.
fr
-D'Odessa-r?pondis-je.
en
"From Odessa," I answered.
eu
-Hiri fededuna! -esan zuen errabinoak-. Gure desterruaren izarra! Gure zorigaitzen putzu nahitaezkoa!...
es
-Piadosa ciudad-dijo de pronto el rabino en voz m?s alta que de costumbre-. La estrella de nuestro destierro, el forzoso venero de nuestros c?nticos.
fr
-Ville d?votieuse-d?clara soudain le rabbi avec une force extraordinaire,-?toile de notre exil, puits involontaire de nos calamit?s...
en
"A devout town," the rabbi said. "The star of our exile, the reluctant well of our afflictions!
eu
Zertan dihardu juduak?
es
?En qu? se ocupa el jud?o?
fr
Quelle est ton occupation, H?breu??
en
What is the Jew's trade?"
eu
-Bertsotan ari naiz jartzen Gershe Ostropolekoaren ibiliak.
es
-Pongo en verso las peregrinaciones del se?or de Ostropol.
fr
-Je mets en vers le r?cit des aventures de Hersch, d'Ostropol.
en
"I am putting the adventures of Hershele of Ostropol into verse."
eu
-Lan eskerga-xuxurlatu zuen errabinoak, eta betazalak bildu zituen-.
es
-?Gran obra!-murmur? el rabino y cerr? los p?rpados-.
fr
-Gros ouvrage-chuchota le rabbi, baissant les paupi?res?;
en
"A great task," the rabbi whispered, and closed his eyelids.
eu
Txakalak uhuri egiten du gose denean, ergelak nahikoa du ergelkeria abailduta sentitzeko, eta soilik jakintsuak urratzen du bere barrearekin bizitzaren errezela...
es
El chacal a?lla cuando est? hambriento. S?lo el sabio rasga con su risa el velo de la existencia.
fr
le sot a toujours assez de sottise pour se morfondre?; mais le sage sait d?chirer par le rire les voiles myst?rieux de l'?tre...
en
"The jackal moans when it is hungry, every fool has foolishness enough for despondency, and only the sage shreds the veil of existence with laughter...
eu
Zer ari da ikasten judua?
es
?Qu? ha aprendido el jud?o?
fr
Qu'as-tu appris, H?breu??
en
What did the Jew study?"
eu
-Biblia.
es
-La Biblia.
fr
-La Bible.
en
"The Bible."
eu
-Zeren bila dabil judua?
es
-?Qu? busca el jud?o?
fr
-Que cherches-tu, H?breu??
en
"What is the Jew looking for?"
eu
-Bozkarioaren bila.
es
-Alegr?a.
fr
 
en
"Merriment."
eu
-Maisu Mordkhe! -esan zuen errabinoak, eta bizarrari eragin zion-.
es
-Reb Mordsche-dijo el servidor del templo sacudiendo su barba-, este joven va a sentarse a la mesa y va a cenar esta noche de s?bado con los dem?s jud?os.
fr
-La gaiet?.
en
"Reb Mordkhe," the rabbi said, and shook his beard.
eu
Har dezala gazte honek tokia mahaian, jan dezala larunbat arrats honetan gainerako juduekin batera, poz dadila bizirik dagoelako eta ez hilik, txalo egin dezala ingurukoek dantza egiten dutenean, edan dezala ardoa, ardoa ematen badiote...
es
Tiene que alegrarse de vivir y de no haber muerto todav?a, tiene que batir palmas cuando sus vecinos dancen, tiene que beber vino cuando se le d? vino.
fr
-Reb Mordkh?-dit le ma?tre, en secouant sa barbe,-que ce jeune homme prenne place ? table, qu'il mange, en ce soir de sabbat, avec les autres H?breux, qu'il se r?jouisse d'?tre en vie et non mort, qu'il batte des mains quand ses voisins danseront, qu'il boive du vin, si on lui en donne...
en
"Let the young man seat himself at the table, let him eat on the Sabbath evening with other Jews, let him rejoice that he is alive and not dead, let him clap his hands as his neighbors dance, let him drink wine if he is given wine!"
eu
Salto batez hurbildu zitzaidan maisu Mordkhe, bufoi ohia, betazalgabea, aguretxo konkordun hamar urteko mutiko baten altuera iristen ez zuena.
