Bilaketa aurreratua

Ogi apurrak

Egungo Euskararen Hiztegia (EEH)

aurreko aurreko 1 izond lekuaz edo denboraz mintzatuz, aurrean edo aurretik dena edo dagoena.
  4 aurreko alde ik aurrealde.
  24 final aurreko ik finalaurreko.
abal abal 1iz zordunak huts egiten badu, zorra ordaintzeko norbaitek ematen duen bermea.
  2 abal emaile ik abalemaile.
abazuza abazuza ik babazuza.
aberaska aberaska ik abaraska.
abeslari abeslari 1 iz/izond abesten duena.
  6 egile abeslari ik kantautore; abestigile.
abisu abisu 1 iz jakinarazpena; oharra.
  7 aurre abisu ik aurreabisu.
adar adar 1 iz zenbait animaliak kopeta aldean dituzten hezurrezko luzakin bakoitza.
  15 adar bakar ik adarbakar.
  16 adar buru ik adaburu.
  40 ibai adar ik ibaiadar.
  45 palmondo adar ik palma 3.
adats adats 1 iz buruko ileen multzoa, eskukarki luzea denean.
  7 ile adats ik ile 9.
adeitsu adeitsu 1 izond adeitasunez aritzen dena.
  3 (adizlagun gisa) ik adeitsuki.
adierazpen adierazpen 1 iz aditzera ematea, azalpena; jendaurrean zerbait adierazteko egiten den izkribua.
  5 adierazpen algebraiko ik adierazpen aljebraiko.
adiskidantza adiskidantza 1 iz adiskidetasuna.
  4 adiskidantzazko izlag ik lagunarte 6.
adoretsu adoretsu 1 izond adorez betea.
  2 (adizlagun gisa) ik adoretsuki.
afal afal 1 afari izenak hitz elkartuetan hartzen duen forma.
  2 afal ordu ik afalordu.
afrikar afrikar 1 izlag/izond Afrikakoa, Afrikari dagokiona; Afrikako biztanlea.
  5 afrikar-amerikar ik afroamerikar.
  19 hego(-)afrikar ik hegoafrikar.
afro afro (aurrizki gisa) afrikarra. ik afroasiar; afrobeat; afroingeles; afrokaribetar.
  1 afro-amerikar ik afroamerikar.
agi agi ik agidanean; agidanez; agidanetik.
ahal ahal1 1 iz ahalmena; indarra.
  34 guraso-ahal ik guraso aginte.
ahalke ahalke 1 iz lotsa.
  4 ahalke aizun ik ahalkeizun.
aho aho 1 iz gizakiengan eta animalia nagusiengan, ezpainetatik eztarrira hedatzen den barrunbea; edozein animaliak janaria hartzen duen irekidura; ahoa mintzoaren organo gisa; hainbat gauzaren irekidura, eskuarki sarbidekoa.
  12 aho berokeria ik ahoberokeria.
  47 aho soinu ik ahosoinu.
  84 ahotan ik ahotan.
  113 ibai aho ik bokale.
ahoko ahoko 1 iz zaldiei eta kidekoei, geldiarazteko, ahoan ezartzen zaien uhala, zaldizkoak eskuz gobernatzen duena. ik muturreko 7, brida.
  6 ahoko soinu ik ahosoinu; ; harmonika; musugitarra.
ahots ahots 1 iz zintzurreko mintz tolesturak dardaratzen direnean sortzen den hotsa. ik boz.
  10 ahots goraz ik boz goraz.
aibalaostia aibalaostia 1 interj askor harridura adierazten duen hitza.
  2 aiba la hostia ik aiba.
aitzin aitzin 1 iz ipar aurrea, aurrealdea.
  12 aitzin solas ik aitzinsolas.
  18 bazkal aitzin ik bazkalaitzin.
aizkora aizkora 1 iz zura eta kidekoak ebakitzeko erabiltzen den lanabesa, burdinazko xafla lau aho-zorrotz eta begidun batez, eta begian finkatzen den zurezko gider batez osatua.
  4 aizkol joko ik aizkoljoko.
  6 aizkora apustu ik aizkolapustu.
  9 aizkora joko ik aizkoljoko.
aizun aizun 1 izond faltsua.
  2 ahalke aizun ik ahalkeizun.
aktore aktore 1 iz zinema, antzerki eta kideko antzezlan batean pertsonaia bat irudikatzen duen pertsona. ik aktoresa; antzezle; antzezlari; komiko; komediante; teatrolari.
  11 antzerki aktore ik antzezle.
  12 emakume aktore ik aktoresa.
  13 emakumezko aktore ik aktoresa.
akustiko akustiko 1 izond akustikarena, hots eta soinuei dagokiena.
  5 elektro akustiko ik elektroakustiko.
alaba alaba 1 iz emakumezkoa bere gurasoekiko. ik seme.
  10 aitonen alaba ik aitoren alaba.
aldarapen aldarapen 1 fisikan, indar baten eraginez bi gorputz elkarrengandik urruntzea. iz ik aldaratze.
aldarrika aldarrika 1 adlag aldarri eginez.
  2 (izen gisa) ik aldarrikapen.
aldatu aldatu alda(tu), aldatzen 1 da/du ad zerbaiten edo norbaiten ordez kideko bat jarri edo hartu; jantziez mintzatuz, soinean eramaten dena kendu eta beste bat jarri; desberdin bilakarazi; tokiz aldatu.
  6 aldatu gabe ik aldagabe.
aldatze aldatze 1 iz zerbaiten edo norbaiten ordez kideko bat jartzea edo hartzea.
  3 itxura-aldatze ik itxuraldatze.
alde alde 1 iz gauza, toki edo bitarte bati buruz, hartan bereiz daitezkeen zatietako bakoitza; gauzaki edo puntu bati buruz, haren ingurua; hura inguratzen duen bitartetik nolabait bereizten den zatia.
  36 alde zahar ik alderdi zahar.
  45 aurreko alde ik aurrealde.
  48 behe alde ik behealde.
  61 mendebal alde ik mendebalde.
alderdi alderdi 1 iz iritzi eta helburu politiko jakin bat duten pertsonak biltzen dituen erakundea; gorputzaren zati bakoitza, eta, pluralean, lotsariak; zerbaitek agertzen duen alde edo era bakoitza; lurralde baten zatia, eskualdea; zerbaiten erdia edo aldeetako bat.
  19 alderdi zahar ik alde zahar.
aldi aldi 1 iz adierazten den ezaugarria duen, edo besteren bati kontrajartzen zaion denbora hedadura; garaia; gertaera baten gauzatze bakoitza; era bereko egite sail edo hurrenkera batean, norbaiti edo zerbaiti berea dagokion unea; denboran zehar gertatzen den zer batean bereiz daitezkeen zatietako bakoitza. ik garai1; aro; txanda; okasio.
  16 aldi bereko itzulpen ik aldibereko itzulpen.
  21 aldika ik aldika.
  23 aldiz ik aldiz1.
alfer alfer 1 izond/iz lan egin nahi ez duena. ik nagi.
  20 alferrik ik alferrik.
almendra almendra 1 iz almendrondoaren fruitua eta bereziki barneko hazia, jateko oso ona.
  4 almendra azukregorritu ik arbendol azukregorritu; almendra garrapiñatu; azukre-almendra.
  5 almendra garrapiñatu ik arbendol garrapiñatu; almendra azukregorritu; azukre-almendra.
  6 azukre-almendra ik almendra azukregorritu; almendra garrapiñatu.
ama ama 1 iz seme edo alaba bat edo gehiago dituen emakumea; ume bat edo gehiago izan dituen animalia emea; iturburua, jatorria.
  30 ama zelula ik zelula ama.
  38 katu-ama ik katama.
amabirjina amabirjina 1 ik birjina 6.
  2 irud/hed ik birjina 7.
amore amore
  6 amore min ik amoremin.
andere andere 1 iz andrea; emaztea.
  21 profeta-andere ik profetesa.
andre andre 1 iz emakumea; emaztea.
  8 andre eta jabe ik jaun eta jabe.
anglo anglo 1 iz V. eta VI. mendeetan Ingalaterran finkatu zen herri bateko kidea.
  6 anglo-saxoi ik anglosaxoi.
anizdun anizdun ik aniztun.
anoa anoa 1 iz denbora bitarte jakin baterako janari kopurua.
  4 anoa gune ik hornidura gune.
  4 anoa postu ik hornidura postu.
antxotar antxotar 1 izlag/iz Pasai Antxokoa, Pasai Antxori dagokiona; Pasai Antxoko biztanlea. ik pasaitar.
  2 pasai antxoar ik pasai antxotar.
antz antz 1 iz agertzen dituzten tasun edo ezaugarri berdin edo berdintsuengatik, izaki bi edo gehiagoren artean gertatzen den lotura. ik eite.
  8 antz eman ik antzeman.
antzina antzina 1 adlag aspaldi, duela denbora asko.
  4 antzina-antzinako ik antzestral.
apardun apardun 1 izond aparra duena. ik apartsu.
  2 ardo apardun ik ardo apartsu.
apartsu apartsu 1 izond aparra duena, aparrez betea. ik apardun.
  4 ardo apartsu ik ardo apardun.
apostoliko apostoliko 1 izond apostoluena edo beraiei dagokiena; apostolatuari dagokiona; Aita Santuari dagokiona.
  4 nuntzio apostoliko ik nuntzio.
arau arau1 1 iz jokabidearen ardatz edo gidaritzat hartzen edo ezartzen den zera; zerbait nola egin behar den adierazteko argibidea. ik erregela 3; lege.
  14 araura ik arabera.
arbendol arbendol 1 iz arbendolondoaren fruitua, eta eskuarki haren barneko hazia, jateko oso ona. ik almendra; amanda2.
  2 arbendol azukregorritu ik arbendol garrapiñatu; azukre-almendra; almendra azukregorritu.
  3 arbendol garrapiñatu ik arbendol azukregorritu; azukre-almendra; almendra garrapiñatu.
ardo ardo 1 iz mahatsaren zukutik ateratzen den edari bizia; baso ardoa. ik arno; basoerdi.
  22 ardo zahagi ik zahagi.
ardura ardura1 iz zerbaitetan jartzen den gogo ohartasuna. ik arta1, arreta.
  12 goi ardura ik probidentzia.
argazki argazki 1 iz fotografiaren bidez lortutako irudia. ik erretratu 2.
  21 helmugako argazki ik foto 3.
argi argi 1 iz gauzak ikusgai bihurtzen dituen erradiazioa.
  37 argi indar ik argindar.
  53 argi mutil ik argimutil.
  88 buru argi ik buruargi.
arin arin 1 izond pisu edo astuntasun gutxikoa, erraz jasotzen dena; larria ez dena. ant astun.
  18 buru arin ik buruarin.
aristoteliko aristoteliko 1 izond Aristolesena, Aristotelesen filosofiaren jarraitzailea.
  2 neo-aristoteliko ik neoaristoteliko.
arrantza arrantza1 1 iz arrainak harrapatzeko jarduna eta lanbidea. ik arrantzu.
  9 arrantza ontzi ik arrantzontzi.
arrautza arrautza 1 iz hegazti emeek, besterik adierazten ez bada oiloek, eta orobat gainerako animalia emeek, eratzen duten gorputz biribil antzekoa, umekia eta berau elikatzeko gaiak dauzkana.
  12 arrautza-esne ik arrautzesne; natilla.
  22 arrautza-opil ik arrautzopil.
arreba arreba 1 iz gizonezko batentzat, senide emea. ik ahizpa.
  5 ezkon-arreba ik ezkonarreba.
arrestatze arrestatze iz ik arrastatze2.
arrosa arrosa 1 iz/izond arrosa landarearen lorea, usain onekoa, jatorriz kolore gorri txit ahula duena.
  12 basa-arrosa ik basarrosa
arroxa arroxa 1 izond adkor arrosa.
  3 arroxa-kolore ik arroxakolore.
arrunt arrunt 1 izond inolako berezitasunik ez duena, ohikoa; nolakotasun apalekoa; gaitzesgarria.
  16 zentzu arrunt ik zentzu komun.
artatzaile artatzaile 1 izond/iz batez ere ipar artatzen duena; artatzen duen pertsona.
  3 aho artatzaile ik dentista; odontologo; haginlari.
  5 oin-artatzaile ik podologo.
arto arto 1 iz zurtoin lodi eta sendoko landarea, hosto zabal eta lantza modukoak, eta aleak, gogorrak eta gorrixkak, zilindro itxurako buru lodi bati itsatsiak dituena (Zea mays).
  19 arto-zuritze ik artazuritze.
asmo asmo 1 iz zerbait egiteko burutapena.
  10 goi asmo ik goiasmotsu.
atomiko atomiko 1 izond atomoari dagokiona; energiez mintzatuz, atomoaren desintegrazioaren bidez lortzen dena.
  3 bonba atomiko ik atomo-bonba.
  12 masa atomiko ik atomo-masa.
  15 nukleo atomiko ik atomo-nukleo.
  21 zenbaki atomiko ik atomo-zenbaki.
atomo atomo 1 iz gai bakun baten zatikia, haren ezaugarriak atxikitzen dituen txikiena.
  4 atomo-bonba ik bonba atomiko.
  7 atomo-masa ik masa atomiko.
  8 atomo-nukleo ik nukleo atomiko.
  10 atomo-zenbaki ik zenbaki atomiko.
atzamar atzamar 1 iz eskuetako hatza, eria.
  3 atzamar egin ik atzamarka egin.
aurre aurre 1 iz zerbaiten alde nagusia, edo ohiko ikuspuntutik hurbilen dagoena.
  21 bazkal aurre ik bazkalaurre.
aurren aurren 1 ord beste guztien aurretik gertatzen dena. ik lehen.
  2 (adizlagun gisa) ik aurrena.
aurrez aurrez 1 adlag aldez aurretik.
  4 aurrez ikusi ik aurreikusi.
automobil automobil 1 iz ibilgailu motorduna, lau gurpilekoa eta lau bat bidaiari garraia ditzakeena. ik auto; beribil.
  2 automobil elektriko ik auto elektriko.
  6 erratz-automobil ik erratz-auto.
autonomo autonomo 1 izond autonomia duena.
  4 erkidego autonomo ik autonomia erkidego.
azal azal 1 iz zuhaitz eta zuhaixken enbor eta adarren kanpoko estalkia.
  18 azal-gorri ik azalgorri.
azken azken 1 ord denboran, tokian, mailan, beste guztien atzetik dagoena edo gertatzen dena. ik atzen.
  3 (izen baten ezkerrean) ik azkeneko.
azpi azpi 1 iz edozein gauzatan, lurretik hurbilen dagoen aldea.
  2 (leku atzizkiekin, singularrean) ik azpi 10; azpiko.
  18 beso azpi (deklinabide atzizkiekin) ik besazpi.
  21 itsaso azpi ik itsas azpi.
azpiko azpiko 1 izond azpian dagoena.
  7 azpiko galtza pl ik galtzazpi.
baba baba 1 iz baratze landare lekaduna, urterokoa, haziak babarrunaren antzekoak baina handiagoak eta zapalak dituena (Vicia faba). ik babarrun.
  19 india baba ik indaba.
babes babes 1 iz gordetzen, zaintzen edo zerbaitetik begiratzen duen gauza.
  12 babes gune ik babesgune.
  16 babes leku ik babesleku.
badaezpada badaezpada 1 adlag gerta daitekeena aldez aurretik kontuan harturik. ik zer 11.
  4 badaezpadako ik badaezpadako.
baietz baietz 1 bai adizlagunaren zeharkako era. ant ezetz. (ikus beheko konbinatorian baietz adizlagunaren agerraldi maizkoenak).
  5 (bozka batean) ik bai 7.
baikor baikor 1 izond/iz personez mintzatuz, gauzak alde hoberenetik ikusteko edo hartzeko joera duena. ik optimista. ant ezkor.
  3 (adizlagun gisa) ik baikorki.
baikortasun baikortasun 1 iz baikorra denaren nolakotasuna.
  4 baikortasunez ik baikorki.
baimendu baimendu, baimen(du), baimentzen 1 du ad baimena eman. (norbaiti)
  3 irud/hed ik ahalbidetu.
bainu bainu 1 iz gorputza uretan murgiltzea, garbitzeko edo atsegin hartzeko.
  9 bainu aldi ik bainualdi.
  10 bainu etxe ik bainuetxe.
  11 bainu gela ik bainugela.
  12 bainu jantzi ik bainujantzi.
  13 bainu leku ik bainuleku.
  14 bainu ontzi ik bainuontzi.
bakar bakar izond 1 kiderik edo lagunik gabekoa; inor edo ezer lagun ez duena.
  15 begi-bakar ik begibakar.
  16 beso-bakar ik besobakar.
bakardade bakardade iz bakarrik dagoen edo egon ohi den pertsonaren egoera. ik bakartasun.
  5 bakardade-zale ik bakardadezale.
bakartu bakartu, bakar(tu), bakartzen da ad 1 da ad nork bere burua lagunartetik urrundu.
  3 (kimikan eta kidekoetan) ik isolatu.
bake bake iz 1 baretasunezko egoera; liskarrean edo borrokan ez dauden pertsonen arteko egoera; besteren batekin gerran ez dagoen nazio baten egoera.
  6 bade bide ik bakebide.
bakezale bakezale 1 izond/iz baketsua, bakearen aldekoa; jokaera belizisten aurkakoa.
  4 sasi-bakezale ik sasibakezale.
bako bako izlag gabeko.
  2 paper bako ik papergabe.
  3 zentzu bako ik zentzugabe.
balantza balantza 1 iz pisatzeko tresna, alde batera edo bestera makur daitekeen eta mutur bakoitzean plater bana duen atal zurrun batez osatua. ik pisu1.
  3 (ekonomian) ik balantze.
baldar baldar 1 izond moldakaizki edo astunki aritzen edo higitzen dena, behar adinako zalutasuna ez duena. (pertsonak)
  6 (adizlagun gisa) ik baldarki.
baldres baldres 1 izond arduragabea, moldakaitza.
  3 (adizlagun gisa) ik baldrexka.
bale bale2 1 interj ados.
  5 baleko ik baleko.
balio balio 1 iz zerbait edo norbait aintzat hartzeko moduko bihurtzen duen tasuna edo tasun multzoa; gizartearentzat aintzat hartzekoa den gauza. ik balore.
  13 balioko ik balioko.
  14 baliozko ik baliozko.
baloi baloi 1 iz pilota handia, airez betea gehienetan, hainbat kiroletan erabiltzen dena.
  7 esku-baloi ik eskubaloi.
  8 saski-baloi ik saskibaloi.
banatu banatu, bana(tu), banatzen 1 da/du ad bereizi, zatitu. ik banandu. (da ad)
  2 (ezkonduak) ik banandu 2.
bandalismo bandalismo 1 iz ondasun publikoen aurkako ekintza suntsitzailetan aritzea.
  2 (hitz elkartuetan) ik bandaliko.
banka banka1 1 iz bankuak; bankuen jarduera.
  3 (hitz elkartuetan lehen osagai gisa) ik bankario.
banketxe banketxe 1 iz banku merkataritza egiten den egoitza; diruaren eta diru ordekoen merkataritza. ik banku1.
  3 (hitz elkartuetan) ik banku1 3.
banku banku1 1 iz diruaren eta diru ordekoen merkataritza; merkataritza hori egiten den egoitza. ik banketxe.
  3 (hitz elkartuetan lehen osagai gisa) ik bankario.
baraila baraila1 1 iz hortz-haginak kokaturik dauden hezur bikotea, eskuarki behekoa.
  4 baraila-hezur ik barailezur.
baratze baratze iz 1 lur zati ez handia, gehienetan hesitua eta eskuarki etxe ondoan dagoena, jateko on diren landareak edo fruitu arbolak lantzeko zaintzen dena; orobat zuhaitzak edo lore landareak lantzen direna. ik ortu.
  6 baratze-baratze ik baratxe 3.
barazki barazki 1 iz baratzean lantzen den edozein landare mota. ik baratzekari; ortuari; eltzekari; egoskari.
  5 barazki jale ik barazkijale.
barbaro barbaro 1 izond grekoentzat eta erromatarrentzat, eta gero kristau herriarentzat, arrotza.
  4 irud/hed ik basati.
bare bare1 1 iz maskorrik gabeko molusku gasteropodo lurtarren mota guztiei ematen zaien izena (Limax). ik barakuilu.
  3 bare korkoil ik barekurkuilu.
  4 bare kurkuilu ik barekurkuilu.
barkamen barkamen 1 iz barkatzea; absoluzioa.
  5 barkamen eske ik barka 2.
barruti barruti 1 iz arauz mugaturiko lurraldea.
  6 eliz barruti ik elizbarruti.
  7 hautes barruti ik hautesbarruti.
basaporru basaporru iz larreko landarea, Liliaceae familiakoa, ezpata gisako hostoak eta lore zuriak buruxketan bilduak dituena. ik anbulo.
basati basati 1 izond gizakiez mintzatuz, gure gizartearen legeetatik kanpo hezitakoa. ik basa1.
  7 (adizlagun gisa) ik basatiki.
baso baso1 1 iz batez ere zuhaitzez betetako lurraldea. ik oihan.
  6 baso-bide ik basabide.
  8 baso-lapur ik basalapur.
baso baso2 1 iz edalontzia.
  5 (edariekin, neurri gisa edo) ik basokada.
bat bat zenbatz [bat, batek, bati, baten, batekin, batentzat, batez; batean (edo baten), bateko, batera, batetik]. 1 zenbaki arrunten segidan lehenari, apalenari, dagokion kopurua adierazten du. ik batzuk. (ikus beheko konbinatorian bat formaren agerraldi maizkoenak).
  2 batean ik batean.
  6 bat-batekotekotzaile ik repentista.
  16 batera ik batera.
bataila bataila 1 iz gudua.
  6 irud/hed ik batailatxo.
batzar batzar 1 iz bilera, eskuarki erakunde jakin batek dagozkion arazoei buruz hitz egiteko eta erabakiak hartzeko aldian-aldian egiten duena; horrelako bilera bateko lagunen multzoa. ik biltzar.
  5 batzar buru ik batzarburu.
bazkal bazkal 1 (hitz elkartuetan lehen osagai gisa) ik bazkari 3.
  2 bazkal aitzin ik bazkalaitzin.
  3 bazkal aurre ik bazkalaurre.
  4 bazkal ondo ik bazkalondo.
  5 bazkalondoren ik bazkalondoren.
  6 bazkal ordu ik bazkalordu.
  7 bazkal oste ik bazkaloste.
bazter bazter iz 1 ertza, muga.
  13 bazter-nahasle ik nahastekari.
  19 begi-bazter ik betertz.
  21 itsas-bazter ik itsasbazter.
  23 su bazter ik supazter.
baztertu baztertu, bazter(tu), baztertzen 1 da ad bazterrera joan; leku bazterrera joan. ik bakartu.
  13 ezin baztertuzko ik bazterrezin.
bedeinkapen bedeinkapen 1 iz Jainkoak bere onespena ematea; norbaitek, eskuarki apaizak, Jainkoaren onespena edo babesa pertsona edo gauzentzat eskatzea, haien gainean Gurutzearen seinalea eginez edo berariazko hitzak esanez. ik bedeinkazio; benedikapen.
  4 irud/hed ik oniritzi1.
bederatzi bederatzi 1 zenbtz zortzi eta bat, 9. (dagokion izenaren ezkerrean)
  13 bederatzi ehun ik bederatziehun.
  14 bederatzi urrun ik bederatziurren.
begi begi iz 1 ikusmenaren bi organoetako bakoitza; ikusmena.
  25 begi-bakar ik begibakar.
  36 begi ertz ik betertz.
  64 kate begi ik katebegi.
begiratu begiratu , begira, begiratzen 1 zerbaitera edo norbaitengana begiak zuzendu. ik behatu; so 8. · (dio aditz gisa)
  · 9 (era burutua izen gisa) ik begirada.
behazun behazun 1 iz isurkari berdexka, likatsua eta mingotsa, gibelari etengabe dariona.
  5 behazun beltz ik malenkonia.
behe behe 1 iz edozein gauzaren barrenean, lurretik hurbilen dagoen aldea. ik behere; azpi. ant goi.
  12 behe alde ik behealde.
  17 behe-barru ik bebarru.
  19 behe erliebe ik baxuerliebe.
  42 behe nafar ik behenafar.
  49 behera ik behera.
beheiti beheiti 1 adlag behera. (ik. beheko konbinatorian beheiti adizlagunaren agerraldi maizkoenak)
  2 goiti beheiti ik goitibeheiti.
behera behera 1 adlag leku apalago batera. ik beheiti. ant gora. (ik. beheko konbinatorian behera adizlagunaren agerraldi maizkoenak)
  3 gora behera ik gorabehera.
beherexe beherexe
  1 beherexeago adlag ik beheragoxe.
bela bela 1 iz ehun gogorrezko zatia, gehienetan puska josiez osatua, ontzia, haizeak eragiten dionean, mugiarazteko antolatua. ik haize 26.
  6 bela ontzi ik belaontzi.
belaun belaun 1 iz aztala izterrari biltzen zaion giltzaren aurreko aldea. ik belaunburu. (singularrean)
  8 belaun-aulki ik belaunaulki.
belaze belaze 1 iz belardia. ik belardi.
  5 (futbol zelaietakoa) ik soropil.
ben ben izond 1 benetakoa dena.
  2 benaz ik benaz.
benetan benetan 1 adlag egiaz; ez txantxetan. ik zin 7. (aditz bati dagokiola)
  6 benetako ik benetako.
bera bera [bera, berak, berari, beraren..., beraz; berean, bereko, beretik, berera...; bera(ren)gan, bera(ren)gana...; berak, berek, berei, berentzat..., berez; beretan, beretako, beretatik, beretara...; berengan, berengana...; ik bertan] lehen nolabait aipatu den izenaz ari garela adierazteko erabiltzen den erakuslea. Berez hirugarren pertsonari dagokio, baina beste biekin ere erabil daiteke. (ikus beheko konbinatorian bera-ren agerraldi maizkoenak).
  1 (izenaren eskuinean, adierazten du hari dagokion pertsona edo gauza bat dela egoera desberdinetan) ik berdin 4.
  3 berean (izen baten eskuinean) ik berdin 5.
berant berant 1 adlag berandu.
  2 (izenondo gisa) ik berantiar.
berba berba 1 iz hitza. ik hitz.
  13 berbeta ik berbeta.
berde berde 1 izond/iz urdinaren eta horiaren arteko kolorekoa, belar hezearen edo muskerraren kolorekoa. ik orlegi.
  18 berde min ik berdemin.
berdin berdin izond 1 nolakotasun berekoa.
  3 (-en atzizkiaren eskuinean) ik bezalako.
  4 (mugatua) ik bera 1.
  5 ik bera 3: bera 4.
  11 (eskuinean duen izenondoari dagokiola) ik bezain.
  17 (-en atzizkiaren eskuinean) ik bezalakoxe.
berdindu berdindu, berdin(du), berdintzen 1 da/du ad berdin bihurtu, maila berean jarri, zerbait beste zerbaiten berdin izan.
  3 ik kitatu1.
bere bere1 haren-i dagokion forma perpauseko nor, nork edo nori-ri dagokionean. ik beren. (pluralean bere nahiz beren erabiltzen dira; genitiboan oinarritzen diren geste kasu batzuekin ere erabiltzen da; ikus beheko konbinatorian bere-ren agerraldi maizkoenak).
  17 berekiko ik berekiko.
beregain beregain1 1 adlag bereiz; bere kontura, inoren mende egon gabe. ik eskuko.
  3 beregaineko2 ik beregaineko.
bereganatu bereganatu, beregana(tu), bereganatzen 1 du ad beregana ekarri, bere egin, bere bihurtu.
  2 ik berenganatu.
bereizi bereizi1, bereiz, bereizten 1 du ad elkarturik, bildurik edo nahasirik dauden gauzak alde banatan jarri, bat edo batzuk besteetatik urrundu. ik banakatu.
