Hizkuntzen arteko Corpusa (HAC)
Ulenspiegelen elezaharra, Charles de Coster / Koldo Izagirre (Elkar/Alberdania, 2007
)
eu
Kathelinek pozarren:
es
Esta, muy alegre, dec?a:
fr
Katheline joyeuse disait :
en
Katheline said, rejoicing:
eu
-Nire gorputza ez da neurea, nire espiritua ez da neurea, harena baino.
es
-Mi cuerpo no es m?o, mi esp?ritu no es m?o, sino de ?l.
fr
-A moi n'est plus mon corps, ? moi n'est plus mon esprit, mais ? lui.
en
"Mine is my body no longer, mine no longer is my spirit, but his.
eu
Hanske, ene laztana, eroan nazazu berriz akelarrera.
es
Querido Hanske, ll?vame otra vez al s?bado.
fr
Hanske, mon mignon, m?ne-moi encore au sabbat.
en
Hanske, my darling, bring me to the sabbath again.
eu
Nele da etorri gura ez duen bakarra, Nele gaiztoa da.
es
Nele es la que no quiere venir nunca; Nele es mala.
fr
Il n'y a que Nele qui ne veuille jamais venir ; Nele est m?chante.
en
There is only Nele that never hath mind to come; Nele is bad."
eu
-Goiznabarrean alde egiten zuen-jarraitu zuen neskak-, biharamunean amak ehunka kontu bitxi esaten zizkidan...
es
-Al apuntar el alba, se iba-continu? la muchacha-; al d?a siguiente me refer?a mi madre mil cosas extra?as...
fr
-A l'aube, il s'en allait, continuait la fillette ; le lendemain, ma m?re me racontait cent choses bien ?tranges...
en
"At daybreak he was wont to depart," continued the girl; "and on the morrow my mother would tell me a hundred marvels....
eu
Baina ez didazu begi zital horiekin begiratu behar, Ulenspiegel.
es
No debes mirarme con tan malos ojos, Ulenspiegel.
fr
Mais il ne faut pas me regarder avec de si m?chants yeux, Ulenspiegel.
en
But there is no need to look on me with such cruel eyes, Ulenspiegel.
eu
Atzo esan zidan jaun bikain batek, grisez jantzia eta Hilbert izenekoa bera, ezkondu egin gura ninduela eta hemen azalduko zela ezagut nezan.
es
Ayer me dijo ella que un magn?fico se?or, vestido de gris y llamado Hilbert, quer?a casarse conmigo y vendr?a para que yo le viese.
fr
Hier, elle me dit qu'un beau seigneur, v?tu de gris et nomm? Hilbert, voulait m'avoir en mariage et viendrait c?ans pour se montrer ? moi.
en
Yesterday she told me that a fine seigneur, clothed in gray and called Hilbert, desired to have me in marriage and would come here to show himself to me.
eu
Erantzun nion ez nuela senarrik gura, ez bikainik ez zatarrik.
es
Respond? que no quer?a marido, ni feo ni hermoso.
fr
Je r?pondis que je ne voulais point de mari, ni laid ni beau.
en
I answered that I had no mind for any husband, neither ugly nor handsome.
eu
Amaren aginpideaz baliaturik, haien begira jaikita egoten behartu ninduen, amodioak tarteko dituenean ez baita bere senetik irteten.
es
Con su autoridad maternal, me oblig? a permanecer levantada esper?ndoles, porque mi madre no est? desprovista del todo de sentido cuando se trata de sus amores.
fr
Par autorit? maternelle, elle me for?a de demeurer lev?e ? les attendre, car elle ne perd point du tout le sens quand il s'agit de ses amours.
en
By her maternal authority she forced me to remain up to wait their coming; for she loses none of her wits when it is a matter of her amours.
eu
Erdi biluzik geunden, lotarako;
es
Est?bamos medio desnudas, a punto de acostamos;
fr
Nous ?tions ? demi d?shabill?es, pr?tes ? nous coucher ;
en
We were half undressed, ready to go to bed;
eu
hor dagoen aulkian nengoen ni lo.
es
yo me qued? dormida sobre la silla que est? all?.
fr
je dormais sur la chaise qui est l?.
en
I was sleeping upon yonder chair.
eu
Sartu zirenean, ez nintzen itzarri.
es
No me despert? cuando ellos entraron.
fr
Quand ils entr?rent, je ne m'?veillai point.
en
When they came within I did not wake.
eu
Berehala igarri nuen nork edo nork besarkatu eta musu ematen zidala saman.
es
De pronto sent? que alguien me abrazaba y me besaba en el cuello.
fr
Soudain je sentis quelqu'un m'embrassant et me baisant sur le cou.
en
Suddenly I felt someone embracing me and kissing me on the neck.
