Hizkuntzen arteko Corpusa (HAC)
Sisyforen mitoa, Albert Camus / Xabier Kintana (Klasikoak, 1992
)
eu
Halere, jarrera intentzionalean apaltasunetik segurtasunera nabari den kulunkaketa hori eta pentsaera fenomenologikoaren distiraketa izanen dira beste edozer baino hobeki arrazoiketa absurduaren exenpluak.
es
Ahora bien, esta fluctuaci?n entre la modestia y la seguridad es lo que se advierte en la actitud intencional, y este reflejo del pensamiento fenomenol?gico ilustrar? mejor que cualquier otra cosa el razonamiento absurdo.
fr
Or, c'est ce balancement de la modestie ? l'assurance qui est sensible dans l'attitude intentionnelle et ce miroitement de la pens?e ph?nom?nologique illustrera mieux que tout autre chose le raisonnement absurde.
en
Now, it is this wavering between modesty and assurance that is noticeable in the intentional attitude, and this shimmering of phenomenological thought will illustrate the absurd reasoning better than anything else.
eu
Izan ere, Husserl, halaber, "denboraz kanpoko esentziez" mintzo da, horiek intentzioak argitan ematen dituelarik, hor, ustez, Platon entzuten balitz bezala.
es
Pues Husserl habla tambi?n de "esencias extratemporales" que la intenci?n pone as? de manifiesto, y se cree o?r a Plat?n.
fr
Car Husserl parle aussi " d'essences extra-temporelles " que l'intention met ? jour et l'on croit entendre Platon.
en
For Husserl speaks likewise of "extra-temporal essences" brought to light by the intention, and he sounds like Plato.
eu
Ez dira gauza guztiak gauza bakarraren bidez azaltzen, guztien bidez baizik.
es
No se explican todas las cosas por una sola, sino por todas.
fr
On n'explique pas toutes choses par une seule, mais par toutes.
en
All things are not explained by one thing but by all things.
eu
Ez dakusat hor ezberdintasunik bat ere.
es
No veo en ello diferencia.
fr
Je n'y vois pas de diff?rence.
en
I see no difference.
eu
Jakina, deskribaketa bakoitzaren buruan kontzientziak "eginiko" ideia edo esentzia horiek inork ez du oraino esan eredu hobezinak direnik. Baina horiek somatze-datu guztietan zuzenik ageri direla, ordea, baiezten da.
es
Ciertamente no se quiere que estas ideas o estas esencias que la conciencia "efect?a" al t?rmino de cada descripci?n sean modelos perfectos, pero se afirma que est?n directamente presentes en todo dato de percepci?n.
fr
Certes ces id?es ou ces essences que la conscience " effectue " au bout de chaque description, on ne veut pas encore qu'elles soient mod?les parfaits. Mais on affirme qu'elles sont directement pr?sentes dans toute donn?e de perception.
en
To be sure, those ideas or those essences that consciousness "effectuates" at the end of every description are not yet to be considered perfect models. But it is asserted that they are directly present in each datum of perception.
eu
Ez dago jadanik dena azal dezakeen ideia bakarrik, baina bai kontaezineko esentziak, kontaezineko objektuei zentzu ematen dietenak.
es
No hay ya una sola idea que lo explique todo, sino una infinidad de esencias que dan un sentido a una infinidad de objetos.
fr
Il n'y a plus une seule id?e qui explique tout, mais une infinit? d'essences qui donnent un sens ? une infinit? d'objets.
en
There is no longer a single idea explaining everything, but an infinite number of essences giving a meaning to an infinite number of objects.
eu
Mundua gelditu egiten da, baina argitu ere bai.
es
El mundo se inmoviliza, pero se aclara.
fr
Le monde s'immobilise, mais s'?claire.
en
The world comes to a stop, but also lights up.
eu
Platonen errealismoa intuiziozkoa bilakatzen da, baina errealismo dirau halere.
es
El realismo plat?nico se hace intuitivo, pero sigue siendo realismo.
fr
Le r?alisme platonicien devient intuitif, mais c'est encore du r?alisme.
en
Platonic realism becomes intuitive, but it is still realism.
