Hizkuntzen arteko Corpusa (HAC)
Clevesko Printzesa, Madame de La Fayette / Mikel Hoyos Sein (Ibaizabal, 1998
)
eu
Pentsakizun horrek bat-batean uxatu zion, bere borondatearen aurka, ordu arte agertu zuen soraiotasuna. Printze hark, bere buruaren zurigarri zen eskutitz hura irakurri ondoren, Clevesko andereari eskaini zion irakur zezan, eta bide batez esan zion, aztertuz gero, idazkera hura norena zen ezagut zezakeela.
es
Como todav?a no hab?a pasado tan agradables momentos, su vivacidad era a?n mayor, y cuando la se?ora de Cleves quiso recordar la carta y escribirla, el pr?ncipe, en vez de ayudarla seriamente, no hac?a m?s que interrumpirla y decirle cosas graciosas.
fr
et quand madame de Cl?ves voulut commencer ? se souvenir de la lettre et ? l'?crire, ce prince, au lieu de lui aider s?rieusement, ne faisait que l'interrompre et lui dire des choses plaisantes.
en
and whenever Madam de Cleves was beginning to recollect and write the letter, instead of assisting her seriously, did nothing but interrupt her with wit and pleasantry.
eu
Clevesko andereak ezin ziezaiokeen ukorik egin, eta gutun hura harturik, burualdea aztertu zuen Chartresko bidamoari zuzendua al zen ikusteko, eta oso-osorik irakurri zuen, eskatzen zioten gutuna eta eskuartean zuena berak al ziren jakiteko. Nemoursko jaunak, gainera, horretaz konbentzitzeko egoki iruditu zitzaion guztia adierazi zion, eta nola egia atsegin batek aise konbentzitzen baikaitu, Clevesko andereari sinestarazi zion berak ez zuela zerikusirik gutun harekin. Hala, bada, Nemoursko jaunarekin batera hasi zen bidamoaren arrisku eta estuasunaz gogoeta egiten, haren jokabide gaiztoa gaitzesten, hari laguntzeko bideak bilatzen. Clevesko anderea harriturik geratu zen erreginaren portaerarekin. Nemoursko jaunari aitortu zion berak zeukala gutuna, eta azkenik, Nemoursko jauna errugabea zela uste izan zuen orduko, izpiritu ireki eta lasai batez besarkatu zituen hasieran aditu ere nahi izan ez zituen gauzak. Elkar harturik adostu zuten gutun hura ez zegoela zertan dofin erreginari itzulirik, Martiguesko andereari eman ziezaion beldurrez, izan ere, hark, Martiguesko andereak, ezaguna baitzuen Theminesko anderearen idazkera, eta aise igarriko baitzuen, bidamoarengan zuen interesagatik, hari zuzendua zela. Iruditu zitzaien orobat ez zegoela zertan dofin erreginari fidaturik erreginarekin -haren amaginarrebarekin- zerikusia zuen oro. Clevesko anderea, gai hura osabarekin loturik zegoelako aitzakiaz, atseginez onartu zuen Nemoursko jaunak fidatzen zizkion sekretu guztiak gordetzea. Printze hark bidamoaren gurariez hitz egiten segituko zukeen, eta Clevesko anderearekin mintzatzean sentitzen zuen askatasun hark bultzaturik, ordu arte inoiz ez bezalako ausardia batez jokatzera menturatuko zatekeen, baldin eta Clevesko andereari ez balitzaizkio etorri esatera dofin erreginak berarengana joateko manatzen ziola.
es
fr
en
eu
Nemoursko jauna, beraz, erretiratzera hertsatua izan zen. Bidamoaren bila joan eta hari adierazi zion, bera utzi eta gero, egokiagoa iruditu zitzaiola lehenik beraren iloba Clevesko andereagana zuzentzea, zuzenean dofin anderearengana joatea baino.
es
La se?ora de Cleves tambi?n se puso de buen humor, de manera que ya hac?a rato que estaban encerrados, y ya hab?an ido dos veces de parte de la Reina Delfina a decirle a la se?ora de Cleves que se apresurara, cuando a?n no hab?a escrito la mitad de la carta.
fr
Madame de Cl?ves entra dans le m?me esprit de gaiet?, de sorte qu'il y avait d?j? longtemps qu'ils ?taient enferm?s, et on ?tait d?j? venu deux fois de la part de la reine dauphine pour dire ? madame de Cl?ves de se d?p?cher, qu'ils n'avaient pas encore fait la moiti? de la lettre.
en
Madam de Cleves was as gay as he, so that they had been locked up a considerable time, and two messages had come from the Queen-Dauphin to hasten Madam de Cleves, before they had half finished the letter.