  7 (era burutua izenondo gisa; orobat bereizitu g.er.) ik berezi; berezitu 2.
beretu beretu, bere(tu), berentzen 1 du ad berea egin, bereganatu.
  2 ik berendu.
berez berez 1 adlag bere izate edo funtsari dagokionez, kanpoko eraginik gabe.
  6 berezko ik berezko.
bero bero 1 iz materiaren egoera, tenperatura gora batean gauzatzen dena; egoera horretan dagoen zerbait ukitzeak edo nabaritzeak eragiten duen sentipena. ik berotasun. ant hotz.
  31 buru bero ik burubero.
  34 hotz-bero2 ik hozbero.
berotu berotu, bero(tu), berotzen 1 da/du ad berotasuna eman, beroago bihurtu.
  11 gogo-berotu ik gogoberotu.
berrerosi berrerosi, berreros, berrerosten 1 du ad berriro erosi.
  3 ik erredimitu.
berri berri 1 izond duela gutxi sortua, azaldua, ezagutua, gertatua; lehengoaren ordezkoa; zahartu edo higatu gabea. ant zahar.
  8 berri on ik berrion.
  10 berritan ik berritan.
berritan berritan 1 adlag berriki.
  2 (aditzaren era burutuaren ondoren, honi “duela oso gutxi” esanahia gehitzen diola) ik berri 2.
berritu berritu, berri(tu), berritzen 1 da/du ad berriro gauzatu; errepikatu.
  5 bizi-berritu ik biziberritu.
  7 indar berritu ik indarberritu.
  8 odol berritu ik odolberritu.
  9 zahar-berritu ik zaharberritu.
berritzaile berritzaile 1 izond berritzen duena. ik eraberritzaile.
  3 indar-berritzaile ik indarberritzaile.
  3 zahar-berritzaile ik zaharberritzaile.
bertasun bertasun
  1 bere bertasun ik berebertasun.
bertikal bertikal 1 izond zuta.
  5 bertikalean adlag ik bertikalki.
bertso bertso 1 iz euskal herri literaturako ahapaldia, bat-batean botatzen dena edo jartzen dena.
  13 bertso paper ik bertsopaper.
bertute bertute 1 iz pertsonengan ontzat hartzen diren nolakotasunetako bakoitza; ongia egitera eta gaizkitik ihes egitera bultzatzen gaituen indarra. ant bizio.
  5 bertutezko izlag ik bertutetsu.
beso beso 1 iz gizakiaren goiko gorputz adarra, besaburutik eskuraino hedatzen dena.
  4 (hitz elkartuetan lehen osagai gisa) ik besa.
  20 beso azpi (deklinabide atzizkiekin) ik besazpi.
  21 beso-bakar ik besobakar.
  22 beso-gain ik besagain.
  24 beso-motz ik besomotz.
bete bete , betetzen 1 du ad zerbaitek hutsune edo tarte bat zeharo hartu; adin jakin batera heldu, denbora hedadura jakin bat ahitu; agindutakoa egin; asmoak, nahiak gauzatu.
  4 betean ik betean.
betetze betetze 1 iz zerbaitek hutsune edo tarte bat zeharo hartzea; adin jakin batera heltzea, denbora hedadura jakin bat ahitzea; agindutakoa egitea; asmoak, nahiak gauzatzea.
  6 urte betetze ik urtebetetze.
Biblia Biblia 1 iz kristauen idazki sakratuen bilduma den liburua, Itun Zahar eta Itun berria-n banatua.
  3 (hitz elkartuetan lehen osagai gisa, orobat bibli) ik bibliko.
bibliografia bibliografia 1 iz gai jakin bati buruzko izkribuen zerrenda edo argibidea.
  3 (hitz elkartuetan lehen osagai gisa) ik bibliografiko.
bidaia bidaia 1 iz leku aski urrunera, lehorrez, itsasoz nahiz airez egiten den ibilaldia. ik bidaldi.
  6 bidaia egin ik bidaiatu.
  9 bidaia lagun ik bidaide.
bide bide1 1 iz bertatik ibiltzeko prestatua den lur zerrenda. (ikus beheko konbinatorian begira adizlagunaren agerraldi maizkoenak).
  16 bide lagun ik bidelagun.
  18 bide sari ik bidesari.
  24 sasi-bide ik sasibide.
bidegabekeria bidegabekeria 1 iz egintza bidegabea. ik zuzengabekeria.
  5 bidegabekeriaz adlag ik bidegabeki.
biderkatu biderkatu, biderka, biderkatzen 1 du ad arimetikan, aipatzen diren bi zenbakien biderketa egin.
  2 irud/hed ik handitu1.
bihotz bihotz iz 1 organo haragitsua, bularraldean dagoena, aldizka uzkurtuz odola gorputzean barrena barreiatzen duena; organo hori sentimen eta zirraren egoitzatzat hartua.
  23 bihotz erre ik bihotzerre.
bihurritu bihurritu, bihurri(tu), bihurritzen 1 da/du ad zerbait bi muturretatik edo batetik birarazi; alde batera eta bestera okertu. ik bihurdikatu.
  5 (era burutua izen gisa) ik bihurdura.
bikain bikain2 1 izond guztiz ona, dohain onez txit hornitua. (pertsonak)
  3 (adizlagun gisa) ik bikainki.
biki biki 1 iz sabelaldi berean jaio bi umetako bakoitza. ik biritxi.
  11 sasi-biki ik sasibiki.
biltzar biltzar 1 iz bilera, eskuarki erakunde jakin batek dagozkion arazoei buruz hitz egiteko eta erabakiak hartzeko aldian-aldian egiten duena; horrelako bilera bateko lagunen multzoa. ik batzar.
  6 biltzar buru ik biltzarburu.
biluz biluz 1 adlag dagokiona, eskuarki jantzia, ez duena.
  5 biluz gorri ik biluzgorri.
  6 biluz gorrian ik biluzgorri 2.
binil binil
  1 binil kloruro ik binilo 3.
biografia biografia 1 iz norbaiten bizitzaren kontaera, eskuarki idatzia; norbaiten bizitza-gorabeherak.
  3 (hitz elkartuetan lehen osagai gisa) ik biografiko.
biolin biolin 1 iz sinfonia orkestrako musika tresna, lau harikoa, arku moduko batez igurzten dena eta besaburuan jarrita jotzen dena. ik arrabita.
  5 biolin-jotzaile ik biolinista.
biologia biologia iz izaki bizidunen egituraz eta, oro har, biziaz, diharduen zientzia.
  3 (hitz elkartuetan lehen osagai gisa; orobat biologi g.er.) ik biologiko.
biolontxelo biolontxelo 1 iz sinfonia orkestrako musika tresna, biolinaren antzekoa baina hura baino aski handiagoa, lurrean bermaturik eta jotzailea eserita dagoela jotzen dena. ik txelo; cello.
  4 biolontxelo-jotzaile ik biolontxelista.
bioteknologia bioteknologia 1 iz prozesu biologikoei aplikaturiko teknologia.
  2 (hitz elkartuetan lehen osagai gisa) ik bioteknologiko.
bipil bipil 1 izond (pertsonez) bihoztuna, adoretsua; ausarta.
  3 (adizlagun gisa) ik bipilki.
bira bira1 iz 1 zerbaiten inguruan abiapuntura itzuli arte egiten den higidura. ik buelta; itzuli1; inguru.
  16 jira-bira ik jirabira.
  17 jira-biran ik jirabira 3.
biraka biraka 1 adlag birak eginez.
  4 jira-biraka ik jirabiraka.
  5 jira-biran ik jirabira 4.
  6 tira-biraka ik tirabiraka.
birus birus 1 iz ezagutzen den izaki bizidun txikien eta bakunena, hainbat eritasunen eragilea dena.
  7 erretro-birus ik erretrobirus.
bisita bisita iz 1 norbait ikustera joan eta berarekin halako denboraz egotea; bisitatzaile bat hartzea; bisitan etortzen den pertsona. ik ikustaldi; bisitaldi.
  10 bisita leku ik bisitaleku.
bista bista 1 iz ikusmena.
  11 bistako ik bistako.
bitarte bitarte iz 1 bi gauza edo uneren arteko tartea.
  6 bitarteko ik bitarteko.
  7 bitartez ik bitartez.
bitartean bitartean adlag 1 adierazten den egintza gertatzen den denbora berean edo hura burutu artean. ik bizkitartean.
  5 (adbertsatibo gisa) ik aldiz1.
bitxi bitxi2 izond 1 ohikoa ez dena, ohiko gauzetatik at dagoena. ik arraro; xelebre. (pertsonak)
  8 harri bitxi ik harribitxi.
bizar bizar iz 1 kokotseko, goiko ezpainaren gaineko eta masailetako ilea, eskuarki hazten uzten dena.
  14 bizar gabe ik bizargabe.
  34 hatz-bizar ik hazpizar.
  35 kokots-bizar iz ik kokospeko 2.
bizi bizi 1 iz landareen eta animalien oinarrizko nolakotasuna, hazteko, gaiberritzeko eta ugaltzeko ahalmenean datzana. (ikus beheko konbinatorian bizi izenaren agerraldi maizkoenak)
  13 bizi-berritu ik biziberritu.
  20 bizi-gune ik bizigune.
  21 bizi-nahi ik bizinahi.
  24 bizi min ik bizimin.
  27 bizi poz ik bizipoz.
  28 bizirik ik bizirik.
bizkar bizkar 1 iz giza gorputzaren atzeko aldea, besaburuetatik gerrira. ik sorbalda.
  19 bizkar hezur ik bizkarrezur.
  24 bizkar zain ik bizkartzain.
bizkarralde bizkarralde 1 bizkarraren aldea.
  2 (eserlekuena) ik bizkar 13.
boga boga1 iz arraun egitea.
  2 boga egin ik bogatu.
bokal bokal1 iz silabaren ardatz gertatzen den hotsa.
  3 (hitz elkartuetan lehen osagai gisa) ik bokaliko.
borbor borbor 1 iz dirakien ura inarrostea; irakite hori gogorazten duten gauzak inarrostea.
  5 (adizlagun gisa) ik bor-bor.
  6 borbor egin ik bor-bor 2.
borroka borroka 1 iz norbaitek edo talde batek beste norbaiti, zerbaiti edo beste talde bati garaitzeko, buru egiteko edo zerbait lortzeko egiten duen indarrezko ahalegina. ik borrokaldi.
  10 borroka egin ik borrokatu.
bortitz bortitz 1 izond ondorio edo eragin handia duena. ik indartsu; azkar; sendo; gogor. ant ahul.
  3 (adizlagun gisa) ik bortizki.
boto boto 1 iz hauteskundeetan edo bozketa batean, norbaiten nahiaren adierazpidea; botoa emateko ahalmena. ik boz.
  7 boto-emaile ik bozemaile.
  8 boto paper ik botopaper.
  9 boto zuri ik zuri 23.
boz boz 1 iz ahotsa.
  13 boz-emaile ik bozemaile.
brinko brinko 1 iz jauzi bizia.
  4 brinko egin ik brinkatu.
buelta buelta 1 iz bira.
  7 buelta egin ik bueltatu.
  8 buelta eman ik bueltatu.
  12 buelta hartu ik bueltatu.
  18 kanpai buelta ik kanpanbuelta.
bular bular 1 iz giza enborraren zatia, lepotik sabelera hedatzen dena, eta bihotza eta birikak dauzkana; hainbat animaliaren kideko alderdia, eskuarki aurreko aldea.
  15 bular alde ik bularralde.
  18 bular hezur ik bularrezur.
bulego bulego 1 iz lantegi edo erakunde bateko administrazio gaiak zuzentzen diren gela.
  7 bulego-buru ik bulegoburu.
  6 bulego-kide ik bulegokide.
burdina burdina iz 1 metal grisa, 1.535° C-tan urtzen dena, gogorra eta, gori dagoela, lantzen erraza, industrian gehien erabili ohi den metala (Fe; at. z. 26); burdin zatia edo burdinazko gauza edo atala.
  11 burdin bide ik burdinbide.
  13 burdin haga ik burdinaga.
  21 burdin ola ik burdinola.
  23 burdin urtu ik burdinurtu.
  26 esku burdina ik eskuburdina.
  27 lisa burdina ik lisaburdina.
  28 su burdina ik suburdin.
burla burla 1 iz iseka. ik trufa1 .
  6 burla-haize ik burlaize.
  7 burla-aire ik burlaire.
buru buru 1 iz 1 gizakiaren edo animalien gorputzaren goiko edo aurreko zatia, ahoa eta zentzumenak kokaturik daudena; burua adimenaren iturburutzat hartua; zerbaiten muturra, aurrekoa, goikoa edo nagusia denean; zerbait hasten edo bukatzen den gunea, muturra; buruzagia; buruxka; hainbat landareren hosto zabalek edo atalek osatzen duten bilduma biribil antzekoa; jendeaz, aziendaz mintzatuz, banakoa. (ikus beheko konbinatorian buru izenaren agerraldi maizkoenak).
  4 buru argi ik buruargi.
  5 buru arin ik buruarin.
  7 buru bero ik burubero.
  9 buru-galdu ik burugaldu.
  11 buru-gogor ik burugogor.
  12 buru-gorri ik burugorri.
  13 buru-handi ik buruhandi.
  15 buru-has ik buruhas.
  16 buru haundi ik buruhandi.
  17 buru-hausgarri ik buruhausgarri.
  28 buru-loka ik buruloka.
  29 buru-makur ik burumakur.
  31 buru-soil ik burusoil.
  34 buruz ik buruz.
  35 buru zapi ik buruzapi.
  36 buruz-buruka ik buruz 2.
  37 buruz-buruko ik buruz 3.
  38 buru zuri ik buruzuri.
busti busti , busti, bustitzen 1 da/du ad ura edo beste isurkari bat zerbaiten azalera itsatsi edo barnera sartu.
  13 oilo busti ik oilobusti.
buztan buztan 1 iz isatsa, eskuarki lau oinetako animaliena.
  17 miru-buztan ik mirubuztan.
dagoeneko dagoeneko 1 adlag hitz egiten den mementurako. ik jadanik; honezkero; ordurako; gaurgero. (aditza orainaldian)
  2 (aditza lehenaldian) ik ordurako.
damu damu 1 iz hobenak errudunarengan edo ezbeharrak pairatzailearengan eragiten duen atsekabea.
  7 damurik ik damurik.
dantza dantza 1 iz gorputz higidura arin eta kateatuen multzoa, batez ere doinu baten arabera egiten dena; dantzatzea.
  6 dantzan1 adlag ik dantzaka.
dar-dar dar-dar 1 adlag ikaraz, dardaraz.
  4 dar-dar egin1 ik dardaratu. (pertsonak edo gorputz zatiak)
dardaratu dardaratu, dadara(tu), dardaratzen 1 da ad dar-dar egin. ik dardarikatu.
  • 2 du ad ik dardararazi.
dardarikatu dardarikatu, dardarika, dardarikatzen 1 da ad dardaratu.
  • 2 du ad ik dardaratu 2.
dedukzio dedukzio 1 iz deduzitzea.
  2 (hitz elkartuetan lehen osagai gisa) ik deduktibo.
defentsa defentsa 1 iz defendatzea; eraso batetik babestea.
  2 (hitz elkartuetan lehen osagai gisa) ik defentsibo.
  4 (hitz elkartuetan lehen osagai gisa) ik defentsibo.
dei dei 1 iz deitzea; deitzeko hitza edo hotsa.
  10 dei egin1 ik deitu.
dekadentzia dekadentzia 1 iz gainbehera, bereziki kulturala edo morala.
  2 (hitz elkartuetan lehen osagai gisa) ik dekadente.
dekano dekano 1 iz unibertsitate fakultate bateko burua.
  3 dekano orde ik dekanorde.
delitu delitu 1 iz lege haustea.
  3 (hitz elkartuetan lehen osagai gisa) ik deliktibo.
demografia demografia 1 iz giza multzoen estatistika bidezko azterketa; biztanleria.
  2 (hitz elkartuetan lehen osagai gisa) ik demografiko.
demokrata demokrata 1 izond/iz demokraziaren eta balio demokratikoaren aldekoa. (pertsonei buruz)
  7 sozial-demokrata ik sozialdemokrata.
demokrazia demokrazia 1 iz aginpidea hiritar guztiek hauteskunde bidez hautatutako ordezkarien eskuetan dagoen gobernu era.
  4 (hitz elkartuetan lehen osagai gisa) ik demokratiko.
demonio demonio 1 iz deabrua. ik deabru.
  6 (izenondo gisa) ik demontre 3.
  • 8 interj ik demontre.
  9 (galdetzaile baten eskuinean) ik demontre 2.
demontre demontre 1 interj harridura, haserrea edo kidekoak adierazteko hitza. ik demonio 8.
  2 (galdetzaile baten eskuinean). ik demonio 9.
  3 (izenondo gisa) ik demonio 6.
dena dena
  1 denetariko ik denetariko.
denbora denbora 1 iz gauzak gertatzen eta izakiak aldatzen diren bitarte mugagabea. ik aldi.
  2 (hitz elkartuetan lehen osagai gisa) ik tenporal1.
denda denda 1 iz jendaurreko salmentarako etxe edo lekua. ik saltegi; saltoki.
  11 denda-oste ik dendaoste.
  13 kanpa-denda ik kanpadenda.
dentsitate dentsitate 1 iz gorputz baten masaren eta bolumenaren arteko erlazioa.
  2 irud/hed ik trinkotasun.
deontologia deontologia 1 iz etikaren alorra, lanbide bati dagozkion eginbeharrez eta printzipioez ari dena.
  2 (hitz elkartuetan lehen osagai gisa) ik deontologiko.
departamendu departamendu 1 iz Frantzia banatzen den administrazio barruti bakoitza, burutzat prefeta duena.
  3 ik departamentu.
depresio depresio 1 iz gogo beheraldia.
  2 (hitz elkartuetan lehen osagai gisa) ik depresibo.
  8 depresio-gune ik depresiogune.
deribatu deribatu1, deriba(tu), deribatzen 1 da/du ad eratorri.
  3 (matematikan) ik deribatu2.
desegoki desegoki 1 izond egokia ez dena.
  • 3 (adizlagun edo predikatu gisa) ik desegokiro.
deslaitu deslaitu, deslai(tu), deslaitzen 1 da ad deslai utzi.
  2 (era burutua izenondo gisa) ik deslai 2.
despota despota 1 iz ankerkeriaz eta nagusikeriaz agintzen duen pertsona. ik tirano.
  2 (izenondo gisa) ik despotiko.
detentzio detentzio 1 iz atxilotzea. ik atxiloketa.
  3 detentzio gune ik detentziogune.
dialektologia dialektologia 1 iz hizkuntzalaritzaren adarra, dialektoak aztertzen dituena.
  2 (hitz elkartuetan lehen osagai gisa; orobat dialektologi) ik dialektologiko.
dibertigarri dibertigarri 1 izond jostagarria, bidertiarazten duena.
  2 (pertsonak) ik jostakin.
dibertitu dibertitu , diberti, dibertitzen 1 da ad jostatu, ongi pasatu.
  • 2 (du aditz gisa) ik dibertiarazi.
dietetika dietetika 1 iz medikuntzaren adarra, dietak metabolismoaren aldetik aztertzen dituena.
  2 (hitz elkartuetan) ik dietetiko.
digestio digestio 1 iz digeritzea.
  4 (hitz elkartuetan lehen osagai gisa) ik digestibo.
diglosia diglosia 1 iz elebitasun mota, hizkuntza edo hizkera bat beste baten mendeko gertatzen dena.
  2 (hitz elkartuetan lehen osagai gisa) ik diglosiko.
diplomazia diplomazia 1 iz politikaren adarra, estatuen arteko harremanei dagokiena.
  4 (hitz elkartuetan lehen osagai gisa; orobat diplomazi) ik diplomatiko.
diputatu diputatu 1 iz herriak biltzar legegilerako hautaturiko ordezkaria.
  3 (euskal aldundietakoa) ik ahaldun.
dir-dir dir-dir 1 adlag distiratuz. ik diz-diz.
  2 (izen gisa) ik dirdira.
diru diru 1 iz salgai trukean edo salgaien balioa gauzatzeko berariaz erabiltzen papera edo metalezko pieza.
  38 esku diru ik eskudiru.
diskografia diskografia 1 iz diskogintza.
  3 (hitz elkartuetan) ik diskografiko.
diskurtso diskurtso 1 iz mintzaldia; solasa.
  4 (hitz elkartuetan lehen osagai gisa) ik diskurtsibo.
distiratsu distiratsu 1 izond distiratzen duena, distiraz betea. ik dirdaitsu; dirdiratsu.
  3 (adizlagun edo predikatu gisa) ik distiratsuki.
disuasio disuasio 1 iz zerbaitetarako asmoa kentzea.
  2 (hitz elkartuetan) ik disuasorio.
diz-diz diz-diz 1 adlag distiratzen. ik dir-dir.
  4 diz-dizka ik dizdizka.
diziplina diziplina 1 iz ordena atxikitzeko arauen multzoa; arau horien araberako jarduera.
  8 (hitz elkartuetan lehen osagai gisa) ik diziplinario.
doble doble 1 izond bikoitza; bikoa.
  10 doblezka ik doblezka.
dohain dohain 1 iz. emaitza, bereziki Jainkoak ematen duena edo naturatik hartzen dena. ik mesede; opari.
  2 ik bertute.
dohatsu dohatsu 1 izond/iz Jainkoak ematen duen zorion beteaz gozatzen dena.
  5 (adizlagun gisa) ik dohatsuki.
doilor doilor 1 izond/iz mesprezua bereganatzen duena, leialtasunik edo esker onik agertzen ez duena. ik bilau; zital.
  5 (adizlagun edo predikatu gisa) ik doilorki
doktrina doktrina 1 iz ideia-multzo egituratua.
  5 ik dotrina.
dokumentazio dokumentazio 1 iz dokumentu multzoa.
  3 (hitz elkartuetan lehen osagai gisa) ik dokumental.
dokumentu dokumentu 1 iz zerbait frogatzeko edo zerbaiten berri emateko balio duen agiria.
  5 (hitz elkartuetan lehen osagai gisa) ik dokumental.
dorpe dorpe 1 izond astuna, latza, zaila, gogorra.
  2 (adizlagun gisa) ik dorpeki.
drama drama 1 iz antzezteko idazten den literatura-obra, bereziki gai serioa duena.
  5 (hitz elkartuetan lehen osagai gisa) ik dramatiko.
dub dub 1 iz reggaetik sorturiko musika estiloa, lehenagoko grabaketen birmoldaketan oinarritzen dena
  3 reggae dub ik reggae 3.
duda duda 1 iz zerbaiten egiatasun edo ziurtasunaz zalantzatzen denaren, zenbait aukeraren artean norantz makurtu ez dakienaren arima egoera; dudatzea. ik ezbai; zalantza.
  8 duda aldi ik dudaldi.
  9 duda-muda ik duda-muda.
ebanjelio ebanjelio 1 iz Berri Ona, Jesukristoren ikaskizuna eta legea; Jesukristoren bizitza, mirariak eta ikaskizunak biltzen diren liburuetatik bakoitza.
  3 (hitz elkartuetan lehen osagai gisa) ik ebanjeliko.
eboluzio eboluzio 1 iz zerbaiten edo norbaiten bilakaera, egoera batetik eskuarki konplexuagoa den beste baterakoa.
  3 (hitz elkartuetako lehen osagai gisa) ik ebolutibo.
edozein edozein 1 mugatz dagokion izenaren ezkerrean ezartzen den hitza, honek aditzera ematen dituen zeretako bat, berdin da zein, adierazten duena. ik edozer. (ikuz beheko konbinatorian edozein mugatzailearen agerraldi maizkoenak)
  2 (izenordain gisa) ik nornahi; zeinahi.
egia egia 1 iz denarekin, izan denarekin edo izango denarekin bat datorren zera; baliorik gorena ematen zaion jakitea; arrazoiaren arabera ezin uka daitekeen esaldia. (ikus beheko konbinatorian egia izenaren agerraldi maizkoenak)
  7 egiazko ik egiazko.
egile egile 1 iz adierazten dena, eskuarki liburu edo testu bat, egiten duen pertsona.
  8 dekoratu egile ik dekoratugile.
  9 inkesta egile ik inkestagile.
  10 iruzkin egile ik iruzkingile.
  11 mirari egile ik mirarigile.
eginkari eginkari 1 iz pl obramenduak.
  2 ik egikari.
egite egite 1 iz egintza.
  5 egitezko ik egitezko.
egizale egizale ik egiazale.
egiztatu egiztatu ik egiaztatu.
egokera egokera 1 iz egoteko era.
  2 ik egoera.
egoki egoki1 1 izond helburuari dagokiona, aukeran datorrena, nahi edo behar denaren araberakoa. ik eraz; gisako.
  3 (adizlagun gisa) ik egokiro.
egon egon, egoten 1 da ad halako egoera iraunkorrean gertatu; zaio ad zerbait edo norbait, adierazten denari egokitzen zaiona izan. (ikus beheko konbinatorian egon aditzaren agerraldi maizkoenak)
  2 dagoeneko ik dagoeneko.
egonkortasun egonkortasun 1 iz egonkorra denaren nolakotasuna.
  6 ez-egonkortasun ik ezegonkortasun.
egun egun1 iz 1 Lurrak bere ardatzari buruz bira osoa egiten ematen duen denbora; 24 orduko denbora bitartea, gauerditik gauerdira; adlag gaur. (ikus beheko konbinatorian egun izenaren eta adizlagunaren agerraldi maizkoenak).
  3 egun arte ik eguarte.
ekologia ekologia 1 iz izaki bizidunak bizi diren inguruneak eta izakion ingurunearekiko harremana aztertzen dituen zientzia.
  3 (hitz elkartuetan lehen osagai gisa) ik ekologiko.
ekonomia ekonomia 1 iz gizartean, ondasunen ekoizte, banatze eta erabiltzeari buruzko gertakariak aztertzen dituen zientzia; ondasunen kudeaketa zuhurra.
  3 (hitz elkartuetan lehen osagai gisa; orobat ekonomi) ik ekonomiko.
ekonomiko ekonomiko 1 iz ekonomiarena, ekonomiari dagokiona. ik ekonomia 3.
  4 sozio-ekonomiko ik sozioekonomiko.
ele ele 1 iz hitza; hizketa, berriketa; hizkuntza. ik solas.
  10 ele zahar ik elezahar.
elektrizitate elektrizitate 1 iz energiaren eretako bat, elektroi, protoi eta kidekoen higiduran agerian jartzen dena; zama elektrikoak eragindako gertakarien multzoa; korronte elektrikoa. ik argindar.
  3 (hitz elkartuetan lehen osagai gisa) ik elektriko.
elgarretartze elgarretartze ik elkarretaratze.
eliza eliza 1 iz Jesukristoren erlijioari jarraitzen zaizkion sinestunen bilkura; kristautasunaren barnean bereizten diren bilkuretako bakoitza.
  13 eliza gizon ik elizgizon.
eliztorre eliztorre ik eliza 11.
ema ema 1 (hitz elkartuetan lehen osagai gisa)
  2 ema-galdu ik emagaldu.
emaile emaile 1 iz/izond ematen duen pertsona; ematen duena.
  7 berri-emaile ik berriemaile.
  8 boz-emaile ik bozemaile.
emakume emakume 1 iz sexu emeko pertsona, eskuarki heldua dena. iz emazteki; andre.
  3 (hitz elkartuetan lehen osagai gisa) ik femenino 3.
  4 (hitz elkartuetan, lehen osagai gisa, pertsonaren sexua adierazteko) ik emakumezko.
  9 emakume-zain ik emakumezain.
emakumezko emakumezko 1 izlag sexu emekoa. ik emezko.
