Hizkuntzen arteko Corpusa (HAC)
Denbora galduaren bila - Swann-enetik, Marcel Proust / Joxe Austin Arrieta (Elkar/Alberdania, 2010
)
eu
"Zatoz niri gabon ematera", izu-laborritan aitaren kriseiluaren isla dagoeneko horman gero eta gorago ikusten nuelako, baina haren hurbiltzea xantaia modura ere erabiliz, eta amak, ezezkoan tematuz gero aitak han aurkituko ninduelako beldurrez, zera esango zidalakoan:
es
Pero yo segu?a dici?ndole: "Ven a la alcoba a darme un beso", aterrorizado al ver c?mo sub?a por la pared el reflejo de la buj?a de mi padre, pero utilizando su inminente aparici?n como un medio de intimidaci?n, en la esperanza de que mam?, para que mi padre no me encontrara all? si ella segu?a neg?ndose, me dijera:
fr
"Viens me dire bonsoir", terrifi? en voyant que le reflet de la bougie de mon p?re s'?levait d?j? sur le mur, mais aussi usant de son approche comme d'un moyen de chantage et esp?rant que maman, pour ?viter que mon p?re me trouv?t encore l? si elle continuait ? refuser, allait me dire:
en
But I begged her again to "Come and say good night to me!" terrified as I saw the light from my father's candle already creeping up the wall, but also making use of his approach as a means of blackmail, in the hope that my mother, not wishing him to find me there, as find me he must if she continued to hold out, would give in to me, and say:
eu
"Hoa, ba, gelara, gero joango nauk ni".
es
"Vuelve a tu cuarto, que yo ir?".
fr
"Rentre dans ta chambre, je vais venir."
en
"Go back to your room. I will come."
eu
Beranduegi zen ordea, hantxe genuen aita gure aurrean.
es
Pero ya era tarde. Mi padre estaba all?, delante de nosotros.
fr
Il ?tait trop tard, mon p?re ?tait devant nous.
en
Too late: my father was upon us.
eu
Nahi gabe, hitzok murmurikatu nituen, inork aditu ez bazituen ere: "Nireak egin dik!"
es
Murmur? sin querer estas palabras, que no oy? nadie: "Estoy perdido".
fr
Sans le vouloir, je murmurai ces mots que personne n'entendit: "Je suis perdu!"
en
Instinctively I murmured, though no one heard me, "I am done for!"
eu
Ez zen hala gertatu.
es
Pero no hubo nada de eso.
fr
Il n'en fut pas ainsi.
en
I was not, however.
eu
Aitak etengabe ukatzen zizkidan amarekin eta amonarekin hitzartuak nitu?n itun zabalagoen ondorioz onartuak zitzaizkid?n hainbat baimen, hura ez baitzen "printzipioez" arduratzen eta harekin ez baitzegoen "gizalegerik".
es
Mi padre me negaba constantemente licencias que se me consent?an en los pactos m?s generosos otorgados por mi madre y mi abuela, porque no daba importancia a los "principios" y para ?l no exist?a el "derecho de gentes".
fr
Mon p?re me refusait constamment des permissions qui m'avaient ?t? consenties dans les pactes plus larges octroy?s par ma m?re et ma grand'm?re parce qu'il ne se souciait pas des "principes" et qu'il n'y avait pas avec lui de "Droit des gens".
en
My father used constantly to refuse to let me do things which were quite clearly allowed by the more liberal charters granted me by my mother and grandmother, because he paid no heed to 'Principles,' and because in his sight there were no such things as 'Rights of Man.' For some quite irrelevant reason, or for no reason at all, he would at the last moment prevent me from taking some particular walk, one so regular and so consecrated to my use that to deprive me of it was a clear breach of faith;
eu
Arrazoi apetatsu batengatik, edo are batere arrazoirik gabe, sarritan ukatzen zidan azken momentuan, adibidez, ibilaldi guztiz ohiko bat, guztiz sagaratu bat, zinausterik egin gabe hartaz inork gabetuko ez nindukeena, edota, arrats hartan bertan egina zuen bezala, ordu errituala baino franko lehenagotik ere, niri esanez:
es
Por un motivo contingente, o sin motivo alguno, me suprim?a a ?ltima hora un paseo tan habitual ya, tan consagrado, que no se me pod?a quitar, sin cometer dolo, o hac?a lo que aquella noche, decirme que me fuera a acostar sin m?s explicaciones.