eu
Eta iretargi dirdaitsuaren argitan aurpegi zurbil bat ikusi nuen, itsasoko uhinak uztailean diren lakoa, enbata dakarrenean, eta entzun nuen ahots apalez esaten zidala:
es
Y a la luz de la luna brillante vi una faz tan clara como las crestas de las olas del mar en julio, cuando se acerca la tempestad, y o? que me dec?a en voz baja:
fr
Et ? la lueur de la lune brillante, je vis une face claire comme sont les cr?tes des vagues de la mer en juillet, quand il va tonner, et j'entendis qu'on me disait ? voix basse :
en
And by the light of the shining moon I beheld a face as bright as the crests of the waves of the sea in July, when it is like to thunder, and I heard one saying to me in a whispering voice:
eu
"Hilbert naiz, zure senarra;
es
"Yo soy Hilbert, tu marido;
fr
" Je suis Hilbert, ton mari ;
en
'I am Hilbert, thy husband;
eu
nirea bazara, aberastu egingo zaitut".
es
s? m?a, yo te har? rica."
fr
sois mienne, je te ferai riche ". Le visage de celui qui parlait avait une odeur de poisson.
en
be mine and I shall make thee rich.' The face of him that spake had a smell as of fish.
eu
Berba egiten zuenaren aurpegiak arrain usaina zeukan.
es
El rostro del que hablaba ol?a a pescado. Yo lo rechac?;
fr
Je le repoussai ;
en
I repulsed him;
eu
Bultza egin nion, bortxaz hartu gura izan ninduen, baina nik hura lako hamar gizonen indarra neukan.
es
?l me quiso tomar violentamente; pero yo ten?a la fuerza de diez hombres como ?l.
fr
il me voulut prendre par violence, mais j'avais la force de dix hommes comme lui.
en
he would have taken me by force, but I had the strength of ten men like him.
eu
Hala ere, atorra tarratatu zidan, aurpegia zauritu zidan, eta berriro ere "Nirea bazara aberastuko zaitut" esaten zuen. "Bai-esaten nion nik-, azken liarda ere kendu diozun nire ama legez". Orduan eta bortitzago hura, baina ezin zuen ezer nire kontra.
es
Sin embargo, me desgarr? la camisa, me hiri? en la cara, y continuaba diciendo: "S? m?a; yo te har? rica." S?-dec?a yo-, como a mi madre, a quien le quitar?s hasta el ?ltimo ochavo. El redoblaba la violencia, pero no pod?a nada contra m?.
fr
" Sois mienne, je te ferai riche. -Oui, disais-je, comme ma m?re, ? qui tu prendras son dernier liard ". Alors il redoublait de violence, mais ne pouvait rien contre moi.
en
Even so he tore my chemise, wounded my face, and went on saying, 'Be mine, I shall make thee rich.' 'Aye,' I said, 'like my mother, from whom thou wilt take her last liard.' Then he redoubled his violence, but could avail naught against me.
eu
Gero, hildako bat baino zatarragoa zenez, hain zorrotz egin nion azazkalekin begietan eze minez garrasika hasi zen eta alde egin ahal izan nuen Soetkinengana etortzeko.
es
Era m?s feo que un muerto. Le di con mis u?as en los ojos, con tanta fuerza, que empez? a dar gritos de dolor, y pude escaparme y llegar aqu?, junto a Soetkin.
fr
Puis, comme il ?tait plus laid qu'un tr?pass?, je lui donnai de mes ongles dans les yeux si fort qu'il cria de douleur et que je pus m'?chapper et venir ici pr?s de Soetkin.
en
Then as he was uglier than a corpse, I gave him my nails in his eyes so hard that he screamed for the pain and I could break loose and come hither to Soetkin."
eu
Kathelinek ordea:
es
Catalina volvi? a exclamar:
fr
Katheline disait toujours :
en
Katheline kept repeating:
eu
-Nele gaiztoa da.
es
-Nele es mala.
fr
-Nele est m?chante.
en
"Nele is bad.
eu
Zergatik alde egin duzu horren goiz, Hanske, ene laztana?
es
?Por qu? te has marchado tan r?pidamente, querido Hanske?
fr
Pourquoi es-tu parti si vite, Hanske mon mignon ?
en
Why hast thou gone so quickly, Hanske, my darling?"
eu
-Non zinen zu, ama ezaina-esan zuen Soetkinek-, zure haurrari ohorea ostu gura ziotenean?
es
-?D?nde estabas t?, mala madre-dec?a Soetkin-, cuando intentaban arrebatar el honor a tu hija?
fr
-Ou ?tais-tu, mauvaise m?re, disait Soetkin, pendant qu'on voulait prendre l'honneur ? ton enfant ?
en
"Where wast thou, ill mother," said Soetkin, "while they would have taken away thy child's honour?"
eu
-Nele gaiztoa da-esan zuen Kathelinek-.
es
-Nele es mala-dec?a Catalina-.
fr
-Nele est m?chante, disait Katheline.
en
"Nele is bad," said Katheline.
eu
Nire jaun beltzaren ondoan nengoen deabru grisa iritsi zenean, aurpegia odoletan, esateko:
es
Yo estaba junto a mi se?or negro, cuando el diablo gris se acerc? a nosotros con la cara ensangrentada, diciendo:
fr
J'?tais pr?s de mon seigneur noir, quand le diable gris vint ? nous, le visage sanglant et dit :
en
"I was with my black lord, when the gray devil came to us, his face all bloody, and said:
eu
"Zatoz, mutil:
es
"Vente, muchacho:
fr
" Viens-t'en, gar?on :
en
'Come away, lad:
eu
etxe gaiztoa da hau;
es
la casa es mala;
fr
la maison est mauvaise ;
en
the house is a bad house;
eu
gizonezkoek kolpeka hil gura gaituzte, eta andrazkoek labanak dauzkate atzamarren kabuan". Gero zaldietara aldegin zuten arin batean eta lanbroan suntsitu ziren.
es
los hombres quieren dar golpes mortales, y las mujeres tienen cuchillos en las puntas de los dedos." Despu?s corrieron hacia sus caballos y se perdieron en la niebla.
fr
les hommes y veulent frapper ? mort, et les femmes ont des couteaux au bout des doigts. " Puis ils coururent ? leurs chevaux et disparurent dans le brouillard.
en
the men in it would beat us to the death, and the women have knives at their fingertips.' Then they ran to their horses and disappeared in the mist.
eu
Nele gaiztoa da.
es
?Nele es mala!
fr
Nele est m?chante.
en
Nele is bad!"
eu
81
es
LXXXI
fr
LXXXI
en
LXXXI
eu
Biharamunean, esne beroa hartzen ari zela, Soetkinek honela esan zion Kathelineri:
es
Al otro d?a, cuando tomaban la leche caliente, Soetkin dijo a Catalina:
fr
Le lendemain, tandis qu'ils prenaient le lait chaud Soetkin dit ? Katheline :
en
On the morrow, while they were drinking hot milk, Soetkin said to Katheline:
eu
-Ikusten duzu oinazeak banaramala mundu honetatik, aurretik bidali gura nauzu zure sorginkeria madarikatuekin?
es
-T? ves que el dolor me arroja ya de este mundo. ?Quieres hacerme huir con tus condenadas brujer?as?
fr
-Tu vois que la douleur me chasse d?j? de ce monde m'en veux-tu faire fuir par tes damn?es sorcelleries ?
en
"Thou seest that sorrow is driving me already out of this world, wouldst thou drive me to flee from it through thy damned witchcrafts?"
eu
Baina Kathelinek beti:
es
Catalina no dec?a m?s que esto:
fr
Mais Katheline disait toujours :
en
But Katheline kept saying:
eu
-Nele gaiztoa da.
es
-Nele es mala.
fr
-Nele est m?chante.
en
"Nele is bad.
eu
Zatoz, Hanske, ene laztana.
es
Vuelve, querido Hanske.
fr
Reviens, Hanske, mon mignon.
en
Come back, Hanske, my darling."
eu
Hurrengo eguaztenean deabru biak itzuli ziren.
es
El mi?rcoles siguiente volvieron los dos diablos.
fr
Le mercredi suivant, les diables revinrent ? deux.
en
On the next Wednesday the devils came back together.
eu
Nelek, zapatuaz geroztik, Van den Houte alargunaren etxean egiten zuen lo, esanez eze ezin zuela Kathelinerenean gaua pasatu, mutil gazte bat, Ulenspiegel, bertan zegoelako.
es
Nele, desde el s?bado, dorm?a en casa de la viuda van den Houte, con el pretexto de que no pod?a quedarse en casa de Catalina por estar all? Ulenspiegel, hombre joven.
fr
Nele, depuis le samedi, couchait chez la veuve Van den Houte disant qu'elle ne pouvait rester chez Katheline ? cause de la pr?sence d'Ulenspiegel, jeune gars.
en
Since the Saturday Nele slept at the house of the widow Van den Houte, saying that she could not stay at Katheline's by reason of the presence of Ulenspiegel, a young bachelor.
eu
Kathelinek errezibitu zituen bere jaun beltza eta jaun honen laguna keet-ean, gela nagusiaren aldamenean dauden ikuztegiaren eta ogi-labearen lekuan.
es
Catalina recibi? a su se?or negro y al amigo de este se?or en el keet, que es el lavadero y el horno de cocer pan, pared por medio de la sala principal.
fr
Katheline re?ut son seigneur noir et l'ami de ce seigneur dans le keet, qui est la buanderie et le four ? pain attenant au logis principal.
en
Katheline received her black lord and his friend in the keet, which is the wash house and the bakery appurtenant to the main dwelling.
eu
Eta alborokeak eta narrukadak egin zituzten han beti gerturik zeuzkaten ardo zaharrez eta keztaturiko idi-mihiz.
es
Y tuvieron francachela con vino a?ejo y lengua de buey ahumada, que nanea faltaban para ellos.
fr
Et ils y men?rent noces et festins de vin vieux et de langue de boeuf fum?e, qui ?taient toujours l? les attendant.
en
And then they held feast and revel with old wines and smoked ox tongues, that were always there awaiting them.
eu
Deabru beltzak honela Kathelineri:
es
El diablo negro dijo a Catalina:
fr
Le diable noir dit ? Katheline :
en
The black devil said to Katheline:
eu
-Dirutza handi baten premina daukagu egin behar dugun obra baterako, eman iezaguzu ahal duzuna.
es
-Para una gran obra por realizar, necesitamos mucho dinero; danos t? lo que puedas.
fr
-Nous avons, pour un grand oeuvre ? faire, besoin d'une grosse somme d'argent ; donne-nous ce que tu peux.
en
"We have need," said he, "for an important task that is to be done, of a heavy sum of money;
eu
Kathelinek ez zienez florin bat baino eman gura izan, hil egingo zutela egin zioten zemai.
es
Catalina no quiso darles m?s que un flor?n, y ellos la amenazaron de muerte.
fr
Katheline ne leur voulut bailler qu'un florin, ils la menac?rent de la tuer.
en
Katheline, being unwilling to give more than a florin, they threatened to kill her.
eu
Baina kito laga zuten karolus bi urregorri eta zazpi denier-engatik.
es
Pero la dejaron en paz por dos c?rolus de oro y siete denarios.
fr
Mais ils la laiss?rent quitte pour deux carolus d'or et sept deniers.
en
But they let her off with two gold carolus and seven deniers.
eu
-Ez etorri gehiago zapatuz-esan zien-, Ulenspiegelek badaki egun horretan etortzen zaretela eta armaturik egongo da begira zuek hiltzeko, eta ni ere hil egingo naiz zuen hurren.
es
-No veng?is el s?bado-les dijo ella-. Ulenspiegel conoce ese d?a, os esperar? armado para mataros y yo morir? al mismo tiempo que vosotros.
fr
-Ne venez plus le samedi, leur dit-elle, Ulenspiegel conna?t ce jour et vous attendra en armes pour vous frapper de mort, et je mourrais apr?s vous.
en
"Come no more on the Saturday," she told them. "Ulenspiegel knows that day and will await you with weapons to kill you, and I should die after you."
eu
-Hurrengo martitzenean etorriko gara-esan zuten.
es
-Vendremos el martes siguiente-dijeron ellos.
fr
-Nous viendrons le mardi suivant, dirent-ils.
en
"We shall come next Tuesday," said they.
eu
Egun horretan Ulenspiegelek eta Nelek deabruen beldur barik egin zuten lo, zapatuan etorriko zirela uste baitzuten.
es
Ese d?a, Ulenspiegel y Nele durmieron sin temor a los diablos, porque estaban en la creencia de que no ven?an m?s que el s?bado.
fr
Ce jour-l?, Ulenspiegel et Nele dormaient sans craindre les diables, car ils croyaient qu'ils ne venaient que le samedi.
en
On that day Ulenspiegel and Nele slept without fear of the devils, for they believed that they came only on Saturday.
eu
Katheline jaiki eta keet-era joan zen, lagunak heldu ziren ikusten.
es
Catalina se levant? y fue al keet para ver si hab?an llegado sus amigos.
fr
Katheline se leva et alla voir dans le keet si ses amis ?taient venus.
en
Katheline rose and went into the keet, to see if her friends had come.
eu
Irritsez zegoen, Hanske errezibitu zuenetik eromenaren gaitza asko apaldu zitzaionez amodiozko eromena zela sinetsia zegoelako.
es
Estaba muy impaciente, porque desde que volvi? a ver a Hanske, hab?a disminuido su locura de modo extraordinario, convenci?ndose de que no era sino locura de amor.
fr
Elle ?tait bien impatiente, car depuis qu'elle avait revu Hanske, sa souffrance de folie avait grandement diminu?, car c'?tait folie amoureuse, disait-on.
en
She was sorely impatient, because since she had seen Hanske again, her madness had greatly lessened, for folk said it was love-madness.
