Bilaketa aurreratua

Ogi apurrak

Hizkuntzen arteko Corpusa (HAC)


Pertsiar Gutunak, Montesquieu / Patri Urkizu (Ibaizabal, 1994 )
aurrekoa | 98 / 7 orrialdea | hurrengoa
eu
Uztarri berri honetatik ere libre beren jite basatiari soilik jarraiki zion herri honek.
es
Exento el pueblo del nuevo yugo, s?lo los impulsos de su selv?tica ?ndole consultaba.
fr
Ce peuple, libre de ce nouveau joug, ne consulta plus que son naturel sauvage.
en
The people, freed from this new yoke, consulted only their own savageness.
eu
Bat bederak erabaki zuen jada ez ziola inori obedituko, nork bere interesak bakarrik zainduko zituela besteenez batere arduratu gabe.
es
Concertaron todos los particulares no obedecer a nadie y no cuidar cada uno m?s que de sus propios intereses sin curarse de los ajenos: determinaci?n un?nime que a todos los individuos agradaba.
fr
Tous les particuliers convinrent qu'ils n'ob?iraient plus ? personne; que chacun veillerait uniquement ? ses int?r?ts, sans consulter ceux des autres.
en
Every one agreed to submit to no person: that each should follow his own interest, without any attention to that of others.
eu
Denek hartutako erabaki honek nork bere buruaz zuen ustea lausengatzen zuen bereziki, esaten zutelarik:
es
Dec?a cada uno:
fr
Cette r?solution unanime flattait extr?mement tous les particuliers. Ils disaient:
en
This general resolution was extremely pleasing to all.-They reasoned thus:
eu
"Nolaz, bada, joango naiz lanak itotzera bost axola zaizkidan jendeengatik?
es
"?Por qu? me he de afanar yo en atarearme por gentes que no me importan?
fr
Qu'ai-je affaire d'aller me tuer ? travailler pour des gens dont je ne me soucie point?
en
"Why should I destroy myself in labouring for those who do not concern me;
eu
Neure buruaz bakarrik arduratuko naiz;
es
 
fr
 
en
 
eu
zoriontsu izanen naiz.
es
Pensar? en m? s?lo y vivir? feliz.
fr
Je penserai uniquement ? moi.
en
I will take care for myself only;
eu
Eta zer axola besteak hala izan ala ez izan?
es
?Por qu? me he de curar de que lo sean los dem?s?
fr
que m'importe que les autres le soient? Je me procurerai tous mes besoins;
en
I shall live happily; what is it to me how others live?
eu
Neureganatuko ditut, bai, beharrezko zaizkidanak eta erdietsitakoan ez zait piperrik ere axola izanen beste troglodita guztiak miserian diren ala ez."
es
Me har? con todo cuanto necesite y, teni?ndolo, nada me importa que sean miserables los dem?s trogloditas".
fr
et, pourvu que je les aie, je ne me soucie point que tous les autres Troglodytes soient mis?rables.
en
and if they are satisfied, what care I if all the rest of the Troglodites are miserable?"-This was seed-time:
eu
Soroak ereiten diren hilabetea zen.
es
 