  4 (hitz elkartuetan, lehen osagai gisa, pertsonaren sexua adierazteko) ik emakume 4.
emazte emazte iz 1 senarrari buruz, harekin ezkondua dagoen emakumea.
  7 (hitz elkartuetan, lehen osagai gisa, pertsonaren sexua adierazteko) ik emakumezko.
emir emir 1 iz musulman herrietan, agintaria, printzea.
  3 emir herri ik emirerri.
emozio emozio 1 iz barne asaldua, sentimen, oroitzapen, grina edo kideko batek eragina, zurbiltze edo gorritzea, bihotz taupaden lastertzea, ikara edo bestelako ondorio nabariren bat dakarrena. ik zirrara.
  3 (hitz elkartuetan lehen osagai gisa ) ik emozional.
energia energia 1 iz sistema batek lan bat egiteko edo ingurunean aldaketak eragiteko duen gaitasuna.
  3 (hitz elkartuetan lehen osagai gisa, orobat energi) ik energetiko.
enpleatueria enpleatueria ik enplegatueria.
enpresa enpresa 1 iz ondasunak edo zerbitzuak ekoizten dituen merkataritza elkartea.
  3 (hitz elkartuetan lehen osagai gisa) ik enpresarial.
  6 enpresa buru ik enpresaburu.
entseiu entseiu 1 iz entsegua, saioa. ik entsegu.
  3 (errugbian) ik entsegu 5.
entzun entzun , entzun, entzuten 1 du ad entzumenaren bidez sumatu. ik aditu.
  5 entzunezko ik entzunezko.
epai epai1 1 iz epaile edo epaimahai batek adieraziriko erabakia.
  7 epai-mahai ik epaimahai.
epai epai2 1 iz ebakitzea.
  7 epai gela ik epaigela.
epidemiologia epidemiologia 1 iz epidemien azterketa.
  2 (hitz elkartuetan lehen osagai gisa) ik epidemiologiko.
eragile eragile izond 1 eragiten duena; nahi edo espero den ondorioa lortzen duena. ik eragingarri.
  8 lo-eragile ik loeragile.
eragozgarri eragozgarri 1 iz eragozpena.
  2 (izenondo gisa) ik eragozle.
erdain erdain ik erdaindu 3.
ergel ergel 1 izond/iz zentzu edo adimen txikikoa, zentzugabeki mintzatzen edo aritzen dena. ik burugabe; zozo. ant zuhur.
  3 (adizlagun gisa) ik ergelki.
eri eri2 1 iz hatza.
  5 (luzera neurri gisa) ik hazbete.
erliebe erliebe 1 iz azalera batean gertatzen diren garaieren arteko aldeak.
  6 baxu-erliebe ik baxuerliebe.
  7 behe-erliebe ik behe 19.
erloju erloju 1 iz denbora neurtzen eta ordua adierazten duen tresna. ik ordulari.
  8 erlojupeko ik erlojupeko.
ernaldu ernaldu, ernal(du), ernaltzen 1 du ad arraren haziak emearengan izaki berri bat sorrarazi.
  5 irud/hed ik ernatu.
ero ero izond/iz 1 pertsonez mintzatuz, zentzua galdu duena; gauzez mintzatuz, zentzu edo neurri gutxi adierazten duena. ik zoro; ergel. ant zuhur. (pertsonez mintzatuz)
  12 ero etxe ik eroetxe.
erraz erraz 1 izond neke edo lan gutxiz egiten edo lortzen dena.
  6 (adizlagun gisa) ik errazki.
erregetxo erregetxo 1 iz adkor errege xumea.
  3 basa erregetxo ik basaerregetxo.
erregio erregio 1 iz eskualdea.
  3 (hitz elkartuetan lehen osagai gisa) ik erregional.
errenazimentu errenazimentu iz 1 antzinateko Grezia eta Erroma erredutzat hartuz XV. eta XVI. mendeetan gertatu zen ideien eta arteen eraberritzea. ik pizkunde 5; berpizkunde 4.
  2 (hitz elkartuetan) ik errenazentista.
errepresentazino errepresentazino ik errepresentazio.
erretorika erretorika 1 iz ongi hitz egiteko edo idazteko antzea edo erregla multzoa.
  3 (hitz elkartuetan lehen osagai gisa) ik erretoriko.
errotagile errotagile 1 iz gurpilgilea.
  2 ik haize 6.
errugbi errugbi 1 iz futbolaren antzeko kirola, hamabost laguneko bi talderen artean eskuez eta oinez baliatuz eta baloi arrauzkara batekin jokatzen dena.
  3 errugbi zale ik errugbizale.
ertz ertz 1 iz gauza lau bat bukatzen den aldea. ik hegi; bazter.
  4 zeru ertz ik zeruertz.
eskarpiñ eskarpiñ ik eskarpin.
eskeko eskeko 1 iz eskalea.
  3 (izenlagun gisa) ik eske1 2.
esku esku 1 iz giza besoaren amaiera zatia, ukitzeko eta hartzeko erabiltzen dena, bost hatz dituena; zenbait animaliaren kideko organoa, bereziki hatz bat besteen aurrez aurre jar dezaketenena; boterea, aginpidea, ahalmena; paret edo kidekoei ematen zion pintura edo kidekoen kapa. (ikus beheko konbinatorian esku hitzaren agerraldi maizkoenak)
  10b esku lan ik eskulan.
  11a esku orga ik eskorga.
  20 eskuzko ik eskuzko.
eskualde eskualde 1 iz ezaugarri edo irizpide jakin batzuen arabera batasuna agertzen duen lurralde edo espazio hedadura; zerbaiten zatia.
  4 (hitz elkartuetan lehen osagai gisa) ik erregional.
eskuin eskuin iz 1 so egilearen bihotzaz bestaldeko aldea. ant ezker.
  8 eskuin alde ik eskuinalde.
espartiñ espartiñ ik espartin.
espiritu espiritu 1 iz gorputz edo materiarik ez duen gai edo izakia. ik gogo.
  3 (hitz elkartuetan lehen osagai gisa) ik espiritual.
estimu estimu 1 norbaitekiko xamurtasunezko sentimena.
  5 auto-estimu ik autoestimu.
etxe etxe 1 iz gizakia bizitzeko prestatzen den eraikina; etxebizitza. ik bizitetxe. (ikus beheko konbinatorian etxe hitzaren agerraldi maizkoenak).
  4 etxe gain ik etxegain.
  8 etxeko andre ik etxekoandre.
etzan etzan, etzaten 1 da ad ohe edo kideko baten gainean nork bere burua ipini, eskuarki atseden hartzeko edo lo egiteko.
  8 (norbaitekin, sexu harremana gauzatzeko) ik oheratu 2.
ez ez adlag 1 ezezko esaldi baten ordain den adizlaguna, galdera bati erantzutean erabiltzen dena. (ikus beheko konbinatorian ez adizlagunaren agerraldi maizkoenak).
  6 ezagatik ik ezagatik.
ezker ezker 1 iz bihotza dagoen aldea. ant. eskuin.
  9 ezker alde ik ezkerralde.
ezkon ezkon
  2a ezkon arreba ik ezkonarreba.
  2b ezkon ahizpa ik ezkonahizpa.
  50 ezkon sari ik ezkonsari.
ezkondu ezkondu 1 da ad ezkontzaren bidez elkartu.
  2 du ad ik ezkonarazi.
ezuste ezuste 1 iz ustekabea.
  5 ezustezko iz ik ezusteko.
familia familia 1 iz gurasoak eta seme-alabak; ahaidetasun hurbileko kideen multzoa. ik sendi1.
  4 (hitz elkartuetan lehen osagai gisa; orobat famili g.er.) ik familiar.
farmakologia farmakologia 1 iz sendagaiak aztertzen dituen jakintza.
  2 (hitz elkartuetan) ik farmakologiko.
farmazia farmazia 1 iz sendagaiak prestatzen eta saltzen diren denda.
  3 (hitz elkartuetan lehen osagai gisa) ik farmazeutiko 3.
fenomeno fenomeno 1 iz izadian gertatzen den zernahi gauza, giza oharmenari agertzen zaion zernahi gauza. ik gertakari.
  3 (hitz elkartuetan lehen osagai gisa) ik fenomeniko.
festa festa 1 iz jaia, bereziki jostatzeko, alaitzeko, atsegin hartzeko egiten dena. ik besta.
  11 festagune ik festagune.
fidatu fidatu, fida, fidatzen 1 da ad uste ona izan. (-z atzikiaz)
  7 fidatzeko ik fidagarri.
film film 1 iz zinema-lana.
  3 (hitz elkartuetan lehen osagai gisa) ik filmiko.
filologia filologia 1 iz hizkuntzak testu azterketaren bidez ikertzen dituen jakintza. ik hizkuntzalaritza.
  2 (hitz elkartuetan lehen osagai gisa; orobat filologi) ik filologiko.
filosofia filosofia 1 iz gertakarien lehen oinarriez edo izadiaren funtsezko nolakotasunaz ahalik eta orokorkiena jabetzea helburutzat duen jakintza; delako jakintzari buruzko gogoeta egituratuen multzoa.
  4 (hitz elkartuetan lehen osagai gisa; orobat filosofi) ik filosofiko.
final final 1 iz lehiaketa bateko azken partida edo norgehiagoka.
  3 final aurreko ik finalaurreko.
finantza finantza 1 iz pl Estatuaren hartzeen eta gastuen multzoa; Estatuaren jarduera diru alorrean.
  2 (hitz elkartuetan lehen osagai gisa) ik finantzario; finantziero.
fisika fisika 1 iz gorputzen egoera edo higidura aldatzen duten legeak aztertzen dituen zientzia.
  2 (hitz elkartuetan lehen osagai gisa) ik fisiko.
fisiologia fisiologia 1 iz izaki bizidunen organo eta ehunen berezko betekizunak aztertzen dituen jakintza.
  2 (hitz elkartuetan lehen osagai gisa) ik fisiologiko.
fokatu fokatu, foka(tu), fokatzen 1 du ad fokua doitu. ik enfokatu.
  3 irud ik fokalizatu.
foku foku 1 iz proiektorea, argi bizia.
  6 foku luzera ik distantzia 6.
folk folk 1 iz folklorean oinarrituriko musika.
  2 pounk-folk ik punk 6.
fonema fonema 1 iz hizkuntza baten hots sistemaren barnean berezi eta bereizgarri gertatzen diren banakoetako bakoitza.
  2 (hitz elkartuetan lehen osagai gisa) ik fonemiko; fonologiko.
fonologia fonologia 1 iz hizkuntzalaritzaren adarra, hizkuntza hotsak ez berez, baizik hizkuntzan zertzen dituzten betekizunen ikuspuntutik aztertzen dituena. ik fonetika.
  2 (hitz elkartuetan) ik fonologiko.
foru foru1 1 iz lurralde bateko ohiko zuzenbidea biltzen zuen legedia.
  3 (hitz elkartuetan lehen osagai gisa) ik foral.
fotogenia fotogenia 1 iz argazkietan efektu ona eragiteko nolakotasuna.
  2 (hitz elkartuetan) ik fotogeniko.
fraide fraide 1 iz erlijio ordena batean (Jesusen Lagundian izan ezik) profesa egin duen gizonezkoa. ik erlijioso; lekaide; moja; elizgizon; ik orobat fraile.
  6 fraide etxe ik fraidetxe.
freskatu freskatu , freska, freskatzen 1 du ad fresko jarri; bero gehiegia ibitu.
  3 irud (oroitzapenak eta) ik freskaberritu.
funtzio funtzio 1 iz jendaurreko emankizuna.
  4 (hitz elkartuetan lehen osagai gisa) ik funtzional.
furia furia 1 iz haserre bizia.
  3 furi-furian ik puri-purian.
gai gai 1 iz gauzak osatzen dituzten materia-motetako bakoitza. ik substantzia.
  9 gai izan1 (bizidunak) ik gauza 9.
gainalde gainalde 1 iz gaineko aldea. ik gain 2.
  4 (itsasontzietakoa) ik kubierta.
gainbehera gainbehera 1 iz malda behera.
  • 5 adlag ik gain 4
  6 gainbeheran ik gain 5.
gainditu gainditu , gaindi(tu), gainditzen 1 du ad atzean utzi edo gaina hartu; beste bat baino handiagoa edo hobea izan. ik gaindu 2.
  3 ezin gaindituzko ik gaindiezin.
gainka gainka
  1 elkar gainka ik elkargainka.
gaitz gaitz 1 iz eritasuna.
  10 gaitzeko ik gaitzeko.
gaixo gaixo 1 izond/iz gaitzen bat duena. ik eri1 .
  5 (predikatu gisa) ik gaixorik.
gako gako 1 iz giltza.
  4 izond ik kako 9.
  5 gako orratz ik kakorratz.
galdeketa galdeketa 1 iz poliziak edo jujeak gorabeheraren bat argitzeko egiten duen galdera-sorta. ik itaunketa.
  6 herri galdeketa ik herri 14.
gallego gallego interj (irain hitza) ik galego.
galtza galtza 1 iz pl gorputza gerritik behera eta bi zangoak banaka estaltzen dituen janzia. ik praka.
  5 azpiko galtza pl ik galtzazpi.
  10 galtza-gorri ik galtzagorri.
  11 galtza-mantal ik galtzamantal.
galtzerdi galtzerdi 1 iz oina eta zangoa belauneraino estaltzen dituen jantzia.
  4 gerrirainoko galtzerdi ik kulero 3; leotardo.
ganbara ganbara iz 1 baserrietan, teilatupeko solairua, batez ere aletegi gisa erabiltzen dena. ik txapitula.
  6 ik ganbera 3.
ganbera ganbera iz 1 hainbat erakunde motaren izena.
  7 gas ganbera ik kamera 5.
gandu gandu 1 iz behe laino mehea.
  3 hed ik lauso.
garbi garbi izond 1 zikintasunik, eranskinik, nahasterik, hutsik gabea.
  13 garbi-ontzi ik garbiontzi.
garbitu garbitu , garbi(tu), garbitzen 1 du ad zikintasuna edo lohitasuna kendu; kendu. ik xahutu; ikuzi; araztu; txukundu. ant zikindu. (gorputzeko atalak)
  13 (era burutua izen gisa) ik garbitualdi.
garden garden izond 1 argia igarotzen eta atzean dauden gauzakiak garbi ikusten uzten duena.
  5 (izen gisa) ik gardentasun.
gari gari iz 1 lastodunen familiako landarea, elikaduran erabiltzeko lantzen den laborea (Triticum aestivum).
  16 gari sail ik garitza.
  17 gari soro ik galsoro.
  22 gari zuri ik garizuri.
garraio garraio iz 1 garraiatzea.
  11 garraio ontzi ik garraiontzi.
garun garun 1 iz burmuina. (singularrean)
  5 (hitz elkartuetan lehen osagai gisa) ik zerebral.
gas gas 1 iz ohiko egoeran etengabe hedatzeko tasuna duen gorputza edo gaia.
  2 (hitz elkartuetan lehen osagai gisa) ik gaseoso.
  6 gas ganbera ik kamera 5.
gastronomia gastronomia 1 iz sukaldaritza.
  2 (hitz elkartuetan) ik gastronomiko.
gatz gatz 1 iz gai zuria, xehakorra, urkorra, ahogozo minekoa, janariak ontzeko edo usteldu gabe atxikitzeko erabiltzen dena.
  8 gatz harri ik gatzarri.
gau gau 1 iz eguzkiaren sarreratik irteerara hedatzen den denbora bitartea; egunaren zati iluna.
  12 gau giro ik gauaro.
  16a gau poluzio ik poluzio 4.
  19 gauaren erdi ik gauerdi.
  20 gauazko lan ik kontrabando.
gauza gauza 1 iz edozein eratako izatea duen eta izaki banako edo berezitzat hartua izan daitekeen zernahi.
  9 gauza izan (norbait) ik gai 9.
gazte gazte izond 1 pertsonez mintzatuz, gaztaroan dagoena.
  13 gazterik ik gazterik.
gaztigu gaztigu2 iz 1 zigorra. ik kastigu.
  2 gaztigu ostiko (errugbian) ik zigor 16.
gehigarri gehigarri 1 izond gehitzen dena.
  3 (izen gisa) ik eranskin.
gela gela 1 iz bizitegi bat banatzen den zatietako bakoitza.
  11 lo-gela ik logela.
geldi geldi 1 izond higidurarik gabea.
  15 kamera geldian ik geldo 7.
geldiketa geldiketa 1 iz gelditzea.
  2 (atezainak futbolean eta kidekoetan) ik gelditu 7.
gelditu gelditu, geldi, gelditzen 1 da-du ad zebilena edo higitzen zena gehiago ez ibili; ibili edo higi dadin eragotzi. ik geratu; baratu.
  7 (era burutua izen gisa) ik geldiketa.
geldo geldo 1 izond geldia; bizitasunik, indarrik gabea.
  5 (gasez bakunez mintzatuz) ik noble 5.
gene gene 1 iz ondoretasun genetikoa dakarren kromosoma-osagaia.
  2 (hitz elkartuetan lehen osagarri gisa) ik geniko; genetiko.
  5 gene terapia ik geniko 2.
genealogia genealogia 1 iz pertsona baten arbasoen multzoa.
  4 (hitz elkartuetan lehen osagai gisa) ik genealogiko.
genetika genetika iz 1 biologiaren adarra, geneak eta ondoretasunaren legeak aztertzen dituena.
  2 (hitz elkartuetan lehen osagai gisa) ik genetiko.
geniko geniko 1 izond geneari edo geneei dagokiena. ik gene 2.
  2 terapia geniko ik gene 5.
genoma genoma iz 1 zelula baten kromosoma bikoteen kopurua, espezie bakoitzaren ezaugarria dena.
  2 (hitz elkartuetan lehen osagai gisa) ik genomiko.
genozidio genozidio 1 iz gizarte talde baten suntsiketa sistematiko eta berarizakoa, erlijio, arraza edo politika arrazoiengatik.
  2 (hitz elkartuetan lehen osagai gisa) ik genozida 2.
geofisika geofisika 1 iz geologiaren atala, Lurraren alde fisikoa aztertzen duena.
  2 (hitz elkartuetan lehen osagai gisa) ik geofisiko.
geografia geografia iz 1 Lurraren azalean gertatzen diren izadi, biologia eta giza gertakariak aztertzen dituen jakintza.
  3 (hitz elkartuetan lehen osagai gisa) ik geografiko.
geologia geologia iz 1 Lurraren historiaz, eraketaz eta egituraz aritzen den jakintza.
  3 (hitz elkartuetan lehen osagai gisa) ik geologiko.
geometria geometria 1 iz matematikaren adarra, puntuen, lerroen eta gainaldeen tasun, erlazio eta neurketez aritzen dena.
  2 (hitz elkartuetan lehen osagai gisa) ik geometriko.
geraleku geraleku 1 iz geldilekua.
  2 (autobus, tranbia eta taxiena) ik geltoki.
geratu geratu, gera, geratzen 1 da/du ad gelditu. (higitzen ari dena)
  5 (zati bat-edo kendu ondoren) ik gelditu 5.
geriatria geriatria 1 iz medikuntzaren adarra, zahartzaroko eritasunak eta sendabideak aztertzen dituena.
  2 (hitz elkartuetan lehen osagai gisa) ik geriatriko.
gerla gerla 1 iz gerra. ik guda.
  4 gerla piztu ik gerra 7.
  5 mundu gerla ik gerra 8.
gerontologia gerontologia 1 iz giza zahartzaroari dagozkion zertzeladen azterketa.
  2 (hitz elkartuetan lehen osagai gisa) ik gerontologiko.
gerra gerra iz 1 bi herri edo estaturen, edo gehiagoren, arteko arma bidezko borroka. ik gerla; guda.
  2 (hitz elkartuetan lehen osagai gisa) ik beliko.
  7 gerra piztu ik gerla 4.
  8 mundu gerra ik gerla 5.
gerri gerri 1 iz giza gorputzaren enborreko zati estuena, bularraldearen eta sabelaldearen artekoa.
  9 gerri txori ik gerritxori.
gezur gezur 1 iz egiaren kontra ohartuki esaten den gauza.
  18 gezur-ontzi ik gezurrontzi.
giltza giltza 1 iz sarraila batean, irekitzeko edo ixteko sartzen den gailu horzduna. ik gako.
  15 giltza eman2 (mekanismo bati) ik korda 8.
giltzape giltzape 1 iz adkor espetxea, kartzela.
  3 giltzapeko izlag ik giltzapeko.
gimnasia gimnasia 1 iz gimnastika, soinketa.
  2 (hitz elkartuetan lehen osagai gisa) ik gimnastiko.
gimnastika gimnastika 1 iz gorputza indartzea eta zailtzea helburu duten ariketa fisikoen multzoa. ik soinketa.
  3 (hitz elkartuetan lehen osagai gisa) ik gimnastiko.
ginekologia ginekologia 1 iz medikuntzaren adarra, emakumeari dagozkion eritasunez aritzen dena.
  2 (hitz elkartuetan lehen osagai gisa) ik ginekologiko.
giza giza 1 iz (adiera guztietan, hitz elkartuetan lehen osagai gisa) gizakiarena, gizakiari dagokiona. ik humano.
  18 giza talde ik gizalde.
gizaki gizaki 1 iz giza arrazako banakoa, arra nahiz emea. ik gizon. (generiko gisa)
  4 (hitz elkartuetan lehen osagai gisa) ik humano.
gizarte gizarte 1 iz giza lagunartea, gizadia erkidegotzat hartua; lege eta erakunde beren azpian bizi den gizaki multzo iraunkorra.
  2 (hitz elkartuetan lehen osagai gisa) ik sozial.
glotis glotis 1 iz laringeko goi irekidura, ahots harien artekoa.
  2 (hitz elkartuetan lehen osagai gisa) ik glotal.
gogo gogo 1 iz giza buru-ahalmenen egoitza edo iturburutzat hartzen den zera. ik arima.
  12b gogo bahitze ik estasi.
  28 gogoz kontra ik gogoz 8.
  29 gogoz kontrako ik gogoz 9.
gogor gogor 1 izond sakadurari amore ematen ez diona, nekez marratzen edo ebakitzen dena. ant bigun.
  • 7 (-en atzizkizren eskuinean izen gisa) ik gogortasun.
goi goi 1 izond garaia, altua.
  21 goi ardura ik probidentzia.
  28 goi asmo ik goiasmotsu
  100 goi komisario1 ik komisionatu 2.
  100b goi komisario2 ik komisionatu 3.
  102 goi komisionatu1 ik komisario 7.
  128 goi ordoki ik altiplano.
  167 goitiko ik goitiko.
goiz goiz2 1 iz egunsentitik eguerdira arteko denbora bitartea.
  8 goiz oroz ik goizero.
golko golko (orobat G larriz) 1 iz bi lurmuturren arteko itsas zatia.
  4 ik kolko.
gorantza gorantza 1 iz gora egitea.
  3 ik gorantz.
gorde gorde, gordetzen 1 du ad toki estalian jarri. ik altxatu.
  8b gordean ik gordean.
gordin gordin 1 izond egosi edo erre gabea.
  9 (adizlagun gisa) ik gordinki.
gorputz gorputz 1 iz izaki bizidunen materiazko osagarria.
  3 (hitz elkartuetan lehen osagai gisa) ik korporal.
  21 gorputza eman ik gorpuztu.
gorri gorri 1 izond/iz odolaren, mitxoletaren kolorekoa, ostadarraren lehen zerrendako kolorekoa.
  30 ume gorri ik umegorri.
gosta gosta
  2 gostaia ik gostatu 2.
gotor gotor 1 izond gogorra, sendoa.
  6 (adizlagun gisa) ik gotorki.
goxo goxo 1 izond adkor gozoa.
  3 (adizlagun gisa) ik goxoki1.
gozatu gozatu , goza, gozatzen 1 du ad zerbaitek eskaintzen duen atseginaz jabetu. ik goxatu.
  10 (musika-tresna bat) ik afinatu.
gozoki gozoki1 1 iz tamaina txikiko gauza gozoa, azukre urtuz edo txokolatez egina. ik goxoki2.
  6 gozoki denda ik gozotegi.
grabitate grabitate 1 iz lurrak gorputzetan eragiten duen erakar-indarra.
  2 (hitz elkartuetan lehen osagai gisa) ik grabitatorio.
grabitazio grabitazio iz gorputzen eta bereziki argizagien arteko elkar erakarmen unibertsala.
  2 (hitz elkartuetan) ik grabitazional.
gradu gradu 1 iz maila.
  3 (armadan) ik graduazio.
grafologia grafologia 1 iz norbaiten izaera haren idazkeraren bidez ikertzeko artea.
  2 (hitz elkartuetan, lehen osagai gisa) ik grafologiko.
gramatika gramatika 1 iz hizkuntza jakin baten osagaien (hotsen, formen, joskeren) azterketa eta azalpena. ik hizkuntzalaritza.
  3 (hitz elkartuetan lehen osagai gisa) ik gramatikal.
gu gu 1 izord pluraleko lehen pertsonaren izenordaina, hitz egiten ari direnak adierazten dituena. ik geu. (ikus beheko konbinatorian gu izenordainaren agerraldi maizkoenak).
  2 (izen gisa) iz ik ni 2.
guardia guardia 1 iz zaintzaletza talde bateko kide den pertsona armaduna. ik guarda.
  9 Guardia Nazional ik guarda 7.
guda guda 1 iz gerra.
  7 guda zelai ik gudu 12.
gudu gudu 1 iz armazko borrokaldia. ik guduka1; bataila.
  10 gudu lerro ik fronte; guda 4.
gune gune 1 iz tokia, aldea.
  9 jai gune ik jaigune.
  11 merkataritza gune ik saltokigune.
  12 web-gune ik webgune.
gupidagabe gupidagabe 1 izond
  2 (adizlagun gisa) ik gupidagabeki.
gura gura 1 iz nahia.
  9 jakin gura ik jakingura.
hainbat hainbat zenbtz hainbeste. (ikus beheko konbinatorian hainbat zenbatzailearen agerraldi maizkoenak)
  1 hainbateko ik hainbateko.
hanka hanka 1 iz zangoa; oina.
  12 hanka azpi ik hankazpi.
  27a hanka-traba ik hankatraba.
hari hari 1 iz lihoz edo beste gai izpitsuren batez osatutako izpia edo izpi multzo bihurritua, luzea, mehea eta malgua.
  8 (musika-tresnetan) ik korda 5; soka 8.
  21 hari izpi ik harizpi.
harmaila harmaila 1 iz harrizko maila edo jarleku modukoa.
  3 pl ik harmailadi.
harri harri 1 iz mea materia gotorra, lurrazalean masa trinkoetan aurkitzen dena.
  27 harri-erauntsi ik beherago 33; ik harriabar.
harrigarri harrigarri 1 izond harritzen duena, harrimena sortzen duena.
  7 (adizlagun gisa) ik harrigarriro; harrigarriki.
harrobi harrobi 1 iz harria ateratzen den tokia.
  5 irud (pertsonei buruz) ik haztegi 2.
hauspotu hauspotu, hauspo(tu), hauspotzen 1 du ad hauspoa eman.
  2 irud ik akuilatu.
hautatzaile hautatzaile 1 iz (zerbait) hautatzen duen pertsona.
  2 (futbol talde batena) ik selekzionatzaile.
hazka hazka 1 adlag hatz eginez.
  3 lau hazka ik lauhazka.
hegal hegal 1 iz hegoa, hegan egiteko organoa.
  18 hegal pibot ik pibot 2.
hegats hegats 1 iz goi luma.
  4 ik hegatz.
hegemonia hegemonia 1 iz nagusitasuna, nagusigoa.
  2 (hitz elkartuetan lehen osagai gisa; orobat hegemoni) ik hegemoniko.
hego hego2 1 iz hegoaldetik datorren haize beroa.
  3 (leku izen baten eskuinean) ik hegoalde 2.
hegoalde hegoalde 1 iz ostertzeko lau puntu nagusietako bat, eguzkia eguerdian dagoen aldeari dagokiona.