eu
Ez zitzaion arrazoirik falta izan berak egindakoa bidamoak ones zezan, eta hartatik emaitza on bat iguriki zezan.
es
El se?or de Nemours estaba muy contento con hacer durar un momento que le era tan agradable, y se olvidaba de los intereses de su amigo.
fr
Monsieur de Nemours ?tait bien aise de faire durer un temps qui lui ?tait si agr?able, et oubliait les int?r?ts de son ami.
en
The Duke de Nemours was glad to prolong the time that was so agreeable to him, and neglected the concerns of his friend;
eu
Bien bitartean, Clevesko anderea azkar-azkar jantzi eta dofin erreginaren etxera joan zen. Haren gelan sartu orduko, printzesa hark hurbiltzeko agindu, eta honela esan zion ahapetik:
es
fr
en
eu
-Badira bi ordu zure zain naukazula. Inoiz ez naiz egia mozorrotzeko hain larriturik egon nola egon bainaiz gaur goizean.
es
La se?ora de Cleves tampoco se aburr?a y olvidaba los intereses de su t?o.
fr
Madame de Cl?ves ne s'ennuyait pas, et oubliait aussi les int?r?ts de son oncle.
en
Madam de Cleves was not at all tired, and neglected also the concerns of her uncle:
eu
Atzo eman nizun gutun horri buruzko zurrumurruak entzun ditu erreginak. Uste du Chartresko bidamoa dela erortzen utzi duena. Zuk badakizu baduela interesen bat harengan jarria. Gutun hori bilatzeko agindu du, eta Chastelarti ere eskatu dio. Hark esan dio niri emana zidala.
es
fr
en
eu
Nigana etorri dira eskatzera, erreginari jakinmina piztu dion gutun polit bat zelako aitzakia jarriz. Ez naiz ausartu zuk zenuela esatera. Uste izan dut, baldin zure eskuartean jarri nuela esan banio, berehala imajinatuko zukeela zure osaba bidamoa zatekeela horren kausa, eta haren eta nire artean kidetasun handia zegokeela.
es
En fin, solamente a las cuatro estuvo la carta terminada; pero estaba tan mal hecha, y la letra conque se la hizo copiar se parec?a tan poco a la que se hab?a querido imitar, que hubiera sido preciso que a la reina no se le ocurriera esclarecer la verdad para que no la llegara a conocer:
fr
Enfin ? peine, ? quatre heures, la lettre ?tait-elle achev?e, et elle ?tait si mal, et l'?criture dont on la fit copier ressemblait si peu ? celle que l'on avait eu dessein d'imiter, qu'il e?t fallu que la reine n'e?t gu?re pris de soin d'?claircir la v?rit? pour ne la pas conna?tre.
en
at last, with much ado, about four o'clock the letter was finished, and was so ill done, and the copy so unlike the original, as to the handwriting, that the queen must have taken very little care to come at the truth of the matter, if she had been imposed on by so ill a counterfeit.
eu
Iruditu zait atsekabez pairatzen duela hark niri sarritan bisita egitea, eta horregatik esan diot atzo neramatzan jantzietan zegoela gutuna, baina arropategiko giltzariak jada irtenak zirela. Emaidazu gutun hori oraintxe -gaineratu zuen-, hari bidal diezaiodan, eta nik ere irakur dezadan, hari bidali baino lehen, idazkera ezagutzen al dudan ikusteko.
es
fr
en
eu
Clevesko anderea, uste zuena baino are larritasun handiago batean aurkitu zen.
es
as? fue que no se enga??.
fr
Aussi n'y fut-elle pas tromp?e, quelque soin que l'on pr?t de lui persuader que cette lettre s'adressait ? monsieur de Nemours.
en
Accordingly she was not deceived;
eu
- Ez dakit, Madame, nola egingo duen berorrek -ihardetsi zuen-, zeren Clevesko jaunak, zeinari emana bainion irakur zezan, Nemoursko jaunari itzuli baitio, goizean goiz etorri eta itzultzeko erregutu ondoren. Clevesko jauna laxoki mintzatu da berak zeukala esan dionean, eta halaber, Nemoursko jaunak itzultzeko egin dizkion erreguei amore emateko ahuldadea izan du.
es
fr
en
eu
-Inoiz aurkitu naizen estuasunik handienean jarri nauzu-berrekin zion dofin andereak-. Oker egin duzu gutun hori Nemoursko janari itzuliz, neronek eman nizulako, eta zuk ez zenuelako zertan inori errendaturik, nire baimenik gabe. Zer nahi duzu erreginari esatea?