fr
Pour une raison toute contingente, ou m?me sans raison, il me supprimait au dernier moment telle promenade si habituelle, si consacr?e, qu'on ne pouvait m'en priver sans parjure, ou bien, comme il avait encore fait ce soir, longtemps avant l'heure rituelle, il me disait:
en
or again, as he had done this evening, long before the appointed hour he would snap out: "Run along up to bed now;
eu
"Tira, hoa lotara, eta marmarrik ez!".
es
Pero precisamente por carecer de principios (en el sentido que da a la palabra mi t?a), tampoco ten?a intransigencia.
fr
"Allons, monte te coucher, pas d'explication!" Mais aussi, parce qu'il n'avait pas de principes (dans le sens de ma grand'm?re), il n'avait pas ? proprement parler d'intransigeance.
en
no excuses!" But then again, simply because he was devoid of principles (in my grandmother's sense), so he could not, properly speaking, be called inexorable.
eu
Baina, era berean, printzipiorik ez zuenez (amonaren zentzuan behinik behin), ezin esan amore emangaitza zenik ere.
es
Me mir? un momento, con cara de extra?eza y de enfado, y en cuanto mam? le explic? con unas cuantas frases embarulladas lo que hab?a pasado, le dijo:
fr
Il me regarda un instant d'un air ?tonn? et f?ch?, puis d?s que maman lui eut expliqu? en quelques mots embarrass?s ce qui ?tait arriv?, il lui dit:
en
He looked at me for a moment with an air of annoyance and surprise, and then when Mamma had told him, not without some embarrassment, what had happened, said to her:
eu
Lipar batez zur eta lur begiratu zidan, harriturik eta haserre, eta gero, amak esaldi hats-bahitu pare batez gertatutakoa azaldu ondoren, halaxe esan zion beroni: "Hoa, baina, berarekin, ez al didan lehen esan ez hintzela logale?, nik ez dinat ezeren beharrik".
es
"Pues mira, ya que dec?as que no ten?as sue?o, vete con ?l y est?te un rato en su alcoba; yo no necesito nada".
fr
"Mais va donc avec lui, puisque tu disais justement que tu n'as pas envie de dormir, reste un peu dans sa chambre, moi je n'ai besoin de rien."
en
you said just now that you didn't feel like sleep, so stay in his room for a little. I don't need anything."
eu
"Baina, maitea-erantzun zuen amak herabe-, ni logale izateak nahiz ez izateak ez dik ezertan aldatzen arazoa, ezin diagu ume hau ohitu...".
es
Pero el que yo tenga o no sue?o no tiene nada que ver. A este ni?o no se lo puede acostumbrar a..."
fr
"Mais, mon ami, r?pondit timidement ma m?re, que j'aie envie ou non de dormir, ne change rien ? la chose, on ne peut pas habituer cet enfant..."
en
"But dear," my mother answered timidly, "whether or not I feel like sleep is not the point; we must not make the child accustomed..."
eu
"Ez dun ohitze-kontua ordea-esan zuen aitak sorbaldak goratuz-, ez al dun ikusten nola dagoen umea, sufritzen, itxura penagarria din;
es
"Si no es acostumbrarlo a nada.dijo mi padre, encogi?ndose de hombros; ya ves que el ni?o tiene pena, el pobre tiene un aspecto atroz;
fr
"Mais il ne s'agit pas d'habituer, dit mon p?re en haussant les ?paules, tu vois bien que ce petit a du chagrin, il a l'air d?sol?, cet enfant;
en
"There's no question of making him accustomed," said my father, with a shrug of the shoulders;
eu
tira, ez gaitun borreroak-eta, borreroak ez garenez.
es
no hay que ser verdugos.
fr
voyons, nous ne sommes pas des bourreaux!
en
"you can see quite well that the child is unhappy.
eu
Gaixotzen baldin bada, orduan bai atarramentua!
es
?Qu? vas a sacar en limpio con que se te ponga malo?
fr
Quand tu l'auras rendu malade, tu seras bien avanc?e!
en
You'll end by making him ill, and a lot of good that will do.
eu
Gelan bi ohe ditin, ezta?, ba, esaion Fran?oiseri handia hiretzat prestatzeko, eta umearen ondoan lo egin ezan, emakumea, gaurkoagatik.