  3 (leku izen baten eskuinean) ik hego1 3.
heldu heldu , hel, heltzen 1 da ad iritsi. ik ailegatu.
  9 ik ekin1.
herabe herabe 1 izond lotsak, nagitasunak, beldurrak edo gogaitasunak eraginik, gogorik edo adorerik agertzen ez duena.
  • 5 adlag ik herabeki.
heriotza heriotza 1 iz biziaren etena; giza bizitzaren bukaera, hiltzea.
  3 (izaki eragiletzat harturik) ik herio.
heroi heroi 1 iz (eskuarki gizonezkoez mintzatuz) Jainko eta gizaki baten semea edo alaba; pertsona bikaina eta bere egitandiengatik ospetsua; gerran edo, egitandi bat burutu duen pertsona. ik heroina2.
  3 (emakumezkoa) ik heroina2.
herri herri 1 iz hainbat ohitura eta erakunde partekatzen dituzten gizakien multzoa, eskuarki lurralde jakin batean eta erkidegoan bizi dena.
  3 (hitz elkartuetan, lehen osagai gisa) ik publiko.
  12 herri arteko ik herriarteko.
  20 herri lan2 ik auzolan.
herritar herritar 1 iz norbaiti buruz, bere herrikoa dena. (zentzu politikoan)
  • 5 izond ik herri 2; herrikoi.
hertsi hertsi1, hersten 1 du ad (orobat herstu) itxi.
  2 herstear ik herstear.
hezi hezi , hez, hezten 1 du ad gizakia, bere ahalmenak garatuz eta gizabidea erakutsiz, gizartean bizitzeko prestatu eta gaitu. ik hazi1.
  2 (animaliak) ik bezatu.
hezur hezur 1 iz ornodunen hezurtza osatzen duten atal gogor eta zurrunetako bakoitza.
  12 bizkar hezur ik bizkarrezur.
hi hi 1 izord singularreko bigarren pertsonaren izenordaina, hitz egiten ari denak aurrean duen entzulea adierazten duena. ik heu.
  2 (deiki gisa) ik motel2; tio.
hidrologia hidrologia 1 iz lur planetako urak eta beren propietateak aztertzen dituen zientzia.
  2 (hitz elkartuetan lehen osagai gisa) ik hidrologiko.
hierarkia hierarkia 1 iz erakunde baten mailakako antolaketa; multzo baten osagaien mailakako hurrenkera.
  3 (hitz elkartuetan lehen osagai gisa) ik hierarkiko.
higiene higiene 1 iz osasuna zaintzeko eta hobetzeko hatsapen eta ariketen multzoa.
  2 (hitz elkartuetan lehen osagai gisa) ik higieniko.
higiezin higiezin 1 izond ezin higituzkoa.
  2 (ekonomian) ik higigarri.
higigarri higigarri 1 izond higi daitekeena. ik mugigarri.
  2 (ekonomian) ik higiezin.
hil hil1, hiltzen 1 da ad bizitzetik gelditu, bizitzeari utzi.
  10 (era burutua izen gisa) ik hildako 2.
  47 hil kutxa ik hilkutxa.
hileta hileta 1 iz hilaren alde egiten zen ospakizuna edo elizkizuna.
  3 (hitz elkartuetan lehen osagai gisa) ik funebre.
hilotz hilotz 1 iz gorputz hila, eskuarki gizakiarena. ik gorpu; hiliki.
  3 (adizlagun gisa) ik hil1 35.
hipnosi hipnosi 1 iz lo antzeko egoera, hipnotismoz eragina.
  2 (hitz elkartuetan lehen osagai gisa) ik hipnotiko.
hipoteka hipoteka 1 iz diru zor bat kitatuko dela bermatzen duen kontratua, ondasun higiezinen gainean ezartzen dena.
  2 (hitz elkartuetan lehen osagai gisa) ik hipotekario.
hipotesi hipotesi 1 iz zerbait azaltzeko edo frogatzeko abiapuntutzat hartzen den behin-behineko baiezpena, gerora egiaztatu behar dena.
  2 (hitz elkartuetan lehen osagai gisa) ik hipotetiko.
hiri hiri 1 iz etxe eta eraikuntzen multzo egituratua, eskuarki aski handia denean. ik hirixka; herri 7.
  4 (hitz elkartuetan lehen osagai gisa) ik hiritar 6; urbano.
hirigintza hirigintza 1 iz hiri plangintza, hiriak biztanleen beharretara egokitzeko bideen multzoa; plangintza eta bide horien azterketa. ik urbanismo.
  2 (hitz elkartuetan lehen osagai gisa) ik urbanistiko.
histeria histeria 1 iz nerbioen eritasuna, zirrara gorabeherak izatea, sentimenak ezkutatzea, arazo fisikoak, etab. ezaugarri dituena.
  3 (hitz elkartuetan lehen osagai gisa) ik histeriko.
historia historia 1 iz iraganaldiko gertaera gogoangarrien ezagutza edo kontakizuna; horrela kontaturiko gertaerak.
  4 (hitz elkartuetan lehen osagai gisa) ik historiko.
hitz hitz 1 iz hizkuntza batean, berezko esanahia duen hots edo hots multzo txikienetako bakoitza; multzo horren adierazpide idatzia; hitz egitea; esaten dena.
  27 hitz eman ik hitzeman.
hitzondo hitzondo 1 iz hitzatzea.
  3 ik hitz 11.
hizkuntza hizkuntza 1 iz giza talde batek elkarrekin komunikatzeko duen hitzezko adierazpidea.
  4 (hitz elkartuetan lehen osagai gisa) ik linguistiko.
  6 irud/hed ik mintzaira 2.
hiztegi hiztegi 1 iz hurrenkera jakin baten (eskuarki alfabeto hurrenkeraren) arabera sailkaturiko hitz bilduma. ik izendegi; lexiko.
  5 (hitz elkartuetan lehen osagai gisa) ik lexikografiko.
hiztegigintza hiztegigintza 1 iz hiztegiak egiteko antzea, hitzen biltze, sailkatze eta azterketa. ik lexikografia; lexikologia.
  2 (hitz elkartuetan lehen osagai gisa) ik lexikografiko.
hobe hobe 1 izond on izenondoak -ago erkaketa atzizkia lotzen zaionean hartzen duena era. ik hobeto.
  6 hobexe ik hobexe.
hobeki hobeki 1 adlag ongi adizlagunak -ago erkaketa atzizkia lotzen zaionean hartzen duena era. ik hobeto; hobe.
  6 hobekixe ik hobekixe.
hobeto hobeto 1 adlag ongi adizlagunak -ago erkaketa atzizkia lotzen zaionean hartzen duena era. ik hobeki; hobe.
  3 hobetoxe ik hobetoxe.
homofobia homofobia iz homosexualenganako ezinikusia.
  2 (hitz elkartuetan) ik homofobiko.
hori hori1 erak
  3 horregatik ik horregatik.
horma horma1 1 iz pareta, eskuarki lodia.
  14 horma-txori ik hormatxori.
hormona hormona 1 iz guruin bati darion gaia, ehun edo organo jakin batean eragin jakin bat duena.
  2 (hitz elkartuetan lehen osagai gisa) ik hormonal.
hornidura hornidura 1 iz hornitzea; zerbait edo norbait hornitzeko gauza multzoa. ik ostilamendu.
  5 hornidura gune ik anoa gune.
  6 hornidura postu ik anoa postu.
hortz hortz 1 iz gizakiagan eta animalia askotan, goiko eta beheko barailen ertzean ezarritako atal gogor eta zurixka bakoitza. ik ebakortz; letagin; hagin1.
  10 hiru-hortzeko ik hiruhortzeko.
  18 hortz-orde ik hortzorde.
hots hots 1 iz dardaratzen den gauzaki batek airean sortzen duen bibrazio multzoa, entzumenari eragiten diona. ik zarata; azantz; herots; soinu.
  5 (hitz elkartuetan lehen osagai gisa, hizkuntzalaritzan) ik akustiko; fonetiko; foniko.
hotz hotz 1 iz berorik eza; giza gorputzarena baino tenperatura nabarmen apalagoak eragiten duen sentipena.
  • 8 adlag ik hozki1.
  15 hotz-bero2 ik hozbero.
hoztasun hoztasun 1 iz hotz denaren nolakotasuna, hotz dagoenaren egoera.
  2 irud ik hotz 5.
hoztu hoztu, hotz/hoztu, hozten 1 da/du ad hotzago bihurtu, (zerbaiten) tenperatura jaitsi.
  2 irud ik hotz 4.
hurbil hurbil 1 adlag txikitzat jotzen den distantzia batera. ik hur2; hurren; gertu1 2.
  3 (zenbaki eta kopuruekin) ik hurran 2.
hurran hurran 1 adlag hurbil, gertu.
  2 (zenbaki eta kopuruekin) ik hurbil 3.
huts huts1 1 iz lege, arau edo eginbide bat ez betetzea; ez betetze horren ondorioa. ik hutsegite.
  15 huts-etsi ik hutsetsi.
huts huts3 1 iz materia gabezia; materiarik gabeko gunea. ik hutsune 1; hutsarte 4.
  6 ik zero.
ibai ibai 1 iz berezko ur-lasterra, aski handia, itsasora edo beste ibai batera doana.
  9 ibai aho ik bokale.
ibar ibar 1 iz bi mendialderen arteko tarte aski luzea. ik haran.
  6 ibar alde ik ibarralde.
ibili ibili, ibil, ibiltzen 1 da ad gorputzaren zatiren batek beti lurra ukitzen duela higitu.
  • 8 du ad ik korritu1 2.
idatzi idatzi,idatz, idazten 1 du ad zerbait ikurren bidez paperean edo kideko gairen batean irudikatu; bereziki, hitzak letren bidez irudikatu. ik izkiriatu.
  6 (era burutua izen gisa) ik idazki.
  11 idazteko makina ik idazmakina.
identitate identitate 1 iz nor izateko zertzelada.
  3 (hitz elkartuetan lehen osagai gisa) ik identitario.
ideologia ideologia 1 iz garai, gizarte, talde edo klase baten ideen eta usteen multzoa. ik doktrina.
  3 (hitz elkartuetan lehen osagai gisa; orobat ideologi g.er.) ik ideologiko.
idor idor 1 izond urik edo hezetasunik ez duena. ik lehor.
  3 (landare gauzez) ik ihar 3.
  5 (eguraldiaz, klimaz) ik ihar 4.
  • 12 (predikatu edo adizlagun gisa) ik idorki.
igarle igarle 1 iz gauza ezkutuak edo etorkizuna magiaz edo kideko bidez igartzen omen duen pertsona. ik azti.
  2 (izenondo gisa) ik igarlari.
igaro igaro, igarotzen da ad 1 toki edo bitarte bati buruz, heldu eta gelditu gabe aurrera jarraitu. ik iragan1; pasatu.
  15 igaro-baimen ik igarobaimen.
igarri igarri, igar, igartzen 1 dio ad ustearen edo intuizioaren bidez zerbait ezagutzera heldu edo zerbaitez konturatu. ik antzeman.
  6 ik asmatu.
igeri igeri 1 adlag ur gainean edo barruan hondoratu gabe eta berez higituz; ur gainean hondoratu gabe. ik flotatu.
  9 igeri egon ik flotatu.
igo igo, igotzen 1 da ad toki batetik, gorago dagoen beste batera joan. ik igan1; goratu. ant jaitsi.
  5 (magnitudeak) ik gora 7.
ihakin ihakin 1 iz norbaiten keinuak edo moldeak antzeratzea, askotan isekaz.
  2 ihakina egin ik ihakindatu.
ihes ihes 1 iz arrisku edo kalte bat, edo batere gogoko ez den zerbait saihesteko lasterka urruntzea. ik ihesaldi.
  8 ihes egin ik ihes egin.
ikara ikara 1 iz astinaldi labur eta arinen saila. ik dardara.
  12 hotz(-)ikara ik hotzikara.
  21 itsas(-)ikara ik itsasikara.
  22 izu-ikara ik laborri.
  23 izu-ikaratu ik ikaratu 5.
  24 lur(-)ikara ik lurrikara.
ikaratu ikaratu, ikara(tu), ikaratzen 1 da ad dardaratu, ikara egin.
  5 izu-ikaratu ik ikara 22.
ikas ikas (hitz elkartuen lehen osagi gisa) ik ikasi 8.
ikasi ikasi, ikas, ikasten 1 du ad ezaguera multzo bat iritsi, zerbait egiteko edo erabiltzeko gaitasuna edo trebetasuna bereganatu, adimen lanaz nahiz esperientziaz.
  15 ikas erraz ik ikasterraz.
  16 ikas(-)mahai ik ikasmahai.
  17 ikas(-)maila ik ikasmaila.
  18 ikas(-)material ik ikasmaterial.
ikatz ikatz 1 iz errekin beltz eta trinkoa, gehienbat karbonoz osatua, landare etorkia duena. ik harrikatz.
  13 ikatz-ontzi ik ikatzontzi.
iker iker (hitz elkartuen lehen osagi gisa) ik ikertu 3.
ikerketa ikerketa 1 iz ikertzea. ik ikerkuntza; ikerpen.
  7 ikerketa(-)bide ik ikerbide.
  10 ikerketa gai ik ikergai.
  11 ikerketa(-)lan ik ikerlan.
  14 ikerketa(-)talde ik ikertalde.
ikerlari ikerlari 1 iz ikertzailea.
  2 ik ikertu 1.
ikerraldi ikerraldi 1 iz ikerketa.
  2 ik ikertu 1.
ikusgarri ikusgarri 1 izond ikus daitekeena, ikusteko modukoa.
  2 (adizlagun gisa) ik ikusgarriki.
ikusi ikusi, ikus, ikusten 1 du ad begien bidez somatu. (zerbait edo norbait)
  11 hed ik ohartu 6.
  26 ikus-min ik ikusmin
ilargi ilargi 1 iz Lurraren satelitea, Eguzkiak argitzen duena, gaueko argizagi nagusia.
  10 ilargi berri ik ilberri.
  11 ilargi bete ik ilbete.
ildotu ildotu, ildo(tu), ildotzen 1 du ad ildoak egin, goldatu.
  2 irud ik ildaskatu.
ile ile 1 iz giza gorputzaren buruan eta beste alderdi batzuetan, eta zenbait animaliatan, batez ere ugaztunen azalean, sortzen diren adarkizko zuntz mehetako bakoitza. ik bilo.
  14 ile-gorri ik ilegorri.
  15 ile-hori ik ilehori.
iltze iltze 1 iz metalezko atal mehea eta luzea, mutur batean punta eta bestean burua duena, finkatzeko, batzeko, zintzilikatzeko erabiltzen dena. ik itze; entenga; kabila.
  12 iltze-buru ik iltzeburu.
  15 iltzez josi ik iltzeztatu.
ilun ilun 1 izond argiz edo argitasunez gabetua; argi edo argitasun gutxi duena. ik goibel; beltz. ant argi.
  13 argi-ilun iz ik beherago 16. ik argilun.
  17 ilun-bista ik ilunbista.
imitatu imitatu, imita, imitatzen 1 du ad antzeratu.
  3 ezin imitatuzko izlag ik imitaezin.
immuno immuno ik immunoantisorkuntza; immunosupresore; immunoterapia.
indar indar 1 iz higitzeko edo aritzeko ahalmena, bereziki fisikoa. ik kemen.
  26 indarrak berritu ik indarberritu.
indartsu indartsu 1 izond indar handikoa.
  4 (adizlagun gisa) ik indartsuki.
indiano indiano 1 iz Ameriketara joandako euskalduna; bereziki, gero berriro Euskal Herrira aberasturik itzulia.
  6 indiano itsaso ik indiar 4; indiko 2.
indukzio indukzio 1 iz datu jakinetan oinarrituta, hatsapen orokor batera iristeko egiten den arrazoibidea.
  4 indukziozko izlag ik induktibo.
indusketa indusketa 1 iz induskatzea.
  6 indusketa makina ik indusmakina.
industria industria 1 iz lehengaiak eskuratzea, ustiatzea eta lantzea helburutzat duten ekonomia-jardueren multzoa.
  3 (hitz elkartuetan lehen osagai gisa, orobat industri) ik industrial.
  5 industria gune ik industriagune.
  7 industria-iraultza ik industrial 2.
industrial industrial 1 izond industriari dagokiona. ik industria 3.
  2 iraultza industrial ik industria 7.
infekzio infekzio 1 iz mikrobio patogenoak organismoan zabaltzea, bai organismo osoan, bai zati batean. ik pasmo1.
  4 infekzio gaitz ik infekzioso 2.
infekzioso infekzioso 1 izond infekzio-. ik infekzio 2.
  3 gaitz infekzioso ik infekzio 4.
inferentzia inferentzia 1 iz ondorioztatzea; ondorioztatzearen ondorioa.
  2 (hitz elkartuetan lehen osagai gisa; orobat inferentzi g.er.) ik inferentzial.
inflazio inflazio 1 iz prezioen maila orokorraren igoera egonkorra, diruak duen balioa txikiagotzen duena.
  3 (hitz elkartuetan lehen osagai gisa) ik inflazionista.
informatika informatika 1 iz informazioa automatikoki erabili ahal izateko tekniken eta jakintzen multzoa.
  2 (hitz elkartuetan lehen osagai gisa) ik informatiko.
informazio informazio 1 informatzea, berri ematea.
  7 informazio-emaile iz ik informatzaile.
ingeles ingeles 1 izlag Ingalaterrakoa, Ingalaterrari dagokiona.
  10 ingeles hiztun ik ingelesdun.
ingeniari ingeniari 1 iz mota guztietako makinak edo ibilgailuak, zubiak edo bideak, industria tresneria eta kidekoak marrazteko, eraikitzeko edo mantentzeko heziketa zientifiko eta teknikoa hartu duen pertsona. ik injineru.
  3 (hitz elkartuetan lehen osagai gisa) ik ingeniaritza 2.
ingeniaritza ingeniaritza 1 iz ingeniariaren ezagutza eta tekniken multzoa.
  2 (hitz elkartuetan lehen osagai gisa) ik ingeniari 3.
inguru inguru 1 iz hurbileko alderdien multzoa. ik ingurumari.
  30 itzul-inguru ik itzulinguru.
  31 itzul-inguruka ik itzulinguruka
ingurumen ingurumen 1 iz izaki bizidunen portaeran eta garapenean eragiten duten inguruko faktore fisiko eta biologioen multzoa.
  5 ingurumen zale ik ingurumenzale.
iniziazio iniziazio 1 iz talde jakin batean sartzera doan pertsona batek jasaten duen errituala.
  3 (hitz elkartuetan) ik iniziatiko.
inklinatu inklinatu, inklina, inklinatzen 1 da ad makurtu.
  2 (era burutua izenondo gisa) ik makur 2.
inkubagailu inkubagailu 1 iz haur jaioberri goiztiarrak edo ahulak artatzeko tresna.
  2 irud ik inkubatzaile.
inperio inperio 1 iz estatu batek bere nagusigoa beste zenbait herri edo lurralderen gainean hedatzen duen politika antolaketa; antolaketa hori osatzen duten lurralde guztien multzoa, burutzat enperadore edo errege bat duena.
  4 (hitz elkartuetan lehen osagai gisa) ik inperial.
insigne insigne 1 izond argidotarra.
  2 ik insignis.
instintu instintu 1 iz sena.
  3 instintuz ik instintiboki.
  4 instintuzko ik instintibo.
instituzio instituzio 1 iz erakundea.
  2 (hitz elkartuetan lehen osagai gisa) ik instituzional.
intelektu intelektu 1 iz adimendua.
  2 (hitz elkartuen lehen osagai gisa) ik intelektual.
interes interes 1 iz norbaiti axola diona, doakiona, onuragarri zaiona.
  8 interes gabeko izond ik interesgabe.
interpretazio interpretazio 1 iz interpretatzea. (esaldi eta kidekoak)
  3 (hitz elkartuetan lehen osagai gisa) ik interpretatibo.
intolerantzia intolerantzia 1 iz gainerakoen ideiak edo jarrerak errespetazen ez dituenaren jarrera.
  3 (hitz elkartuetan) ik intolerante.
introspekzio introspekzio 1 iz norbaitek bere barnea eta gogo aldarteak aztertzea.
  2 (hitz elkartuetan lehen osagai gisa) ik introspektibo.
intuizio intuizio 1 iz senaren bidezko ezaguera edo hautematea, berehalakoa eta arrazoibideaz kanpokoa. ik sen1 4.
  3 (hitz elkartuetan lehen osagai gisa) ik intuitibo.
  5 intuiziozko ik intuitibo.
intzestu intzestu 1 iz senideen arteko sexu harremana.
  4 intzestu-egile ik intzestugile.
intziri intziri 1 iz ahozko adierazpena, berez oinaze edo atsekabezkoa eta hitzik gabekoa. ik zinkurin; aiuma.
  4 intziriz ik intzirika.
ipar ipar 1 iz iparraldetik datorren haize hotza. ik beherago 12.
  3 irud ik iparrorratz 2.
  5 iparreko izond ik iparralde 2.
  18 ipar-orratz ik iparrorratz.
  19 Ipar Polo ik Iparburu.
iparralde iparralde 1 iz ostertzeko lau puntu nagusietako bat, hegoaldeari aurrez aurre dagoena. ik ipar.
  2 iparraldeko izond ik ipar 5.
iparrorratz iparrorratz 1 iz iparraldea seinalatzen edo adierazten duen burdin atal imandu birakorra, hondoan haize-arrosa duen kutxatxo gehienetan kristaldun batean finkatzen dena.
  2 irud ik ipar 3.
ipurdi ipurdi 1 iz giza enborraren behe eta atzeko aldea, esertzean gorputzari eusten diona.
  10 (esapideetan) ik ipurtzulo 2.
  11 ipurdiko izlag ik ipurdiko.
  12 ipurdi alde ik ipurtalde.
  13 ipurdi-bero izond ik ipurbero.
  20a ipurdi zulo ik ipurtzulo.
  24 ipurditik hartu ik ipurtzulo 3.
ipurtzulo ipurtzulo 1 iz ipurdiko zuloa. ik ipurdi 22; uzki.
  2 (esapidetan) ik ipurdi 10.
  4 ipurtzulotik hartu ik ipurdi 24.
iragarki iragarki 1 iz hormetan, aldizkarietan eta kidekoetan ezartzen den izkribua, zerbaiten berri ematen duena.
  2 (hitz elkartuetan lehen osagai gisa) ik publizitario.
irain irain1 1 iz norbaiten izen onaren aurkako egite edo hitza. ik laido.
  9 irain egin ik iraindu.
irakas irakas (hitz elkartuetan lehen osagai gisa; orobat irakats g.er.) ik irakatsi1
irakin irakin, irakiten 1 du ad isurkari bat, beroaren eraginaz bere barnean sortzen eta azalean lehertzen diren lurrin burbuilez inarrosia gertatu.
  6 (era burutua izen gisa) ik irakinaldi; irakite.
  7 irakitan ik irakitan.
irakurketa irakurketa 1 iz irakurtzea.
  6 irakurketa gela ik irakurgela.
iraultza iraultza 1 iz herri edo estatu batean, talde edo klase batek aginpidea hartzen eta gizarte hierarkia iraultzen duenean jazotzen diren gertaeren multzoa. ik matxinada.
  4 (hitz elkartuetan lehen osagai gisa) ik iraultzaile.
irendu irendu, iren, irentzen 1 du ad zikiratu.
  3 (era burutua izenondo gisa). ik iren.
irispide irispide iz 1 zerbaiten eragina heltzen den bitartea. ik irismen; helmen.
  5 irispidean ik irismen 4.
irmo irmo 1 izond kanpoko eraginari erraz amore ematen ez diona, koloka edo zalantzan ez dagoena. ik sendo.
  2 (adizlagun gisa) ik irmoki.
ironia ironia 1 iz zerbaitez edo norbaitez iseka egiteko era, adierazi nahi denaren kontrakoa esatean datzana; zerbait esatean erabiltzen den isekazko moldea.
  3 (hitz elkartuetan, lehen osagai gisa; orobat ironi g.er.) ik ironiko.
  4 ironiaz ik ironikoki.
  5 ironiazko izlag ik ironiko; ironiatsu.
irrati irrati 1 iz haririk gabeko telefonia.
  8 irrati emanaldi ik irratsaio.
  12 irrati hargailu ik irratigailu.
  17a irrati-taxi ik radio1 2.
  19 irrati teleskopio ik irratiteleskopio.
irri irri 1 iz barrea, bereziki isekazkoa-edo.
  5 irriz ik irriz.
irtenbide irtenbide 1 iz irteteko bidea. ik aterabide.
  4 irtenbide gabe ik irtenbidegabe.
irudi irudi 1 iz izaki edo gauzaki bat adierazten duen lerroen, koloreen edo formen multzoa.ik imajina.
  13 irudizko1 ik imajinario.
irudikor irudikor 1 izond besteren hitz eta egiteetan gaiztakeria edo asmo txarra ikusteko joera duena.
  2 (adizlagun gisa) ik irudikorki.
iruzkin iruzkin 1 iz testu bati buruz egiten diren azalpenak biltzen dituen testua.
  4 iruzkin egile ik iruzkingile.
iruzur iruzur 1 iz onura edo probetxu bat lortzeko helburua duen engainu edo azpikeria.
  6 iruzur egin ik iruzurtu.
isil isil 1 izond hotsik, soinurik, zaratarik gabea; zarata gutxikoa.
  8 (izen gisa) ik isiltasun.
  18 isilean ik isilean.
  19 isileko ik isileko.
  20 isilik ik isilik.
  21 isil-mandatari ik isilmandatari.
isileko isileko 1 izlag isilean dagoena, isilean ari dena, isilean egiten dena. ik isilpeko; ezkutu2; gorde; sekretu.
  3 (izen gisa) ik isiltzeko.
isurkari isurkari 1 iz daukan ontziaren formara egokitzen den eta presioak tamainari eragiten ez dion gaia edo gorputza. ik likido; isurki, isurkin.
  2 (izenondo gisa) ik isurkor.
ito ito, itotzen 1 da ad arnasa hartu ezinik hil.
  11 ito behar ik itobehar.
itsasketa itsasketa1 1 iz ontzi batean itsasoz ibiltzea. ik nabigazio.
  2 (hitz elkartuetan) ik nautiko.
itsaso itsaso 1 iz Lurraren azalaren zatirik handiena estaltzen duen ur gazizko hedadura zabala.
  5 (hitz elkartuetan, lehen osagai gisa) ik itsas.
  7 itsasoko ik itsas.
  8 itsaso azpi ik itsas azpi.
  15 itsaso gain ik itsas gain.
  21 itsaso hondo ik itsas hondo.
  22 itsaso ondo ik itsas ondo.
itsu itsu 1 izond ikusten ez duena.
  23 itsu-itsuka ik itsuka 2.
  27 itsu-mandoka ik itsumandoka.
itsumustu itsumustu 1 iz itsu-itsuan eginiko gauza.
  2 itsumustuko ik itsumustuan 3.
itxuragabe itxuragabe 1 izond itxurarik edo funtsik ez duena. ik eragabe.
  3 (adizlagun gisa) ik itxuragabeki.
itxuran itxuran 1 adlag itxura onean, egoki. ik itxura 11.
  2 ik itxura 12.
itzuli itzuli2 1 iz zerbaiten inguruan, edo zenbait lekutatik igaroz, abiapuntura bihurtu arte dagoen ibilbidea.
  12 itzuliko izlag ik itzuliko. ingurukoa.
  15 itzuli-mitzuli ik itzuli-mitzuli.
itzulpen itzulpen 1 iz hizkuntza batetik beste batera itzultzea.
  6 aldi bereko itzulpen ik aldibereko itzulpen.
itzultze itzultze 1 iz lehenagoko tokira edo egoerara bihurtzea. ik itzulera.