fr
On ?tait dans le mois o? l'on ensemence les terres; chacun dit:
en
 
eu
Nork bederak honela zioen:
es
Lleg? el mes de la siembra, y dijo cada uno:
fr
je ne labourerai mon champ que pour qu'il me fournisse le bl? qu'il me faut pour me nourrir;
en
each man said, "I will only manure as much land as will supply corn sufficient for myself;
eu
"Bizitzeko behar dudan garia besterik ez dut ereingo nire soroan; sobera nuke gehiago;
es
"No quiero labrar m?s tierra que la que basta para dar el trigo que necesito para mantenerme;
fr
une plus grande quantit? me serait inutile:
en
a greater quantity would be useless to me;
eu
ez naiz nekatuko nolanahi."
es
todo lo restante ser?a in?til para m? y no quiero trabajar en balde".
fr
je ne prendrai point de la peine pour rien.
en
I shall not take the trouble to work in vain."
eu
Ez ziren erresuma honetako lur denak molde berekoak;
es
Las tierras del pa?s no eran de la misma especie:
fr
Les terres de ce petit royaume n'?taient pas de m?me nature:
en
The lands of this little kingdom were not all alike;
eu
baziren batzuek agor eta iketsuak zirenak, eta behealdean erreka ugariz ureztatuak besteak. Urte hartan lehorte beldurgarria gertatu zen, eta ondorioz goiko lurralde garaiak deusik gabe aurkitu ziren, behekoak, aldiz, urez gainezka baitziren, oso oparoak suertatu ziren.
es
unas hab?a de secano y montuosas, otras en parajes bajos y ba?adas de riachuelos. El a?o fue de mucha sequ?a, de manera que las tierras altas no dieron fruto ninguno;
fr
il y en avait d'arides et de montagneuses, et d'autres qui, dans un terrain bas, ?taient arros?es de plusieurs ruisseaux.
en
some parts were dry and mountainous; others, in the low grounds, were well watered by rivulets.
eu
Honda menditar asko goseteak eraman zituen, besteen bihotz gogorkeriak zuten ondasunetatik partaidetza ukatu baitzien.
es
por el contrario, las de los valles fueron muy f?rtiles;
fr
Cette ann?e la s?cheresse fut tr?s grande; de mani?re que les terres qui ?taient dans les lieux ?lev?s manqu?rent absolument, tandis que celles qui purent ?tre arros?es furent tr?s fertiles:
en
This year there was a great drought, insomuch that the upper grounds failed greatly, whist those which were watered proved very fertile;
eu
Hurrengo urtea, ordea, oso euritsua suertatu zelarik lurralde garaiak izugarrizko oparotasuna lortu zuten eta beheko aldekoak urpean ito.
es
y as? casi toda la gente de las monta?as se muri? de hambre por la crueldad de los otros que no les quisieron dar parte de la cosecha.
fr
ainsi les peuples des montagne p?rirent presque tous de faim par la duret? des autres, qui leur refus?rent de partager la r?colte.
en
the consequence was, that almost all the people who lived in the mountains perished by famine, through the hard-heartedness of those who refused to share their harvest with them.
eu
Herriaren erdia berriro kexu latzez zen:
es
El a?o siguiente fue muy lluvioso;
fr
L'ann?e d'ensuite fut tr?s pluvieuse:
en
The following year was very rainy;
eu
Goseak gara.
es
los terrenos elevados dieron una abundant?sima cosecha y se anegaron los bajos.
fr
les lieux ?lev?s se trouv?rent d'une fertilit? extraordinaire, et les terres basses furent submerg?es.
en
the higher grounds proved extraordinary fruitful, whilst the lower grounds were drowned.
eu
Baina miserableok lehen aldian beraiek erabili bihotz gogorkeria berarekin topo egin zuten.
es
La mitad del pueblo clamaba socorro contra la hambre, pero se encontraron los desventurados con hombres tan despiadados como ellos lo hab?an sido.
fr
La moiti? du peuple cria une seconde fois famine;
en
Now the other half of the people complained of famine;
eu
Bazen ere hiritar printzipalen artean bat emazte guztiz ederra zuena;
es
Ten?a uno de los principales moradores una mujer muy hermosa;
fr
mais ces mis?rables trouv?rent des gens aussi durs qu'ils l'avaient ?t? eux-m?mes.
en
but these miserable people found the mountaineers as hard-hearted as they themselves had been.
eu
bizilaguna maitemindu zitzaion hartaz eta kendu egin zion.
es
un vecino suyo se prend? de ella y se la rob?:
fr
Un des principaux habitants avait une femme fort belle; son voisin en devint amoureux, et l'enleva:
en
One of the chief inhabitants had a very handsome wise, of whom his neighbour became in love, and forced her from him;
eu
Sesio luzea sortu zen eta irain-kolpe askotxoren ondotik deliberatu zuten troglodita baten erabakia onartzea, honek Errepublika garaian fama on xamarra atxiki baitzuen.
es
suscit?se una re?ida contienda; y, al cabo de muchos denuestos y golpes, concertaron allanarse a lo que fallara un troglodita que se hab?a granjeado buen nombre en tiempo de la Rep?blica.
fr
il s'?mut une grande querelle; et, apr?s bien des injures et des coups, ils convinrent de s'en remettre ? la d?cision d'un Troglodyte qui, pendant que la r?publique subsistait, avait eu quelque cr?dit.
