Hizkuntzen arteko Corpusa (HAC)
Zalditeria Gorria, Isaac Babel / Olga Mtz. de Marigorta, Roberto Serrano (Elkar/Alberdania, 2006
)
eu
Eta katedraleko erlojuak ordu biak jotzeaz bat, gure kanoitxo zaharkituak lehen salba jo zuen. Agur egin zion kanoiak komandanteari bere hiru hazbete zahar guztiekin, ohiko salbak joz; eta guk katabuta hurbildu genuen irekitako hobira. Hilkutxaren estalkia zabalik zegoen; eguerdiko eguzki garbiak gorpu luzea argitzen zuen, haren aho hortz apurtuz betea, haren bota eskuilatuak, orpoak elkarri atxikita instrukzioan balego bezala.
es
fr
en
eu
-Soldaduok!
es
-?Abajo la guerra!
fr
Et levant vers le ciel des yeux enflamm?s par l'insomnie, Pougatchev cria un discours sur les morts de la Ire arm?e de cavalerie, sur cette fi?re phalange qui bat du marteau de l'histoire l'enclume des si?cles ? venir.
en
"We are burying Pashka Trunov, an international hero!
eu
-esan zuen orduan hildakoari begira Pugatxovek, erregimentuko komandanteak, eta hobiaren ertzean jarri zen-. Soldaduok!
es
fr
en
We are according Pashka the final honor!" Pugachov raised his eyes, burning with sleeplessness, to the sky and shouted out his speech about the dead fighters of the First Cavalry, that proud phalanx which pounds the anvil of future centuries with the hammer of history.
eu
-esan zuen dardarka eta tentetuz-.
es
-dijo el viejo con incre?ble entusiasmo-.
fr
Il cria fortement ce discours, il ?treignait la poign?e d'un yatagan tch?tch?ne et fouillait la terre de ses semelles ?cul?es sous les ?perons d'argent.
en
Pugachov shouted out his speech loudly, clenched the hilt of his curved Chechen saber, and scuffed the earth with his tattered boots and their silver spurs.
eu
Ehorzten ari gara Pasha Trunov, munduko heroia.
es
Todos los oficiales han escapado.
fr
Tout l'escadron sauta en selle et donna un feu de salve, notre petit 75 grogna encore une fois et nous envoy?mes trois cavaliers ? la recherche d'une couronne.
en
After his speech the orchestra played the "Internationale" and the Cossacks took leave of Pashka Trunov.
eu
Egin diezazkiogun azken ohoreak Pashari...
es
?Abajo la guerra!...
fr
Ils partirent ? fond de train, tirant en l'air au galop, se renversant de leurs montures, ex?cutant la fantasia, et rapport?rent des brass?es de fleurs rouges.
en
They whirled off at full gallop, firing as they rode and plunging from their saddles in a display of acrobatics, and brought back armfuls of red flowers.
eu
Eta lo galduak gorritutako begiak zerurantz jasota, Pugatxovek garrasika eman zuen hitzaldia Lehen Zalditeriako soldadu hilei buruz, falange harro hari buruz, historiaren mailuarekin etorkizun diren mendeen ingudean kolpekatzen baitzuen. Deiadar batean eman zuen hitzaldia Pugatxovek, txetxeniar sable kakoaren sagarrari eutsiz eta lurra zanpatuz bere zilarrezko ezproidun bota higatuekin. Mintzaldia bukatutakoan, orkestrak Internazionala jo zuen, eta kosakoek azken agurra egin zioten Pashka Trunovi. Eskuadroi osoak egin zuen jauzi zaldien gainera, eta salba jo zuten airera; hiru hazbeteko gure kanoiak bigarren aldiz egin zuen marmar. Eta hiru kosako bidali genituen koroa baten bila. Lasterka hasi ziren, arrapalada bizian tiro eginez, zelatik lerratuz eta itzulinguruka;
es
fr
en
eu
eta bertako loreak ekarri zituzten esku beteka.
es
Y el polaco extendi? sus manos azules al comandante.
fr
Pougatchev joncha de ces fleurs les bords de la fosse et nous nous approch?mes de Trounov pour lui donner le baiser supr?me.
en
Pugachov scattered the flowers around the grave, and we stepped up to Trunov for the last kiss.
eu
Pugatxovek lore haiek barreiatu zituen hilobian, eta gu banan-banan hasi ginen Trunovengana hurbiltzen azken musua emateko.
es
-Con estos cinco dedos-dijo llorando y dando vueltas a su mano marchita y grande-, con estos cinco dedos he alimentado a mi familia...