  3 norbaiti hartu edo kendu zaiona bihurtzea; ik itzulketa.
izadi izadi 1 iz izatasun fisikoa duten gauza guztien multzoa, osotasuntzat hartua, eta bereziki izaki biziduntzat hartua, gizadi-ren aurrez aurre. ik natura.
  4 (hitz elkartuetan lehen osagai gisa) ik natural.
izar izar 1 iz zeruan distiratzen ikusten den zernahi argizagi, Eguzkia edo Ilargia izan ezik.
  14 izar-kume ik izarkume.
izenburu izenburu 1 iz liburu edo idazlan bati hasieran edo buruan ezartzen zaion izena, gehienetan haren gaia nolabait adierazten duena. ik izen 7.
  4 azpi-izenburu ik izenburuazpi.
izkina izkina 1 iz bazterra; angelu bat osatzen duen bazterra.
  7 izkin egin2 (futbolean, saskibaloian eta kidekoetan) ik iskintxo.
izpiritu izpiritu 1 iz espìritua.
  3 (hitz elkartuetan lehen osagai gisa) ik espiritual.
  5 izpirituzko izlag ik izpiritual.
izter izter 1 iz zangoaren edo hankaren zatia, belaunaren eta enborraren artekoa.
  18 izter zain ik iztezain.
izu izu 1 iz beldur larria eta bizia, bereziki zerbait egitea eragozten duena. ik izialdura.
  8 izuzko ik izumen 4.
izumen izumen 1 iz izua.
  4 izumenezko ik izu 8.
jabe jabe 1 iz aipatzen dena berea duen pertsona edo erakundea.
  7 en jabe egin ik jabetu.
  9 etxe-jabe ik etxejabe
  11 lur-jabe ik lurjabe.
jabetasun jabetasun 1 iz jabetza, jabe izatea. ik jabego.
  6 buru-jabetasun ik burujabetasun.
jai jai 1 iz tokiren batean, zerbait ospatzeko egiten diren elizkizun eta josteten multzoa. ik besta.
  11 jai egun ik jaiegun.
  15 jai gune ik jaigune.
jainko jainko (j xehez nahiz J larriz; orobat jinko g.er.) 1 iz sineste eta erlijio bakoitzak nolakotasun bereziz irudikatzen duen izaki gorena, pertsona izaera ematen zaiona eta munduaren sortzailetzat hartzen dena.
  7 (hitz elkartuen lehen osagai gisa) ik jainkozko.
  9 jainko-antzeko ik jainkoantzeko.
  12 jainkozko ik jainkozko.
jaki jaki 1 iz bazkari-afarietan plater bakoitzean ateratzen den janaria, eta batez ere horietako nagusia, gehienetan okela edo arraina.
  6 jaki-ontzi ik jakiontzi.
jakin-nahi jakin-nahi 1 iz ik jakin1 7.
jakintasun jakintasun 1 iz jakinduria.
  2 ez(-)jakintasun ik ezjakintasun.
jakintsu jakintsu 1 izond jakintza gaietaz edo gai jakin batez asko dakiena. (pertsonez)
  5 (adizlagun gisa) ik jakintsuki.
jardun jardun1, jarduten 1 du ad aipatzen dena egin, aipatzen den gauzan aritu.
  9 jardunean ik jardunean.
  10 jarduneko ik jarduneko.
jardun jardun2 1 iz jartutea.
  5 jardunean ik jardunean 5.
jauzkari jauzkari 1 izond jauzika ari dena.
  2 (izen gisa) ik jauzilari.
jende jende 1 iz gizaki kopuru zehaztu eta mugatu gabea, multzotzat hartua.
  11 jende arte ik jendarte.
  12 jende aurre ik jendaurre.
jendeki jendeki1 1 iz gizakia.
  2 ik jendaki.
jenio jenio 1 iz gainerako gizakien gainetik goratzen duen gaitasun gailena duen pertsona. ik jeinu 2.
  4 ik jeinu 3.
  7 jenio-txartu ik jeniotxartu.
jesarri jesarri, jesar(ri), jesartzen 1 da ad eseri.
  2 jesarri arazi ik jesarrarazi.
jira jira 1 iz bira, itzulia.
  4 jira-bira ik jirabira.
  5 jira-biraka ik jirabiraka.
  6 jira-biran ik jirabira 3.
jolas jolas 1 iz atsegin edo atseden hartzeko edozein jardun, joko (dirurik jokatzen ez dena) edo kirol (norgehiagoka gabea). ik josteta; joko.
  8 jolas-nahi ik jolasnahi.
jole jole 1 iz jotzailea.
  5 adar-jole ik jotzaile 5; jotzaile 6.
  6 harpa-jole ik jotzaile 7; jotzaile 8.
jurisdikzio jurisdikzio 1 iz gobernatzeko eta legeak betearazteko ahalmena; ahalmen horrek hartzen duen eremua.
  2 (hitz elkartuetan) ik jurisdikzional.
kabendioska kabendioska adlag ik kabuendioska. kabendios esanaz.
kabitu kabitu, kabi, kabitzen 1 da ad sartu.
  3 kabitu-ezin ik kabituezin.
kabuendios kabuendios interj ik kabendios.
kafe kafe 1 iz kafe-landarearen fruituaren hazia, txigortzen denean kolore beltza hartzen duena. ik akeita. (multzokari gisa)
  14 kafe ontzi ik kafeontzi.
kaka kaka 1 iz uzkitik iraizten den hondakin gotorra. ik mokordo.
  20 kaka ontzi ik kakontzi.
kakatu kakatu, kaka(tu), kakatzen da ad ik kakaztu.
kako kako 1 iz metalezko atal okertua, askotan punta-zorrotza, zerbait zintzilikatzeko edo zerbaiti eusteko erabiltzen dena. ik krako; mako1.
  8 ik gako 2.
kalamu kalamu 1 iz Cannabaceae familiako landarea, lurralde epeletan hazten dena (Cannabis sativa).
  2 (droga gisa) ik cannabis.
kale kale 1 iz hiri edo herrietan, etxez inguraturiko bidea. ik karrika.
  11 kale-bazter ik kalebazter.
  25 kale zulo ik kalezulo.
kalifikazio kalifikazio 1 iz kalifikatzea: kalifikatzearen ondorioa.
  2 (azterketetan) ik nota 6.
kaligrafia kaligrafia 1 iz idazteko antzea; idazkera baten ezaugarri diren zirrimarren multzoa.
  2 (hitz elkartuetan) ik kaligrafiko.
kaltzio kaltzio 1 iz gai bakuna, metal zuria eta biguna, 845° C inguruan urtzen dena (Ca; at. z. 20).
  2 (hitz elkartuetan lehen osagai gisa) ik kaltziko.
kanon kanon 1 iz arau ideala.
  3 (hitz elkartuetan lehen osagai gisa) ik kanoniko1.
kanpai kanpai 1 iz metalezko tresna barne-huts eta aho-zabala, barruan duen mihi batez edo kanpoko mailuka baten bidez hots durunditsu eta iraunkorra ateratzen zaiona. ik ezkila; joare.
  11 kanpai-jole ik kanpaijole.
kanpo kanpo 1 iz ipar landa.
  20 kanpo-eder ik kanpoeder.
kantitate kantitate 1 iz zenbatekoa, kopurua. ik kopuru 4.
  5 (hitz elkartuetan bigarren osagai gisa, lehen osagaia ez-kontagarria delarik) ik kopuru 4.
kaos kaos 1 iz mundua sortu aurreko ezereza edo nahasmena; erabateko nahasmena edo antolaketarik eza.
  3 (hitz elkartuetan lehen osagai gisa) ik kaotiko.
kapitalismo kapitalismo 1 iz ekoizpen, banatze eta truke bideen jabego pribatuan onarritzen den ekonomia eta gizarte sistema.
  2 (hitz elkartuetan lehen osagai gisa) ik kapitalista.
kapitulu kapitulu 1 iz idazlan bat banatzen den zati zenbakidun bakoitza.
  6 (hitz elkartuetan lehen osagai gisa) ik kapitular.
kardu kardu 1 iz elkartuen familiako landarea, erdiko zaina zabala eta zuria duten hosto gogor arantzatsuak dituena (Cynara cardunculus).
  5 kardu-ilaun ik kardilaun.
kare kare 1 iz kaltzio oxidoa (CaO), gai zuria, 2.580 °C-tan urtzen dena, kare harria errez edo kiskaliz ateratzen dena. ik gisu.
  8 kare-harri ik kareharri.
  11 kare ore ik kareore.
karga karga 1 iz pertsona, abere, ibilgailu edo kideko batek daraman edo eramaten ahal duen gauza kopurua. ik zama.
  18 karga ontzi ik kargaontzi.
  10 kontra-karga ik kontrakarga.
karratu karratu1 1 izond lauki formakoa.
  4 (azalera neurriekin) ik beherago 6; ik koadro 13.
kartografia kartografia 1 iz mapa egiteko antzea; mapa bidezko irudikapena.
  3 (hitz elkartuetan lehen osagai gisa) ik kartografiko.
kartsu kartsu 1 izond karrez, lehiaz betea.
  3 (adizlagun gisa) ik kartsuki.
kasketa kasketa2 ik kasket.
kasko kasko 1 iz buruko biribila. ik kasket.
  11 kasko-gogor ik kaskagogor.
katastro katastro 1 iz herri bateko ondasun higiezin guztien errolda.
  2 (hitz elkartuetan lehen osagai gisa) ik katastral.
katastrofe katastrofe 1 iz hondamendia.
  2 (hitz elkartuetan lehen osagai gisa) ik katastrofiko.
kate kate 1 iz maila edo eraztun formako atal elkarri lotuen saila, lotura gisa edo apaingarri gisa erabiltzen dena.
  11 kate begi ik katebegi.
  16 kate-orratz ik kateorratz.
  18 mendi kate ik mendikate.
kategoriko kategoriko 1 izond kategoriarena, kategoriari dagokiona.
  3 (adizlagun gisa) ik kategorikoki.
katu katu 1 iz gizakien lagunartean bizi den ugaztun txiki haragijalea, atzaparduna, ilea leuna eta begiak luzaran eta distiratsuak dituena (Felis catus).
  9 katu-katuka ik katuka.
kaxa kaxa1 1 iz kutxa; ontzia.
  3 (edukiera neurri gisa) ik kaxakada.
kazetaritza kazetaritza 1 iz kazetariaren jarduera edo lanbidea.
  3 (hitz elkartuetan lehen osagai gisa) ik periodistiko.
kezkagabe kezkagabe 1 izond kezkarik ez duena.
  • 2 ik kezka 7.
kikara kikara 1 iz kafea eta beste zenbait edari hartzeko erabiltzen den ontzia, katilua baino txikiagoa eta eskutoki bat bakarra duena.
  2 (edukia) ik kikarakada; kikaratara.
kimera kimera 1 iz irudimenak gertagarri edo egiazkotzat hartzen duen gauza, nahiz eta halakoa ez den.
  2 (hitz elkartuetan lehen osagai gisa) ik kimeriko.
kimika kimika 1 iz gaien osatze, tasun eta eraldatzeak aztertzen dituen zientzia.
  2 (hitz elkartuetan lehen osagai gisa) ik kimiko.
kirol kirol 1 iz gorputz ariketa berezkoa duen jarduna eta bereziki jokoa, bakarka edo taldean egiten dena; jardun horren era berezi eta arautuetako bakoitza.
  8 kirol ontzi ik kirolontzi.
kirurgia kirurgia 1 iz medikuntzaren adarra, gaixoak sendatzeko eskua edo tresna bereziak erabiliz, ebakuntzak egitea helburu duena.
  3 (hitz elkartuetan lehen osagai gisa) ik kirurgiko.
kisketa kisketa 1 iz eskuaz eragiten zaion hagaxka edo xafla bat duen sarraila txikia. ik maratila; txinget.
  3 hed ik krisket1.
klask klask 1 adlag elkar jotzen duten bi gauzen onomatopeia. ik klixka.
  2 (izen gisa) ik klaska.
klik klik1 1 iz klaskaren kideko hotsa, hura baino ahulagoa.
  8 klik egin2 ik klikatu 4.
klima klima 1 iz lurralde bateko egurats giroaren eta eguraldiaren ezaugarrien multzoa.
  3 (hitz elkartuetan lehen osagai gisa) ik klimatiko.
klimatologia klimatologia 1 iz klimaren azterketa.
  2 (hitz elkartuetan lehen osagai gisa) ik klimatologiko.
klinki klinki ik klanka.
klunka klunka iz (onomatopeia) ik klanka.
koadratu koadratu1, koadra, koadratzen 1 du ad figura geometriko bat, haren azalera kalkulatzeko, azalera bereko lauki batera ekarri.
  6 (era burutua izenondo gisa) ik karratu1.
koba koba 1 iz kobazuloa.
  2 koba-zulo ik kobazulo.
kognizio kognizio 1 iz ezagutzeari loturiko prozesuen multzoa.
  2 (hitz elkartuetan lehen osagai gisa) ik kognitibo.
koipeztu koipeztu, koipez, koipezten 1 du ad koipeztatu.
  3 (era burutua izenondo gisa) ik koipeztatu 3.
koiuntura koiuntura 1 iz egoera, abagunea.
  2 (hitz elkartuetan lehen osagai gisa) ik koiuntural.
koka koka 1 iz kokaina.
  2 ik coca.
koldar koldar 1 izond zernahi eratako arriskuen beldur dena, arriskuari ihes egiten diona. ik beldurti.
  5 (adizlagun gisa) ik koldarki.
kolonia kolonia1 1 iz atzerritar estatu baten mugetatik urrun dagoen lurraldea, ekonomikoki, administratiboki eta militarki erabat haren mende dagoena.
  3 (hitz elkartuetan lehen osagai gisa) ik kolonial.
komedia komedia 1 iz helburutzat ikus-entzuleak jostaraztea duen antzerkia.
  6 ik komeria.
komeria komeria 1 iz gertaera bitxi edo nahasia, baina barregarria edo larritasunik gabekoa.
  2 ik komedia.
komertzio komertzio 1 iz merkataritza, salerostea.
  5 komertzio gune ik komertziogune.
komisario komisario 1 iz poliziaburua.
  7 goi komisario1 ik komisionatu 2.
  8 goi komisario2 ik komisionatu 3.
  9 komisario-buru ik komisarioburu.
komisionatu komisionatu 1 iz
  3 goi komisionatu1 ik komisario 7.
komunikazio komunikazio 1 iz komunikatzea, elkarri adieraztea.
  3 (hitz elkartuetan lehen osagai gisa) ik komunikatibo.
komunitate komunitate 1 iz elkarrekin bizi diren, interes edo helburu bera duten pertsona taldea. ik erkidego.
  3 (hitz elkartuetan leen osagai gisa) ik komunitario.
konbertitu konbertitu, konberti, konbertitzen 1 da ad norbaitek erlijio jakin bat -bestelakorik aipatzen ez bada erlijio katolikoa- hartu.
  4 (era burutua izenondo gisa) ik konbertso.
konplize konplize 1 iz gaizkidea, erru-laguna.
  3 (izenondo gisa) ik konplizitate 2.
konplizitate konplizitate 1 iz
  2 (hitz elkartuetan lehen osagai gisa) ik konplize 2.
konstituzio konstituzio 1 iz eraketa.
  4 (hitz elkartuetan lehen osagai gisa) ik konstituzional.
kontenplazio kontenplazio 1 iz kontenplatzea.
  3 (hitz elkartuetan lehen osagai gisa) ik kontenplatibo.
kontinente kontinente 1 iz
  3 (hitz elkartuetan lehen osagai gisa) ik kontinental.
  4 azpi-kontinente ik azpikontinente.
kontra kontra
  9 kontrako eztarri ik kontrako.
kontserbazio kontserbazio 1 iz kontserbatzea.
  2 (hitz elkartuetan lehen osagai gisa) ik kontserbazionista.
kontserbazionista kontserbazionista izond/iz ik kontserbazio 2.
kontsonante kontsonante 1 izond beste gauza batekin egokitasun erlazioa duena.
  4 (hitz elkartuetan lehen osagai gisa) ik kontsonantiko.
kontsulta kontsulta 1 iz kontsultatzea, argibide eskaera, aholku eskea.
  6 (hitz elkartuetan lehen osagai gisa) ik kontsultibo.
kontzeptu kontzeptu 1 iz adimenak sortzen duen gogo objektua. ik adigai.
  3 (hitz elkartuetan lehen osagai gisa) ik kontzeptual.
kooperatiba kooperatiba 1 iz bazkide guztien eskubideak berdinak diren eta irabaziak haien artean banatzen diren enpresa.
  3 (hitz elkartuetan lehen osagai gisa) ik kooperatibo.
kopuru kopuru 1 iz zenbaki jakin batek ezaugarritzen duen multzoa; multzo bat zehazten duen neurria. ik zenbateko.
  4 (hitz elkartuetan bigarren osagai gisa, lehen osagaia ez-kontagarria delarik) ik kantitate 5.
koreografia koreografia 1 iz ballet baten pauso, mugimendu eta irudien multzoa.
  3 (hitz elkartuetan lehen osagai gisa; orobat koreografi g.er.) ik koreografiko.
korporazio korporazio 1 iz zuzenbidearen araberako pertsona edo taldea, estatuko administraziotik bereizia eta helburu publikoak dituena.
  2 (hitz elkartuetan lehen osagai gisa) ik korporatibo.
kosmetika kosmetika 1 iz jakintzaren alorra, kosmetikoen ikerketaz eta industriaz aritzen dena.
  3 (hitz elkartuetan lehen osagai gisa) ik kosmetiko.
kosmos kosmos 1 iz unibertsoa, sistema egituratutzat hartua; Lurraz kanpoko espazioa.
  3 (hitz elkartuetan lehen osagai gisa) ik kosmiko.
kostarik kostarik 1 adlag kostaturik. ik kostata. (izenlagun baten eskuinean)
  2 kostarik kosta ik kostatu.
koxkor koxkor 1 izond adkor koskorra, txikia.
  5 (hitz elkartuetan bigarren osagai gisa) ik koskor 6.
kozkor kozkor 1 izond koskorra; handi xamarra.
  3 (hitz elkartuetan bigarren osagai gisa) ik koskor 6.
krak krak1 1 haustearen onomatopeia.
  2 (izen gisa) ik krakateko; krakada2.
krimen krimen 1 iz lege hauste oso larria, zigor handiena merezi duena.
  3 (hitz elkartuetan lehen osagai gisa) ik kriminal.
krisma krisma 1 iz kaskezurra.
  • 2 ik kristo 4.
kritika kritika 1 iz gogolan bati buruzko epaiketa; zerbaiten balioaren azterketa.
  4 (hitz elkartuetan lehen osagai gisa) ik kritiko.
krono krono 1 iz kronometroa.
  2 krono igoera ik kronoigoera.
kronologia kronologia 1 iz gertaeren hurrenkera, denboraren araberakoa.
  4 (hitz elkartuetan lehen osagai gisa; orobat kronologi) ik kronologiko.
kultura kultura 1 iz gogo ahalmenen lantzea; gogo ahalmenen garapena dakarten ezagutza formal eskuratuen multzoa.
  5 (hitz elkartuetan, lehen osagai gisa; orobat kultur) ik kultural.
kulunka kulunka 1 adlag kulunkatuz.
  5 kulunka-aulki ik kulunkaulki.
kume kume 1 iz animalia jaioberria. ik ume 10.
  7 puta-kume ik putakume.
kutxa kutxa 1 iz zurezko, metalezko, kartoizko... ontzi moduko estalkiduna, gauzak gordetzeko edo garraiatzeko erabiltzen dena. ik kaxa1.
  12 hil-kutxa ik hilkutxa.
labar labar 1 iz itsasbazterreko amildegia, uhinen jardunak eragina.
  5 itsas labar ik itsaslabar.
labirinto labirinto 1 iz elkar gurutzatzen diren bide bihurgunetsuen sarea, bertatik ateratzea nekeza gertatzen dena.
  2 (hitz elkartuetan lehen osagai gisa) ik labirintiko.
labur labur 1 izond luzera txikikoa, ohi den baino luzera txikiagokoa, ez behar adina luzea. ik motz. ant. luze.
  5 (adizlagun gisa) ik laburki.
lagun lagun 1 iz norbaiti buruz, berarekin jolas, lan, ibilaldi edo zernahi motatako jardunean ari dena. ik kide.
  3 (talde edo multzo bateko kide gisa) ik pertsona.
lagunkoi lagunkoi 1 izond adiskidetsua, adiskidezkoa.
  2 (adizlagun gisa) ik lagunkiro.
lainotu lainotu, laino(tu), lainotzen 1 da/du ad lainoz bete.
  2 irud/hed ik lausotu.
lamina lamina1 1 iz Euskal folkloreko izakia, emakume itxura duena.
  4 itsas lamina ik itsaslamina.
lan lan 1 iz onuragarri den zerbait lortzeko egiten den jarduera edo ahalegin jarraitua. ik behar.
  5 (hitz elkartuetan lehen osagai gisa) ik laboral.
  17 lan-erdi ik lanerdi.
  29 lan sari ik lansari.
  33 lan uzte ik lanuzte.
lanbide lanbide 1 iz bizibidea ateratzeko balio duen jarduera. ik profesio; ogibide; ofizio.
  4 (hitz elkartuetan lehen osagai gisa) ik profesional.
landa landa1 1 iz herriguneetatik kanpoko lur eremua; bereziki, bertan landatzeko on dena.
  4 (hitz elkartuetan lehen osagai gisa) ik rural.
  10 landa-etxe ik landetxe.
landare landare 1 iz berez ezin higi daitekeen eta sentiberatasunik ez duen izaki bizia; eguneroko hizkuntzan, sustraiak eta hostoak dituzten izaki biziak.
  3 (hitz elkartuetan lehen osagai gisa) ik bejetal.
landugabe landugabe 1 izond landurik ez dagoena, landutasunik gabea.
  2 landugabeko ik landu 5.
langile langile 1 iz bere lanetik ogibidea ateratzen duen pertsona; bereziki, lanbide jakin batean sari truke aritzen dena; batez ere, eskuen bidez industrian lan egiten duena.
  7 esku-langile ik eskulangile.
lapiko lapiko 1 iz eltzea.
  7 itsu-lapiko ik itsulapiko.
lapur lapur 1 iz lapurtzen duen, lapurretak egiten dituen pertsona. ik ohoin; ebasle.
  6 bide-lapur ik bidelapur.
  7 itsas-lapur ik itsaslapur.
lapurreta lapurreta 1 iz lapurtzea. ik ohointza.
  7 itsas lapurreta ik itsaslapurreta.
lar lar 1 adlag gehiegi. (izenondoekin)
  4 (izen baten eskuinean) ik larregi.
larru larru 1 iz animalien gorputza biltzen duen azala.
  12 esku-larru ik eskularru.
  17 larru bizi ik larrubizi.
  18 larru-gorri ik larrugorri.
laster laster 1 adlag denbora laburrean, denbora gutxiren buruan; lasterka.
  14 itsas laster ik itsaslaster.
latz latz 1 izond zimurrez, pikorrez edo irtenunez betea dagoelako, ukimenari atsegin ez zaiona. ik lakar. ant leun.
  6 (adizlagun gisa) ik lazki.
lau lau1 1 zenbtz hiru eta bat, 4. (dagokion izenaren ezkerrean)
  18 lau-hankako ik lauhankako.
  19a lau hazka ik lauhazka.
lauki lauki 1 iz lau aldeko poligonoa; bereziki, lau aldeak berdinak eta arteko angeluak zuzenak dituena. ik koadro 4; karratu1 2.
  5 (xake jokoan) ik laukitxo 2.
laukitxo laukitxo 1 iz lauki txikia.
  2 (xake jokoan) ik lauki 5.
lausotu lausotu, lauso(tu), lausotzen 1 da/du ad lausoz estali. (begiak)
  3 (gauza abstraktuak) ik difuminatu.
lauzatu lauzatu, lauza(tu), lauzatzen 1 du ad lauzez estali edo hornitu.
  2 (era burutua izenondo gisa) ik lauzaztatu.
legatz legatz 1 iz itsas arrain hezurduna, luzea eta baraila irtena duena, kolore gris argikoa, bost kiloko pisua izan dezakeena, sukaldaritzan oso aintzat hartua (Merlucius merluccius edo M. esculentus).
  5 legatz kume ik legazkume.
lege lege 1 iz gizarteko agintaritzak ezarritako arau edo arau multzo betebeharrezkoa.
  8 (hitz elkartuetan lehen osagai gisa) ik legal.
  12 bizi-lege ik bizilege.
  14 lege-gizon ik legegizon.
lehen lehen 1 adlag igaro den denboran. ik lehenago.
  10 lehen plano ik plano 10.
lehiaketa lehiaketa 1 iz elkarren lehian arituz egiten den sari bat irabazten den jarduna, batez ere literaturazkoa.
  2 (kiroletan) ik txapelketa.
lehiatsu lehiatsu 1 izond lehiaz betea.
  2 (adizlagun gisa) ik lehiatsuki.
lehor lehor 1 izond hezetasunik edo urik ez duena, bustirik ez dagoena.
  5 (landareez eta kidekoez mintzatuz) ik ihar 3; idor 3.
  14 (adizlagun edo predikatu gisa) ik lehorki.
leial leial 1 izond
  5 (adizlagun gisa) ik leialki.
leiho leiho 1 iz horma edo pareta batean, argia eta haizea sartzen uzteko, solairutik halako neurri bat gorago egiten den irekigunea.
  4 (informatikan) ik leihoxka 2.
leihoxka leihoxka 1 iz leiho txikia. ik leihotxo.
  2 (informatikan) ik leiho 4.
leize leize 1 iz haitzulo oso sakona, oso sakontasun handi eta arriskutsua. ik leze.
  4 (zakilaren eta klitoriaren anatomian) ik leizetsu 3.
leizetsu leizetsu 1 izond leizez betea.
  3 (zakilaren eta klitoriaren anatomian) ik leize 4.
leku leku 1 iz espazioko gune jakina. ik toki.
  7 (sailkapen, hierarkia edo kideko batean) ik postu.
lengoaia lengoaia 1 iz hizkuntza, mintzaira.
  3 irud/hed ik hizkuntza 6.
lepo lepo 1 iz gorputzaren zatia, burua enborrari lotzen zaioa, gehienetan mehea.
  19 lepo-gogor ik lepagogor.
  26 lepo ondo ik lepondo.
lerra lerra 1 iz lerratzea.
  5 lerra-leku ik lerraleku.
lerro lerro 1 iz norabide berean jarririk dauden pertsonen edo gauzen segida. ik errenkada; lerrokada.
  18 mendi lerro ik mendilerro.
letargia letargia 1 iz lozorroa.
  2 (hitz elkartuetan lehen osagai gisa) ik letargiko.
leun leun 1 izond gainaldeez mintzatuz, kozkorrik, pikorrik edo zimurrik ez duena.
  5 (adizlagun gisa) ik leunki.
leungailu leungailu ik motelgailu.
lexiko lexiko 1 izond hiztegiari dagokiona.
  4 (hitz elkartuetan lehen osagai gisa) ik lexikal.
lexikologia lexikologia 1 iz hizkuntzalaritzaren adarra, lexiko unitateak eta horien arteko erlazioak, hizkuntzaren sistemaren barnean, aztertzen dituena.
  2 (hitz elkartuetan lehen osagai gisa; orobat lexikologi) ik lexikologiko.
lider lider 1 iz burua, buruzagia.
  3 (kiroletan) ik sailkapenburu.
limurtu limurtu, limur, limurtzen du ad 1 da ad irristatu, labaindu.
  2 irud/hed ik lerratu.
liso liso 1 izond ileaz mintzatuz, kizkurrik ez duena.
  2 (bestelakoetan) ik leun.
literatura literatura 1 iz hitzaren bidezko adierazpenaren antzea; idazlanak, bereziki estetika arduraren ezaugarria duten aldetik; idazlearen lana edo antzea. ik elerti.