es
Por m?s empe?o que se pusiera en persuadirla que aquella carta estaba dirigida al se?or de Nemours, qued? convencida, no s?lo de que era para el "vidame" de Chartres, sino que crey? que la Reina Delfina ten?a que ver en ella, y que exist?a alguna inteligencia entre los dos.
fr
Elle demeura convaincue, non seulement qu'elle ?tait au vidame de Chartres ; mais elle crut que la reine dauphine y avait part, et qu'il y avait quelque intelligence entre eux.
en
and however industrious they were to persuade her, that this letter was addressed to the Duke de Nemours, she remained satisfied not only that it was addressed to the Viscount de Chartres, but that the Queen-Dauphin was concerned in it, and that there was a correspondence between them;
eu
Eta zer pentsa lezake hark? Uste izango du, itxura guztien arabera, nirea dela gutun hori, eta badagoela zerbait bidamoaren eta bion artean.
es
Esta idea aument? de tal modo el odio que le ten?a a esta princesa, que no la perdon? jam?s, y la persigui? hasta que consigui? hacerla salir de Francia.
fr
Cette pens?e augmenta tellement la haine qu'elle avait pour cette princesse, qu'elle ne lui pardonna jamais, et qu'elle la pers?cuta jusqu'? ce qu'elle l'e?t fait sortir de France.
en
this heightened her hatred against that Princess to such a degree, that she never forgave her, and never ceased persecuting her till she had driven her out of France.
eu
Ez diogu sekula sinestaraziko gutun hori Nemoursko jaunarena denik. - Atsekabetua nago oso -erantzun zuen Clevesko andereak- berorri sortu diodan estuasunaren kariaz. Argi dakusat zeinen larria den, baina hobena Clevesko jaunarena da, eta ez nirea. - Zeurea da -iharduki zion dofin andereak-, zerorrek eman diozulako gutun hori.
es
fr
en
As for the Viscount de Chartres, his credit was entirely ruined with her;
eu
Munduan ez dago beste emazterik, dakizkien gauza guztien isilmandatua senarrari egingo dionik. -Uste dut oker egin dudala, Madame-apaldu zitzaion Clevesko anderea-, baina saia bedi nire hobena konpontzen, eta ez gaitzesten. -Oroitzen al zara, gutxi gora-behera, zer dioen gutun horrek? -galdegin zion dofin erreginak.
es
En cuanto al "vidame" de Chartres qued? perdido para ella, y sea que el cardenal de Lorena dominara ya en su esp?ritu, o que la aventura de aquella carta, que le demostr? que era enga?ada, le ayudara a poner en claro las otras confidencias del "vidame", lo cierto es que ?ste no pudo jam?s reconciliarse seriamente con la reina.
fr
Pour le vidame de Chartres, il fut ruin? aupr?s d'elle, et soit que le cardinal de Lorraine se f?t d?j? rendu ma?tre de son esprit, ou que l'aventure de cette lettre qui lui fit voir qu'elle ?tait tromp?e lui aid?t ? d?m?ler les autres tromperies que le vidame lui avait d?j? faites, il est certain qu'il ne put jamais se raccommoder sinc?rement avec elle.
en
and whether the Cardinal of Loraine had already insinuated himself so far into her esteem as to govern her, or whether the accident of this letter, which made it appear that the Viscount had deceived her, enabled her to discover the other tricks he had played her, it is certain he could never after entirely reconcile himself to her;
eu
-Bai, Madame-ihardetsi zuen-oroitzen naiz, behin baino gehiagotan irakurria baitut.
es
Su relaci?n se rompi?, y ella lo perdi? en seguida en la conspiraci?n de Amboise, en la que se vio mezclado.
fr
Leur liaison se rompit, et elle le perdit ensuite ? la conjuration d'Amboise o? il se trouva embarrass?.
en
their correspondence was broke off, and at length she ruined him by means of the conspiracy of Amboise, in which he was involved.
eu
-Hala baldin bada-ekin zion dofin andereak-, esku ezagungabe batek hura berridatz dezan lortu behar duzu berehala, eta nik erreginari igorriko diot.
es
Despu?s que le hubieron mandado la carta a la Delfina, el se?or de Cleves, y el se?or de Nemours se marcharon.
fr
Apr?s qu'on eut envoy? la lettre ? madame la dauphine, monsieur de Cl?ves et monsieur de Nemours s'en all?rent.