eu
Kierkegaard bere Jainkoagana amiltzen zen, Parmenidesek pentsaera Batasunaganaino eraisten zuen. Hemen baina, pentsaerak bere burua politeismo abstraktura jaurtikitzen du.
es
Kierkegaard se abismaba en su Dios, Parm?nides precipitaba al pensamiento en lo Uno, pero aqu? el pensamiento se arroja a un polite?smo abstracto.
fr
Kierkegaard s'ab?mait dans son Dieu, Parm?nide pr?cipitait la pens?e dans l'Un. Mais ici la pens?e se jette dans un polyth?isme abstrait.
en
Parmenides plunged thought into the One. But here thought hurls itself into an abstract polytheism.
eu
Bada hoberik ere: lilurapenak eta fikzioak berak ere "denboraz kanpoko esentzien" atalak dira.
es
M?s a?n, las alucinaciones y las ficciones forman parte tambi?n de las "esencias extratemporales".
fr
Il y a mieux : les hallucinations et les fictions font partie elles aussi des " essences extra-temporelles ".
en
But this is not all: hallucinations and fictions likewise belong to "extra-temporal essences."
eu
Ideien mundu berrion, kentauroaren kategoria eta, apalagorik, metropolitarrarena elkarlanean ari dira.
es
En el nuevo mundo de las ideas, la categor?a de centauro colabora con la m?s modesta, de metropolitano.
fr
Dans le nouveau monde des id?es, la cat?gorie de centaure collabore avec celle, plus modeste, de m?tropolitain.
en
In the new world of ideas, the species of centaurs collaborates with the more modest species of metropolitan man.
eu
Munduaren aurpegi guztiak pribilegiatuak direlako eritzi psikologiko huts honetan, gizaki absurduak bazuen egia bat, eta aldi berean mingostasun bat ere bai.
es
Para el hombre absurdo hab?a una verdad, al mismo tiempo que una amargura, en esta opini?n puramente psicol?gica de que todos los rostros del mundo son privilegiados.
fr
Pour l'homme absurde, il y avait une v?rit? en m?me temps qu'une amertume dans cette opinion purement psychologique que tous les visages du monde sont privil?gi?s.
en
For the absurd man, there was a truth as well as a bitterness in that purely psychological opinion that all aspects of the world are privileged.
eu
Oro pribilegiatua dela esateak oro baliokidea dela esan nahi du.
es
Que todo sea privilegiado equivale a decir que todo es equivalente.
fr
Que tout soit privil?gi? revient ? dire que tout est ?quivalent.
en
To say that everything is privileged is tantamount to saying that everything is equivalent.
eu
Baina egia honen ikuspegi metafisikoak hain urrun daramanez gero, oinarrizko barne-erreakzioaz, beharbada bera Platonengandik hurbilago sentitzen da.
es
Pero el aspecto metaf?sico de esta verdad lo lleva tan lejos que, en virtud de una reacci?n elemental, se siente, quiz?, m?s cerca de Plat?n.
fr
Mais l'aspect m?taphysique de cette v?rit? le m?ne si loin que par une r?action ?l?mentaire, il se sent plus pr?s peut-?tre de Platon.
en
But the metaphysical aspect of that truth is so far-reaching that through an elementary reaction he feels closer perhaps to Plato.
eu
Irakasten zaionez, irudi orok, noski, esentzia halaber pribilegiatua nahi du aurretik.
es
Se le ense?a, en efecto, que toda imagen supone una esencia igualmente privilegiada.
fr
On lui enseigne en effet que toute image suppose une essence ?galement privil?gi?e.
en
He is taught, in fact, that every image presupposes an equally privileged essence.
eu
Hierarkia gabeko mundu ideal honetan, armada formalaren generalek ez bestek osatua da.
es
En este mundo ideal sin jerarqu?a el ej?rcito formal se compone solamente de generales.
fr
Dans ce monde id?al sans hi?rarchie, l'arm?e formelle est compos?e seulement de g?n?raux.
en
In this ideal world without hierarchy, the formal army is composed solely of generals.