es
Ya que hay dos camas en su cuarto, di a Francisca que te prepare la grande, y por esta noche duerme en su alcoba. Vamos, buenas noches.
fr
Puisqu'il y a deux lits dans sa chambre, dis donc ? Fran?oise de te pr?parer le grand lit et couche pour cette nuit aupr?s de lui.
en
There are two beds in his room; tell Fran?oise to make up the big one for you, and stay beside him for the rest of the night.
eu
Tira, gabon, ni ez naiz-eta zuek bezain nerbio-belaxka, banoa lotara."
es
Yo, que no tengo tantos nervios como vosotros, voy a acostarme."
fr
Allons, bonsoir, moi qui ne suis pas si nerveux que vous, je vais me coucher."
en
I'm not nervous like you. Good night."
eu
Ezin zitzaion eskerrik eman aitari;
es
No era posible dar las gracias a mi padre;
fr
On ne pouvait pas remercier mon p?re;
en
It was impossible for me to thank my father;
eu
hozkia emango geniokeen, berak kuttunkeria deitu ohi zien-eta halakoei.
es
lo que ?l llamaba sensibler?as le hubiera irritado.
fr
on l'e?t agac? par ce qu'il appelait des sensibleries.
en
what he called my sentimentality would have exasperated him.
eu
Zirkinik egitera ausartu gabe gelditu nintzen hantxe;
es
Yo no me atrev?a a moverme;
fr
Je restai sans oser faire un mouvement;
en
I stood there, not daring to move;
eu
gure aurrean segitzen zuen hark, handi-mandi, txabusina zuria soinean eta, neuralgiak zituenez geroztik, buru inguruan lotu ohi zu?n Indiako kaxemir painelu more eta arrosa ere jantzirik, M. Swannek oparitua zid?n Benozzo Gozzoliren grabatuko Abrahamen keinua zegiela iduri, Sarari aginduz ezen alde egin behar duela Isaaken albotik.
es
all? estaba el padre a?n delante de nosotros, enorme, envuelto en su blanco traje de dormir y con el pa?uelo de cachemira que se pon?a en la cabeza desde que padec?a de jaquecas, con el mismo adem?n con que Abrah?n, en un grabado copia de Benozzo Gozzoli, que me hab?a regalado Swann, dice a Sara que tiene que separarse de Isaac.
fr
il ?tait encore devant nous, grand, dans sa robe de nuit blanche sous le cachemire de l'Inde violet et rose qu'il nouait autour de sa t?te depuis qu'il avait des n?vralgies, avec le geste d'Abraham dans la gravure d'apr?s Benozzo Gozzoli que m'avait donn?e M. Swann, disant ? Sarah qu'elle a ? se d?partir du c?t? d'Isaac.
en
he was still confronting us, an immense figure in his white nightshirt, crowned with the pink and violet scarf of Indian cashmere in which, since he had begun to suffer from neuralgia, he used to tie up his head, standing like Abraham in the engraving after Benozzo Gozzoli which M. Swann had given me, telling Sarah that she must tear herself away from Isaac.
eu
Urte asko iragan dira harrezkero.
es
Ya hace muchos a?os de esto.
fr
Il y a bien des ann?es de cela.
en
Many years have passed since that night.
eu
Eskailerako horma, aitaren kriseiluaren isla bertan igotzen ikusi nuenekoa, aspaldi da desagertua.
es
La pared de la escalera por donde yo vi ascender el reflejo de la buj?a, hace largo tiempo que ya no existe.
fr
La muraille de l'escalier, o? je vis monter le reflet de sa bougie n'existe plus depuis longtemps.
en
The wall of the staircase, up which I had watched the light of his candle gradually climb, was long ago demolished.
eu
Nigan ere hamaika gauza izan dira suntsituak, betirako iraun behar zutela uste nuenak, eta beste hainbat eraikiak, beste hainbeste oinaze eta bozkario berriri sorrera emanez, berriok orduan ezin igarrizkoak, eta zaharrak gaur jadanik ezin ulertuzkoak.
es
En m? tambi?n se han deshecho muchas que yo cre? que durar?an siempre, y se han alzado otras nuevas, pre?adas de penas y alegr?as nuevas que entonces no sab?a prever, lo mismo que hoy me son dif?ciles de comprender muchas de las antiguas.