en
After the letter was sent to the Queen-Dauphin, Monsieur de Cleves and Monsieur de Nemours went away;
eu
Hark ez die erakutsiko lehendik ikusia dutenei, baina hala egingo balu ere, nik beti defendatuko nuke hori dela Chastelartek eman didana, eta hura ez litzateke ausartuko kontrakorik esatera. Clevesko anderea ados etorri zen egiteko horretan, hainbatenaz gehiago zenbatenaz pentsatzen baitzuen Nemoursko jaunaren bila norbait igorriko zuela benetako gutuna berreskuratzera, hitzez hitz hura kopiarazi eta idazkera ere haren antzera berregin zezaten, eta hartara uste izan zuen segur limurtuko zutela erregina. Etxera joan zen orduko jakinarazi zion senarrari nolako estuasunean zegoen dofin anderea, eta Nemoursko jaunaren bila norbait bidaltzeko eskatu zion. Bila joan eta hura berehala iritsi zen. Clevesko andereak bere senarrari arestian esan zion guztia hari berriro azaldu eta gutuna eskatu zion, baina Nemoursko jaunak ihardetsi zion Chartresko bidamoaren esku utzia zuela ordurako, eta hainbeste poztu zuela hura berreskuratzeak eta iragan arriskutik urrun egoteak, ezen bet-betan bidali baitzion Theminesko anderearen adiskideari.
es
fr
en
eu
Clevesko anderea estuasun berri baten aurrean aurkitu zen, eta azkenik, ongi hausnartu ondoren, gutuna buruz berregitea erabaki zuten bien artean.
es
La se?ora de Cleves qued? sola, y cuando no se sinti? sostenida por esa alegr?a que da la presencia de aquel a quien se ama, le pareci? despertar de un sue?o;
fr
Madame de Cl?ves demeura seule, et sit?t qu'elle ne fut plus soutenue par cette joie que donne la pr?sence de ce que l'on aime, elle revint comme d'un songe ;
en
Madam de Cleves continued alone, and being no longer supported by the joy which the presence of what one loves gives one, she seemed like one newly waked from a dream;
eu
Gela barruan giltzapetu ziren lan hori burutzeko. Inor ez zedila sar manatu eta Nemoursko jaunaren zerbitzariei joateko esan zieten.
es
consider? con sorpresa la prodigiosa diferencia del estado en que se hab?a hallado por la noche con aqu?l en que se hallaba;
fr
elle regarda avec ?tonnement la prodigieuse diff?rence de l'?tat o? elle ?tait le soir, d'avec celui o? elle se trouvait alors ;
en
she beheld, with astonishment, the difference between the condition she was in the night before, and that she was in at this time:
eu
Misterio eta isilmandatu giro hark ez zuen nolanahiko lilura sortzen printze harengan, ez eta Clevesko anderearengan berarengan ere. Senarraren presentziak eta Chartresko bidamoaren interesek uxatu egin zizkioten nolabait bere barne-ausikiak.
es
evoc? la acritud y la frialdad que le hab?a demostrado al se?or de Nemours mientras crey? que la carta de la se?ora de Themines era dirigida a ?l; qu? calma, y qu? dulzura hab?an sucedido a aquella acritud cuando se persuadi? de que aquella carta no le interesaba.
fr
elle se remit devant les yeux l'aigreur et la froideur qu'elle avait fait para?tre ? monsieur de Nemours, tant qu'elle avait cru que la lettre de madame de Th?mines s'adressait ? lui ;
en
she called to mind, how cold and sullen she was to the Duke de Nemours, while she thought Madam de Themines's letter was addressed to him, and how calm and sweet a situation of mind succeeded that uneasiness, as soon as he was satisfied he was not concerned in that letter;
eu
Nemoursko jauna ikustearen atsegina baizik ez zuen sentitzen, eta inoiz sentitu gabeko zorion garbi eta nahasgabe bat zuen barrenean. Poz horrek sekulako gogo-alaitasuna eta askatasuna piztu zion, Nemoursko jaunak inoiz ikusi ez zion bezalakoa, eta horrek, bikoiztu egin zion Clevesko anderearenganako amodioa printzeari.
es
Cuando pensaba que el d?a precedente se hab?a reprochado como un crimen el haberle dado muestras de sensibilidad que la compasi?n por s? sola pod?a haber originado, y que con su acritud le hab?a dado muestras de celos que eran pruebas indudables de pasi?n, no se reconoc?a a s? misma.
fr
en
when she reflected, that she reproached herself as guilty for having given him the foregoing day only some marks of sensibility, which mere compassion might have produced, and that by her peevish humour this morning, she had expressed such a jealousy as was a certain proof of passion, she thought she was not herself;
eu
Nemoursko jaunak ordu arte ez zuenez hain une atseginik sekula bizi izan, areagotu egin zitzaion bere berezko bizitasuna, eta Clevesko andereak gutuna gogoratzen eta hura berridazten hasi nahi izan zuenean, printzeak, hari zinez lagundu behar bidean, beren egiteko hartan geldiuneak eginez gauza dibertigarriak esan besterik ez zuen egiten. Arraitasun horrek berak kutsatu zuen Clevesko anderea, eta hala, biak bakarturik denbora luzea zeramatela, bi aldiz etorri ziren dofin erreginaren partetik Clevesko andereari esatera presa zedin, artean gutunaren erdia egin gabe zeukatelarik. Nemoursko jauna oso pozik zegoen hain atseginak zitzaizkion une haiek luzatuz zihoazelako eta ordurako ahantziak zeuzkalako bere lagunaren interesak.