eu
Zalantzarik ez, transzendentzia bazterturik zegokeen. Baina pentsaeraren bira supitu batek txatalezko inmanentzia moduko bat birsartu du munduan, unibertsoari lehenagoko sakontasuna emanez.
es
Sin duda, hab?a sido eliminada la trascendencia, pero un giro brusco del pensamiento vuelve a introducir en el mundo una especie de inmanencia fragmentaria que restituye su profundidad al universo.
fr
Sans doute la transcendance avait ?t? ?limin?e. Mais un tournant brusque de la pens?e r?introduit dans le monde une sorte d'immanence fragmentaire qui restitue sa profondeur ? l'univers.
en
To be sure, transcendency had been eliminated. But a sudden shift in thought brings back into the world a sort of fragmentary immanence which restores to the universe its depth.
eu
Beldur izanen al naiz gai hau urrunegi eramateaz, beraren sortzaileek zuhurtzia handiagoaz erabili eta gero?
es
?Debo temer que haya llevado demasiado lejos un tema manejado con m?s prudencia por sus creadores?
fr
Dois-je craindre d'avoir men? trop loin un th?me mani? avec plus de prudence par ses cr?ateurs ?
en
Am I to fear having carried too far a theme handled with greater circumspection by its creators?
eu
Husserlen baiezpen hauek irakurri besterik ez dut eginen, paradoxa-itxurakoak, baina barruan logika hertsia sentierazten dutenak, aurretik doan hau onartuz gero behintzat:
es
Me limito a leer estas afirmaciones de Husserl, de apariencia parad?jica, pero cuya l?gica rigurosa se advierte si se admite lo que precede:
fr
Je lis seulement ces affirmations d'Husserl, d'apparence paradoxale, mais dont on sent la logique rigoureuse, si l'on admet ce qui pr?c?de :
en
I read merely these assertions of Husserl, apparently paradoxical yet rigorously logical if what precedes is accepted:
eu
"Egiazkoa, absolutuki da egiazkoa, berez;
es
"Lo que es verdad es verdad absolutamente, en s?;
fr
" Ce qui est vrai est vrai absolument, en soi ;
en
"That which is true is true absolutely, in itself;
eu
egia bat da; bere burua bezalakoxea, bera somatzen duten izakiak direnak direlarik, gizakiak, munstroak, aingeruak zein jainkoak izan arren".
es
la verdad es una, id?ntica a s? misma, cualesquiera que sean los seres que la perciban, hombres, monstruos, ?ngeles o dioses".
fr
la v?rit? est une ; identique ? elle-m?me, quels que soient les ?tres qui la per?oivent, hommes, monstres, anges ou dieux.
en
truth is one, identical with itself, however different the creatures who perceive it, men, monsters, angels or gods."
eu
Arrazoimena garaile da eta tronpetaz mintzo da boz honekin;
es
No puedo negar que la Raz?n triunfa y toca el clar?n por esta voz.
fr
" La Raison triomphe et claironne par cette voix, je ne puis le nier.
en
Reason triumphs and trumpets forth with that voice, I cannot deny.
eu
ezin uka dezaket.
es
 
fr
 
en
 
eu
Zer esan nahi ukan dezake haren baiezpenak mundu absurduan?
es
?Qu? puede significar su afirmaci?n en el mundo absurdo?
fr
Que peut signifier son affirmation dans le monde absurde ?
en
What can its assertions mean in the absurd world?
eu
Aingeru edo jainko baten somaketak ez du enetzat zentzurik.
es
La percepci?n de un ?ngel o de un dios no tiene sentido para m?.
fr
La perception d'un ange ou d'un dieu n'a pas de sens pour moi.
en
The perception of an angel or a god has no meaning for me.
eu
Jainkoaren arrazoimenak enea berresten dueneko leku geometriko hori ulertezina egonen zait betiko.
es
Este lugar geom?trico donde la raz?n divina ratifica la m?a me es para siempre incomprensible.
fr
Ce lieu g?om?trique o? la raison divine ratifie la mienne m'est pour toujours incompr?hensible.
en
That geometrical spot where divine reason ratifies mine will always be incomprehensible to me.
eu
Berriz ere, hor jauzi bat nabari dut, eta abstraktuaren barruan egina izan arren, horrek, halere, hauxe esan nahi du enetzat, prezeski ahantzi nahi ez dudana ahanztea.