  3 (hitz elkartuetan lehen osagai gisa; orobat literatur) ik literario.
liturgia liturgia 1 iz Elizak Jainkoari eskaintzen dion jendaurreko gurtza edo gorazarre ofiziala; gurtza hori egiteko era.
  3 (hitz elkartuetan lehen osogai gisa; orobat liturgi) ik liturgiko.
lizun lizun 1 iz usteltzen-edo hasi diren gai organikoen azalean sortzen diren geruza edo orban zurixka eta harroak, onddoek eraginak.
  5 (adizlagun gisa) ik lizunki.
lo lo 1 iz ohartasunaren etenaldia, gorputzaren atsedenaldi berezi bat eta amets egitea ezaugarri dituen egoera, aldizka gertatzen dena.
  15 lo-eragile ik loeragile.
  16 lo-ez ik loez.
  31 lo zorro ik lozorro.
lodi lodi 1 izond luzerari buruz beste bi dimentsioak ohi baino handiagoak dituenak. ant mehe.
  4 (izen gisa) ik lodiera.
logaritmo logaritmo 1 iz zenbaki baten logaritmoa: zenbaki hori lortzeko, oinarri deitzen den zenbaki bati ezarri behar zaion berretzailea.
  2 (hitz elkartuetan lehen osagai gisa) ik logaritmiko.
logistika logistika 1 iz zerbitzu edo jarduera baten baten antolaketa zuzenak behar dituen bitarteko guztien multzoa.
  2 (hitz elkartuetan lehen osagai gisa) ik logistiko.
lohi lohi 1 iz zikina, zikintasunez betea.
  2 irud/hed ik likits; lizun.
loka loka1 1 izond koloka dagoena, ongi finkaturik gabe dagoena.
  5 loka gune ik lokagune.
lokatz lokatz 1 iz urezko eta hauts edo lurrezko nahastura edo ore lodia. ik lohi.
  5 ik lohi 7.
lore lore 1 iz hainbat landareren zati koloretsu eta askotan usaintsua. ik lili.
  15a lore-hosto ik hosto 6.
  17 lore ontzi ik loreontzi.
lur lur 1 iz (batez ere L larriz gehienbat) bizi garen planeta, Eguzki sistemako hirugarrena. ik lurbira.
  9 lur azal ik lurrazal.
  17 lur ikara ik lurrikara.
  27 lur mutur ik lurmutur.
  32 lur zoru ik lurzoru.
lurrun lurrun 1 iz gorputz heze edo isurkari bero batetik jalgitzen ikusten den gasa.
  9 lurrun ontzi ik lurrunontzi.
luzara luzara 1 adlag luzarora.
  2 ik luze 23.
luzaro luzaro 1 adlag denbora luzean. ik luzaz.
  4 luzarora ik luzarora.
luze luze 1 izond buru batetik bestera hedadura handia edo ohikoa baino handiagoa duena; luzera gainerako dimentsioak baino aski handiagoa duena. ant labur.
  5 (pertsonez, zuhaitzez eta kidekoez) ik altu.
  9 (adizlagun gisa) ik luzeki.
luzeki luzeki adkor ik luze 9.
luzera luzera1 1 iz luzetasunaren neurria; lehen dimentsioaren neurria.
  2 (Lurraren koordenatuetan) ik longitude.
mafia mafia 1 iz gaizkileen isileko erakundea, zilegi ez diren bidez jarduera arlo jakin baten kontrola bereganatu duena.
  4 (hitz elkartuetan lehen osagai gisa) ik mafioso 2.
magia magia 1 iz azti lana, isileko edo ezkutuko bidez gertakari itxuraz miragarriak sortzeko antzea; antze horri dagokion jakintza.
  2 (hitz elkartuetan lehen osagai gisa) ik magiko.
magnetiko magnetiko 1 izond imanari dagokiona, imanaren nolakotasunak dituena; magnetismoari dagokiona.
  5 polo magnetiko ik polo1 6.
mahai mahai 1 iz oin batek edo gehiagok eusten dioten ohol lau batek osaturiko altzaria, bertan jateko, idazteko edo lan egiteko balio duena.
  11 mahai gainean jarri2 (gauza abstraktuak) ik mahairatu 3.
mahats mahats 1 (multzokaria) mahatsondoaren fruitua, mordoetan biltzen diren ale zuri, gorri edo beltzen multzoa.
  16 mahats pasa ik mahaspasa.
maisu maisu 1 izond egiteko batean bere bikaintasunagatik nabarmentzen dena.
  12 maisu lan ik maisulan.
maite maite 1 izond maitasuna zaiona. (pertsonez)
  17 maite min ik maitemin.
makal makal2 1 izond indar, bizkortasun edo sendotasun urrikoa. ik ahul. (norbait)
  3 (adizlagun gisa) ik makalik.
  7 makalik ik makalik.
makila makila 1 iz zurezko zati zuzena, biribila eta luzea, bereziki (ik beherago 10) ibiltzean lagungarri gisa. ik zotz.
  11 esku makila2 ik eskumakila.
makroekonomia makroekonomia 1 iz ekonomiaren adarra, ekonomia-magnitude kolektiboak edo globalak aztertzen dituena.
  2 (hitz elkartuetan lehen osagai gisa) ik makroekonomiko.
makur makur 1 izond lerro zuzena bezalakoa ez dena. ik oker.
  7 (-en atzizkiaren eskuinean izen gisa) ik makurtasun.
malezia malezia 1 iz gaiztotasuna; gaiztakeria; maltzurkeria.
  2 (hitz elkartuetan lehen osagai gisa; orobat malezi) ik maleziatsu.
maltzur maltzur 1 izond engainuz edo azpikeriaz zerbait lortzeko trebea dena, edo engainatua ez izateko trebetasuna agertzen duena. ik malmutz, amarrutsu, asmotsu. (pertsonez)
  5 (adizlagun gisa) ik maltzurki.
mandatari mandatari 1 iz mandatu bat daraman pertsona. ik mezulari.
  8 isil-mandatari ik isilmandatari.
mantal mantal 1 iz jantziak ez zikintzeko, horien gainean jartzen den soinekoa, atzealdean edo aurrealdean lotzen dena. ik txabusina.
  9 galtza-mantal ik galtzamantal.
margo margo 1 iz kolorea.
  11 margo-irudi ik margoirudi.
  12 margo lan ik margolan.
marisorgin marisorgin 1 iz intsektu gorputz-luzea eta kolore-berdea, beste intsektu batzuez elikatzen dena.
  2 ik mari 34.
marra marra 1 iz seinale edo marka mehar eta estua, berez zuzena. ik arraia; arrasto; lerro.
  7 (kokainaz-eta mintzatuz) ik lerro 5.
marraka marraka 1 iz ardien eta ahuntzen oihua. ik marru.
  4 (adizlagun gisa) ik marrakaka.
masa masa 1 iz osotasun bat, bereziki tamaina handikoa, eratzen duten gauzen edo zatikien multzoa; gai gotor baten edo isurkari baten kopuru aski handia, bere hartan (ez bere forman edo nolakotasunean) hartua.
  7 (hitz elkartuetan lehen osagai gisa) ik masibo.
masail masail 1 iz aurpegiaren alboko aldea, sudurraren eta belarriaren artean, begi azpitik kokotseraino hedatzen dena. ik matrail; matela.
  10 masail hezur ik masailezur.
masibo masibo 1 iz kopuru handiak hartzen dituena, kopuru handiei dagokiena. (pertsonei dagokiena) ik masa 6.
  3 (hedabideei buruz) ik masa 12; masa 13.
matematika matematika 1 iz helburutzat kopurua eta ordena dituzten jakintzen multzoa.
  3 (hitz elkartuetan lehen osagai gisa) ik matematiko.
matsukatu matsukatu, matsuka, matsukatzen du ad ik matxukatu.
matxarda matxarda2 1 izond emakumeez mintzatuz, bihurria eta gizonzalea dena.
  2 ik mari 23.
matxinatu matxinatu, matxina, matxinatzen 1 da ad aginpidea duenaren aurka altxatu, matxinada egin.
  • 3 du ad ik matxinarazi.
  5 (era burutua izen gisa) ik matxino1.
matxukatu matxukatu, matxuka, matxukatzen du ad ik matsukatu.
mea mea 1 iz lurraren azala osatzen duen gai ez organikoa, bereziki ustiatzeko onuragarri dena. ik mineral.
  6 mea-zulo ik meazulo.
  7 mea-zain ik meazain.
meatzari meatzari 1 iz meategian mea ateratzen lan egiten duen pertsona.
  6 meatzari kide ik meatzarikide.
mediku mediku 1 iz lanbidetzat medikuntza duen pertsona, horretarako gai egiten duten ikasketak bururatu dituena. ik sendagile.
  4 (hitz elkartuetan lehen osagai gisa) ik mediko.
  • 6 izond ik mediko.
medikuntza medikuntza 1 iz eriari osasuna atxikitzea edo bihurtzea helburu duen jakintza; gisa eritasunak sendatzeko edo haiei aurrea hartzeko antzea. ik sendagintza.
  3 (hitz elkartuetan lehen osagai gisa) ik mediko.
mehatxu mehatxu 1 iz
  3 (hitz elkartuetan lehen osagai gisa) ik mehatxagarri.
mekaguendio mekaguendio interj ik mekabendios; mekaguendios.
mekaguendios mekaguendios interj ik mekabendios; mekaguendio.
mekanika mekanika 1 iz fisikaren atala, higiduraz eta orekaz, eta horien sortzaile diren indarrez diharduena; fisikaren atal horrek aztertzen dituen gertakariei buruzko teoria.
  4 (hitz elkartuetan lehen osagai gisa) ik mekaniko.
mekanografia mekanografia 1 iz makinaz idazteko teknika. ik daktilografia.
  2 (hitz elkartuetan) ik mekanografiko.
men men2 1 adlag mendean.
  4 -en meneko izlag ik meneko.
menda menda 1 iz ezpaindunen familiako belar landarea, oso usaintsua, leku hezeetan hazten dena (Mentha sativa). ik mendafin.
  5 menda beltz ik mendabeltz
mendebal mendebal 1 iz mendebal haizea.
  · 5 (leku izen baten eskuinean) ipar ik mendebalde 2.
  12 mendebal alde ik mendebalde.
mendebalde mendebalde 1 iz ostertzeko lau puntu nagusietako bat, eguzkia sartzen den aldeari dagokiona; mendebaldeko lurraldea. ik sartalde; mendebal 2.
  2 (leku izen baten eskuinean) ik mendebal 5.
mendi mendi 1 iz inguruko eremutik nabarmen goratzen den lur zatia. ik muino.
  6 mendi alde ik mendialde.
  8 mendi bide ik mendibide.
  14 mendi gune ik mendigune.
  15a mendi kate ik mendikate.
  16a mendi lerro ik mendilerro.
  25 su-mendi ik sumendi.
merezidun merezidun 1 izond merezi duena.
  2 (-en atzizkiaren eskuinean) ik merezient.
merkatal merkatal (hitz elkartuetan lehen osagai gisa; forma hau ez da agertzen Euskaltzaindiaren Hiztegian) 1 iz merkataritza-.
  3 merkatal gune ik merkatalgune.
  4 merkatal ontzi ik merkatalontzi.
mesede mesede 1 iz norbaiten aldeko egite onuragarria.
  11 mesede egin1 ik mesedetu.
metalurgia metalurgia 1 iz mehetatik metalak ateratzeko eta eraldatzeko tekniken multzoa. ik metalgintza.
  2 (hitz elkartuetan) ik metalurgiko.
metastasi metastasi 1 iz eritasun edo tumore bat birsortzea edo gorputzaren beste alderdi batera hedatzea.
  2 (hitz elkartuetan) ik metastasiko.
meteorologia meteorologia 1 iz eguratseko gertakariez aritzen den den zientzia.
  2 (hitz elkartuetan, orobat metereologi g.er.) ik meteorologiko.
metodologia metodologia 1 iz zientzia-ikerketa batean edo kidekoetan erabiltzen diren metodoen multzoa.
  2 (hitz elkartuetan lehen osagai gisa; orobat metodologi g.er.) ik metodologiko.
metropoli metropoli 1 iz hiri handia, estatu edo eskualde bateko hiri nagusia.
  3 (hitz elkartuetan lehen osagai gisa) ik metropolitano.
meza meza 1 iz erlijio katolikoan, ogiaren eta ardoaren bidez Jesu Kristoren heriotza ospatzen den elizkizuna.
  13 meza erdi ik mezerdi.
milakagarren milakagarren iz ik milaren.
militar militar 1 iz gerrarako pertsona; bereziki, armadako kide ogibidez dena.
  5 militar buru ik militarburu.
milizia milizia 1 iz armada baten ordezko edo osagarri gisa ari den taldea, soldadu ez direnek osatua.
  6 miliziako ik miliziako.
mimesi mimesi 1 iz naturaren imitazioa.
  2 (hitz elkartuetan lehen osagai gisa) ik mimetiko.
min min1 1 iz gorputzaren alderen baten nabaritzen den sentipen nekagarria. ik oinaze.
  10 bihotz min ik bihozmin.
minberatsu minberatsu 1 izond aski minbera dena.
  2 (predikatu edo adizlagun gisa) ik minberatsuki.
mingaiñ mingaiñ ik mingain.
mingañ mingañ ik mingain.
mingots mingots 1 izond behazunarena bezalako ahogozo ez-atsegina duena. ik karats; mingar; mikatz; garratz.
  3 (adizlagun gisa) ik mingoski.
ministro ministro 1 iz estatuaren gobernuko sail nagusi bateko burua, ministerio bateko buruzagia.
  7 ministro orde ik ministroorde.
minkor minkor 1 izond mingotsa.
  2 irud/hed ik samin.
mintzaira mintzaira 1 iz hitzezko adierazpidea, sistema edo egituratzat hartua. ik hizkuntza 2.
  2 hed ik hizkuntza 6.
mintzaleku mintzaleku 1 iz mintzatzeko lekua, jendaurrean bereziki. ik mintzatoki.
  2 (kartzeletan eta) ik mintzategi.
miñ miñ ik min.
mistika mistika 1 iz teologiaren atala, Jainkoa eta gizakia batzeaz, batasun honen mailez eta Jainkoa begiesteaz diharduena.
  4 (hitz elkartuetan lehen osagai gisa) ik mistiko.
mizkin mizkin1 1 izond milika.
  2 irud/hed ik mizkinkeria 2.
mizkinkeria mizkinkeria 1 iz milikeria.
  2 irud/hed ik mizkin1 2.
moduzko moduzko 1 izond modutsua, hezibide onekoa edo gizabide egokikoa.
  6 hala-moduzko ik modu 17.
moko moko 1 iz hegaztien aho gogor eta irtena, bi masail hezurrak estaltzen dituen adarkizko gai batez osatua, jateko eta babesteko edo erasotzeko erabiltzen dutena.
  10 moko-fin ik mokofin.
  10a moko flauta ik flauta 3.
  17 ume-moko ik umemoko.
moldatzaile moldatzaile 1 izond/iz moldatzen duena.
  3 (musika edo literatura lanei eta kidekoei buruz) ik moldaketa 2.
moldegabe moldegabe 1 izond molde edo itxurarik ez duena.
  3 (adizlagun gisa) ik moldegabeki.
molekula molekula 1 iz lotura kimokoz elkarturiko atomo multzoa.
  2 (hitz elkartuetan lehen osagai gisa) ik molekular.
moneta moneta 1 iz dirua; dibisa. ik diru 2.
  2 (hitz elkartuetan lehen osagai gisa) ik diru 2; monetario.
morfema morfema 1 iz esaldian, esanahia duen banakorik txikiena, zati esanguratsu txikiagotan ezin bereizizkoa.
  2 (izen elkarkuetan lehen osagai gisa) ik morfemiko.
morfologia morfologia 1 iz izaki bizi edo organu baten kanpoko forma eta egituraren azterketa.
  3 (hitz elkartuetan lehen osagai gisa) ik morfologiko.
motel motel1 1 izond bizitasuna edo indarra falta zaiona.
  3 (adizlagun gisa) ik motelki.
  6 hitz-motel ik hitz 43.
moto moto 1 iz motozikleta. ik motor 7.
  7 moto-taxi ik mototaxi.
motor motor 1 iz zernahi energia (bereziki barne errekuntzaren ondoriozkoa), energia mekaniko bihurtzen duen tresna; ibilgailu edo makina bat higiarazten duen tresna.
  6 (izenondo gisa) ik motriz.
motroilo motroilo1 1 izond lodia eta altuera txikikoa, potoloa. ik mozkote.
  • 2 iz ik mordoilo.
muga muga 1 iz eremu bat amaitzen den tokia.
  15 jo muga ik jomuga.
  33 urte muga ik urtemuga.
  34 zeru muga ik zerumuga.
mugagabe mugagabe 1 izond mugarik ez duena. ik mugaezin; muga 19.
  3 mugagabeko ik muga 20.
mugiezin mugiezin 1 izond ezin mugituzkoa.
  3 (izen gisa) ik higiezin 2.
mugigarri mugigarri 1iz mugi daitekeena. ik higigarri.
  2 (ekonomian) ik higigarri 2.
muin muin1 1 iz hezur gehienen barnealdea betetzen duen gai bigun eta zurixka.
  13 buru-muin ik burumuin.
  14 erna-muin ik ernamuin.
muin muin2 1 iz aurpegitik at ematen den musua.
  2 esku muin ik eskumuin.
muiñ muiñ ik muin.
muki muki 1 iz giza sudurrari eta beste zenbait organori darion gai likatsua.
  6 muki-zapi ik mukizapi.
multzo multzo 1 iz mota bereko gauzez, bizidun nahiz bizigabeez, osaturiko bilketa. ik talde.
  6 multzo buru ik multzoburu.
mundu mundu 1 izatea duten eta izan duten gauza guztien multzoa. ik unibertso.
  7 (hitz elkartuetan lehen osagai gisa) ik mundial.
muntaia muntaia 1 iz muntatzea, muntaketa.
  5 (artegintzan) ik instalazio 2.
murritz murritz 1 izond laburra, motza.
  6 irri murritz ik irri 18.
museo museo 1 iz artearen, historiaren, teknikaren edo jakintzaren aldetik interesa duten gauzaki bildumak biltzen eta sailkatzen diren lekua, gordetzeko eta jendaurrean erakusteko helburuaz. ik erakustoki.
  3 (hitz elkartuetan lehen osagai gisa) ik museistiko.
musika musika 1 iz hotsak arau jakinen arabera konbinatzeko antzea, denbora bitarte bat soinuzko gaiez antolatzeko artea; antolaketa horren araberako emaitza.
  3 (hitz elkartuetan lehen osagai gisa) ik musikal.
mutikoxkor mutikoxkor iz ik mutil 17.
mutil mutil 1 iz heldutasunera iritsi ez den gizonezkoa ik mutiko.
  9 mutiletan1 adlag ik neska 10.
  11 argi mutil ik argimutil.
  12 baso mutil ik basomutil.
  13 itsu-mutil ik itsumutil.
  14 mari-mutil ik marimutil.
  22 mutil zahar ik mutilzahar.
mutu mutu 1 izond/iz pertsonez mintzatuz, hitz egiten ez duena.
  11 gor-mutu ik gor 9.
mutur mutur 1 iz ugaztunetan, aurpegiaren zati irtena, ahoa eta sudurra dauzkana.
  15 (politikan) ik muturreko 3.
  17 muturreko ik muturreko.
  18 lur mutur ik lurmutur.
  26 mutur-muturreko ik muturreko.
muturreko muturreko 1 izlag aukera, egoera edo jarrera espektro bateko muturrean dagoena.
  3 (ezker edo eskuin-en eskuinean) ik mutur 15.
mututasun mututasun 1 iz erabateko isiltasuna.
  3 gor-mututasun ik gormututasun.
nabarmentxo nabarmentxo 1 izond nabarmen samarra.
  2 (adizlagun gisa) ik nabarmenxko.
nagi nagi 1 izond/iz lanerako edo egin behar dituen gauzetarako gogorik izaten ez duena. ik alfer.
  6 (izen gisa) ik nagitasun.
nagusitu nagusitu, nagusi, nagusitzen 1 da ad nagusi bihurtu edo gertatu; nagusitasuna hartu.
  2 (gauza abstraktuez) ik gailendu.
nahi nahi 1 iz (zerbait) nahi izatea; norbaitek nahi duen zera, zerbait egiteko gogo edo asmo finkoan gauzatzen dena. ik nahikara; desira; borondate; gurari; gutizia.
  10 nahita ik nahita.
  13 nahiz3 ik nahiz.
  16 bizi-nahi ik bizinahi.
  17 gora-nahi ik goranahi.
  18 handi-nahi ik handinahi.
  19 jakin-nahi ik jakin-nahi.
  32 nahi gabe2 ik nahigabe.
nahika nahika 1 adlag nahi izaten.
  2 nola nahika ik nolanahika.
narrazio narrazio 1 iz kontakizuna.
  3 (hitz elkartuetan lehen osagai gisa) ik narratibo.
narru narru 1 iz larrua.
  4 (sexu harremanak aipatzeko) ik narru 9.
natura natura 1 iz izatasun fisikoa duten gauza guztien multzoa, osotasuntzat hartua, eta bereziki izaki biziduntzat hartua. ik izadi.
  3 (hitz elkartuetan lehen osagai gisa; orobat natur) ik natural.
  7 natura gune ik naturgune.
naturaleza naturaleza 1 iz izaera.
  3 (hitz elkartuetan lehen osagai gisa) ik natural.
nazio nazio 1 iz giza talde aski zabala, bere batasunaren ezagutza eta elkarrekin bizitzeko nahia ezaugarritzat dituena. ik aberri.
  3 (hitz elkartuetan lehen osagai gisa) ik nazional.
nazioarte nazioarte 1 iz nazioarteko erkidegoa.
  2 (hitz elkartuetan lehen osagai gisa) ik nazioarteko.
nazional nazional 1 izond nazioarena, nazioari dagokiona. ik nazio 3.
  10 nazional-sozialismo ik nazionalsozialismo.
  11 nazional-sozialista ik nazionalsozialista.
nazionalismo nazionalismo 1 iz nazio batek beregaintasuna lortzeko duen eskubidea aldarrikatzen duen dotrina edo higikunde politikoa; nazio nortasunaren gorakuntza, norbere nazioarekiko atxikimendu gartsua edo grinatsua; atxikimendu horretan oinarritzen den dotrina, nazioa gainerako gauzen gainetik jartzen duena. ik abertzaletasun.
  3 (hitz elkartuetan lehen osagai gisa) ik nazionalista.
neba neba 1 iz emakumezko batentzat, senide arra. ik anaia.
  3 ezkon-neba ik ezkoneba.
negar negar 1 iz malko guruinei darien isurkaria, begietatik ateratzen dena.
  9 negarrez ik negarrez.
  22 negar ontzi ik negarrontzi.
  22a negar purpuila ik purpuila 2.
negoziagarri negoziagarri 1 izond negozia daitekeena. ik negoziagai.
  2 (izan eta kideko aditzarekin) ik negoziagai 3.
negoziazio negoziazio 1 iz negoziatzea.
  5 negoziazio gune ik negoziaziogune.
negualde negualde iz ik negu 6.
nekazari nekazari 1 iz lurra landuz bizibidea irabazten duen pertsona. ik laborari; lugin.
  3 (hitz elkartuetan lehen osagai gisa; orobat nekazal; Euskaltzaindiaren Hiztegian ez da nekazal agertzen; bai nekazari-) ik nekazaritza 3.
nekazaritza nekazaritza 1 iz lurra lantzea, lur lana; nekazariaren lanbidea. ik laborantza.
  3 (hitz elkartuetan lehen osagai gisa) ik nekazari 3.
nekrofilia nekrofilia 1 iz heriotzak norbaiti eragiten dion erakargarritasuna.
  2 (hitz elkartuetan) ik nekrofiliko.
nekromantzia nekromantzia 1 iz etorkizuna iragartzea, hilen espirituei dei eginez.
  2 (hitz elkartuetan lehen osagai gisa; corpusean nekromantzi forma soilik) ik nekromantiko.
neolitiko neolitiko 1 izond historiaurreko aroez mintzatuz, Harri Aroaren azken aldiari dagokiona.
  2 (izen gisa) ik neolito.
nerbio nerbio 1 iz gorputzaren zatiak burmuinarekin eta bizkar-muinarekin harremanetan ipintzen dituzten zainetako bakoitza. ik kirio.
  4 (testuinguru teknikoetan, hitz elkartuen lehen osagai gisa) ik nerbioso.
neu neu 1 izord ni; ni-ren forma indartua. ik nerau.
  3 (noren kasuan) ik neure.
neurologia neurologia 1 iz medikuntzaren adarra, nerbio sistemaren anatomiaz, fisiologiaz eta eritasunez aritzen dena.
  2 (hitz elkartuetan lehen osagai gisa) ik neurologiko.
neurona neurona 1 iz nerbio sistemako zelula.
  2 (hitz elkartuetan lehen osagai gisa) ik neuronal.
nibelatu nibelatu, nibela, nibelatzen 1 da/du ad maila berean jarri.
  2 irud/hed ik orekatu.
nondik nondik 1 adlag
  17 nondik norako2 iz ik ibilera.
nora nora
  10 norako ik norako.
noragabe noragabe 1 izond helbururik ez duena, nora gabe dabilena.
  3 ik nora 7.
  4 noragabean ik nora 8.
norako norako 1 adlag zer tokitarako.
  5 nondik norako2 iz ik ibilera.
norgehiagoka norgehiagoka 1 adlag elkarren lehian arituz.
  3 (kiroletan) ik txapelketa.
normal normal 1 izond ezer berezirik edo neurriz gainekorik ez duena, maizkoena edo ohikoena den motaren araberakoa dena.
  3 (adizlagun gisa) ik normalki.
nota nota 1 iz partitura batean, soinu bat adierazteko ikurra; soinu hori bera.
  6 (azterketetan) ik kalifikazio 2.
notario notario 1 iz
  2 (hitz elkartuetan lehen osagai gisa) ik notarial.
nukleo nukleo 1 iz zerbaiten -batez ere atomoaren, zelularen eta kidekoen- gunea.
  2 irud/hed ik gune 4.
nutriente nutriente 1 iz elikagarria.
  2 mikro-nutriente ik mikronutriente.
nutrizio nutrizio 1 iz elikatzea.
  2 (hitz elkartuetan lehen osagai gisa) ik nutrizional.
objektibo objektibo2 1 iz optika-tresnetan, ispilu, leiar edo leiar multzoa, ikusi edo aztertu nahi den gauzaren aldera zuzentzen dena. ik okular.
  5 tele-objektibo ik teleobjektibo.
odol odol 1 iz kolore gorriko isurkari lodia, gorputz osoan zain eta arterietan zehar dabilena.
  11 odol-bero ik odolbero.
  14 odol gaizto ik odolgaizto.
  26 odol-jario ik odoljario.
  27 odol-jariodun ik odoljariodun.
  30 odol kolpe ik beherago 34; ik odolaldi.
  34a odol huste ik odoluste.
  34b odol hustu ik odolustu.
off off 1 iz off-eko ahotsa.
  3 play-off ik play.
ogi ogi 1 iz gari irinez, urez eta gatzez osaturiko orea legamiaz jaikiaz eta labean erreaz egiten den jangaia.
  12 ogi-buru ik ogiburu.
ohe ohe 1 iz bertan etzateko prestatua dagoen altzaria. ik ohatze; kamaina; etzauntza.
  9 ohe azal ik ohazal.
  12 ohe-buru ik oheburu.
  16 ohe kide ik ohekide.
  20 ohe zeru ik ohezeru.
ohiko ohiko 1 iz
  2 ez-ohiko ik ezohiko.
ohol ohol 1 iz zurezko zati aski luzea, laukizuzen formakoa, laua eta mehea.
  5 ohol hesi ik oholesi.