es
fr
en
eu
Clevesko anderea ere ez zen aspertzen ari, eta berak ere ahantziak zeuzkan osabaren interesak. Hala bada, ez zuten hura engainatzerik lortu, nahiz eta beren ahal guztiak egin zituzten gutun hura Nemoursko jaunari zuzendua zela sinestarazten.
es
Y cuando pensaba que el se?or de Nemours ve?a muy bien que ella conoc?a su amor; que, a pesar de ese conocimiento, no lo trataba peor por eso ni aun en presencia de su marido;
fr
quel calme et quelle douceur avaient succ?d? ? cette aigreur, sit?t qu'il l'avait persuad?e que cette lettre ne le regardait pas.
en
when she reflected further, that the Duke de Nemours saw plainly that she knew he was in love with her, and that, notwithstanding her knowing it, she did not use him the worse for it, even in her husband's presence;
eu
Konbentziturik zegoen, ez bakarrik Chartresko bidamoarena zela, baizik eta dofin erreginak ere bazuela hartan parterik, eta halaber, bazegoela halako kidetasunen bat haien bien artean.
es
fr
en
eu
Pentsakizun horrek hainbesteraino bizitu zion printzesa harenganako gorrotoa, ez baitzion sekula barkatu, eta Frantziatik kanporarazi arte, atzetik jarraika ibili zitzaion beti. Lotura hura hautsi egin zen beraz, eta azkenik, Amboiseko matxinadan betiko galdu zuen erreginak, hartan nahasturik agertu baitzen bidamoa.
es
que, por el contrario, nunca lo hab?a mirado tan favorablemente; que ella era causa de que el se?or de Cleves lo hubiese mandado llamar, y que acababan de pasar toda una tarde juntos, le parec?a que estaba en inteligencia con el se?or de Nemours;
fr
Quand elle pensait qu'elle s'?tait reproch? comme un crime, le jour pr?c?dent, de lui avoir donn? des marques de sensibilit? que la seule compassion pouvait avoir fait na?tre et que, par son aigreur, elle lui avait fait para?tre des sentiments de jalousie qui ?taient des preuves certaines de passion, elle ne se reconnaissait plus elle-m?me.
en
but that, on the contrary, she had never behaved so favourably to him; when she considered, she was the cause of Monsieur de Cleves's sending for him, and that she had just passed an afternoon in private with him;
eu
Gutuna dofin andereari igorri ondoren, Clevesko jauna eta Nemoursko jauna joan egin ziren. Harriduraz zekusan nolako aldaketa miragarria gertatu zen bezperako arratsean eduki aldartearen eta orduan zeukanaren artean.
es
que enga?aba al marido que menos lo merec?a en el mundo; y se sent?a avergonzada de parecer tan poco digna de estima ante los propios ojos de su amante.
fr
Quand elle pensait encore que monsieur de Nemours voyait bien qu'elle connaissait son amour, qu'il voyait bien aussi que malgr? cette connaissance elle ne l'en traitait pas plus mal en pr?sence m?me de son mari, qu'au contraire elle ne l'avait jamais regard? si favorablement, qu'elle ?tait cause que monsieur de Cl?ves l'avait envoy? qu?rir, et qu'ils venaient de passer une apr?s-d?n?e ensemble en particulier, elle trouvait qu'elle ?tait d'intelligence avec monsieur de Nemours, qu'elle trompait le mari du monde qui m?ritait le moins d'?tre tromp?, et elle ?tait honteuse de para?tre si peu digne d'estime aux yeux m?me de son amant.