fr
En moi aussi bien des choses ont ?t? d?truites que je croyais devoir durer toujours et de nouvelles se sont ?difi?es donnant naissance ? des peines et ? des joies nouvelles que je n'aurais pu pr?voir alors, de m?me que les anciennes me sont devenues difficiles ? comprendre.
en
And in myself, too, many things have perished which, I imagined, would last for ever, and new structures have arisen, giving birth to new sorrows and new joys which in those days I could not have foreseen, just as now the old are difficult of comprehension.
eu
Aspaldidanik halaber ezin aitak amari esan: "Hoa umearekin".
es
Hace mucho tiempo que mi padre ya no puede decir a mam?: "Vete con el ni?o".
fr
Il y a bien longtemps aussi que mon p?re a cess? de pouvoir dire ? maman: "Va avec le petit."
en
It is a long time, too, since my father has been able to tell Mamma to "Go with the child."
eu
Ordu haiek berpizteko aukera ezin birsortuko da inoiz niretzat.
es
Para m? nunca volver?n a ser posibles horas semejantes.
fr
La possibilit? de telles heures ne rena?tra jamais pour moi.
en
Never again will such hours be possible for me.
eu
Baina istant baten buruan, belarria erne zolitzen badut, berriro hasten naiz intziri haiek hautematen, aitaren aurrean eutsi ahal izateko adina indar izan nuenak, eta soilik amarekin bakarrik gelditu nintzenean lehertu zitzaizkidanak.
es
Pero desde que hace poco otra vez empiezo a percibir, si escucho atentamente, los sollozos de aquella noche, los sollozos que tuve valor para contener en presencia de mi padre, y que estallaron cuando me vi a solas con mam?.
fr
Mais depuis peu de temps, je recommence ? tr?s bien percevoir si je pr?te l'oreille, les sanglots que j'eus la force de contenir devant mon p?re et qui n'?clat?rent que quand je me retrouvai seul avec maman.
en
But of late I have been increasingly able to catch, if I listen attentively, the sound of the sobs which I had the strength to control in my father's presence, and which broke out only when I found myself alone with Mamma.
eu
Berez, ez dira inoiz atertu intziriok;
es
En realidad, esos sollozos no cesaron nunca;
fr
En r?alit? ils n'ont jamais cess?;
en
Actually, their echo has never ceased:
eu
eta bizitza nire inguruan orain isilagoa delako, horrexegatik aditzen ditut berriro, komentuetako ezkilak bailiran, egunean zehar hiriko hotsek hain ongi isilaraziak non pentsa bailiteke ez derauntsatela batere, baina arratseko isiltasunean ostera berriz erauntsika sumatu ohi ditugunak.
es
y porque la vida va call?ndose cada vez m?s en torno de m?, es por lo que los vuelvo a o?r, como esas campanitas de los conventos tan bien veladas durante el d?a por el rumor de la ciudad, que parece que se pararon, pero que tornan a ta?er en el silencio de la noche.
fr
et c'est seulement parce que la vie se tait maintenant davantage autour de moi que je les entends de nouveau, comme ces cloches de couvents que couvrent si bien les bruits de la ville pendant le jour qu'on les croirait arr?t?es mais qui se remettent ? sonner dans le silence du soir.
en
it is only because life is now growing more and more quiet round about me that I hear them afresh, like those convent bells which are so effectively drowned during the day by the noises of the streets that one would suppose them to have been stopped for ever, until they sound out again through the silent evening air.
eu
Amak nire gelan eman zuen gau hura;
es
Aqu?lla la pas? mam? en mi cuarto;
fr
Maman passa cette nuit-l? dans ma chambre;
en
Mamma spent that night in my room:
eu
etxea uztera behartua izateko bezain hutsegite larria egin berria izaki, eta horra, ordea, egitate txintxo baten ordainetan haiengandik inoiz jasoko nukeena baino askoz ere sari handiagoa eman gurasoek niri.
es
en el mismo momento en que acababa de cometer una falta tan grande que ya esperaba que me echaran de casa, mis padres me conced?an mucho m?s de lo que hubiera logrado de ellos como recompensa de una buena acci?n.
fr
au moment o? je venais de commettre une faute telle que je m'attendais ? ?tre oblig? de quitter la maison, mes parents m'accordaient plus que je n'eusse jamais obtenu d'eux comme r?compense d'une belle action.