fr
Une grande place s'?tendait ? gauche du jardin public, une place entour?e d'antiques synagogues.
en
A large square stretched to the left of the park, a square surrounded by ancient synagogues.
eu
Nik doi-doi ukitu nuen ezpainekin haren kopeta jadanik baretua, zelak inguratua;
es
El viejo se ahogaba;
fr
Des Juifs en l?vites d?chir?es se chamaillaient sur cette place et, dans un inconcevable aveuglement, se bousculaient entre eux.
en
Jews in long, torn coats were cursing and shoving each other on this square.
eu
eta hirira abiatu nintzen, Sokal gotikora, hauts urdinean eta Galitsiako tristezia pean baitzetzan.
es
fr
Les uns, orthodoxes, exaltaient la doctrine d'Adassia, rabbin de Belz?; ils ?taient attaqu?s par les chassids de croyance mod?r?e, disciples du rabbin Iouda, de Goussiatine.
en
Some of them, the Orthodox, were extoUing the teachings of Adassia, the Rabbi of Belz, which led the Hasidim of the moderate school, students of Rabbi Iuda ofHusyatyn, to attack them.
eu
Plaza handi bat zabaltzen zen lorategiaren ezkerraldean, antzinako sinagogek osatutako plaza bat.
es
vacil?, derram? un mar de l?grimas de entusiasmo y cay? de rodillas ante Trunof.
fr
Ils se querellaient sur la Cabbale et nommaient dans leur dispute Ilya, gaon de Vilna, pers?cuteur des chassids. -Ilya?!
en
The Jews were arguing about the Kabbala, and in their quarrel shouted the name of Elijah, Gaon of Vilna, the persecutor of the Hasidim.
eu
Lebita zarpaileko juduak agiraka ari ziren plaza hartan, eta elkarri bultzaka.
es
Sin embargo, Trunof le rechaz? con el sable.
fr
Il semblait habill? pour son enterrement ou pour communier et menait par une corde une petite vache au poil hirsute.
en
He was dressed as for burial or as for the Eucharist, and led a bedraggled little cow tied to a rope.
eu
Haietako batzuek-ortodoxoek-Adasiasen irakaspenak goresten zituzten, Belzeko errabinoarenak;
es
-Vuestros oficiales son una banda de carro?a-exclam? el comandante-.
fr
Sur son torse de g?ant ?tait plant?e une t?te remuante, minuscule, une petite t?te ras?e de serpent, couverte en partie d'un chapeau de paille ? larges bords, comme en ont les villageois?;
en
Over its wide back darted the tiny wriggling head of a snake.
eu
hori zela eta, hasidistek, joera neurritsukoak eta Gussiatinoko Juda errabinoaren jarraitzaileak izaki, eraso egiten zieten ortodoxoei.
es
Vuestros oficiales han tirado ah? sus uniformes.
fr
et cette t?te vacillait.
en
On the snake's head was a teetering wide-brimmed hat made of village straw.
eu
Juduek Kabalaz eztabaidatzen zuten eta Eliasen izena oroitzen zuten sesio haietan, Vilnoko errabinoen buruarena, alegia, hasidisten jazarlearena... Gerra eta salbak ahaztuta, hasidistek Eliasen izena bera belztu egiten zuten, Vilnoko lehen apaizarena; eta ni, Trunoven heriotzak atsekabetuta, haien artean sartu eta, ene nahigabea arintze aldera, haiekin batera hasi nintzen aldarrika, harik eta ene aurrean galitsiar bat ikusi nuen arte, zurbil-zurbila eta luzea, On Kixote iduri.
es
fr
en
eu
Galitsiar hark oihalezko alkandora zuria zeraman soinean, orpoetaraino.
es
Si sientan bien...
fr
La mis?rable petite vache suivait l'homme par la corde?;
en
The pitiful little cow tagged along behind the Galician.
eu
Hobiratze edota jaunartze batera joango balitz bezala zegoen jantzita, eta soka batez loturik zeraman behitxo sapazto bat. Gizonaren gorputz erraldoiaren gainean ageri zen, txertaturik, suge-burutxo higikor ttipi-ttipi kaskamotza;
es
fr
en
eu
lastozko kapela hegal zabalekoak estaltzen zion buru kulunkaria.
es
Pronto vamos a verlo...
fr
il la conduisait avec importance et, de toute la largeur de ses os, tra?ait la ligne d'un gibet sur l'?clat br?lant des cieux.