es
Y Reb Mordsche, un viejo clown de p?rpados oblicuos y grandes, un viejo giboso con la estatura de un ni?o de diez a?os, se me acerc? inmediatamente.
fr
Aussit?t se jeta vers moi reb Mordkh?, bouffon de tr?s longtemps, aux paupi?res retourn?es, petit vieux bossu, de la taille d'un gar?onnet de dix ans. -Ah?!
en
And Reb Mordkhe came bouncing toward me, an aneient fool with inflamed eyelids, a hunchbacked little old man, no bigger than a tenyear-old boy.
eu
-A, ene lagun maite eta hain gaztea! -esan zuen maisu Mordkhe zarpailak, eta begi-keinua egin zidan-.
es
-?Ah, mi querido joven! -dijo el desarrapado Reb Mordsche haci?ndome un gui?o-.
fr
mon cher et si jeune homme-dit le loqueteux Mordkh?, en m'adressant un clin d'?il,-ah?!
en
"Oy, my dear and so very young man!" ragged Reb Mordkhe said, winking at me.
eu
A, zenbat aberats ergel ezagutu ditudan nik Odesan!
es
 
fr
 
en
 
eu
Zenbat jakintsu txiro ezagutu ditudan nik Odesan!
es
?Cu?ntos locos ricos he conocido en Odessa!
fr
combien de riches imb?ciles ai-je connus ? Odessa, et combien de sages mis?reux n'y ai-je point connus?!
en
"Oy, how many rich fools have I known in Odessa, how many wise paupers have I known in Odessa!
eu
Eser zaitez mahaira, gazte, eta edan ezazu ardoa, inork zerbitzatuko ez dizuna...
es
Si?ntese a la mesa, joven, y beba del vino que no le han de dar...
fr
Mettez-vous donc ? table, jeune homme, et buvez le vin qu'on ne vous donnera pas...
en
Sit down at the table, young man, and drink the wine that you will not be given!"
eu
Soinez soin eseri ginen denok:
es
Y nos sentamos todos en fila-los endemoniados, los embaucadores, los papanatas.
fr
Nous pr?mes place tous, les uns pr?s des autres, poss?d?s, menteurs et badauds.
en
We all sat down, one next to the other-the possessed, the liars, the unhinged.
eu
deabruak hartutakoak, iruzurtiak eta inozoak.
es
En el rinc?n gem?an a?n sobre el libro de rezos, jud?os de anchas espaldas que semejaban pescadores y ap?stoles.
fr
Dans un coin, sur leurs livres de pri?res, geignaient des Juifs ? larges ?paules, pareils ? des p?cheurs et aux ap?tres.
en
In the corner, broad-shouldered Jews who looked like fishermen and apostles were moaning over prayer books.
eu
Bazter batean, intzirika ari ziren otoitz-liburuen gainean judu sorbalda zabaleko batzuk, arrantzale eta apostoluen itxurakoak.
es
Guedalye, con su bata verde, dorm?a junto a la pared como una avecilla de color.
fr
Gh?dali, en sa verte redingote, somnolait contre le mur, tel un oiseau diapr?.
en
Gedali in his green coat dozed by the wall like a bright bird.
eu
Gedali, lebita berdea soinean, erdi lo zegoen hormaren ondoan, txori?o nabar bat iduri.
es
Y de repente veo a espaldas de Guedalye a un joven con los rasgos de Spinoza, con la pesada frente de Spinoza y el enfermizo rostro de una monja.
fr
Et soudain j'aper?us, derri?re son dos, un adolescent qui avait le visage de Spinoza, le front puissant de Spinoza, et des traits ?tiol?s de nonne.
en
And suddenly I saw a youth behind Gedali, a youth with the face of Spinoza, with the powerful forehead of Spinoza, with the sickly face of a nun.
eu
Eta bat-batean gazte bat ikusi nuen Gedaliren bizkarraren atzean, Spinozarena bezalako aurpegia zuen gazte bat, Spinozaren kopeta boteretsuduna, moja-aurpegi zimelarekikoa.
es
Fumaba y temblaba al mismo tiempo como un fugitivo a quien se llevara de nuevo a la prisi?n.
fr
Il fumait et tressaillait comme un ?vad? qu'on vient de r?int?grer dans sa prison.
en
He was smoking and twitching like an escaped convict who has been tracked down and brought back to his jail.
eu
Erretzen ari zen eta dardara egiten zuen, jazarraldiaren ondoren kartzelatutako iheslari baten gisa.
es
El andrajoso Mordsche se acerc? a ?l por detr?s, le arranc? el cigarillo de la boca y se volvi? en seguida hacia m?.
fr
Mordkh? le loqueteux se glissa tout doucement derri?re lui, lui arracha sa cigarette et s'enfuit vers moi.
en
Ragged Reb Mordkhe sneaked up on him from behind, snatched the cigarette from his mouth, and came running over to me.
eu
Mordkhe zarpailak, atzetik isil-gordean hurbilduta, zigarroa kendu zion ahotik eta niregana etorri zen lasterka. -Errabinoaren semea da, Ilia-esan zuen Mordkhek ahots erlatsez, niregana bere betazal erauzien haragi odoleztatua hurbiltzeaz bat-, seme madarikatua, azken semea, seme hezigaitza...
es
-Es Ilia, el hijo del rabino-gimi? Mordsche volviendo hacia m? sus p?rpados desfigurados, con equimosis-. El hijo maldito, el ?ltimo hijo, el hijo rebelde...
fr
-C'est le fils du rabbi, Ilya-me lan?a-t-il d'une voix creuse, poussant jusqu'? moi la chair inject?e de sang de ses paupi?res r?vuls?es?; -un fils maudit, le dernier fils, indocile...
en
"That is Ilya, the rabbi's son," Mordkhe wheezed, turning the bloody flesh of his inflamed eyelids to me, "the damned son, the worst son, the disobedient son!"
eu
Eta Mordkhek gazteari ukabilaz mehatxu egin eta listua bota zion aurpegira.
es
Mordsche amenazaba al joven con su pu?o diminuto y le escupi? a la cara.
fr
Et Mordkh? mena?ait du poing le jeune homme, et lui cracha au visage.
en
And Mordkhe threatened the youth with his little fist and spat in his face.
eu
-Bedeinkatua Jauna! -durundi egin zuen orduan Motale Bratslavski errabinoaren ahotsak, eta ogia zatitu zuen bere fraide-hatzekin-.
es
-?Alabado sea el Se?or! -reson? al mismo tiempo la voz del rabino Motale Bratslavski. Y con sus dedos de monje parti? el pan-.
fr
-B?ni soit le Seigneur?! -s'?cria alors rabbi Motal? Bratslavsky, et il rompit le pain de ses mains de moine?;
en
"Blessed is the Lord," the voice of Rabbi Motale Bratslavsky rang out, and he broke the bread with his monastic fingers.
eu
Bedeinkatua Israelgo Jainkoa, munduko herri guztien artean gu aukeratu gaituelako...
es
Alabado sea el Dios de Israel que nos ha elegido entre todos los pueblos de la tierra...
fr
-b?ni soit le dieu d'Isra?l qui nous ?lut entre tous les peuples de la terre...
en
"Blessed is the God of Israel, who has chosen us among all the peoples of the world."
eu
Errabinoak jakiak bedeinkatu zituen eta jangelan eseri ginen.
es
El rabino bendijo la cena y nos sentamos a la mesa.
fr
Il b?nissait la nourriture et nous nous ass?mes ? ces agapes.
en
The rabbi blessed the food, and we sat down at the table.
eu
Leihoaz bestaldean zaldiak irrintzika ari ziren eta kosakoak garrasika.
es
Detr?s de la ventana pastaban los caballos y gritaban los cosacos.
fr
Au-dehors, des chevaux hennissaient, des Cosaques poussaient des cris.
en
Outside the window horses neighed and Cossacks shouted.
eu
Gerraren basamortua aharrausika ari zen leihoaz bestaldean.
es
El desierto de la guerra bostezaba a la ventana.
fr
Tout le d?sert de la guerre b?illait par la fen?tre.
en
The wasteland of war yawned outside.
eu
Zigarro bat bestearen atzetik ari zen erretzen errabinoaren semea, isiltasunaren eta otoitzen artean.
es
Y el hijo del rabino fumaba en el silencio de la oraci?n un cigarrillo tras otro.
fr
L'indocile fils du rabbi fumait cigarette sur cigarette, dans le silence et les pri?res.
en
The rabbi's son smoked one cigarette after another during the silent prayer.
eu
Afaria bukatutakoan, lehena altxatu nintzen ni.
es
Cuando termin? la cena me levant? el primero.
fr
Le souper ?tant achev?, je me levai le premier.
en
When the dinner was over, I was the first to rise.
eu
-Ene lagun maite eta hain gaztea! -xuxurlatu zuen Mordkhek nire bizkarraren atzean, eta gerrikotik egin zidan tira-.
es
-Querido joven-murmur? Mordsche a mi espalda tir?ndome del cintur?n-.
fr
-Mon cher et si jeune homme-marmotta derri?re mon dos reb Mordkh?, en me tirant par la ceinture,-s'il n'y avait au monde que de m?chants riches et de malheureux vagabonds, comment donc vivraient les saints??
en
"My dear and so very young man," Mordkhe muttered behind me, tugging at my belt.
eu
Lurbira osoan ez balego inor, aberats maltzurrak eta ibiltari landerrak salbu, nola biziko lirateke orduan pertsona santuak?
es
?De qu? vivir?an los santos si no hubiera en la tierra m?s que ricos malos y pobres vagabundos?
fr
Je donnai quelque argent ? ce vieillard et sortis.
en
"If there was no one in the world except for evil rich men and destitute tramps, how would holy men live?"
eu
Agureari dirua eman eta kalera irten nintzen.
es
Le di dinero al viejo y sal? a la calle.
fr
Je dis adieu ? Gh?dali et me rendis chez moi, ? la gare.
en
I gave the old man some money and went out into the street.
eu
Gedali agurtu eta geltokira joan nintzen, nire bizitokira.
es
 
fr
 
en
Gedali and I parted, and I went back to the railroad station.
eu
Han, geltokian, Lehen Zalditeria Gorriaren propaganda-trenean, zain neuzkan ehunka argiren leinurua, irrati-emisorearen distira magikoa, inprenta-makinaren triki-traka tematia eta Zaldizko Gorria egunkarirako artikulu artean amaitu gabea.
es
Me separ? de Guedalye y me march? a casa, a la estaci?n, donde me esperaba el frenes? de los centenares de luces de la imprenta, los m?gicos fulgores de la estaci?n radiotelegr?fica, el rodar sin tregua de las m?quinas y el art?culo inconcluso para el peri?dico El Jinete Rojo.
fr
L?, dans l'agit-train de la Ire arm?e de cavalerie, m'attendaient des feux ?clatants, les magiques fulgurations de la T.S.F., le roulement ent?t? des linos et mon article inachev? pour le Cavalier rouge.
en
There at the station, on the propaganda train of the First Cavalry, I was greeted by the sparkle of hundreds of lights, the enchanted glitter of the radio transmitter, the stubborn rolling of the printing presses, and my unfinished article for the Krasny Kavalerist.
eu
BRODIRAKO BIDEA
es
LAS ABEJAS
fr
LE CHEMIN DE BRODY
en
THE ROAD TO BRODY
eu
Erruki ditut erleak.
es
Me dan l?stima las abejas.
fr
JE m'apitoie sur les abeilles.
en
I mourn for the bees.
eu
Elkarren etsai diren gudarosteek deuseztatu egin dituzte.
es
Los ej?rcitos enemigos las aniquilaron.
fr
Elles sont martyris?es par les arm?es bellig?rantes.
en
They have been destroyed by warring armies.
eu
Volinian jadanik ez dago erle gehiagorik.
es
En Volinia no queda una abeja.
fr
En Volhynie, il n'y a plus d'abeilles.
en
There are no longer any bees in Volhynia.
eu
Beren erlauntzak profanatu ditugu.
es
Hemos destruido enjambres de un valor incalculable.
fr
Nous avons profan? ces indicibles merveilles, les ruches.
en
We desecrated the hives.
eu
Sufrez pozoitu ditugu eta bolboraz leherrarazi.
es
Los hemos ahumado con azufre y volado con p?lvora.
fr
Nous les ?touffions par le soufre et les d?molissions par la poudre.
en
We fumigated them with sulfur and detonated them with gunpowder.
eu
Kiratsa zerien zapi kiskaliei erleen errepublika sakratuetan.
es
La humareda de los restos desped?a un olor horrible en la sagrada rep?blica de las abejas.
fr
Des chiffons se carbonisaient, empestant les saintes r?publiques de l'abeille.
en
Smoldering rags have spread a foul stench over the holy republics of the bees.
