Europar Elkarteak

Europako elkarteak

Europako elkarteek plataforma bat sortu dute Europako I+G-ko sistemako eragileen arteko lankidetza eta ezagutza-trukea indartzeko eta egituratzeko, eta ikerketa-agenda estrategikoen eta/edo I+G-a finantzatzeko programen koordinazioa hobetzeko. Adostutako helburuetan eta epe luzerako ikuspegian oinarritzen dira, eta ikerketa eta berrikuntzako agenda estrategikoek (SRIA, ingelesezko sigletan) babesten dituzte, elkarteko bazkide guztiek konpromisoa hartzen dutelarik. Ezaugarri hori funtsezkoa da, eta Europako elkarteak eta lankidetzako beste ikerketa-tresna batzuk bereizten ditu. Elkarteek diziplinarteko eta sektore arteko lankidetza eta balio-kateen eta ekosistemen integrazioa ere hobetzen dute, I+G-ko politika sektorialen integrazioa hobetuz, bereziki alderdi interesdunen irismen eta parte-hartze sistematikoago eta zabalagoaren bidez, hala nola azken erabiltzaileen eta agintari publikoen bitartez.

Horizonte Europan, hiru inplementazio-modu daude Europako elkarteentzat.

Kofinantzatuak

  • I+G-ko finantzatzaileen artean I+G-ko jardueren programa bateratuak batera finantzatzea. Batzordeak eta bazkideen partzuergo batek, oro har I+G-ko finantzatzaileek eta beste agintari publiko batzuek osatutakoak, sinatutako Horizonte Europa diruz laguntzeko akordio batean oinarritzen dira. 

Elkarte instituzionalizatuak

  • Joint Undertaking (JU): integrazio-maila handia eskatzen duten bazkide pribatuekiko (batzuetan publikoak ere bai) epe luzeko lankidetzak.
  • 185. artikuluko ekimenak: integrazio-maila handia eskatzen duten epe luzeko lankidetzak bazkide publikoekin.
  • Berrikuntza eta Teknologiaren Europako Institutua (EIT) – Ezagutza- eta berrikuntza-komunitateak (CCI): hezkuntza, ikerketa eta ekintzailetza barne hartzen dituzten berrikuntza-ekosistemak Europa mailan. EITren erregelamenduaren eta EITren berrikuntzarako agenda estrategikoaren arabera ezartzen dira.

Koprogramatuak

  • Bazkideek I+G-ko jarduerak batera programatzea eta jarduera gehigarriak mobilizatzea, elkartearen helburuen ildotik. Elkar ulertzeko memorandum batean oinarritzen dira, oro har industria-elkarteekin. EBren ekarpena Horizonte Europaren mekanismoen bidez ezartzen da (lan-programak eta proposamen-deialdiak), eta dagokion bazkideen ekarpenak bere ardurapean ezartzen dira.

Elkartze-modu europar horien arteko desberdintasun nagusiak horien prestakuntzan eta funtzionamenduan daude, baita sor dezaketen inpaktu orokorrean ere. Kofinantzatutako eta koprogramatutako elkarteak Horizonte Europaren plan estrategiko eta lan-programen prozedurarekin lotuta daude. 185. artikuluko elkarteek eta EKko elkarte instituzionalizatuek legeria bereizia onartu behar dute, eta ex ante eraginaren ebaluazioari lotuta daude. 

Europako elkarteak EBko politiken helburuen lorpena Europako Horizonteko beste ekintza batzuk baino modu eraginkorragoan babestuko duten ebidentziak daudenean bakarrik ezartzen dira.

Horizonte Europa 2025-2027 plan estrategikoak batera finantzatutako eta batera programatutako Europako elkarte hautagai berrien zerrenda bat jasotzen du, Horizonte Europa ekimenaren bigarren erdian abiaraziko direnak.