en
when she considered all this, she found, there was something within her that held intelligence with the Duke de Nemours, and that she deceived a husband who least deserved it; and she was ashamed to appear so little worthy of esteem, even in the eyes of her lover;
eu
Gogora etorri zitzaion nolako garraztasunez eta hoztasunez jokatu zen Nemoursko jaunarekin Theminesko anderearen gutuna hari zuzendua zela uste izan zuen bitartean, eta halaber, garraztasun hari nolako baretasunak eta eztitasunak jarraiki zioten, gutun hura Nemoursko jaunari ez zegokiola sinetsi bezain laster. Eta pentsatzen zuenean nola gaitzetsi zion bere buruari, are krimen bat balitz bezala, bezperako egunean errukiak berak bakarrik pitz ditzakeen sentiberatasunezko agerbideak Nemoursko jaunari eman izana, eta nola ikusarazi zizkion, arestiko garraztasun horrek hartaraturik, harenganako maitasunaren benetako froga ziren jelosiazko sentimenduak, ez zuen bere burua ezagutzen. Pentsatzen zuenean, gainera, Nemoursko jaunak bazekiela haren maitasunaz oharturik zegoela bera, eta ezagutza hori izan arren, ez zela hargatik harekin okerrago jokatzen, ez eta bere senarraren aurrean ere, baizik eta, aitzitik, ez ziola lehenago inoiz halako ontasunez begiratu, eta bera zela Clevesko jaunak haren bila norbait bidali izanaren arrazoia, eta orobat, afalostean egonaldi berezi bat igaro zutela elkarrekin, bada, horrekin guztiarekin nolabait ere uste izan zuen bazegoela kidetasunen bat Nemoursko jaunaren eta beraren artean, baina halaber, munduan iruzurrik egitea gutxien merezi zuen senarrari iruzur egiten ziola, eta ahalketurik zegoela bere maitalearen beraren begietara hain estimu gutxiko gauza bezala agertuz.
es
fr
en
eu
Baina, gauza horietatik guztietatik jasangaitzena, gaua zein egoeratan igaro zuen oroitzea zen, baina baita ere, Nemoursko jaunak beste batzuk maite zituela eta bera tronpaturik zegoela pentsatzeak eragindako oinaze zorrotza.
es
Pero lo que pod?a soportar menos que todo lo dem?s era el recuerdo del estado en que hab?a pasado la noche, y los punzantes dolores que le hab?a causado el pensamiento de que el se?or de Nemours amaba a otra y la enga?aba.
fr
Mais ce qu'elle pouvait moins supporter que tout le reste, ?tait le souvenir de l'?tat o? elle avait pass? la nuit, et les cuisantes douleurs que lui avait caus?es la pens?e que monsieur de Nemours aimait ailleurs et qu'elle ?tait tromp?e.
en
but what she was able to support less than all the rest was, the remembrance of the condition in which she spent the last night, and the pricking griefs she felt from a suspicion that the Duke de Nemours was in love with another, and that she was deceived by him.
eu
Ordu arte ezezagunak izan zitzaizkion mesfidantzaren eta jelosiaren barne-ausiki hilgarriak.
es
Hab?a ignorado hasta entonces las inquietudes mortales de la desconfianza y de los celos;
fr
Elle avait ignor? jusqu'alors les inqui?tudes mortelles de la d?fiance et de la jalousie ;
en
Never till then was she acquainted with the dreadful inquietudes that flow from jealousy and distrust;
eu
Nemoursko jauna maitatzetik nola libra zitekeen besterik ez zuen ibili gogoan, eta hark besteren bat maita zezakeelako beldurrik oraindik ez zuen sentitu.
es
no hab?a pensado hasta entonces m?s que en defenderse de amar al se?or de Nemours, y todav?a no hab?a comenzado a temer que amara a otra.
fr
elle n'avait pens? qu'? se d?fendre d'aimer monsieur de Nemours, et elle n'avait point encore commenc? ? craindre qu'il en aim?t une autre.
en
she had applied all her cares to prevent herself from falling in love with the Duke de Nemours, and had not before had any fear of his being in love with another:
eu
Gutun hark sortu zizkion susmoak ezabatuak izanagatik ere, begiak zabalarazi zizkioten tronpatua izan zitekeelako arriskuaz, eta lehenago inoiz izan ez zituen mesfidantza eta jelosiazko sentipenak sorrarazi zizkioten.
es
Aunque las sospechas que le hab?a dado aquella carta estuviesen borradas, no dejaron de abrirle los ojos sobre la posibilidad de ser enga?ada, y de darle impresiones de desconfianza y de celos que no hab?a tenido nunca.
fr
Quoique les soup?ons que lui avait donn?s cette lettre fussent effac?s, ils ne laiss?rent pas de lui ouvrir les yeux sur le hasard d'?tre tromp?e, et de lui donner des impressions de d?fiance et de jalousie qu'elle n'avait jamais eues.
en
though the suspicions which this letter had given her were effaced, yet they left her sensible of the hazard there was of being deceived, and gave her impressions of distrust and jealousy which she had never felt till that time;
eu
Harriturik geratu zen artean ez zuelako inoiz ere pentsatu zeinen egiantz gutxiko gauza zen Nemoursko jauna bezalako gizon bat, zeinak betidanik halako arintasuna agertu baitzuen emakumeekiko, atxikimendu iraunkor eta benetako bat edukitzeko gauza izan zitekeela.