en
when I had just committed a sin so deadly that I was waiting to be banished from the household, my parents gave me a far greater concession than I should ever have won as the reward of a good action.
eu
Baina, harako hartan hain eskuzabal azaldu arren, aitaren nirekiko jardunbideak bazuen, ezaugarri nagusitzat, halako aburukeria eta merezigabekeria ukitu bat, ausazko inguruabarretan eta ez egitasmo aurrez hausnartu batean funtsatzen baitzen eskuarki.
es
Y hasta en aquella hora en que se manifestaba de modo tan ben?fico, el comportamiento de mi padre conmigo conservaba algo de aquel car?cter de cosa arbitraria e inmerecida que lo distingu?a y que derivaba de que su conducta obedec?a m?s bien a circunstancias fortuitas que a un plan premeditado.
fr
M?me ? l'heure o? elle se manifestait par cette gr?ce, la conduite de mon p?re ? mon ?gard gardait ce quelque chose d'arbitraire et d'imm?rit? qui la caract?risait et qui tenait ? ce que g?n?ralement elle r?sultait plut?t de convenances fortuites que d'un plan pr?m?dit?.
en
Even at the moment when it manifested itself in this crowning mercy, my father's conduct towards me was still somewhat arbitrary, and regardless of my deserts, as was characteristic of him and due to the fact that his actions were generally dictated by chance expediencies rather than based on any formal plan.
eu
Beharbada, are niri harengan zorroztasuna iruditzen zitzaidanak ere, ohera bidaltzen ninduelako, gutxiago merezi zuen izen hori nire amarenak eta amonarenak baino, zeren aitaren izaerak, nirearengandik hainbat puntutan amarena eta amonarena baino franko ezberdinagoa izaki, ez baitzion seguru aski anartean igarri ere egin zeinen dohakabea nintzen ni arratsero, amak eta amonak, aldiz, oso ongi zekitelarik;
es
Y puede ser que hasta aquello que yo llamaba su severidad, cuando me mandaba a acostar, era menos digno de ese nombre que la severidad de mi madre o mi abuela, porque su naturaleza, mucho m?s distinta de la m?a en ciertos puntos que la de mi mam? y mi abuelita probablemente no hab?a adivinado hasta entonces lo que yo sufr?a todas las noches, cosas que ellas sab?an muy bien;
fr
Peut-?tre m?me que ce que j'appelais sa s?v?rit?, quand il m'envoyait me coucher, m?ritait moins ce nom que celle de ma m?re ou ma grand'm?re, car sa nature, plus diff?rente en certains points de la mienne que n'?tait la leur, n'avait probablement pas devin? jusqu'ici combien j'?tais malheureux tous les soirs, ce que ma m?re et ma grand'm?re savaient bien;
en
And perhaps even what I called his strictness, when he sent me off to bed, deserved that title less, really, than my mother's or grandmother's attitude, for his nature, which in some respects differed more than theirs from my own, had probably prevented him from guessing, until then, how wretched I was every evening, a thing which my mother and grandmother knew well;
eu
baina hauek hainbeste maite ninduten non ez baitzeuden niri sufrikarioa ekidinez amore emateko gertu, berau bezatzen irakatsi nahi baitzidaten, neure kirio-hunkiberatasuna moteltzen eta neure borondatea sendotzen ikas nezan.
es
pero me quer?an lo bastante para no consentir en ahorrarme esa pena, quer?an ense?arme a dominarla con objeto de disminuir mi sensibilidad nerviosa y dar fuerza a mi voluntad.
fr
mais elles m'aimaient assez pour ne pas consentir ? m'?pargner de la souffrance, elles voulaient m'apprendre ? la dominer afin de diminuer ma sensibilit? nerveuse et fortifier ma volont?.
en
but they loved me enough to be unwilling to spare me that suffering, which they hoped to teach me to overcome, so as to reduce my nervous sensibility and to strengthen my will.
eu
Aitak, berriz, nirekiko haren atxikimendua beste era batekoa baitzen, ez dakit halako adorerik izango ote zukeen:
es
Mi padre, que sent?a por m? un afecto de otro g?nero, no s? si hubiera tenido ese valor;
fr
Pour mon p?re, dont l'affection pour moi ?tait d'une autre sorte, je ne sais pas s'il aurait eu ce courage: pour une fois o? il venait de comprendre que j'avais du chagrin, il avait dit ? ma m?re:
en
As for my father, whose affection for me was of another kind, I doubt if he would have shewn so much courage, for as soon as he had grasped the fact that I was unhappy he had said to my mother:
eu
behin ohartuko sufritzen ari nintzela, eta behin hartan amari esan baitzion:
es
pero una vez que comprendi? que yo pasaba pena, dijo a mi madre que fuera a consolarme.