es
Tambi?n en ello descubro un salto, y aunque sea dado en lo abstracto, no deja de significar para m? el olvido de lo que, precisamente, no quiero olvidar.
fr
L? encore, je d?c?le un saut, et pour ?tre fait dans l'abstrait, il ne signifie pas moins pour moi l'oubli de ce que, justement, je ne veux pas oublier.
en
There, too, I discern a leap, and though performed in the abstract, it nonetheless means for me forgetting just what I do not want to forget.
eu
Husserlek geroago honela idazten duenean: "Erakarpenpeko masa guztiak desagertuko balira, erakarpenaren legea ez litzateke horregatik suntsituko, aitzitik, bera egonean iraunen luke, aplikazio posiblerik gabe", badakit kontsolatzeko metafisika bat dudala aurrean.
es
Cuando m?s adelante exclama Husserl: "Si todas las masas sometidas a la atracci?n desapareciesen, la ley de la atracci?n no se ver?a destruida, pero quedar?a simplemente sin aplicaci?n posible", s? que me encuentro ante una metaf?sica de consuelo.
fr
Lorsque plus loin Husserl s'?crie :" Si toutes les masses soumises ? l'attraction disparaissaient, la loi de l'attraction ne s'en trouverait pas d?truite, mais elle resterait simplement sans application possible ", je sais que je me trouve en face d'une m?taphysique de consolation.
en
When farther on Husserl exclaims: "If all masses subject to attraction were to disappear, the law of attraction would not be destroyed but would simply remain without any possible application," I know that I am faced with a metaphysic of consolation.
eu
Eta pentsaerak ebidentziaren bidea alde batera uzten duen bihurgunea aurkitu nahi izanez gero, orduan aski dut Husserlek izpirituari buruz duen arrazoiketa paraleloa berrirakurtzea:
es
Y si quiero descubrir el recodo en que el pensamiento abandona el camino de la evidencia, no tengo m?s que releer el razonamiento paralelo que emplea Husserl a prop?sito del esp?ritu:
fr
Et si je veux d?couvrir le tournant o? la pens?e quitte le chemin de l'?vidence, je n'ai qu'? relire le raisonnement parall?le qu'Husserl tient ? propos de l'esprit :
en
And if I want to discover the point where thought leaves the path of evidence, I have only to reread the parallel reasoning that Husserl voices regarding the mind:
eu
"Ihardupide psikikoen lege zehatzak argi ikusterik bagenu, horiek natur zientzia teorikoen oinarrizko legeak bezain betiereko eta aldaezinak agertuko litzaizkiguke.
es
"Si pudi?ramos contemplar claramente las leyes exactas de los procesos ps?quicos, se mostrar?an igualmente eternas e invariables, como las leyes fundamentales de las ciencias naturales te?ricas.
fr
" Si nous pouvions contempler clairement les lois exactes des processus psychiques, elles se montreraient ?galement ?ternelles et invariables, comme les lois fondamentales des sciences naturelles th?oriques.
en
"If we could contemplate clearly the exact laws of psychic processes, they would be seen to be likewise eternal and invariable, like the basic laws of theoretical natural science.
eu
Beraz, horiek baliagarri izanen lirateke, ihardupide psikikorik ez balego ere".
es
Por lo tanto, ser?an v?lidas aunque no hubiese proceso ps?quico alguno".
fr
Donc elles seraient valables m?me s'il n'y avait aucun processus psychique.
en
Hence they would be valid even if there were no psychic process."
eu
Izpiritua ez balitz ere, beraren legeak izanen lirateke!
es
?Aunque no existiese el esp?ritu existir?an sus leyes!
fr
" M?me si l'esprit n'?tait pas, ses lois seraient !
en
Even if the mind were not, its laws would be!
eu
Ulertzen dut, beraz, egia psikologiko batez Husserlek erregela arrazionala egin nahi izatea:
es
Comprendo entonces que de una verdad psicol?gica Husserl pretende nacer una regla racional:
fr
Je comprends alors que d'une v?rit? psychologique, Husserl pr?tend faire une r?gle rationnelle :
en
I see then that of a psychological truth Husserl aims to make a rational rule:
eu
giza arrazoimenaren integrazio-ahalmena ukatu eta gero, saihespide honetatik betiereko Arrazoimenaren barrura egiten du jauzi.
