Hizkuntzen arteko Corpusa (HAC)
Ulenspiegelen elezaharra, Charles de Coster / Koldo Izagirre (Elkar/Alberdania, 2007
)
eu
hil egin gura dute.
es
ellos quieren matarle.
fr
ils veulent le faire p?rir.
en
they would fain bring him to death.
eu
Arrazoia dute, ezta?
es
Ellos tienen raz?n, ?no es verdad?
fr
Ils ont raison, n'est-ce pas ?
en
They are right, are they not?"
eu
Ulenspiegelek ez zuen ezer erantzun.
es
Ulenspiegel no respondi?.
fr
Ulenspiegel ne r?pondit point.
en
Ulenspiegel answered not a word.
eu
-Zuk ez dituzu ikusi kalean jipoia eta herriak eroaten duen moduko opperst-kleed grisa soinean, eta mahuka luzean jausian eta lekaide kapusaiak eta opperst-kleed-ak denen gainean errege-makila brodatuarekin.
es
-No los hab?is visto por las calles con un jub?n y un opperstkleed gris, como los lleva el populacho, y las largas mangas ca?das y sus capuchones de frailes y sobre los opperstkleederen el emblema bordado.
fr
-Vous ne les avez point vus dans les rues v?tus d'un pourpoint et d'un opperst-kleed gris comme en porte le populaire, et les longues manches pendantes et leurs capuchons de moines et sur tous les opperst-kleederen la marotte brod?e.
en
"You have not seen them in the streets clad in a gray doublet and opperst-kleed, gray as the common folk wear them, and the long hanging sleeves and their monks' hoods and on all the opperst-kleederen the fool's bauble embroidered.
eu
Hogeita zazpi egingo nituen gutxienez, eta neure alabak hamabost.
es
Yo he hecho veintisiete de ellos o m?s, y mi hijita, quince.
fr
J'en fis vingt-sept pour le moins et ma fillette quinze.
en
I made at least twenty-seven and my daughter fifteen.
eu
Horiek makiloriek ikusita haserretu egin zen Zakur Gorria.
es
Molest? al Perro rojo ver estos emblemas.
fr
Cela f?cha le Chien rouge de voir ces marottes.
en
That incensed the Red Dog to see these baubles."
eu
Eta Ulenspiegelen belarrira:
es
Despu?s, hablando al o?do a Ulenspiegel, a?adi?:
fr
Puis parlant ? l'oreille d'Ulenspiegel :
en
Then speaking in Ulenspiegel's ear:
eu
-Badakit jaunek erabaki dutela makilaren ordez gari-espala ipini gura dutela, batasun adierazgarri.
es
-Yo s? que los se?ores han decidido sustituir el emblema por una espiga de trigo, en se?al de uni?n.
fr
-Je sais que les seigneurs ont d?cid? de remplacer la marotte par un faisceau de bl? en signe d'union.
en
"I know that the lords have decided to replace the bauble by a sheaf of corn in sign of unity.
eu
Bai, bai, erregeren eta Inkisizinoaren aurka egin behar dute borroka.
es
S?, s?: ellos van a luchar contra el Rey y la Inquisici?n.
fr
Oui, oui, ils vont lutter contre le roi et l'Inquisition.
en
Aye, aye, they mean to struggle against the king and the Inquisition.
eu
Eskubidea daukate, ezta, jauna?
es
Les est? bien, ?no es verdad, se?or?
fr
C'est bien ? eux, n'est-ce pas, messire ?
en
It is well done of them, is it not, Messire?"
eu
Ulenspiegelek ez zuen ezer erantzun.
es
Ulenspiegel sigui? callado.
fr
Ulenspiegel ne r?pondit point.
en
Ulenspiegel made no answer.
eu
-Sire arrotz hau tristurak erreta dago-esan zuen atsoak-, mokoa zarratu du bat-batean.
es
-Melanc?lico est? el se?or extranjero-dijo la vieja-; ha cerrado el pico de repente.
fr
-Le sire ?tranger brasse m?lancolie, dit la vieille ; il a le bec clos tout soudain.