fr
"Va donc le consoler." Maman resta cette nuit-l? dans ma chambre et, comme pour ne g?ter d'aucun remords ces heures si diff?rentes de ce que j'avais eu le droit d'esp?rer, quand Fran?oise, comprenant qu'il se passait quelque chose d'extraordinaire en voyant maman assise pr?s de moi, qui me tenait la main et me laissait pleurer sans me gronder, lui demanda:
en
Mamma stayed all night in my room, and it seemed that she did not wish to mar by recrimination those hours, so different from anything that I had had a right to expect;
eu
"hoa kontsolatzera". Ama gau hartan nire gelan gelditu zen eta, espero izateko eskubidea nuenetik hain diferente suertatzen ari zir?n ordu haiek inolako damukizunekin ez trabatzearren, Fran?oisek, ulertuz ezen zerbait oso berezia gertatzen ari zela ama nire ondoan hala eserita egoteko, niri eskutik helduta eta errietarik egin gabe negar egiten utziz, galdetu zionean:
es
Mam? se qued? aquella noche en mi cuarto, y como para no aguar con remordimiento alguno esas horas tan distintas de lo que yo l?gicamente me esperaba, cuando Francisca pregunt?, al comprender que pasaba algo viendo a mam? sentada a mi lado, mi mano en la suya y dej?ndome llorar sin re?irme, qu? le suced?a al se?orito que lloraba tanto, mam? contest?:
fr
"Mais Madame, qu'a donc Monsieur ? pleurer ainsi?" maman lui r?pondit:
en
for when Fran?oise (who guessed that something extraordinary must have happened when she saw Mamma sitting by my side, holding my hand and letting me cry unchecked) said to her: "But, Madame, what is little Master crying for?" she replied:
eu
"Baina, Etxekoandre, zer du gure jaun gazteak honela negar egiteko?", amak zera erantzun zion:
es
 
fr
 
en
 
eu
"Berak baleki, Fran?oise, baina ez daki, nerbioak jota dago;
es
"Ni ?l mismo lo sabe, est? nervioso;
fr
"Mais il ne sait pas lui-m?me, Fran?oise, il est ?nerv?;
en
"Why, Fran?oise, he doesn't know himself:
eu
presta iezadazu lehenbailehen ohe handia, eta igo zaitez lotara."
es
prep?reme en seguida la cama grande y suba usted a dormir".
fr
pr?parez-moi vite le grand lit et montez vous coucher."
en
Make up the big bed for me quickly and then go off to your own."
eu
Honela, estreinako aldiz, nire tristura ez zen areago hutsegite zigorgarria, baizik eta nahi gabeko gaitza, ofizialki aintzakotzat hartu berria, ni neu erantzule ez nintz?n nerbio-egoera bat;
es
Y as?, por vez primera, mi pena no fue ya considerada como una falta punible, sino como un mal involuntario que acababa de tener reconocimiento oficial, como un estado nervioso del que yo no ten?a la culpa;
fr
Ainsi, pour la premi?re fois, ma tristesse n'?tait plus consid?r?e comme une faute punissable mais comme un mal involontaire qu'on venait de reconna?tre officiellement, comme un ?tat nerveux dont je n'?tais pas responsable;
en
And thus for the first time my unhappiness was regarded no longer as a fault for which I must be punished, but as an involuntary evil which had been officially recognised a nervous condition for which I was in no way responsible:
eu
neure malkoen garraztasunari alhadurarik nahastu beharrik ezaren kontsolamendua neukan, bekaturik egin gabe egin nezakeen negar.
es
y me cupo el consuelo de no tener que mezclar ning?n escr?pulo a la amargura de mi llanto, de poder llorar sin pecar.
fr
j'avais le soulagement de n'avoir plus ? m?ler de scrupules ? l'amertume de mes larmes, je pouvais pleurer sans p?ch?.
en
I had the consolation that I need no longer mingle apprehensive scruples with the bitterness of my tears; I could weep henceforward without sin.