  4 tranpa ohol ik tranpol.
oihal oihal 1 iz ehun sarria eta ile-laburra; bereziki artilezkoa; ehuna; ehun horren zatia.
  11 esku oihal ik eskuoihal.
  13 hil oihal ik hil1 54.
  19 oihal ontzi ik oihalontzi.
oilasko oilasko 1 iz oilar gaztea.
  5 oilo loka ik oilaloka.
oin oin 1 iz gizakiaren zangoaren beheko zatia, hura zutik dagoenean lurra ukitzen duena. ik hanka; zango.
  22 oin bular ik oinbular.
  27 oin hutsik ik oinuts 3.
oinarri oinarri 1 iz gauza bati eusten dion azpiko atal, gehienetan trinkoa. ik zimendu; egonarri; harroin 2.
  2 irud/hed ik funts; sustrai.
  6 oinarrizko ik oinarrizko.
oinezko oinezko 1 izlag oinez egiten dena; oinez dabilena.
  3 (gudarostean) ik infante 2.
ok ok2 ik oka.
oker oker 1 izond lerro zuzena bezalakoa ez dena, artez ez dagoena. ik makur.
  5 (adizlagun gisa) ik okerki.
okupazio okupazio 1 iz okupatzea.
  2 (hitz elkartuetan lehen osagai gisa) ik okupatzaile.
ola ola 1 iz burdin mea landuz burdina egiten zen lantegia. ik burdinola.
  5 burdin ola ik burdinola.
oldarraldi oldarraldi 1 iz zerbait edo norbait oldartzen den aldia.
  2 (gerretan-eta) ik erasoaldi.
olde olde 1 iz oldarra; andana.
  4 jende olde ik jende 15.
oliba oliba 1 iz olibondoaren fruitua, jateko ona, txikia eta luzarana, azal leuna, hezur gogorra eta olioa ematen duen mamia duena.
  11 oliba ondo ik olibondo.
olibondo olibondo 1 iz Oleaceae familiako zuhaitza, olibak ematen dituena, enbor bihurri adartsua, hosto berdeak gainetik eta zurixkak azpitik, eta lore zuriak dituena (Olea europaea).
  5 basa olibondo ik basolibondo.
oligarka oligarka 1 iz oligarkiako kidea.
  2 (hitz elkartuetan lehen osagai gisa) ik oligarkiko.
oligopolio oligopolio 1 iz saltzaile kopuru urri-urri batek merkatua kontrolatzen duen egoera.
  2 (hitz elkartuetan lehen osagai gisa) ik oligopolistiko.
olio olio 1 iz olibetatik ateratzen den isurkari koipetsu eta likatsua, hori-berdaxka; zenbait landare, animalia edo meatatik aterazen den gai koipetsua, ohiko tenperaturan isurkaria dena eta uretan urtzen ez dena, eta gehienetan ura baino arinagoa dena. ik koipe.
  8 oliba-olio ik oliba 10.
omiasaindu omiasaindu 1 iz ipar santu guztien eguna. ik domu 1 eta domuru 1.
  4 omiasaindu kari ik omiasaindukari.
omoniergo omoniergo 1 iz ipar kapilautza.
  2 (egoitza) ik omoneria.
on on1 1 izond bere egitekoa ongi betetzen duena; espero den bezain egokia edo onuragarria dena. ant txar. (gauzez mintzatuz)
  14 onezko ik onezko.
  32 onezkoak egin ik onezko 4.
  33 onik ik onik.
ondo ondo2 1 iz gauza bati buruz, hura ukitzen-edo dagoen aldea. (izen soil baten eskuinean) ik albo; aldamen.
  4 ik ondorio.
ondoren ondoren1 1 adlag segidan, gero.
  7 ondorengo ik ondorengo.
ongi ongi 1 adlag nahi, espero edo behar den bezala; era onez, egokitasunez. ik ondo1.
  16 (izen gisa) ik ongietorri.
  22 ongi izate ik ongizate.
onkologia onkologia 1 iz medikuntzaren adarra, tumoreak aztertzen dituena.
  2 (hitz elkartuetan lehen osagai gisa) ik onkologiko.
onomastika onomastika 1 iz izen bereziak, eta bereziki pertsona izenak, aztertzen dituen jakintza.
  2 (hitz elkartuetan lehen osagai gisa) ik onomastiko.
ontzi ontzi 1 iz ur gainean higitzen den zernahi ibilgailu, batez ere txikia ez dena. ik itsasontzi.
  3 (neurri gisa) ik ontzikada.
  13 arrain ontzi ik arrainontzi.
  14 arrantza ontzi ik arrantza1.
  15 bela-ontzi ik belaontzi.
  16 fruitu-ontzi ik fruituontzi.
  17 fruta-ontzi ik frutaontzi.
  17 gerra ontzi ik gerraontzi.
  18 guda-ontzi ik gudaontzi.
  20 ibai ontzi ik ibaiontzi.
  21 itsas ontzi ik itsasontzi.
  22 kafe ontzi ik kafeontzi.
  23 kanoi ontzi ik kanoiontzi.
  24 karga ontzi ik kargaontzi.
  25 kirol ontzi ik kirolontzi.
  26 komun ontzi ik komun1 5.
  27 landare ontzi ik landare 6.
  28 lore ontzi ik loreontzi.
  29 lurrun ontzi ik lurrunontzi.
  31 ontzi gain ik ontzigain.
  32 ontzi-jabe ik ontzijabe.
  33 ontzi-krosko ik krosko 4.
  35 paper ontzi ik paperontzi.
  36 te ontzi ik teontzi.
  37 tinta ontzi ik tintontzi.
  40 zabor ontzi ik zaborrontzi.
opari opari 1 iz eskaintza; norbaiti eskaintzen zaion gauzakia.
  11 ordain opari ik ordain 13.
opera opera1 1 iz musikaz erabat hornituriko antzerki lana; lan horiek osatzen duten generoa.
  3 (hitz elkartuetan lehen osagai gisa) ik operistiko.
opil opil 1 iz irinezko orea labean erreaz egiten den ogi modukoa, berez biribila eta txikia.
  7 arrautza opil ik arrautzopil.
optika optika 1 iz fisikaren adarra, argia eta argiarekiko gertakariak aztergai dituena.
  2 (hitz elkartuetan lehen osagai gisa) ik optiko.
orain orain 1 adlag une honetan, garai honetan. (orainaldiko aditz eta adizkiekin)
  6 oraingo ik oraingo.
orbita orbita 1 iz argizagi batek nagusitzat duen argizagiaren inguruan egiten duen ibilbidea.
  3 (hitz elkartuetan lehen osagai gisa) ik orbital.
ordain ordain 1 iz zerbaiten truke edo baliokidetzat ematen edo hartzen den zera.
  16 odolkiak ordainetan ik odolki 4.
  18 ordain sari ik ordainsari.
ordaintze ordaintze 1 iz erosi, hartu edo zor denari dagokion saria ematea. ik pagatze; ordainketa.
  4 (hitz elkartuetan lehen osagai gisa) ik ordaintza.
ordeko ordeko 1 iz beste norbaiten ordez dagoen edo ari den pertsona. ik ordezko 3; ordezkari.
  3 (hitz elkartuetan lehen osagai gisa) ik ordezko.
ordoki ordoki 1 iz eremu laua. ik ordeka.
  5 (izenondo gisa) ik ordeka 3.
ordu ordu 1 iz eguna banatzen den hogeita lau zati berdinetako bakoitza; zati horren denbora-hedadura. ik oren.
  7 behar ordu ik behar.
  9 jolas ordu ik jolas 9.
orduraxe orduraxe ik ordu 26.
ore ore 1 iz hauts eginiko gai gotor bati edo gai xehetu bati isurkari bat erantsiz eratzen den nahastura aski trinkoa eta biguna. ik masa; pasta1.
  6 hortz-ore ik hortz 19.
  7 kare ore ik kareore.
oreka oreka 1 iz elkarren aurka ari diren gauza bi edo gehiagoren arteko indar berdintasuna; horrelako indarren eraginpean dagoen gauzaren egoera.
  8 oreka-gune ik orekagune.
orga orga 1 iz bi edo lau gurpileko ibilgailua, zamak eramateko erabiltzen dena eta zaldiek, idiek edo kidekoek higiarazten dutena. ik gurdi.
  6 (neurri gisa) ik orgatara.
  8 esku orga ik eskorga.
  9 orga bide ik orgabide.
orientatu orientatu, orienta, orientatzen 1 da ad norabide jakin bat izan; puntu kardinelei buruz kokatu; ik norabidetu.
orkestra orkestra 1 iz zuzendari baten gidaritza pean jotzen duten musikarien taldea.
  3 (hitz elkartuetan lehen osagai gisa) ik orkestral.
ornitologia ornitologia 1 iz zoologiaren atala, hegaztiak aztertzen dituena.
  2 (hitz elkartuetan lehen osagai gisa) ik ornitologiko.
oroi oroi 1 iz oroipena, oroitzapena.
  4 oroi-min ik oroimin.
orratz orratz 1 iz altzairuzko ziri moduko atal mehe-mehea, mutur batean punta zorrotza eta bestean haria sartzeko begia duena, josteko edo ehuntzeko erabiltzen dena. ik jostorratz.
  14 buru orratz ik buru.
  15 etxe orratz ik etxe.
  16 gari-orratz ik gari 15.
  18 ipar orratz ik iparrorratz.
  19 kate-orratz ik kateorratz.
  22 orratz zain ik orratzain.
  26 paparreko orratz ik orratz 11.
  27 sorgin orratz ik sorgin.
  28 tximist orratz ik tximistorratz.
ortografia ortografia 1 iz hizkuntza bateko hitzak idazteko arauen multzoa; arau horien ezagutza.
  3 (hitz elkartuetan lehen osagai gisa; orobat ortografi) ik ortografiko.
ortzi ortzi 1 iz zeruko sabaia, izarrartea.
  5 ortzi muga ik ortzimuga.
osatu osatu, osa(tu), osatzen 1 du ad osotasun edo banako bat eratu.
  2 ik eratu.
  3 ik bete.
oso oso 1 izond zatirik edo osagairik falta ez zaiona; (zerbait) buru batetik bestera hartzen duena.
  13 (aditz bati dagokiola) ik asko.
oste oste1 1 iz soldadu taldea; talde armatu bat osatzen duten pertsonak. ik tropa.
  6 jende oste ik jende 16.
ostera ostera1 1 adlag berriro, berriz.
  4 osterako ik osterako.
ostu ostu, ostu, osten du ad ebatsi, lapurtu. (gauzak)
  5 isil-ostuka ik isil 24.
otoitz otoitz 1 iz arimaren Jainkoarekiko harremana, hari maitasuna edo ezagutza adierazteko, edo eskariren bat egiteko; Jainkoarekiko harreman hori gauzatzen duen esapide edo esaldi saila, Liturgiak arautzen duena.
  10 otoitz etxe ik otoitzetxe.
otso otso 1 iz ugaztun haragijalea, txakurraren antzekoa, mutur-zorrotza eta belarri-zuta, ilea gris iluna eta isatsa luzea dituena, oso jatuna (Canis lupus).
  6 itsas otso ik itsas otso.
otzara otzara 1 iz otarrea. ik saski.
  2 (edukiera neurri gisa) ik otzarakada.
ozeanografia ozeanografia 1 iz itsasoak alderdi fisiko eta biologikoetatik aztertzen dituen zientzia.
  2 (hitz elkartuetan lehen osagai gisa) ik ozeanografiko.
ozpin ozpin 1 iz ardoaren hartzitzetik sortzen den isurkari mingotsa, janari batzuk prestatzeko, edo barazkiak-eta ontzeko erabiltzen dena.
  7 mari-ozpin ik mari 27.
ozpindu ozpindu, ozpin(du), ozpintzen 1 da/du ad (ardoa) ozpin bihurtu. ik mindu.
  2 irud/hed ik mingostu; garraztu.
  5 gatz-ozpindu ik gatzozpindu.
padre padre 1 iz (mugagabean) aita.
  3 ik madre 2.
paga paga 1 iz lansaria, saria.
  4 paga-buru ik pagaburu.
pala pala 1 iz gider bati loturiko zurezko edo metalezko xafla zabal batez osaturiko lanabesa.
  11 pala-korta ik palakorta.
paleo paleo
  1 paleo-kristau ik paleokristau.
paleografia paleografia 1 iz idazkera zaharren azterketa.
  2 (hitz elkartuetan lehen osagai gisa) ik paleografiko.
paleolitiko paleolitiko 1 izond harri landuaren aroari dagokiona.
  2 (izen gisa) ik paleolito.
paleontologia paleontologia 1 iz historiaurreko izaki organikoen azterketa, haien fosilen bidez egiten dena.
  2 (hitz elkartuetan lehen osagai gisa) ik paleontologiko.
pankrea pankrea 1 iz digestio aparatuko guruina, urdailaren atzealdean dagoena eta urina eta hormonak isurtzen dituena.
  2 (hitz elkartuetan lehen osagai gisa) ik pankreatiko.
panpoxa panpoxa 1 izond (emakumeentzat markatua) ik panpox.
papar papar 1 iz giza bularraren goialdea. ik papo1.
  4 (hegaztiena-eta) ik papo1 2.
paper paper 1 iz landare zuntzezko orea hedatuz eta lehortuz egiten den gaia, orri mehe-mehen itxura ematen zaiona.
  21 bertso-paper ik bertso.
  22 diru paper ik diru 25.
  23 komuneko paper ik komun1 7.
  32 paper ontzi ik paperontzi.
papo papo1 1 iz paparra, bularraren goialdea; bularra.
  2 (hegaztietan-eta) ik papar 4.
parabola parabola1 1 iz puntu finko bati eta lerro zuzen finko bati buruz distantzia berera dauden puntuek osatzen duten lerro makotu irekia.
  2 irud/hed ik paraboliko 3.
paradoxiko paradoxiko izond ik paradoxa 4.
paralisi paralisi 1 iz higitzeko ahalmenaren galera. ik elbarritasun.
  2 irud/hed ik geldialdi.
parametro parametro 1 iz kopuru aldagaitza, nahierara finkatzen dena eta aldagai askezko funtzio baten forma zehazten duena; kalkulu bateko elementu konstantea.
  2 irud/hed ik faktore.
pare pare iz 1 batera doazen kideko bi izaki edo gauzaren multzoa. ik biko.
  10 pareko ik pareko.
  28 parerik gabe2 izond ik paregabe.
paregabe paregabe 1 izond parerik ez duena. ik pare 28.
  2 (adizlagun gisa) ik paregabeki.
parekidetasun parekidetasun 1 iz parekidea den egoera edo erlazioa.
  2 (sexuen artekoa) ik paritate.
pareko pareko 1 izlag parean dagoena. ik pare 7.
  • 5 izlag (-en atzizkiaren eskuinean) ik pare 6.
  • 7 iz (musean) ik pare 4.
  9 pare-pareko ik pare 22.
  10 parez-pareko ik pare 33.
pareta pareta 1 iz hargin lanezko eraikuntza, plomuan ezarria eta halako luzera batekoa, bitarteak ixteko edo bereizteko, edo sabaiei edo goiei eusteko balio duena. ik horma1; holtz; trenkada.
  10 ezker pareta ik ezker.
parke parke 1 iz barruti itxia, zuhaitzez eta landareez hornitua, jauregi bati atxikia edo hiri baten inguruan dagoena.
  6 jolas parke ik jolas 10.
  7 kultura parke ik kultura 15.
  8 natur parke ik natur 6.
parlamentari parlamentari 1 iz Parlamentuko kidea. ik legebiltzarkide.
  2 (hitz elkartuetan lehen osagai gisa) ik parlamentario.
parlamentu parlamentu 1 iz estatu edo herrialde beregain baten lege agintea duen biltzarra, hauteskundeen bidez hautatua. ik legebiltzar.
  2 (hitz elkartuetan lehen osagai gisa) ik parlamentario.
parpaila parpaila2 1 iz haize parpaila, kometa.
  2 haize parpaila ik haize 28.
parra parra1 1 iz hazten uzten den mahatsondoa, euskarri batez eusten zaiona, mahats parra.
  2 mahats parra ik mahats 15.
parra parra2
  1 parra-parra ik barra-barra.
parrokia parrokia 1 iz sakramentuak ematen diren eliza, erretore baten ardurapean dagoena; erretore eta eliza horri dagozkion eliztarren multzoa eta barrutia.
  3 (hitz elkartuetan lehen osagai gisa) ik parrokial.
parrokial parrokial 1 izond parrokiarena, parrokiakoa, parrokiari dagokiona. ik parrokia 3.
  2 ik parrokia 5.
parte parte 1 iz zatia.
  19 aspaldiko partez ik aspaldiko.
partikular partikular 1 izond banako bati (edo multzo edo talde txiki bati) baino ez dagokiona; norberarena; orokorra ez dena.
  5 akusazio partikular ik akusazio.
pasa pasa2
  2 iz (hitz elkartuetan bigarren osagai gisa) ik pasada.
  3 jo eta pasa ik jo 43.
  4 orri-pasa ik orri 12.
  9 pasatsu ik pasatsu.
  10 pasatxo ik pasatxo.
pasaka pasaka2 1 adlag
  2 orri-pasaka ik pasaka1 13.
pasatu pasatu , pasa, pasatzen 1 da ad igaro. ik igaro 1.
  9 (denborazko inpertsonaletan) ik igaro 7.
pasio pasio 1 iz grina, irrika, jaidura bizia.
  5 (hitz elkartuetan lehen osagai gisa) ik pasional.
patente patente 1 iz tresnaren bat asmatu edo aurkikunde bat egin duenari Estatuak ematen dion agiria, asmakari edo aurkikunde horren onurez bera bakarrik balia daitekeela adierazten duena.
  5 korsu patente ik korsu 2.
patin patin 1 iz zoru gogor eta leunetan lerratzeko gailua, oinean finkatzen dena. ik irristailu.
  3 patin hockey ik hockey 6.
patologia patologia 1 iz medikuntzaren adarra, eritasunak eta organismoan horiek eragiten dituzten nahasmenduak aztertzen dituena.
  2 (hitz elkartuetan lehen osagai gisa) ik patologiko.
patriarka patriarka 1 iz Biblian, Itun Zaharreko familiaburu batzuei eman zitzaien izena. ik aitalehen.
  4 (hitz elkartuetan lehen osagai gisa) ik patriarkal.
patroi patroi 1 iz nagusia, ugazaba.
  9 urre-patroi ik patroi.
pausa pausa 1 iz etenaldia, geldiunea, geldialdia. ik pausaldi.
  7 pausa-leku ik pausaleku.
pauso pauso 1 iz urratsa.
  10 atzera pauso ik atzerapauso.
  11 aurrera pauso ik aurrerapausu
pedagogia pedagogia 1 iz haur hezibidea, haurrak hezteko jakintza.
  2 (hitz elkartuetan lehen osagai gisa; orobat pedagogi) ik pedagogiko.
pedal pedal 1 iz tresna edo makina batean, oinaz eragiten zaion palanka edo bestelako atala.
  8 gas pedal ik gas 10.
pelatu pelatu, pela, pelatzen 1 da/du ad ipar erabat busti. ik blaitu.
  3 kasko pelatu ik kasko 12.
periodiko periodiko 1 iz egunkaria.
  5 sistema periodiko ik sistema.
  6 taula periodiko ik taula.
peritu peritu 1 iz ingeniaritzako maila ertaineko tekniko titulua duen pertsona.
  3 (hitz elkartuetan lehen osagai gisa) ik perizial.
perretxiko perretxiko 1 iz oin batez eta txapel batez osaturiko onddoa.
  4 perretxiko zale ik perretxikozale.
pertsiar pertsiar 1 izlag Pertsiakoa, Pertsiari dagokiona.
  3 greko-pertsiar ik greko 8.
pertsona pertsona 1 iz giza motako banakoa. gizaki; gizabanako.
  5 (talde edo multzo bateko kide gisa) ik lagun 3.
pertsonal pertsonal 1 izond pertsona bati dagokiona, norberarena.
  5 pertsonal buru ik pertsonalburu.
pertxenta pertxenta 1 izond liraina, zalua, txairoa. ik poxpolin; pinpirin. (emakumezkoez mintzatuz)
  4 mari pertxenta ik mari 28.
pertz pertz 1 iz egosteko-eta erabiltzen den ontzia, euskarri bakarra eta mugikorra duena; bereziki, laratzean zintzilik egoten dena. ik galdara; pazia.
  3 (neurri gisa) ik pertzakada.
petrolio petrolio 1 iz isurkari itsaskorra, arre iluna eta usain bortitzekoa, lurpeko hobietan pilatzen dena eta energia iturri gisa erabiltzen dena. ik nafta.
  8 petrolio ontzi ik petroliontzi.
  10 petrolio untzi ik petroliontzi.
petxero petxero 1 iz petxa ordaintzen duen pertsona.
  2 irud/hed ik petzero.
pieza pieza 1 iz tresna edo makina batean alda daitekeen atala. ik peza.
  16 ordezko pieza ik ordezko 9.
pika pika2 1 iz ipar mika.
  3 pika-buztan ik pikabuztan1.
pikatu pikatu1 1 du ad ebaki; moztu.
  12 baztanga-pikatu ik baztanga.
pikortsu pikortsu 1 izond pikorrez betea. ik pikortatsu.
  2 (argazki eta kidekoez) ik pikor 6.
pil-pil pil-pil 1 adlag prestatzen ari diren janariez mintzatuz, borborka.
  7 pil-pilka ik pilpilka.
pilota pilota 1 iz jolasean ibiltzeko erabiltzen bola elastikoa; bereziki, izen bereko euskal kirolean erabiltzen dena.
  13 pilota leku ik pilotaleku.
pilotagile pilotagile 1 iz pilotak egiten dituan eskulangilea.
  2 kakalardo pilotagile ik kakalardo 4.
pilotu pilotu 1 iz itsasontzi bat, hegazkin bat edo lasterketa-auto edo -motozikleta bat gidatzen duen pertsona.
  7 kapitain pilotu ik kapitain 11.
  8 pilotu kide ik pilotukide.
pintza pintza 1 iz batez ere pl bi besoz osatutako tresna, gauzak hartzeko edo haiei heltzeko erabiltzen dena. ik gantxo 3.
  2 (arropak esekitzeko) ik gantxo 3.
piper piper 1 iz tomatearen familiako baratze landarea, lantza itxurako hostoak eta lore zuri txikiak dituena, eta fruituagatik lantzen dena (Capsicum annuum). ik beherago 11.
  11 piper hauts ik piperrauts.
  12 piper min ik pipermin.
  14 piper poto ik piperpoto.
pipertu pipertu, piper(tu), pipertzen 1 da/du ad erresumindu.
  3 gatz-pipertu ik gatz 11.
pipitta pipitta 1 iz adkor lore pipita.
  2 ik pipita 2.
piramide piramide 1 iz Egiptoko faraonen hilobi gisa erabiltzen zen eraikuntza handia, oinarria laukia eta lau aurpegiak triangeluak zituena.
  4 (hitz elkartuetan lehen osagai gisa) ik piramidal.
pista pista1 1 iz kirol jakin bat egiteko prestaturiko eremua.
  9 lurreratze pista ik lurreratze 3.
pitxer pitxer 1 iz edaria edukitzeko eta edontziak betetzeko erabiltzen den beirazko, metalezko edo lurrezko ontzia, kirdenduna, lepoan mehartua eta ahoa luzatua duena; edukiera neurri zaharra, 2,016 litroren baliokidea. ik txarro.
  2 (neurri gisa) ik pitxerkada.
pitz pitz
  1 hitz eta pitz ik hitz 31.
pixkanaka pixkanaka 1 adlag apurka. ik pixkaka; pixkana.
  2 pixkana-pixkanaka ik pixkana 3.
planeta planeta 1 iz Eguzki sistemako argizagi handia, berezko argirik ez duena, eguzkiaren inguruan harenganik beti distantzia bertsuan dagoela biratzen dena.
  3 (hitz elkartuetan lehen osagai gisa) ik planetario.
plasta plasta1 1 (onomatopeia) zerbaitek uretara nahiz lurrera erortzean ateratzen duen hotsaren onomatopeia. ik plast; plaust.
  4 plista-plasta ik plisti 1.
  5 plisti-plasta ik plisti.
plater plater 1 iz ontzi biribila, ertza altxatua eta hondoa laua duena, jateko-eta erabiltzen dena.
  5 (neurri gisa) ik platerkada.
plaza plaza 1 iz hiri edo herrietan, maiz eraikinez inguraturik, izaten den leku aski zabala. ik enparantza.
  14 zezen plaza ik zezen.
plebiszitu plebiszitu 1 iz aginpidea hartu duenari ematen zaion uste onari buruz edo estatu gorabehera bati buruz hautesleen multzoak baiaren edo ezaren bitartez ematen duen botoa.
  2 (hitz elkartuetan lehen osagai gisa) ik plebiszitario.
plost plost (onomatopeia) 1
  2 plast eta plost ik plast 3.
pneumonia pneumonia 1 iz biriketako ehunaren hantura.
  3 (hitz elkartuetan lehen osagai gisa) ik pneumoniko.
pobre pobre 1 izond behartsua. ik txiro. (pertsonez)
  3 (adizlagun gisa) ik pobreki.
poesia poesia 1 iz literatura-generoa, zerbait adierazteko hitz neurtuen, erritmoen eta hoskidetasunen harmoniaz eta irudiez baliatzen dena. ik olerti.
  3 (hitz elkartuetan lehen osagai gisa; orobat poesi) ik poetiko.
polifonia polifonia 1 iz zenbait ahotsen konbinazioa; aldi bereko zenbait ahotsetako kantua.
  3 (hitz elkartuetan lehen osagai gisa) ik polifoniko.
polimero polimero 1 iz molekula berdin-berdinen elkarketaz osaturiko molekulak dituen konposatua.
  2 (hitz elkartuetan lehen osagai gisa) ik polimeriko.
polizia polizia 1 iz ordena publikoa zaintzeko eta lege-hausleak epaileen aurrera eramateko zeregina duten erakundeen multzoa.
  3 (hitz elkartuetan lehen osagai gisa; orobat polizi) ik polizial; poliziako.
  10 polizia-andere ik beherago 13 eta gorago 5; ik poliziakide.
  11 polizia-buru ik poliziaburu.
poliziar poliziar 1 izond poliziala.
  2 ik polizier.
poltsa poltsa 1 iz gai malguzko ontzi modukoa, goialdetik irekia, gehienetan eskulekuduna. ik zorro.
  3 (itxia dena) ik zorro.
  11 bidaia-boltsa ik bidaia.
  12 esku poltsa ik esku.
  14 lan poltsa ik lan 27a.
ponte ponte 1 iz bataiarria.
  4 aita ponteko ik aita.
pornografia pornografia iz 1 jarduera sexual esplizituen agerpena, sexu kitzikapena helburu duena.
  2 (hitz elkartuetan lehen osagai gisa) ik pornografiko.
porru porru1 1 iz baratxuriaren familiako landarea, baratzean lantzen dena, erraboila luzea eta bakuna, hostoak lauak, luzeak eta meharrak, eta loreak zuri gorrixkak dituena, egosia jaten dena (Allium porrum).
  3 frantses porru ik frantses 8.
posta posta1 1 iz zaldiak aldatzeko tokia, pertsonen eta gutunen garraioa bermatzeko, bidean zehar, bi edo hiru lekoan behin, jartzen zena; zaldi horien multzoa; posten arteko bidea.
  5 (hitz elkartuetan lehen osagai gisa) ik postal 6.
  20 posta-ontzi2 ik postontzi.
postu postu iz 1 iz soldadu bat edo gudari talde bat, buruzagien aginduz, kokaturik dauden lekua.
  13 lan postu ik lanpostu.
postumo postumo 1 izond aita hil eta gero jaioa; egilea hil eta gero kaleratua.
  2 (adizlagun gisa) ik postumoki.
pot pot2 ik pott2
potente potente 1 izond ahalmen handikoa.