en
"The stranger lord is melancholy," said the old woman; "he has his mouth tight shut all of a sudden."
eu
Ulenspiegelek ez zuen berbarik atera eta irten egin zen.
es
Ulenspiegel sali? sin decir palabra.
fr
Ulenspiegel ne sonna mot et sortit.
en
Ulenspiegel said not a word and went out.
eu
Musico batean sartu zen berehala, edaten ahaztu orduko.
es
Entr? en seguida en un caf?-concierto, para no olvidar el vicio de beber.
fr
Il entra bient?t dans un musico, afin de ne point oublier de boire.
en
Presently he went into a gaffhouse so as not to forget to drink.
eu
Edatailez betea zegoen musico-a, eta denek ere arinkeria batean egiten zuten berba erregez eta agindu gorrotagarriez, Inkisizinoaz eta erresumatik jaurti behar zen Zakur Gorriaz.
es
El caf? estaba lleno de parroquianos que hablaban imprudentemente del Rey, de los edictos detestados, de la Inquisici?n y del Perro rojo, a quien era preciso expulsar del pa?s.
fr
Le musico ?tait plein de buveurs, parlant imprudemment du roi des placards d?test?s, de l'Inquisition et du Chien rouge ? qui il fallait faire quitter les pays.
en
The gaff was full of drinkers speaking imprudently of the king, of the detested proclamations, of the Inquisition and of the Red Dog who must be forced to leave the country.
eu
Atsoa ikusi zuen pilda zaharretan, eta lo zirudien katalingorri kikara baten ondoan.
es
Vi? a la vieja andrajosa, que parec?a dormir junto a un cuartillo de aguardiente.
fr
Il vit la vieille toute loqueteuse et paraissant dormir ? c?t? d'une chopine de brandevin.
en
He saw the old woman, all in rags, and seeming to doze beside a pint of brandy.
eu
Luzaz egon zen horrela;
es
Ella permaneci? mucho tiempo as?;
fr
Elle demeura longtemps ainsi ;
en
She remained like that for a long time;
eu
gero, katilu txiker bat sakelatik aterata, talderik talde eskean ibili zen, berba entzungarrien egiten zutenen aurrean batez ere.
es
despu?s, sacando de la faltriquera un platillo, mendig? entre los grupos, deteni?ndose, sobre todo, ante los que hablaban m?s imprudentemente.
fr
puis, tirant une petite assiette de sa poche, il la vit mendier dans les groupes, demandant surtout ? ceux qui parlaient le plus imprudemment.
en
then he saw her taking a little platter out of her pocket, asking money, especially from those who spoke the most incautiously.
eu
Eta onkote haiek florinak, denierrak eta patardak ematen zizkioten, zekenkeria barik.
es
Y los buenos hombres le entregaban florines, denarios y ochavos sin cicater?a.
fr
Et les bonshommes lui baillaient florins, deniers et patards, sans chicherie.
en
And the men gave her florins, deniers, and patards, and without stinginess.
eu
Ulenspiegel, Milazanko atsoak esan ez ziona neskatilaren ahoz jakin guran, etxe aurretik igaro zen ostera, ikusi zuen neska oihuka ez baina begia kliskatzen ziola barrezka, zantzu gozoa.
es
Ulenspiegel, esperando saber por la muchachita lo que la vieja Sapermillemente no le dijo, pas? de nuevo por delante de la casa; vio a la hija, que no cantaba, pero que le sonre?a y gui?aba el ojo, agradable promesa.
fr
Ulenspiegel, esp?rant savoir de la fillette ce que la vieille Sapermillemente ne lui disait point, passa derechef devant la maison, il vit la fille qui ne criait plus, mais lui souriait clignant de l'oeil, douce promesse.
en
Ulenspiegel, hoping to learn from the girl what the old Sapermillemente woman did not say to him, passed before the house again; he saw the girl who was not crying out her rhyme any more, but smiled at him and winked her eye, a sweet promise.
eu
Atsoa bere ondo-ondotik sartu zen ordea.
es
Inmediatamente despu?s que ?l entr? la vieja.
fr
La vieille rentra tout soudain apr?s lui.