eu
Harro asko nengoen Fran?oisekiko, gertakarien bilakaera harengatik, egoera berri hark, izan ere, amak nire gelara igotzeari uko egin eta lo egin behar nuela neskamearen bidez destainaz erantzun ondoren, pertsona handiaren duintasunera igoarazia baininduen eta bat-batean eskurarazia halako oinaze-nerabezaro maila bat, nolabaiteko malko-askatasun bat. Zoriontsu behar nukeen:
es
Y no fue poco el orgullo que sent? delante de Francisca por esa vuelta que hab?an dado las cosas humanas, que una hora despu?s de aquella negativa de mam? de subir a mi cuarto y de su desde?oso recado de mandarme a dormir, me elevaba a la dignidad de persona mayor, y de un golpe me colocaba en una especie de pubertad de la pena, de emancipaci?n de las l?grimas.
fr
Je n'?tais pas non plus m?diocrement fier vis-?-vis de Fran?oise de ce retour des choses humaines, qui, une heure apr?s que maman avait refus? de monter dans ma chambre et m'avait fait d?daigneusement r?pondre que je devrais dormir, m'?levait ? la dignit? de grande personne et m'avait fait atteindre tout d'un coup ? une sorte de pubert? du chagrin, d'?mancipation des larmes.
en
I felt no small degree of pride, either, in Fran?oise presence at this return to humane conditions which, not an hour after Mamma had refused to come up to my room and had sent the snubbing message that I was to go to sleep, raised me to the dignity of a grown-up person, brought me of a sudden to a sort of puberty of sorrow, to emancipation from tears.
eu
ez nintzen, ordea.
es
Deb?a sentirme feliz y no lo era.
fr
J'aurais d? ?tre heureux: je ne l'?tais pas.
en
I ought then to have been happy; I was not.
eu
Iruditzen zitzaidan amak bere lehen amore-ematea egin berria zidala, berarentzat oinazetsua inondik ere, bere lehen abdikazioa zuela huraxe niretzat bere baitan sortua zu?n idealarekiko, eta lehen aldiz aitortzen zuela berak, hain adoretsu zenak, bere burua garaitutzat.
es
Apr?ciame que mi madre acababa de hacerme una concesi?n que deb?a costarle mucho, que era la primera abdicaci?n, por su parte, de un ideal que para m? concibiera, y que ella, tan valerosa, se confesaba vencida por primera vez.
fr
Il me semblait que ma m?re venait de me faire une premi?re concession qui devait lui ?tre douloureuse, que c'?tait une premi?re abdication de sa part devant l'id?al qu'elle avait con?u pour moi, et que pour la premi?re fois, elle, si courageuse, s'avouait vaincue.
en
It struck me that my mother had just made a first concession which must have been painful to her, that it was a first step down from the ideal she had formed for me, and that for the first time she, with all her courage, had to confess herself beaten.
eu
Iruditzen zitzaidan erdietsi berria nu?n gurenda hura amaren aurkakoa zela, lortua nuela bai, haren borondatea makaltzea, haren arrazoimena makurtzea, baina gaixotasunak, atsekabeek edo adinak lor zezaket?n bezalatsu, eta arrats hura aro berri baten hastapena zela bai, baina betiere data triste bat izan eta izango.
es
Que si yo hab?a ganado una victoria, era a ella a quien se la gan?; que hab?a logrado, como pudieran haberlo hecho la enfermedad, las penas o los a?os, aflojar su voluntad y quebrantar su ?nimo, y que aquella noche comenzaba una era nueva y ser?a una triste fecha.
fr
Il me semblait que si je venais de remporter une victoire c'?tait contre elle, que j'avais r?ussi comme auraient pu faire la maladie, des chagrins, ou l'?ge, ? d?tendre sa volont?, ? faire fl?chir sa raison et que cette soir?e commen?ait une ?re, resterait comme une triste date.
en
It struck me that if I had just scored a victory it was over her; that I had succeeded, as sickness or sorrow or age might have succeeded, in relaxing her will, in altering her judgment; that this evening opened a new era, must remain a black date in the calendar.
eu
Ausartu banintz, hauxe esan behar niokeen:
es
De haberme atrevido, habr?a dicho a mam?:
fr
Si j'avais os? maintenant, j'aurais dit ? maman:
en
And if I had dared now, I should have said to Mamma:
