Geologia Lurra bere osotasunean aztertzen duen zientzia da. Irakasgai honetan geologiaren kontzeptu eta printzipio orokorrak aztertuko dira. Geologia ingurune naturalaren parte bezala eta gizakiarekin erlazio estua duen zientzia bezala ulertuko da; izan ere, edozein gai edo prozesu geologikok gizakian izan dezakeen inpaktua edota gizakiak nola eragin dezakeen ingurune natural horren gainean behatuko da. Beraz, irakasgai hau oinarrizkoa da Geologia zein Biologia graduetan.



Bi zatitan banatuko da irakasgaia: geologia fisikoa eta historikoa. Geologia fisikoaren barne, Lurraren osaera eta egitura, zein Lurreko prozesu geologikoak ikusiko dira; aldiz, Geologia historikoan, Lurraren jatorria eta historia ezagutuko dira, gertaerak, fisikoak zein biologikoak, denbora geologikoan zehar ordenatuz. Horretarako arroketan aurkitzen den artxibo historikoaz, hots, erregistro geologikoaz, baliatuko gara.

Gaitasun espezifikoak:

M01GM1.1 Oinarrizko irakasgai bakoitzeko kontzeptu eta printzipio nagusiak ezagutzea.

M01GM1.2 Geologian beharrezkoak diren oinarrizko diziplina guztietako unitate, dimentsio, eskala eta tresna desberdinak erabiltzen jakitea.

M01GM1.3 Ikuskera espaziala eta abstrakzio gaitasuna garatzea.

M01GM1.6 Geologiako landa lanaren hastapenak.



Zeharkako gaitasunak:

G002 Arazoak konpontzeko gaitasuna.

G006 Lana taldean egiteko gaitasuna.

EDUKI TEORIKOAK



1. GEOLOGIARAKO SARRERA. Geologia: kontzeptua eta definizioa. Diziplina geologikoak eta bere erlazioa beste zientziekin. Oinarrizko printzipioak: aktualismoa. Denbora geologikoa. Eskala kronologiko erlatiboak: fosilak. Eskala kronologiko absolutuak: metodo erradiometrikoak. Denbora eskala geologikoa.

2. LURRAREN EGITURA. Planetaren ezaugarri fisikoak: barne energia, bulkanismoa eta sismizitatea. Lurreko magnetismoa. Lurraren egitura eta konposaketa: lurrazala, mantua eta gunea. Litosfera eta Astenosfera. Lurraren materialak. Mineralak: konposaketa eta propietate fisiko-kimikoak.

3. PLAKEN TEKTONIKA. Plaka litosferikoak eta beraien ertzak. Oinarrizko prozesuak: Wilson-en zikloa. Mugimendu litosferikoen kausak. Deformazioa eta orogenesia. Lurrikarak eta bolkanak. Arroken zikloa. Itsas mailaren aldaketak eta aldaketa klimatikoak. Biogeografia eta Eboluzioa.

4. PETROLOGIARAKO SARRERA. Arroka igneoak: arroka mafikoak eta felsikoak, intrusiboak eta estrusiboak. Arroka sedimentarioak: arroka detritikoak eta kimikoak. Prozesu geobiologikoak. Biosedimentazioa. Arroka metamorfikoak: ukipen metamorfismoa eta metamorfismo erregionala.

5. ESTRATIGRAFIA ETA SEDIMENTOLOGIA. Prozesu eta ingurune sedimentarioak. Egitura sedimentarioak. Geruza eta geruzapena. Zutabe estratigrafikoa. Korrelazio estratigrafikoak. Etengune estratigrafikoak. Arro sedimentarioak. Fazieen goranzko eta alboranzko eboluzioa.

6. PALEONTOLOGIA ETA ERREGISTRO FOSILA. Fosilizazio prozesuak. Tafonomia eta Paleobiologia. Paleontologia eta eboluzioa. Biosferaren sorrera eta eboluzioa. Atmosfera primitiboa eta biziaren sorrera. Aurrekanbriarreko bizitzaren historia. Eukariotoen sorrera eta metazooen agerpena erregistro fosilean. Bizitzaren dibertsifikazioa Fanerozoikoaren zehar.