en
All on a sudden the old woman came back after him.
eu
Ulenspiegelek, hura ikusita zapuzturik, oreinak legez egin zuen lasterka kalean orroka:
es
Ulenspiegel, indignado al verla, corri? como un ciervo por la calle, gritando:
fr
Ulenspiegel, f?ch? de la voir, courut comme un cerf dans la rue en criant :
en
Ulenspiegel, angry to see her, ran like a stag into the street crying out:
eu
'T brandt!
es
'T brandt:
fr
'T brandt !
en
"'T brandt!
eu
'T brandt!
es
't brandt:
fr
't brandt !
en
't brandt!
eu
Sua! Sua!, Jacob Pietersen okinaren etxera iritsi zen arte.
es
(?Fuego, fuego!), y no par? hasta que hubo llegado frente a la casa del panadero Jacobo Pietersen.
fr
au feu ! jusqu'? ce qu'il f?t arriv? devant la maison du boulanger Jacob Pietersen.
en
Fire! Fire!" till he came before the house of the baker Jacob Pietersen.
eu
Beiradura, Alemaniako eran leihotua, garretan zeukan eguzki etzateak.
es
De las vidrieras, en forma de ventanales a la alemana, arrancaba el sol poniente llamaradas rojas.
fr
Le vitrage, fenestr? ? l'allemande, flamboyait rouge au soleil couchant.
en
The front, glazed in the German fashion, was flaming red to the sunset.
eu
Labean ilinti bihurtzen ziren enbor zatien kea, ke lodia sortzen zuen okindegiko tximiniak.
es
Un humo espeso, humo de haces de le?a, que se convert?an en brasas en el homo, sal?a de la chimenea de la panader?a.
fr
Une ?paisse fum?e, fum?e de cotrets tournant en braise au four, sortait de la chemin?e de la boulangerie.
en
A thick smoke, the smoke of faggots turning to red coals in the furnace, was pouring out of the bakehouse chimney.
eu
Ulenspiegel ez zen isiltzen bere karradan:
es
Ulenspiegel no dejaba de gritar, al mismo tiempo que corr?a:
fr
Ulenspiegel ne cessait de crier en courant :
en
Ulenspiegel never ceased to cry as he ran:
eu
'T brandt, 't brandt, eta Jacob Pietersen etxera egiten zuen hatz.
es
"?Fuego, fuego!" Y se?alaba la casa de Jacob Pietersen.
fr
'T brandt,'t brandt et montrait la maison de Jacob Pietersen.
en
"'T brandt, 't brandt," and pointed out Jacob Pietersen's house.
eu
Jendetzak, etxe aurrean batuta, beiradura gorri eta kea lodi ikusi zituen, eta Ulenspiegelekin batera:
es
La muchedumbre, congreg?ndose enfrente de la casa, ve?a las vidrieras rojas y el humo espeso, y grit? como Ulenspiegel:
fr
La foule, s'assemblant devant, vit le vitrage rouge, l'?paisse fum?e et cria comme Ulenspiegel :
en
The crowd, gathering in front of it, saw the red windows, the thick smoke, and cried like Ulenspiegel:
eu
'T brandt, 't brandt, Erretzen ari da!
es
"?Fuego, fuego!
fr
'T brandt, 't brandt, il br?le !
en
"'T brandt, 't brandt, it burns!
eu
Erretzen ari da! Kaperako Notre-Dameko zaindariak turuta jo zuen, sakristauak Wacharman izeneko ezkilari itzul-amilka eragiten ziola.
es
?Se quema, se quema!" El vigilante de Nuestra Se?ora de la Capilla toc? la trompeta, mientras el pertiguero volteaba la campana conocida por Wacharme.
fr
il br?le ! Le veilleur de Notre-Dame de la Chapelle sonna de la trompette tandis que le bedeau agitait ? toute vol?e la cloche dite Wacharm.
en
it burns!" The watchman on Notre Dame de la Chapelle blew his trumpet while the beadle rang the bell called Wacharm in full peal.
eu
Eta aldratan zetozen neska-mutikoak, kantari eta txistuka.