en
He led her with importance, and his lanky body cut into the hot brilliance of the sky like a gallows.
eu
Behitxo gajoa galitsiarraren atzetik zihoan, sokari lotuta.
es
Voy a probarlo.
fr
Le Galicien passa devant elles et s'arr?ta au bout de la voie, sous le fronton d'un ?difice d?moli.
en
There by the pediment, near a crooked white column, sat a gypsy blacksmith shoeing horses.
eu
Zeremonia handiz gidatzen zuen behia juduak eta bere hezur luzeen urkabearekin erdibitzen zuen zeruen dirdira beroa.
es
Y el comandante tom? inmediatamente del mont?n de uniformes andrajosos una gorra con trencillas y se la puso al viejo.
fr
Il martelait les sabots, secouait ses cheveux gras, sifflait et souriait.
en
The gypsy was pounding the horses' hooves with a hammer, shaking his greasy hair, whistling, and smiling.
eu
Urrats irmoz zeharkatu zuen plaza eta kalexka makur batean barneratu zen, ke lodi higuingarriz belztutako karrika batean.
es
-Le est? bien-murmur? Trunof acerc?ndose, y luego de nuevo-:
fr
Plusieurs Cosaques, autour de lui, attendaient avec leurs montures.
en
I was about to follow him, but one of the Cossacks, waiting for his horse to be shod, stopped me.
eu
Etxetxo kedartsuetan, sukalde ziztrinetan, beren zereginetan ari ziren emakume juduak, atso beltzak iduri, emakume judu kolko-joriak.
es
Le est? bien-y hundi? el sable en la garganta del prisionero.
fr
Il avait quitt? Makhno depuis un certain temps et servait au 33e cavr?gim.
en
He had left Makhno some time ago and was serving in the Thirty-third Cavalry Regiment.
eu
Galitsiarra haien aldamenetik igaro eta karrikaren amaieran gelditu zen, eraikin pitzatu baten fatxadaren ondoan.
es
El viejo se desplom?, mene? las piernas y de su garganta brot? un torrente de sangre espumosa y roja como el coral.
fr
-Lioutov-dit-il en me serrant la main,-tu brutalises tout le monde, tu as le diable dans la peau, Lioutov...
en
"Lyutov," he said, shaking my hand, "you can't keep from picking quarrels with everyone! You've got the devil in you!
eu
Han, fatxadaren aldamenean, zutabe zuri makotu baten ondoan, buhame errementari bat zegoen eserita, zaldiak ferratzen.
es
Andriuschka Vosmilietof se desliz? junto al polaco, cuyos pendientes y cuya cerviz redonda de aldeano reluc?an.
fr
Pourquoi as-tu ?charp? Trounov ce matin?? D'apr?s les sottes paroles d'autrui, S?liverstov me criait cette pure b?tise, que j'avais frapp?, ce matin-l?, mon chef d'escadron?!
en
And from the scraps of gossip he had heard, Seliverstov yelled foolish gibberish at me, about how that very morning I had given Trunov, my squadron commander, a good beating.
eu
Buhamea mailuaz ari zen apatxak jotzen, bere ile koipetsuak inarrosiz, txistuka eta irribarreka.
es
Le desabroch? los botones, movi?ndole suavemente de un lado a otro, y se puso a quitar los pantalones al moribundo.
fr
Il me honnissait, il d?blat?rait sur moi devant tous les Cosaques, mais, dans son histoire, il n'y avait pas ombre de v?rit?.
en
Seliverstov hurled all kinds of reproaches at me, reproached me in front of all the Cossacks, but there wasn't a grain of truth in what he said.
eu
Hainbat kosako zeuden haren inguruan nor bere zaldiarekin. Nire galitsiarra errementariari hurbildu, hamabi bat patata erre isilik eman eta, inori ere begiratu gabe, atzera itzuli zen.
es
Los arroj? sobre la silla, cogi? otros dos uniformes del mont?n y se alej? de nosotros blandiendo su l?tigo.
fr
Nous nous ?tions attrap?s, c'est vrai, ce matin-l?, Trounov et moi, parce qu'il avait toujours des d?m?l?s interminables avec les prisonniers, nous nous ?tions injuri?s, mais il ?tait mort, Pacha, il n'y avait plus personne pour le juger, et de ses juges, moi, j'aurais ?t? le dernier.
en
It was true that Trunov and I had argued that morning, because Trunov wasted so much time dawdling with the prisoners.
eu
Haren atzetik joango nintzatekeen ni, baina une hartan kosako batek geldiarazi ninduen, artean ferratu gabe zegoen zaldi bati eusten baitzion.