es
Se sorprendi? al ver que nunca hab?a pensado que un hombre como el se?or de Nemours, que siempre se hab?a mostrado tan ligero con las mujeres, fuera capaz de un amor sincero y durable.
fr
Elle fut ?tonn?e de n'avoir point encore pens? combien il ?tait peu vraisemblable qu'un homme comme monsieur de Nemours, qui avait toujours fait para?tre tant de l?g?ret? parmi les femmes, f?t capable d'un attachement sinc?re et durable.
en
she was surprised that she had never yet reflected how improbable it was that a man of the Duke de Nemours's turn, who had showed so much inconstancy towards women, should be capable of a lasting and sincere passion;
eu
Iruditu zitzaion kasik ezinezko gauza zela haren amodio grinaz pozik egotea.
es
Le pareci? que era casi imposible que ella pudiera estar contenta con su pasi?n.
fr
Elle trouva qu'il ?tait presque impossible qu'elle p?t ?tre contente de sa passion.
en
she thought it next to impossible for her to be convinced of the truth of his love;
eu
-Baina pozik egon nintekeen arren-zioen bere baitarako-, zer egin nahiko nuke?
es
"Pero, a?n cuando pudiera estarlo, se dec?a, ?para qu? me servir?a?
fr
"Mais quand je le pourrais ?tre, disait-elle, qu'en veux-je faire ?
en
"But though I could be convinced of it," says she, "what have I to do in it?
eu
Jasan nahiko nuke halakorik?
es
?Quiero soportarla?
fr
Veux-je la souffrir ?
en
Shall I permit it?
eu
Errendatu nahiko nioke berari?
es
?Quiero corresponder?a?
fr
Veux-je y r?pondre ?
en
Shall I make a return?
eu
Lotuko al nuke neure burua halako amodio atxikimendu batekin?
es
?Quiero comprometerme en una galanter?a?
fr
Veux-je m'engager dans une galanterie ? Veux-je manquer ? monsieur de Cl?ves ?
en
Shall I engage in gallantry, be false to Monsieur de Cleves, and be false to myself?
eu
Desohoratuko nahiko al dut Clevesko jauna? Nahiko al diot neure buruari ere laido egin?
es
?Quiero faltarle al se?or de Cleves? ?Quiero faltarme a m? misma?
fr
Et veux-je enfin m'exposer aux cruels repentirs et aux mortelles douleurs que donne l'amour ?
en
In a word, shall I go to expose myself to the cruel remorses and deadly griefs that rise from love?
eu
Eta finean, nahiko al dut amodioak dakartzan barne-ausiki krudel eta oinaze mingarrietara menturatu?
es
?O quiero, en fin, exponerme a los crueles arrepentimientos y a los mortales dolores que causa el amor?
fr
Je suis vaincue et surmont?e par une inclination qui m'entra?ne malgr? moi.
en
I am subdued and vanquished by a passion, which hurries me away in spite of myself;
eu
Neure gogoaren kontra naraman amodio batek guztiz gainditurik eta garaiturik nauka.
es
Estoy vencida y dominada por una inclinaci?n que me arrastra a pesar m?o, todas mis resoluciones son in?tiles;
fr
Toutes mes r?solutions sont inutiles ;
en
all my resolutions are vain;
eu
Hartzen dudan deliberamendu oro alferrik da.
es
pensaba ayer todo lo que pienso hoy y hago hoy todo lo contrario de lo que resolv? hacer ayer.
fr
je pensai hier tout ce que je pense aujourd'hui, et je fais aujourd'hui tout le contraire de ce que je r?solus hier.
en
I had the same thoughts yesterday that I have today, and I act today contrary to what I resolved yesterday;
eu
Atzo pentsatzen nuena gaur ere berdin pentsatzen dut, baina ordea, atzo erabakitakoaren guztiz kontrakoa egin dut gaur.
es
Es preciso que huya de la presencia del se?or de Nemours;
fr
Il faut m'arracher de la pr?sence de monsieur de Nemours ;
en
I must convey myself out of the sight of the Duke de Nemours;
eu
Ezinbestekoa da landara joan nadin, eta baldin Clevesko jauna hori eragozten edo horren arrazoiak jakiten setatzen bada, menturaz min egingo diot, bai eta neure buruari ere, horiek azalduz.
es
es preciso que me vaya al campo, por extra?o que pueda parecer mi viaje;
fr
il faut m'en aller ? la campagne, quelque bizarre que puisse para?tre mon voyage ;
en
I must go into the country, however fantastical my journey may appear;
eu
Delibero hura hartu eta etxean geratu zen arratsalde guztian, eta ez zen dofin anderearengana joan bidamoaren gutun faltsu harekin zer gertatu zen jakitera.