Espainiaren parte-hartzea

Espainiak Europako elkarte guztietan parte hartzen du gaur egun, eta horrek erakusten du herrialdeak interes eta konpromiso globala duela gai-arlo guztietan. Espainiak hainbat finantzaketa-agentzia nazionalen (AEI, CEDTI, ISCIII, etab.) eta eskualde-agentzien (Innobasque, SPRI, etab.) bidez parte hartzen du, gaiaren arabera.

_______

Iturria: Europako Batzordea

Europar Elkarteko proiektuak

CRITICS: critical Science Without Borders: LLMs for Translation of Scientific Knowledge in Multilingual Contexts

Programa espezifikoa: CHIST-ERA IV Cofund 2025

Espainiak, Estatuko Ikerketa Agentziaren (AEI) bitartez, informazioaren eta komunikazioaren zientzia eta teknologiei buruzko nazioz gaindiko ikerketa-proiektuen deialdian parte hartzen du, ERA-NET CHIST-ERA Europako ikerketa-sarearen esparruan: "European Coordinated Research on Long-term Challenges in Information and Communication Sciences & Technologies ERA-NET".

PCI2025-167239-2 proiektua, MICIU/AEI/10.13039/501100011033k finantzatua eta Europar Batasunak kofinantzatua
Kodea: PCI2025-167239-2
UPV/EHU: Onuraduna
UPV/EHU IP: Rodrigo Agerri Gascón
Proiektuaren hasiera: 2025/12/15
Proiektuaren amaiera: 2028/12/14

Deskribapen laburra:
"Mugarik Gabeko Zientzia Kritikoa: Testuinguru Eleanitzetan Ezagutza Zientifikoa Itzultzeko LLMak" izeneko CRITICS proiektuak irisgarritasun eta alfabetizazio zientifikoaren etorkizuna eraldatzea proposatzen du, Eskala Handiko Hizkuntza Ereduetan (LLM) eta hezkuntza-teknologian oinarritutako Itzulpen Automatiko Aurreratuaren konbergentziaren bidez. Eduki zientifikoko itzulpen automatikorako (TA) LLM espezializatuak garatuz, proiektuak abangoardiako ezagutza zientifikoa tokiko hizkuntzetan eskuragarri jarri nahi du, zehaztasun teknikoa eta diziplina-zorroztasuna mantenduz. Proiektuak elkarri lotutako hiru berrikuntza teknologiko biltzen ditu: dokumentu zientifikoetarako optimizatutako TA sistema aurreratuak, IA bidez Irakaskuntza eta Ikaskuntza Sekuentziak (SEA) sortzea, estandar zientifikoak mantenduz tokiko testuinguruak barne hartzen dituztenak, eta ikasleen jatorrizko hizkuntzetan pentsamendu kritikoa eta arrazoiketa zientifikoa ebaluatzeko ebaluazio-tresna automatizatuak. CRITICSek erronka tekniko esanguratsuei heltzen die, besteak beste, menderatze-terminologia espezifikoaren TA, hizkuntzen arteko argudiaketa zientifikoaren azterketa eta gaitasunetan oinarritutako ebaluazioetan atzeraelikadura automatizatua, galdera kritikoak sortuz. Proiektuaren inpaktua garapen teknologikotik haratago hedatzen da, hedapen- eta ustiapen-estrategia handinahi baten bidez. Horren barruan sartzen da LLMak, tresnak eta baliabideak kode irekian argitaratzea; hezkuntza-erakundeekin lankidetzan aritzea, dibulgazio publikoko inplementazioak eta jarduerak probatzeko. Ahalegin horien bidez, CRITICSek ezagutza zientifikorako sarbidea demokratizatu nahi du, pentsamendu kritikoa hobetu eta alfabetizazio zientifikoan hizkuntza-ekitaterik eza murriztu. Ikasleek beren hizkuntzetan kontzeptu zientifikoekin elkarreragin dezaten ahalbidetzean, CRITICS urrats garrantzitsua da komunitate zientifiko global inklusiboago baterantz, non hizkuntza ez den oztopo bat diskurtso zientifikoan parte hartzeko.