es
fr
en
eu
Kosako hark Seliverstov deitura zuen. Aspaldi zuen Makhnorengandik alde egina zela eta Zalditeriaren 33. Erregimentuan zerbitzatzen zuen.
es
En aquel momento apareci? el sol entre las nubes, iluminando claramente el caballo de Andriuschka, su trote jubiloso y el balanceo descuidado de su cola tiesa.
fr
Voici comment nous nous ?tions disput?s : Les prisonniers de ce jour, nous les avions surpris ? l'aube, ? la station de Zavada.
en
He and I had argued, but Pashka Trunov is dead, he will no longer be judged in this world, and I would be the last to do so.
eu
-Liutov -esan zidan bostekoa estutuz-, jende guztia zirikatzen duk, deabruak hartuta hago, Liutov. Zergatik izorratu duk Trunov gaur goizean? Eta zurrumurru zentzugabeei jaramon eginda, Seliverstovek oihu egin zidan, beharreztenkeriak esanez, alegia, goiz hartan nik Trunov jipoitu nuela, nire eskuadroi-burua. Seliverstovek kristorenak esanez aurpegiratzen zidan hori, kosako guztien aurrean aurpegiratu ere, baina bere istorioan ez zegoen ezer ere egiazkorik. Elkar iraindu genuen, egia da, goiz hartan Trunovek eta biok, Trunovek beti katramila amaigabeak sortzen zituelako presoekin; irainak esan genizkion elkarri, baina bera, Pashka, hilik zegoen; munduan jadanik ez zegoen bera epaituko zuenik, ni izango nintzelarik epaileen artean azkena.
es
fr
en
eu
Hona hemen gure eztabaidaren zergatia.
es
Andriuschka se dirigi? al bosque.
fr
Une dizaine d'hommes, qui n'avaient sur eux que leur linge de corps...
en
I will tell you why we quarreled.
eu
Egun hartako presoak egunsentian atxilotu genituen Zavodi geltokiaren ondoan.
es
fr
en
We had taken some men prisoner at dawn today near the train station.
eu
Hamar lagun ziren.
es
All? estaba nuestra impedimenta.
fr
Les v?tements de ces Polonais ?taient en tas pr?s d'eux :
en
There were ten of them.
eu
Azpiko arropa baino ez zeramaten soinean harrapatu genituenean.
es
Los cocheros se mostraban excitados.
fr
une ruse pour nous emp?cher de faire la diff?rence, d'apr?s l'uniforme, entre les officiers et les simples soldats...
en
They were in their underwear when we took them.
eu
Gainerako arropak poloniarren ondoan zeuden pilaturik; beraiek asmatutako trikimailua zen hura, guk bereiz ez genitzan uniformearen bidez ofizialak eta soldadu soilak. Eurek jaurti zuten arropa, baina orduko hartan Trunovek erabaki zuen egiaz jabetzea. -Ofizialok, pauso bat aurrera!
es
fr
en
eu
-agindu zuen presoengana hurbiltzeaz bat, eta errebolberra atera zuen.
es
Silbaban y le hac?an a Vosmilietof se?as como a un sordomudo.
fr
Ils s'?taient d?pouill?s expr?s, mais, cette fois, Trounov voulut en avoir le c?ur net. -Les officiers, avancez-commanda-t-il en s'approchant des prisonniers, revolver au poing.
en
A pile of clothes lay next to the Poles-it was a trick, so that we couldn't tell the officers from the regular men by their uniforms.
eu
Goiz hartan bertan zauritua zuten Trunov buruan; zapi batez loturik zeukan burua, eta odola zerion, euria belar-metan bezala.
es
Ya estaba el cosaco a mitad del camino, cuando Trunof se pone s?bitamente de rodillas y le llama a gritos:
fr
son cr?ne ?tait envelopp? d'un chiffon et le sang en coulait comme la pluie d'une meule.
en
His head was bandaged with a rag, and blood trickled from it like rain from a haystack.
eu
-Ofizialok, aitor ezazue nortzuk zareten ofizialak!
es
-?Andrei!
fr
Finie...
en
"Officers!
eu
-errepikatu zuen, eta bultzaka hasi zitzaien poloniarrei errebolberraren giderraz.
es
-grita enronquecido el comandante mirando al suelo al mismo tiempo-.
fr
guerre-dit le vieillard avec un ?trange enthousiasme,-officires toutes partis, finie guerre...
en
"End of this war!" the old man said with incomprehensible delight.