en
this occasioned a strong contest, and, after many blows and outrages, they consented to submit the decision to a Troglodite, who, whilst the republic subsisted, had been in some esteem.
eu
Joan zitzaizkion, bada, eta beren argudioak agertu nahi izan zizkioten, baina hark erantzun zien:
es
Fueron a su casa, y quiso cada uno alegar sus razones.
fr
Ils all?rent ? lui, et voulurent lui dire leurs raisons. Que m'importe, dit cet homme, que cette femme soit ? vous, ou ? vous?
en
They came to him, and were going to plead their cause before him.-"What does it concern me, said the umpire, whose wife she is, yours, or yours;
eu
"Bost axola zait, andere hori zurea ala horrena izan.
es
"?Qu? me importa-les dijo ?ste-que esa mujer sea de uno o de otro?
fr
J'ai mon champ ? labourer;
en
I have my land to till;
eu
Nire soroa landu beharrean nago, bai, eta ez dut astirik galdu nahi zuen arazoekin eta gorabeherekin, nireak ahaztuta.
es
Yo tengo que labrar mi campo, y no quiero gastar el tiempo en atajar vuestras contiendas, ni ocuparme de vuestros negocios abandonando los m?os.
fr
je n'irai peut-?tre pas employer mon temps ? terminer vos diff?rends et ? travailler ? vos affaires, tandis que je n?gligerai les miennes;
en
I cannot spend my time in determining your quarrels, not busy myself in your affairs to the neglect of my own;
eu
Utz nazazue, bada, bakean eta ez nazazue gehiago zuen sesioekin nazkatu."
es
Ru?goos que me dej?is en paz y no me romp?is la cabeza con vuestras disputas."
fr
je vous prie de me laisser en repos, et de ne m'importuner plus de vos querelles. L?-dessus il les quitta, et s'en alla travailler ses terres.
en
pray let me be quiet, and do not trouble me with your disputes."-Having so said, he left them, and went to work on his land.
eu
Hala bada, utzi zituen eta bere lurrak zaintzera joan zen.
es
Dicho esto, los dej? y se fue a labrar su cortijo.
fr
et l'autre, p?n?tr? de l'injustice de son voisin et de la duret? du juge, s'en retournait d?sesp?r?, lorsqu'il trouva dans son chemin une femme jeune et belle, qui revenait de la fontaine.
en
whilst the husband, penetrated with the injustice of his neighbour, and the hardness of his judge, returned home in despair;
eu
Anderea bortxaz eraman zuenak indartsuena baitzen, esan zuen, hura itzuli baino lehenago nahiago zuena hil, eta bestea, hala bizi lagunaren injustiziaz nola epailearen bihotz-gogorkeriaz jota, etsi-etsian etxera bidean zihoan andre gazte eta jentil bat topatu zuenean.
es
El robador, que era el m?s fuerte, hizo juramento de morir antes que restituir la mujer; y el otro traspasado el coraz?n con la sinraz?n de su vecino y lo desentra?ado del juez, se volv?a desesperado a su casa, cuando en el camino encontr? a una mujer moza y hermosa que volv?a de la fuente.
fr
Il n'avait plus de femme, celle-l? lui plut;
en
when meeting in his way a handsome young woman, returning from a fountain, and having now no wife of his own;
eu
Bat-batean laketu zitzaion, eta laketago ukan zuen oraindik jakin zueneko bere desgraziaz bost axola zitzaion epaile haren emaztea zela.
es
Hab?a perdido a su mujer y ?sta le gust? y m?s le gust? todav?a cuando supo que era la de aquel que hab?a nombrado por ?rbitro y que tan poco hab?a compadecido su desventura.
fr
et elle lui plut bien davantage lorsqu'il apprit que c'?tait la femme de celui qu'il avait voulu prendre pour juge, et qui avait ?t? si peu sensible ? son malheur:
en
being pleased with her, and much more so, when he learned she was the wife of him whom he had chosen for his judge, and who had been so little sensible of his affliction;
eu
Hartu zuen, bada, eta etxera eraman zuen.
es
La rob?, pues, y se la llev? consigo.
fr
il l'enleva, et l'emmena dans sa maison.
en
he seized on her, and forced her to go to his house.
eu
Bazen beste gizon bat soro emankor baten jabea zena eta, noski, arta handiz zaintzen zuena.
es
Uno hab?a que pose?a un cortijo bastante f?rtil y lo labraba con mucho esmero:
fr
Il y avait un homme qui poss?dait un champ assez fertile, qu'il cultivait avec grand soin:
en
There was another man who possessed a fruitful field, which he had cultivated wich great labour;
eu
Bere bi bizilagunek elkar harturik etxetik bota eta haren soroaz nagusitu ziren;
es
colig?ronse dos de sus vecinos y le echaron de su propia hacienda, apropi?ndosela ellos;
fr
deux de ses voisins s'unirent ensemble, le chass?rent de sa maison, occup?rent son champ;
en
two of his neighbours united together, forced him out of his house, and took possession of his field;
eu
elkarren artean itun bat egin zuten gainera, kendu nahiz iritsiko zitzaien etsai guztien kontra defenditzeko, eta halaxe gertatu zen hilabeteetan mantendu baitziren beren onean.
es