7. LURRAREN FORMA ETA DIMENTSIOA. Sare geografikoa. Mapa topografikoen interpretazioa. Mapa geologikoen irakurketa.

8. GEOMORFOLOGIA. Erliebearen formak: Hasierako erliebea eta sekuentziala. Ibaimorfologia. Erliebe karstikoa. Itsas morfologia. Glaziarrak eta Pleistozenoko mantuak. Morfologia eolikoa. Lurzoruak: kontzeptua, egitura eta konposaketa. Lurzoruen eraketan parte hartzen duten eragileak. Erregimen pedogenikoak. Itsas geologia: kostaldekoa eta ozeanikoa. Sakonera handiko ozeanoetako sedimentuak.

9. EUSKOKANTAURIAR ARROAREN GEOLOGIA. Paleozoikoa eta Variskar orogenia. Mesozoikoa eta Bizkaiko Golkoaren irekidura. Pirinioen tolesdura eta itsasoaren atzeratzeak. Gaur eguneko garaiak. Geodibertsitatea eta Ondare Geologikoa.

10. BALIABIDE ETA ARRISKU NATURALAK. Baliabide berriztagarriak eta ez berriztagarriak. Materialen jatorriak: hobi mineralen motak. Energi iturriak. Ziklo hidrologikoa. Baliabideen erabilera eta gaur eguneko ingurumen arazoak. Arrisku naturalak. Klima eta aldaketa klimatikoa.





EDUKI PRAKTIKOAK



Laborategiko praktikak:

1. Mineralen identifikazioa.

2. Arroka igneoen identifikazioa.

3. Arroka metamorfikoen identifikazioa.

4. Arroka sedimentarioen identifikazioa.

5. Fosilizazio motak eta teknika paleontologikoak.

6. Aurrekanbriarreko eta Paleozoikoko fosilen identifikazioa.

7. Mesozoikoko eta Zenozoikoko fosilen identifikazioa.

8. Mapa topografikoen interpretazioa.

9. Mapa geologikoen interpretazioa.

10. Zehar-ebaki geologikoen interpretazioa.



Landa irteerak:

1.- Geologiako landa irtera I-aren oinarriak.

2.- Geologiako landa irtera II-aren oinarriak.

Eskola magistralak: irakasgaiaren eduki teorikoa lantzeko irakaskuntza-metodologia aktiboak erabiliko dira.

Laborategiko praktikak: arroka, mineral eta fosilen visu-zko behaketa. Mapa topografiko eta geologikoen interpretazioa.

Landa irterak: eduki teoriko eta praktikoen behaketa landan.

• Ebaluazio Jarraituaren Sistema
• Azken Ebaluazioaren Sistema
• Kalifikazioko tresnak eta ehunekoak:
  • Garatu beharreko proba idatzia (%): 40
  • Praktikak egitea (ariketak, kasuak edo buruketak) (%): 30
  • alde lanak (arazoen ebazpenak, proiektuen diseinuak) (%): 30

Ebaluazio metodoak 2017ko martxoaren 13an EHAA-an argitaratutakoak dira: ERABAKIA, 2016ko abenduaren 15ekoa, Universidad del País Vasco / Euskal Herriko Unibertsitatekoaren Gobernu Kontseiluarena, Graduko Titulazio Ofizialetako Ikasleen Ebaluaziorako Arautegia onartzeko. Gradu Ikasketen Batzordeak aldatua 2019ko maiatzaren 16an.



II. Kapituluan, 8.artikuluan, 2. paragrafoan azaltzen den ebaluazio jarraia litzateke.





Ebaluazio metodologia:



- 1 atala: Proba idatzia (%40):

Ikaslearen aurrerapenak ebaluatzeko lehen lauhilabetearen amaieran egingo den azterketa (%20)

Ikaslearen aurrerapenak ebaluatzeko bigarren lauhilabetearen amaieran egingo den azterketa (%20)

- 2 atala: Laborategian egiten diren ariketak (%20).