es
despu?s de haber negado el poder integrante de la raz?n humana, salta mediante ese sesgo a la Raz?n eterna.
fr
apr?s avoir ni? le pouvoir int?grant de la raison humaine, il saute par ce biais dans la Raison ?ternelle.
en
after having denied the integrating power of human reason, he leaps by this expedient to eternal Reason.
eu
"Unibertso konkretuaren" husserldar gaiak, beraz, ezin harrapa nazake ustekabean.
es
El tema husserliano del "universo concreto" no puede, por lo tanto, sorprenderme.
fr
Le th?me husserlien de l'" univers concret " ne peut alors me surprendre.
en
Husserl's theme of the "concrete universe" cannot then surprise me.
eu
Esentzia guztiak ez direla formazkoak eta horien arteko batzu materialak, eta lehenak logikaren objektu eta bigarrenak zientzienak direla niri esatea definizio-kontua besterik ez da.
es
Decirme, que todas las esencias no son formales, sino que tambi?n las hay materiales, que las primeras son el objeto de la l?gica y las segundas de las ciencias, no es sino una cuesti?n de definici?n.
fr
Me dire que toutes les essences ne sont pas formelles, mais qu'il en est de mat?rielles, que les premi?res sont l'objet de la logique et les secondes des sciences, ce n'est qu'une question de d?finition.
en
If I am told that all essences are not formal but that some are material, that the first are the object of logic and the second of science, this is merely a question of definition.
eu
Abstraktuak, seguratzen zaidanez, ez du izendatzen unibertsal konkretu baten atal bat besterik, berez materiarik ez duena.
es
Se me asegura que lo abstracto no designa sino una parte no consistente por s? misma de un universal concreto.
fr
L'abstrait, m'assure-t-on, ne d?signe qu'une partie non consistante par elle-m?me d'un universel concret.
en
The abstract, I am told, indicates but a part, without consistency in itself, of a concrete universal.
eu
Baina jadanik salaturiko kulunkaketak hitz horien arteko nahaspidea argitzeko era ematen dit.
es
Pero la fluctuaci?n ya revelada me permite aclarar la confusi?n de estos t?rminos.
fr
Mais le balancement d?j? r?v?l? me permet d'?clairer la confusion de ces termes.
en
But the wavering already noted allows me to throw light on the confusion of these terms.
eu
Izan ere, horrek agian esan nahi du nire arduraren objektu konkretuak, zeruak, mantu honen hegalaren gainean ur horrek egiten duen distirak, errealaren prestigioa bakarrik gordetzen dutela, nire interesak munduan isolatzen duenarena.
es
Pues eso puede querer decir que el objeto concreto de mi atenci?n, ese cielo, el reflejo de esa agua sobre el fald?n de este abrigo conservan, por s? solos, el prestigio de lo real que mi inter?s aisla en el mundo.
fr
Car cela peut vouloir dire que l'objet concret de mon attention, ce ciel, le reflet de cette eau sur le pan de ce manteau gardent ? eux seuls ce prestige du r?el que mon int?r?t isole dans le monde.
en
For that may mean that the concrete object of my attention, this sky, the reflection of that water on this coat, alone preserve the prestige of the real that my interest isolates in the world.
eu
Ez nuke nik hori ukatuko.
es
Y no lo negar?.
fr
Et je ne le nierai pas.
en
And I shall not deny it.
eu
Baina agian horrek esan nahi du, era berean, mantu berberori berez unibertsala dela, bere esentzia berezia eta nahikoa duela, formen munduari dagokiola.
es
Pero eso puede querer decir tambi?n que ese mismo abrigo es universal, tiene su esencia particular y suficiente, pertenece al mundo de las formas.
fr
Mais cela peut vouloir dire aussi que ce manteau lui-m?me est universel, a son essence particuli?re et suffisante, appartient au monde des formes.