luego hicieron hga para defenderse de todos los que quisieran quit?rsela y se mantuvieron en lo que hab?an robado por espacio de unos meses, mas, aburrido uno de los dos de partir con el otro lo que pod?a disfrutar solo, mat? a su compa?ero y se qued? se?or del terreno.
fr
et effectivement ils se soutinrent par l? pendant plusieurs mois; mais un des deux, ennuy? de partager ce qu'il pouvait avoir tout seul, tua l'autre et devint seul ma?tre du champ.
en
they formed a compact to defend themselves against all those who should endeavour to take it from them, and did really support themselves several months. But one of them, tired of sharing what he might possess alone, murdered the other, and became sole master of the field;
eu
Baina bietarik batek, amorru bizian elkarrekin dastatzeagatik bakarrik zezakeena, bestea hil zuen, eta soroaren jabe bakarra bilakatu.
es
No dur? mucho su dominio;
fr
Son empire ne fut pas long:
en
his reign was not long;
eu
Nagusigo hark, ordea, ez zion luzaro iraun beste bi Trogloditek eraso baitzuten, eta bien kontra ahulegi zenez, hauek berehala akabatu zuten.
es
otros dos trogloditas le acometieron y, no teniendo fuerza suficiente para defenderse, f?e degollado.
fr
deux autres Troglodytes vinrent l'attaquer; il se trouva trop faible pour se d?fendre, et il fut massacr?.
en
two other Troglodites attacked him; and he was massacred, being too weak to defend himself.
eu
Ia biluzik bizi zen Troglodita batek ikusi zuen saltzen ari zen artilea eta prezioa galdetu zuen.
es
Vio un troglodita que estaba casi desnudo lana que hab?a en venta y pregunt? cu?nto vaha.
fr
Un Troglodyte presque tout nu vit de la laine qui ?tait ? vendre: il en demanda le prix;
en
Another Troglodite, who was almost naked, asked the price of some cloth, which he saw, and wanted to buy;
eu
Merkatariak esan zuen berekiko:
es
El mercader dijo entre s?:
fr
le marchand dit en lui-m?me:
en
the draper reasoned thus with himself:
eu
"Ez nuke itxaron beharrik nire artilearen truke bi gariren izaria baino areago, baina lau aldiz garestiago salduko zioat, zortzirena izatearren".
es
"Mi lana no vale m?s que el dinero que costar?an dos cah?ces de trigo, pero la quiero vender cuatro veces m?s para comprar con lo que sacare ocho cah?ces".
fr
Naturellement je ne devrais esp?rer de ma laine qu'autant d'argent qu'il en faut pour acheter deux mesures de bl?;
en
"I indeed ought not to expect more money for my cloth than will buy two measures of wheat;
eu
Haren eskaerara makurtu beharrean aurkitu zen eta eskaturiko prezioa ordaindu.
es
Fue forzoso contentarlo y pagarle el precio que ?l quiso.
fr
mais je la vais vendre quatre fois davantage, afin d'avoir huit mesures. Il fallut en passer par l?, et payer le prix demand?.
en
but I will sell it for four times that advantage, that I may purchase eight measures."-The man must needs have the cloth, and pay the price demanded;
eu
"Pozik nauk orain, esan zuen merkatariak, gari aski lortuko baitiat honekin".
es
"Mucho me alegro-dijo el mercader-, con esto comprar? trigo."
fr
Je suis bien aise, dit le marchand;
en
"I am very well contented, said the draper, I now shall have some wheat."
eu
"Zer diok, erantzun zion erosleak, gari beharra badaukak nik bazeukaat saltzeko aski.
es
"?Qu? dec?s?-replic? el comprador-:
fr
j'aurai du bl? ? pr?sent. Que dites-vous?
en
"What is it you say, replied the buyer, do you want wheat?
eu
Baina agian prezioak harrituko hau, ze, dakian legez, txit garesti zagok memento honetan garia, eta gosea nagusitzen zabilek parte guztietan.
es
?conque necesit?is trigo?, yo os lo vender?;
fr
vous avez besoin de bl?? J'en ai ? vendre:
en
I have some to sell, however the price perhaps may surprise you;
eu
Baina itzul akidak neure dirua eta emango diat gari izari bat;
es
acaso el precio os pasmar?, pero ya sab?is que anda muy caro y que hay un hambre casi universal.
fr
car vous saurez que le bl? est extr?mement cher, et que la famine r?gne presque partout:
en
for you know wheat is extremely dear, and that the famine is extended almost every where;
eu
bestela ez baitiat nahi gabetu hartaz, goseak akabatzen ikusten bahaut ere".
es
No obstante, volvedme mi dinero y os dar? un cahiz de trigo, porque no os lo he de dar a precio m?s equitativo aunque os caig?is muerto de necesidad."
fr
mais rendez-moi mon argent, et je vous donnerai une mesure de bl?;
en
but return me my money and you shall have a measure of wheat, and though you should perish by the famine, you should not have it otherwise."
eu
Horrela bada gaitz krudel batek jo zuen eskualdea.
es
De all? a poco una epidemia cruel asol? la provincia.
fr
car je ne veux pas m'en d?faire autrement, dussiez-vous crever de faim.
en
In the mean time the country was ravaged by a mortal distemper;
aurrekoa | 98 / 7 orrialdea | hurrengoa

Nodoa: liferay1.lgp.ehu.eus