es
Y los chiquillos y las chiquillas acud?an en enjambres gritando y silbando.
fr
Et les gar?onnets et fillettes accoururent par essaims, chantant et sifflant.
en
And lads and lasses ran up in swarms, singing and whistling.
eu
Ezkila eta turuta joka jarraitzen zutenez, Milazanko atsoak hanka egin zuen kalera.
es
La campana y la trompeta sonaban incesantemente.
fr
La cloche et la trompette sonnant toujours, la vieille Sapermillemente troussa son bagage et s'en fut.
en
The bell and the trumpet still sounding, the old Sapermillemente woman picked up her heels and went off.
eu
Zelatan zeukan Ulenspiegel.
es
La vieja Sapermillemente se larg? en seguida.
fr
Ulenspiegel la guettait.
en
Ulenspiegel was watching her.
eu
Urrundu zenean, etxean sartu zen.
es
Ulenspiegel la acechaba, y cuando la vio lejos volvi? a entrar en la casa.
fr
Quand elle fut loin, il entra dans la maison.
en
When she was far away, he came into the house.
eu
-Zu hemen!
es
-?T? aqu??
fr
-Toi ici ! dit la fillette ;
en
"You here!" said the girl;
eu
-neskatilak-, ez da ezer erretzen ari hor nonbait?
es
-dijo la muchacha-. Entonces no hay incendio all? abajo.
fr
il ne br?le donc point l?-bas ?
en
"is there not a fire then over yonder?"
eu
-Hor nonbait?
es
-?All? abajo?
fr
-L?-bas ?
en
"Yonder?
eu
Ez! -Ulenspiegelek.
es
No-respondi? Ulenspiegel.
fr
non, r?pondit Ulenspiegel.
en
No," replied Ulenspiegel.
eu
-Baina hori ezkilori, horren triste jotzen.
es
-Pero esa campana que toca lastimera...
fr
-Mais cette cloche qui sonne si lamentablement.
en
"But that bell that is ringing so lamentably?"
eu
-Ez daki zer jotzen duen-Ulenspiegelen erantzuna.
es
-No sabe lo que se hace.
fr
-Elle ne sait ce qu'elle fait, r?pondit Ulenspiegel.
en
"It knows not what it doth," answered Ulenspiegel.
eu
-Eta hori turuta minduori eta lasterka dabilen hori jendeori dena? -Ezin konta ahalakoa da zoroen ugaria.
es
-?Y la trompeta? ?Y el pueblo que corre?
fr
-Et cette dolente trompette et tout ce peuple qui court ?
en
"And that dolorous trumpet and all these folk running?"
eu
-Zer da orduan sutan dena?
es
-El n?mero de los locos es infinito.
fr
-Le nombre des fous est infini.
en
"Infinite is the tale of fools."
eu
-neskatilak.
es
-?Qu? es lo que arde entonces?
fr
-Qu'est-ce donc qui br?le ? dit-elle.
en
"What is burning then?" said she.
eu
-Zure begiak eta nire bihotza daude sutan-erantzun zuen Ulenspiegelek.
es
-Tus ojos y mi coraz?n llameante-respondi? Ulenspiegel.
fr
-Tes yeux et mon coeur flambant, r?pondit Ulenspiegel.
en
"Thy eyes and my flaming heart," answered Ulenspiegel.
eu
Eta ahora lotu zitzaion.
es
Y la bes? en la boca.
fr
Et il lui sauta ? la bouche.
en
And he leaped to her mouth.
eu
-Jan egin behar nauzu-neskak.
es
-?Me comes!-dijo ella.
fr
-Tu me manges, dit-elle.
en
"You eat me," she said.
eu
-Maite ditut gereziak-Ulenspiegelek.
es
-Me gustan las cerezas-dijo ?l.
fr
-J'aime les cerises, dit-il.
en
"I like cherries," said he.
eu
Irribarretsu eta nahigabetua begiratzen zion neskak.
es
Ella le miraba a la vez sonriente y afligida.
fr
Elle le regardait souriante et afflig?e.
en
She looked at him, smiling and distressed.