- 3 atala: Landan egiten diren ariketak (%10).

- 4 atala: Talde lana (%30).



Ikasgaia gainditzeko, atal bakoitza gainditu behar da (5.0 edo gehiago).



Azken kalifikazioa goian aipatutako ehunekoen arabera proba zein egindako aktibitate guztietan ateratako nota guztien batuketa izango da.





Uko egitea

Indarrean dagoen araudiaren ezarpena: 8.3 artikulua eta 12.2 artikulua.



Ebaluazioa azterketa teorikoa (puntuazio osoaren %60), laborategi praktiken inguruko azterketa (%25) eta landa irterei buruzko azterketan (%15) oinarrituko da.



Ebaluazio probetan "UPV/EHUko ebaluazio probetan eta lan akademikoetan jokabide makur eta iruzurrezkoak eragozteari eta etika akademikoari buruzko protokoloa" aplikatuko da.

Ezohiko deialdietan irakasgaiak ebaluatzeko sistema bakarra azken ebaluazioa izango da. Indarrean dagoen araudiaren ezarpena, II Kapitulua, 9. artikulua, 2. paragrafoa.

Ebaluazio azterketa teorikoa (puntuazio osoaren %60), laborategi praktiken inguruko azterketa (%25) eta landa irterei buruzko azterketan (%15) oinarrituko da.



Ebaluazio probetan "UPV/EHUko ebaluazio probetan eta lan akademikoetan jokabide makur eta iruzurrezkoak eragozteari eta etika akademikoari buruzko protokoloa" aplikatuko da.





Uko egitea

Azterketa egun ofizialetan egin beharreko probara ez aurkezte hutsak ekarriko du automatikoki kasuan kasuko deialdiari uko egitea (Indarrean dagoen araudiaren ezarpena, II Kapitulua, 12. artikulua, 3. paragrafoa).

Oinarrizko bibliografia

TARBUCK, E.J., LUTGENS, F. K. (2013). Ciencias de la Tierra. Una introducción a la Geología Física, Pearson, 10 Ed., Madrid.

POZO RODRÍGUEZ, M., GONZÁLEZ YÉLAMOS, J., GINER ROBLES, J. (2008). Geología Práctica. Introducción al reconocimiento de materiales y análisis de mapas, Prentice Hall, Madrid.

MONROE, J.S., WICANDER, R., POZO, M. (2008). Geología. Dinámica y evolución de la Tierra, Cengage Learning Paraninfo, Madrid.

GROTZINGER, J.P., JORDAN, T.H. (2014). Understanding Earth, W.H.Freeman and Company, 7 Ed., New York.

BENTON, M.J., HARPER, D.A.T. (2020). Introduction to Paleobiology and the Fossil Record,

Wiley-Blackwell, 2. Ed., Chichester.

Gehiago sakontzeko bibliografia

ANGUITA, F. (1988). Origen e Historia de la Tierra, Rueda, Madrid.
DABRIO, C.J., HERNANDO, S. (2003). Estratigrafía. Colección geociencias, Facultad de Ciencias Geológicas Universidad Complutense de Madrid, Madrid.
DOMENECH, R., MARTINELL, J. (1996). Introducción a los fósiles, Masson, Barcelona.
KELLER, E.A., BLODGET, R.H. (2007). Riesgos naturales. Procesos de la Tierra como riesgos, desastres y catástrofes, Prentice Hall, 1 Ed., Madrid.

Aldizkariak

Geogaceta
Revista de la Sociedad Geológica de España
Acta Geologica Hispanica
Boletín Geológico y Minero
Estudios Geológicos
Journal of Paleontology
PALAIOS
Palaeontology
Spanish Journal of Palaeontology
Lethaia
Paleontología Electrónica

Web helbideak

https://www.ehu.eus/eu/web/geologia/
https://sociedadgeologica.org/
http://www.igme.es/
https://www.amnh.org/