es
y si el se?or de Cleves se empecina en impedirlo o en querer saber mis razones, quiz?s le haga a ?l, y a m? tambi?n, el da?o de dec?rselas."
fr
et si monsieur de Cl?ves s'opini?tre ? l'emp?cher ou ? en vouloir savoir les raisons, peut-?tre lui ferai-je le mal, et ? moi-m?me aussi, de les lui apprendre."
en
and if Monseur de Cleves is obstinately bent to hinder me, or to know my reasons for it, perhaps I shall do him and myself the injury to acquaint him with them."
eu
Clevesko jauna itzuli zenean, emazteak esan zion landara nahi zuela joan, ondoezik sentitzen zela eta egurasteko premia zuela.
es
Adopt? esta resoluci?n, y pas? toda la tarde en su casa, sin ir a saber, por la Reina Delfina, qu? hab?a sucedido con motivo de la carta fatal del "vidame".
fr
Elle demeura dans cette r?solution, et passa tout le soir chez elle, sans aller savoir de madame la dauphine ce qui ?tait arriv? de la fausse lettre du vidame.
en
She continued in this resolution, and spent the whole evening at home, without going to the Queen-Dauphin to enquire what had happened with respect to the counterfeited letter.
eu
Clevesko jaunak, zeinaren begietara hain eder agertu baitzen, ez baitzuen sinesten ahal haren eritasuna larriegia izan zitekeenik;
es
Cuando el se?or de Cleves volvi?, le dijo que quer?a ir al campo, que se sent?a mal, y que ten?a necesidad de tomar aire.
fr
Quand monsieur de Cl?ves fut revenu, elle lui dit qu'elle voulait aller ? la campagne, qu'elle se trouvait mal et qu'elle avait besoin de prendre l'air.
en
When the Prince of Cleves returned home, she told him she was resolved to go into the country; that she was not very well, and had occasion to take the air.
eu
lehendabizian barre egin zuen bidaia hura egiteko proposamenaren gainean, eta ihardetsi zion ahantzia zukeela, noski, printzesen ezteiak eta zaldun-gudua egitekoak zirela, eta ez zitzaiola denbora gehiegi geratzen apaintzeko, gainerako emakumeen handitasun berberaz agertu nahi bazuen haietan.
es
El se?or de Cleves, a quien la belleza de su aspecto no lo persuad?a de que sus males fueran considerables, se burl? al principio de aquella proposici?n de viaje, y le respondi? que olvidaba que iban a realizarse las bodas de las princesas y el torneo, y que no le quedaba mucho tiempo para prepararse a fin de comparecer con la misma magnificencia que las otras damas.
fr
Monsieur de Cl?ves, ? qui elle paraissait d'une beaut? qui ne lui persuadait pas que ses maux fussent consid?rables, se moqua d'abord de la proposition de ce voyage, et lui r?pondit qu'elle oubliait que les noces des princesses et le tournoi s'allaient faire, et qu'elle n'avait pas trop de temps pour se pr?parer ? y para?tre avec la m?me magnificence que les autres femmes.
en
Monsieur de Cleves, to whom she appeared so beautiful that he could not think her indisposition very considerable, at first made a jest of her design, and answered that she had forgot that the nuptials of the Princesses and the tournament were very near, and that she had not too much time to prepare matters so as to appear there as magnificently as other ladies.
eu
Senarraren arrazoiek ez zioten asmoa aldarazi.
es
Las razones de su marido no la hicieron cambiar de resoluci?n;
fr
Les raisons de son mari ne la firent pas changer de dessein ; elle le pria de trouver bon que pendant qu'il irait ? Compi?gne avec le roi, elle all?t ? Coulommiers, qui ?tait une belle maison ? une journ?e de Paris, qu'ils faisaient b?tir avec soin.
en
What her husband said did not make her change her resolution, and she begged he would agree, that while he was at Compiegne with the King, she might go to Colomiers, a pretty house then building, within a day's journey of Paris.
eu
Eskatu zion ezen, hura erregerekin batera Compiegnen zen bitartean, onets zezala bera Coulommiersera joatea, Paristik egun beteko bidean zegoen etxe eder bat baitzeukaten han, ardura handiz eraikiarazi zutena.
es
le rog? consintiese que mientras ?l iba a Compiegne con el rey, ella fuese a Colomiers, que era una hermosa casa a una legua de Par?s, que estaba haciendo edificar con esmero. El se?or de Cleves consinti?.
fr
Monsieur de Cl?ves y consentit ;
en
Monsieur de Cleves consented to it;