en
But that may mean also that this coat itself is universal, has its particular and sufficient essence, belongs to the world of forms.
eu
Ulertu egiten dut, orduan, prozesioaren ordena besterik ez dela aldatu.
es
Comprendo entonces que s?lo se ha cambiado el orden de la procesi?n.
fr
Je comprends alors que l'on a chang? seulement l'ordre de la procession.
en
I then realize that merely the order of the procession has been changed.
eu
Mundu honek ez du gehiago bere islada goiko unibertsoren batetan, aitzitik, formen zerua lur honetako irudien populaketaren baitan itxuratzen da.
es
Este mundo no se refleja ya en un universo superior; el cielo de las formas se representa en la multitud de las im?genes de esta tierra.
fr
Ce monde n'a plus son reflet dans un univers sup?rieur, mais le ciel des formes se figure dans le peuple des images de cette terre.
en
This world has ceased to have its reflection in a higher universe, but the heaven of forms is figured in the host of images of this earth.
eu
Horrek ez dit ezer aldatzen.
es
Esto no cambia nada para m?.
fr
Ceci ne change rien pour moi.
en
This changes nothing for me.
eu
Ez da jada konkretuaren gustua, giza egoeraren zentzua, nik hemen aurkitzen dudana, intelektualismo bat baizik, konkretua bera orokortzeko nahiko desbridatua.
es
Lo que encuentro aqu? no es la afici?n a lo concreto, el sentido de la condici?n humana, sino un intelectualismo lo bastante desenfrenado como para generalizar a lo concreto mismo.
fr
Ce n'est point le go?t du concret, le sens de la condition humaine que je retrouve ici, mais un intellectualisme assez d?brid? pour g?n?raliser le concret lui-m?me.
en
Rather than encountering here a taste for the concrete, the meaning of the human condition, I find an intellectualism sufficiently unbridled to generalize the concrete itself.
eu
Alferrik harri gintzake itxurazko paradoxa honek, arrazoimen umiliatuaren eta arrazoimen garailearen bide aurkakoen bidez pentsaera bere burua ukatzera daramanak.
es
Ser?a in?til asombrarse de la paradoja aparente que lleva al pensamiento a su propia negaci?n por los caminos opuestos de la raz?n humillada y de la raz?n triunfante.
fr
On s'?tonnerait en vain du paradoxe apparent qui m?ne la pens?e ? sa propre n?gation par les voies oppos?es de la raison humili?e et de la raison triomphante.
en
It is futile to be amazed by the apparent paradox that leads thought to its own negation by the opposite paths of humiliated reason and triumphal reason.
eu
Husserlen jainko abstraktuagandik Kierkegaarden jainko tximist-jaurtitzaileagana, ez dago hain alde handirik.
es
Del dios abstracto de Husserl al dios fulgurante de Kierkegaard no hay mucha distancia.
fr
Du dieu abstrait d'Husserl au dieu fulgurant de Kierkegaard, la distance n'est pas si grande.
en
From the abstract god of Husserl to the dazzling god of Kierkegaard the distance is not so great.
eu
Arrazoimenak eta irrazionaltasunak prediku berera daramate.
es
La raz?n y lo irracional llevan a la misma predicaci?n.
fr
La raison et l'irrationnel m?nent ? la m?me pr?dication.
en
Reason and the irrational lead to the same preaching.
eu
Izan ere, bideak ez du ardura, ororen gainetik aski baita heltzeko borondatea.
es
Es que, en verdad, el camino importa poco y la voluntad de llegar basta para todo.
fr
C'est qu'en v?rit? le chemin importe peu, la volont? d'arriver suffit ? tout.
en
In truth the way matters but little; the will to arrive suffices.
eu
Filosofia abstraktua eta filosofia erlijiosoa nahasmendu beretik irteten dira, eta biak herstura berean mantentzen.
es
El fil?sofo abstracto y el fil?sofo religioso parten del mismo desorden y se apoyan en la misma angustia.
fr
Le philosophe abstrait et le philosophe religieux partent du m?me d?sarroi et se soutiennent dans la m?me angoisse.
en
The abstract philosopher and the religious philosopher start out from the same disorder and support each other in the same anxiety.