  3 tente potente ik tente.
poto poto 1 iz kontserba-ontzia edo kidekoa. ik pote.
  9 piper poto ik piperpoto.
potolo potolo 1 izond adkor gizena, lodia. ik totolo. (gizonezkoez)
  2 (emakumezkoez) ik potola.
potro potro 1 iz adkor barrabila.
  5 potro jorran ik potrojorran.
pottoko pottoko2
  1 harri pottoko ik harri 11.
poz poz 1 iz atsegin beteak sortzen duen gogo egoera edo zirrara.
  8 bizi poz ik bizipoz.
  13 pozik ik pozik.
  18 poz-pozik ik pozik.
prebentzio prebentzio 1 iz prebenitzea, aurrea hartzea.
  2 (hitz elkartuetan lehen osagai gisa) ik prebentibo.
prehistoria prehistoria 1 iz historiaurrea.
  2 (hitz elkartuetan lehen osagai gisa) ik prehistoriko.
premonizio premonizio 1 iz etorkizun den zerbait iragartzen duen bihozkada.
  2 (hitz elkartuetan lehen osagai gisa) ik premonitorio.
prentsa prentsa 1 iz bere bi zatiren artean hainbat gauza sakatzeko prestatua dagoen tresna. ik prentsagailu; dolare.
  6 prentsa aurreko ik prentsaurreko.
  8 prentsa buru ik prentsaburu.
presidentzia presidentzia 1 iz presidentetza.
  2 (hitz elkartuetan lehen osagai gisa) ik presidentzial.
prezeptore prezeptore 1 iz irakasten duen pertsona.
  2 (hitz elkartuetan) ik prezeptoral.
pribilegiatu pribilegiatu, pribilegia, pribilegiatzen 1 du ad pribilegioak eman.
  2 (era burutua izenondo gisa) ik pribilegio 4; pribilegio 6.
pribilegio pribilegio 1 iz gizabanako edo talde bati, guztientzako legetik at, ematen zaion eskubide edo abantaila berezia.
  4 (hitz elkartuetan lehen osagai gisa) ik pribilegiatu 2.
prima prima3
  2 opera prima ik opera2.
primario primario 1 izond lehena, beste zerbaiten aurretikoa, oinarrizkoa.
  4 sektore primario ik sektore.
proba proba iz 1 probatzea.
  9 asto proba ik asto.
  10 idi proba ik idi 12.
probatu probatu, proba(tu), probatzen 1 du ad zerbait, omen den bezalakoa ote den, saio edo azterketa bidez egiaztatu. ik proba 11. (zerbait)
  4 (janariez, edariez eta kidekoez mintzatuz) ik dastatu.
  5 (jantziez-eta mintzatuz) ik saiatu.
probintzia probintzia 1 iz antzinako Erroman, Italiatik at bereganaturiko lurraldea, erromatar legeen eta gobernari baten mendean ipinia; hainbat erreinu edo estatu, edo horietako eskualdeak, banatzen diren zatietako bakoitza.
  4 (hitz elkartuetan lehen osagai gisa; orobat probintzi) ik probintzial.
produktu produktu 1 iz ekoizten den gauza. ik ekoizkin; mozkin 4.
  8 azpi-produktu ik azpi.
profezia profezia 1 iz profetak batek egiten duen iragarpena.
  3 (hitz elkartuetan lehen osagai gisa, orobat profezi) ik profetiko.
programa programa 1 iz ondorio edo emaitza bat iristeko eman asmo den urrats ordenatuen segida; pertsona, talde, alderdi... baten asmoen adierazpen ordenatua. ik egitarau; egitamu.
  14 azpi-programa ik azpi.
propio propio 1 izond berezia, berekia.
  6 lehengusu propio ik lehengusu 3.
proposizio proposizio 1 iz filosofian, judizio baten adierazpena; frogatu behar den baieztapena.
  3 (hitz elkartuetan lehen osagai gisa) ik proposizional.
protokolo protokolo 1 iz zeremonietan eta kidekoetan, etiketa eta lehentasun kontuetan gorde behar diren arauen bilduma; gizarte harremanetan jarraitzen diren kortesia-erregelen multzoa.
  2 (hitz elkartuetan lehen osagai gisa) ik protokolario.
psikiatria psikiatria 1 iz medikuntzaren adarra, buru eritasunak aztertzen eta artatzen dituena.
  3 (hitz elkartuetan lehen osagai gisa) ik psikiatriko.
psikoanalisi psikoanalisi 1 iz gogo prozesuak aztertzeko eta nahasmendu psikikoak tratazeko metodoa, gogoaren alderdi sakonena azaleratzean eta ikertzean datzana.
  3 (hitz elkartuetan lehen osagai gisa) ik psikoanalitiko.
psikologia psikologia 1 iz gertakarien psikikoen azterketa zientifikoa.
  3 (hitz elkartuetan lehen osagai gisa; orobat psikologi) ik psikologiko.
publiko publiko 1 izond herriari edo estatuari dagokiona; estatuaren gain dagoena. ik herri 3.
  9 alderdi publiko ik alderdi.
  10 emakume publiko ik emakume.
  12 iritzi publiko ik iritzi1 14.
  13 ministerio publiko ik ministerio 6.
publizitate publizitate 1 iz berri, iritzi edo kidekoen zabalkundea; zabalkunde hori egiteko bitartekoen multzoa; merkataritza-helburuak direla medio, jendearen gogoa erakartzeko teknika.
  3 (hitz elkartuetan lehen osagai gisa) ik publizitario.
punk punk 1 izond bereziki musikaz eta janzkeraz nabarmendu zen mugimendu kontrakultural muturreko bati dagokiona. ik punki; punky.
  5 post-punk ik postpunk.
  10 techno-punk ik techno.
punta punta 1 iz mutur edo buru zorrotza.
  17 zesta punta ik zesta.
puntako puntako 1 izlag buruan doana, gailena.
  3 puntako ordu ik ordu 30.
puntalari puntalari
  1 zesta-puntalari ik zesta.
puntu puntu 1 iz unea; egoera.
  3 (bestelakoetan) ik gune.
  24 inflexio puntu ik inflexio 4.
  26 oraintxe puntuan. ik oraintxe 9.
  29 puntu kardinal ik kardinal3 2.
puntutxo puntutxo 1 iz adkor puntu txikia.
  2 (kiroletan-eta) ik puntu 13.
  4 (ukitutxoa) ik puntu 12.
purtzil purtzil 1 izond kaskarra, hutsala, arbuiagarria.
  4 mari-purtzil ik mari 32.
puru puru2 1 iz zigarroa.
  3 zigarro puru ik zigarro.
puska puska 1 iz gauzaki batetik bereizia izen den zatia.
  5 (hitz elkartuetan bigarren osagai gisa, lehen osagaia neurriz gainekoa dela adierazteko) ik ale.
  13 on puska ik on1 23.
  18 puska-puskaka ik puskaka 2.
pusketa pusketa 1 iz puska, zatia.
  4 ogi pusketa ik ogi 19a.
puta puta 1 iz diru truke sexu harremanetara ematen den emakumea. ik prostituta.
  8 puta-etxe ik putetxe.
  10 puta-kume ik putakume.
  11 puta madre ik putamadre.
puto puto 1 iz diru truke sexu harremanetara ematen den gizonezkoa. ik prostituto.
  2 (izenondo gisa gauzei buruz) ik puta 6.
putxu putxu
  1 txutxu-putxu ik txutxu-mutxu.
putzu putzu 1 iz lurpeko urak ateratzeko, lurrean, ertzak harriz edo adreiluz jantzirik, egiten den zulo estu eta biribila.
  11 gas putzu ik gas 12.
  12 petrolio putzu ik petrolio 9.
rocker rocker 1 izond rock-and-rollaren oso zalea denari dagokiona.
  2 punk-rocker ik punk 8.
sabel sabel 1 iz giza enborraren aurrealdearen beheko zatia, bularretik beherakoa; zati horrek bularretik behera eratzen duen irtengunea. ik sabelalde.
  5 (sentimenen egoitza gisa) ik sabelalde 2.
  13 sabel-handi ik sabelandi.
  14 sabel-hiztun ik sabeliztun.
sabelalde sabelalde 1 iz sabelaren aldea, sabela.
  2 (sentimenen egoitza gisa) ik sabel 5.
sagar sagar 1 iz sagarrondoaren fruitua, biribila, mamia sendoa eta saporetsua duena.
  9 ate sagar ik ate.
  10 ezpata-sagar ik ezpata.
  11 kuku sagar ik kuku 10.
  12 lur-sagar ik lursagar.
  14 zango sagar ik zango.
  15 zintzur sagar ik zintzur.
saiakera saiakera 1 iz gai jakin bati buruzko gogoetak biltzen dituen hitz lauzko idazlana, gehienetan ez oso luzea.
  7 saiakera-egile ik saiakeragile.
saihets saihets 1 iz gizakien edo abereen enborraren albo bakoitza.
  4 (hitz elkartuetan lehen osagai gisa) ik albo.
sail sail 1 iz lur zatia edo lur eremua; bereziki, lantzen den lur zati mugatua. ik alor.
  21 lur sail ik lur 28.
saindu saindu izond santua.
  13 omia saindu ik omiasaindu.
  14 saindu-jale ik santujale.
saio saio 1 iz norbaitek edo zerbaitek zerbaitetan duen gaitasuna ikusteko egiten duen ariketa; ondorioaz ziur egon gabe egiten den ariketa.
  14 saio hodi ik hodi 10.
sakela sakela 1 iz jantziei egiten zaizkien irekiduretan josten diren poltsa modukoetako bakoitza; orobat, gainean ehun zati bat josirik egiten dena. ik poltsiko.
  2 irud/hed ik poltsa 6.
  6 sakelako1 ik sakelako1.
  7 sakelako2 ik sakelako2.
sakon sakon 1 izond hondoa oso behean edo gainaldetik oso urrun duena; asko barneratzen dena.
  10 (izen gisa) ik sakonera; sakontasun.
sakramentu sakramentu 1 iz Jesu Kristok bere Elizari utzi zion seinale agiria, hartzen duenari grazia eta bertuteak eman edo gehitzen dizkiona.
  2 (hitz elkartuetan lehen osagai gisa) ik sakramental.
saltsero saltsero 1 izond saltsetan sartzea atsegin duena. ik saltsa1 10.
  2 martin saltsero ik martin 2.
saltzaile saltzaile 1 iz zerbait saltzen duen pertsona.
  9 kale-saltzaile ik kale 23.
samur samur 1 izond gogortasunik ez duena, biguna.
  5 (adizlagun gisa) ik samurki.
santo santo 1 kristau erlijioko Tomas eta Domingo santuak aipatzean aurrean ezartzen zaioen hitza. ik san.
  2 ik santokristo.
sare sare 1 iz hariak edo kidekoak gurutzatuz eta elkarri lasaiki lotuz egiten den ehuna.
  9 (bestelakoak) ik saretxo.
  32 punta-sare ik punpa1 5.
  33 sare kota ik kota1 3.
saretxo saretxo 1 iz tamaina txikiko sarea. ik sarexka.
  2 ik sare 10.
  3 ik sare 21.
saretzar saretzar 1 iz adkor tamaina handiko sarea. ik sare 10.
  2 ik sare 21.
sarezain sarezain 1 iz uso sareak zaintzen dituen pertsona.
  2 ik sare 8.
sari sari1 1 iz egin den lanaren, egintza onaren edo zerbitzuaren ordaintzat hartzen den ondasuna.
  14 diru sari ik diru 30.
  15 hilabete sari ik hilabete 6.
  16 lan sari ik lansari.
  17 muga-sari ik muga 30.
  18 ordain sari ik ordainsari.
sarkor sarkor 1 izond erraz edo oso barnera sartzen dena. ik barrenkor. (hotsez eta kidekoez)
  5 (-en atzizkiaren eskuinean, izen gisa) ik sarkortasun.
sarraila sarraila 1 iz ateetan, kutxetan... kokatzen den metalezko tresna, haiek giltzaz ixteko eta irekitzeko erabiltzen dena.
  6 sarraila-zulo ik zulo.
sarrera sarrera 1 iz sartzea.
  19 diru sarrera ik diru 31.
sarri sarri 1 adlag maiz, asko aldiz, askotan. ik ardura1.
  8 (-en atzizkiaren eskuinean izen gisa) ik sarritasun.
  10 irud/hed ik trinko.
sartalde sartalde 1 iz ostertzeko lau puntu nagusietako bat, eguzkia sartzen den aldeari dagokiona. ik mendebalde.
  5 ipar-sartalde ik ipar 20.
  6 hego-sartalde ik hego1 11.
sartu sartu, sar, sartzen 1 da ad barrura joan, barrura igaro.
  20 hanka sartu ik hanka 24.
  21 sartu-atera ik sartu-atera.
  22 sartu-ateraldi ik sartu-ateraldi.
  24 sartu-irten ik sartu-atera.
  25 sartu-ireanaldi ik sartu-ateraldi.
  26 ziria sartu ik ziri.
sartze sartze 1 iz barrura jotea, barrura eramatea. ik sarketa.
  5 hanka sartze ik hanka 25.
sasi sasi 1 iz arrosaren familiako landarea, zurtoin luze aihentsuak eta arantzaz hornituak, eta lore zuri edo arrosadunak dituena, fruitutzat masusta ematen duena (Rubus fruticosus); sasiaren antzeko zuhaixka sarria. ik lahar.
  3 (arte-ren ezkerrean) ik sasiarte.
sasikume sasikume 1 iz sasiko umea.
  2 (irain hitz gisa) ik putakume.
saski saski 1 iz gauzak eramateko ontzia, berez zumitzez egina, gehienetan euskarririk gabea. ik otarre; zare; otzara.
  3 (neurri gisa) ik saskikada.
sasta sasta 1 iz sastada.
  2 sisti sasta ik sisti.
saturatu saturatu, satura, saturatzen 1 du ad gauza bat bere edukieraren mugaraino bete.
  4 (era burutua izenondo gisa, gai organikoez mintzatuz) ik ase.
saxoi saxoi 1 iz Ingalaterran kokatu zen germaniar herri bateko kidea.
  4 anglo-saxoi ik anglo.
  5 anglo-saxoiera ik anglo.
saxoniar saxoniar 1 izlag antzinako Germaniako Saxoniakoa, Saxoniari dagokiona.
  3 anglo-saxoniar ik anglo.
segetari segetari ik sekretario.
segetario segetario ik sekretario.
segetaritza segetaritza ik sekretaritza.
segida segida 1 iz kideko diren eta hurrenez hurren dauden gauzen multzoa. ik sail; serie.
  13 segidan ik segidan.
sei sei 1 zenbtz bost eta bat, 6. (dagokion izenaren ezkerrean)
  13 bost-sei ik bost.
seiehun seiehun 1 zenbtz sei bider ehun, 600.
  3 bostehun-seiehun ik bostehun.
sekula sekula 1 adlag inoiz ere ez. (ezezko esaldietan; ez partikularen ezkerrean)
  14 sekulako ik sekulako.
semantika semantika 1 iz hitzen esanahiaz diharduen hizkuntzalaritzaren adarra; ikurren eta dagozkien gauzakien arteko harremanen azterketa.
  2 (hitz elkartuetan lehen osagai gisa) ik semantiko.
seme seme 1 iz gizakumea bere gusaroekiko.
  9 aitonen seme ik aitoren.
  10 aitoren seme ik aitoren.
semetza semetza 1 iz semearen egoera.
  2 lehen-semetza ik lehen 9a.
semiologia semiologia 1 iz zientziaren adarra, ikurrak eta ikur sistemak aztertzen dituena. ik semiotika.
  2 (hitz elkartuetan) ik semiologiko.
sendagile sendagile 1 iz lanbidetzat medikuntza duen pertsona, horretarako gai egiten duten ikasketak bururatu dituena. ik mediku; osagile; sendalari; sendatzaile.
  8 sendagile-buru ik sendagileburu.
sendatu sendatu, senda, sendatzen 1 da/du ad norbaiti osasun fisikoa bihurtu; gorputzeko gaitz batetik begiratu; eritasuna desagertu edo kendu.
  9 senda-agiri ik senda-agiri.
senide senide 1 iz norbaitentzat, bere gurasoen beste seme-alabetako bakoitza. ik haurride.
  2 hed ik ahaide.
sentibera sentibera 1 izond erraz hunkitzen dena. ik sentikor.
  6 (testuinguru teknikoetan) ik sentikor 3.
  7 (testuinguru teknikoetan hitz ellkartuetan ) ik sentikor 4.
sentikor sentikor 1 izond erraz hunkitzen dena. ik sentibera.
  3 (testuinguru teknikoetan) ik sentibera 6.
  4 (testuinguru teknikoetan, hitz elkartuetan ) ik sentibera 7.
sentimen sentimen 1 iz sentitzeko ahalmena. ik zentzumen.
  2 (hitz elkartuetan lehen osagai gisa) ik sentsorial.
septiko septiko
  1 hobi septiko ik hobi 10.
setatsu setatsu 1 izond uste, iritzi, asmo edo kideko bati gogor eta amore eman gabe eusten diona. ik setati; tematsu. (pertsonez)
  4 (adizlagun gisa) ik setatsuki.
sexu sexu 1 iz arra eta emea bereizten dituen ezaugarri fisikoen multzoa.
  2 (hitz elkartuetan lehen osagai gisa) ik sexual.
  5 (hitz elkartuetan) ik sexual 2.
shock shock 1 iz kommozio larria eta eskuarki bat-batekoa, etorki psisiko edo fisikokoa.
  5 elektro-shock ik elektro 3.
siderurgia siderurgia 1 iz burdingintza.
  2 (hitz elkartuetan lehen osagai gisa) ik siderurgiko.
silaba silaba 1 iz ahots igortze bakarrean ahoskatzen den hotsa edo hotsen multzoa, fonetikaren oinarrizko unitatea.
  3 (hitz elkartuetan lehen osagai gisa) ik silabiko.
sindikatu sindikatu1 1 iz kideen interesak babesten dituen elkartea; bereziki, langileen interesak babesten dituena.
  3 (hitz elkartuetan lehen osagai gisa) ik sindikal.
sinfonia sinfonia 1 iz sonata forma duen musika lana, orkestrarentzat ondua.
  2 (hitz elkartuetan lehen osagai gisa) ik sinfoniko.
sinkronia sinkronia 1 iz hizkuntza baten bilakaeraren une jakin batean sistemaren osatzailetzat hartzen diren hizkuntza-egitateen multzoa.
  2 (hitz elkartuetan lehen osagai gisa) ik sinkroniko.
sinple sinple 1 izond bakuna. ik single. (gauzez)
  6 sinple-sinpleki ik sinpleki.
sintaxi sintaxi 1 iz hitzen hurrenkera eta perpausen eraketa gauzatzen duten arauen azterketa; arau horien multzoa. ik joskera 3.
  2 (hitz elkartuetan lehen osagai gisa) ik sintaktiko.
sintesi sintesi 1 iz bakunetik konposatura, osagaitik osotasunera diharduen ariketa; adigai bati buruzko ezagutza osagaiak osotasun batera biltzen dituen buru ariketa. ik analisi.
  2 (hitz elkartuetan lehen osagai gisa) ik sintetiko.
  5 (hitz elkartuetan lehen osagai gisa) ik sintetiko 2.
sintetiko sintetiko 1 izond sintesiarena, sintesiari dagokiona. ik sintesi 2.
  2 (kimikan) ik sintesi 5.
sisibasa sisibasa 1 iz s eta z-ak ongi ahoskatu gabeko hizketa.
  2 (adizlagun gisa) ik sisibasaka.
sistematiko sistematiko 1 izond sistema bati dagokiona edo jarraitzen diona, sistema baten araberakoa dena.
  2 (adizlagun gisa) ik sistematikoki.
snobismo snobismo ik esnobismo.
sobera sobera 1 adlag gehiegi.
  10 nahikoa eta sobera ik nahiko 30.
  11 aski eta sobera ik aski.
sobra sobra 1 adlag sobera, gehiegi.
  5 aski eta sobra ik aski.
  6 nahikoa eta sobra ik nahikoa 31.
soil soil 1 izond lagungarri edo apaingarri guztiez gabetua.
  8 soilik ik soilik.
  10 soil-soilik ik soilik 2.
soinu soinu 1 iz hotsa.
  10 esku soinu ik eskusoinu.
soka soka 1 iz elkarrekin bihurtzen diren ezpartzu edo kalamuzko hari multzoa. ik korda.
  17 soka-salto ik sokasalto.
  17a soka-tirari ik tirari 2.
solemne solemne 1 izond hotsandikoa, ospetsua.
  2 (adizlagun gisa) ik solemneki.
sor sor2 1 izond sentiberatasunik ez duena. ik sorgor; soraio.
  6 gor eta sor ik gor 9.
sortalde sortalde 1 iz ostertzeko lau puntu nagusietako bat, eguzkia sortzen den aldeari dagokiona. ik ekialde.
  6 ipar-sortalde ik ipar 21.
  7 hego-sortalde ik hego1 12.
sotil sotil 1 izond trebea, amarrutsua; bereziki, gehienek bereizten eta atzematen ez dituzten ñabardurez edo aldeez ohartzen trebea dena. ik subtil. (pertsonez mintzatuz)
  4 (adizlagun gisa) ik sotilki.
sozioekonomia sozioekonomia 1 iz gertakari sozialekin loturiko ekonomia.
  2 (hitz elkartuetan) ik sozioekonomiko.
soziolinguistika soziolinguistika 1 iz hizkuntzaren soziologia, hizkuntzaren gizarte alderdien azterketa.
  2 (hitz elkartuetan) ik soziolinguistiko.
soziologia soziologia 1 iz gizarteen sortze eta garapena, eta gizarte egitura, joera edo jokabideak oro har aztertzen dituen jakintza.
  2 (hitz elkartuetan lehen osagai gisa; orobat soziologi g.er.) ik soziologiko.
su su 1 iz zerbait erretzen denean gertatzen den bero eta argi jalgitzea.
  23 nork bere opilari su ik opil 8.
  28 su bazter ik supazter.
  28a su burdina ik suburdin.
  43 su-gar ik sugar.
  45 su-hiltzaile ik suhiltzaile.
  48b su mendi ik sumendi.
  49 su-piztaile ik supiztaile.
  49b su pizteko ik supizteko.
suabe suabe 1 izond leuna.
  2 (adizlagun gisa) ik suabeki.
subertsio subertsio 1 iz ezarritako ordenaren eta ohiko balioen aurkako borroka.
  2 (hitz elkartuetan) ik subertsibo.
suelto suelto 1 adlag aske, loturarik, trabarik gabe.
  4 (izenondo gisa) ik solte.
suerte suerte iz 1 zortea. ik zori.
  5 (bat-en ezkerrean) ik moduko 5.
sugar sugar 1 iz garra.
  4 irud/hed ik kar2.
sugile sugile 1 izond su egiten duena.
  2 ik sugin.
suhar suhar 1 izond lehia biziz betea, gartsua. ik sutsu.
  4 herio-suhar ik heriosuhar.
sukar sukar 1 iz gorputzaren tenperatua goratzea, eritasunen baten sintoma dena. ik berotasun.
  6 irud/hed ik grina; irrika1.
sukartsu sukartsu 1 izond sukarrez betea. ik suhartsu.
  2 (adizlagun gisa) ik sukartsuki.
suman suman
  1 zer suman ik sumatu.
sumatu sumatu, suma(tu), sumatzen 1 du ad sentipen edo sentimen bat nabaritu.
  3 (konpletibekin) ik konturatu.
sumin sumin 1 iz haserre bizia.
  6 (adizlagun gisa) ik suminki.
susmagarri susmagarri 1 izond susmoak eragiten dituena, susmaratzen duena. (pertsonez)
  5 (adizlagun gisa) ik susmagarriki.
sutauts sutauts 1 iz bolbora.
  4 ik su 44a.
sutsu sutsu 1 izond lehia biziz betea, gartsua. ik suhar. (pertsonak)
  3 (adizlagun gisa) ik sutsuki.
suziri suziri 1 iz barnean erretzen den bolboraren edo erregaiaren gasek bulkaturik higitzen den jaurtigaia. ik kohete.
  2 (jaietan-eta jaurtikitzen direnak). ik etxafuego; bolandera.
tabako tabako 1 iz tomatearen familiako landare luzea, jatorriz Ameriketakoa, hosto luze nikotinadunak dituena (Nicotina tabacum).
  13 tabako orri ik tabakorri.
tai tai 1 iz mementoa.
  3 (izenondo gisa) ik taigabe.
  4 tai gabeki ik taigabeki.
tak tak 1 kolpearen edo bat-batekotasunaren onomatopeia.
  6 tik-tak ik tik1.
taka taka 1 adlag bat-batekotasunaren onomatopeia.
  5 tik-taka ik tik1.
  6 tiki-taka ik tiki.
taktika taktika 1 iz ekintza militarrak zuzentzeko eta bideratzeko antzea; estrategia-planak egoera jakin batera egokiturik gauzatzea.
  3 (hitz elkartuetan lehen osagai gisa) ik taktiko.
  7 (hitz elkartuetan lehen osagai gisa) ik taktiko.
talan talan
  2 tilin-talan ik tilin 4.
talde talde 1 iz mota bereko izaki bizidunen multzoa. (pertsona eta kidekoena)
  11 (bestelako gauzena) ik multzo.
tanta tanta 1 iz forma biribila hartzen duen isurkari kupuru txikia. ik xorta.
  14 (izen gisa) ik tantakako.
tarro tarro 1 izond ipar handi samarra.
  2 (izen gisa, kirol mailetan) ik tarrotu 2.
tarrotu tarrotu, tarro(tu), tarrotzen 1 da/du ad handi samartu, bereziki haurra.
  3 (era burutua izen gisa, kirol mailetan) ik tarro 2.
tarte tarte 1 iz bi gauzaren edo bi punturen artean gertatzen den hutsunea edo hedadura. ik bitarte; distantzia; arte1.
  5 (denborari dagokiola) ik bitarte.
  18 tarteko ik arteko.
taulape taulape 1 iz taularen azpialdea.
  2 (saskibaloian) ik taularatu 2.
taularatu taularatu, taulara(tu), taularatzen 1 du ad oholtzaratu, antzeztu.
  2 (saskibaloian) ik taulape 2.
taxu taxu 1 iz itxura, tankera.
  5 taxuzko ik taxuzko.
teknika teknika 1 iz arte, zientzia edo jarduera batean erabiltzen diren prozeduren edo jardueren multzoa.
  3 (hitz elkartuetan lehen osagai gisa) ik tekniko.
teknologia teknologia 1 iz tekniken, lanabesen eta makinen ikerketa; zientzien aplikazioa industrian; aplikatze hori zuzentzen duten metodoak eta jarduerak. ik teknika 6.
  3 (hitz elkartuetan lehen osagai gisa; orobat teknologi) ik teknologiko.
telefonia telefonia 1 iz hitza igortzeko telekomunikabide sistema; telefonoari dagozkion ezagueren eta tekniken multzoa.
  2 (hitz elkartuetan lehen osagai gisa) ik telefoniko.
telefono telefono 1 iz telefoniaren bidez komunikatzeko tresna; telefonia. ik urrutizkin.
  3 (hitz elkartuetan lehen osagai gisa) ik telefoniko; telefonia 2.
telematika telematika 1 iz telekomunikazio zerbitzua, datu informatizatuak telefono bidez igortzea ahalbidetzen duena.
  2 (hitz elkartuetan) ik telematiko.
teleskopio teleskopio 1 iz urrutiko gauzakiak, bereziki argizagiak, ikusteko optika-tresna. (zerukoak)
  5 irrati teleskopio ik irratiteleskopio.
tematsu tematsu 1 izond tematia. (gauzez)
  3 (adizlagun gisa) ik tematsuki.
tenis tenis 1 iz sare baten alde banatara kokatzen diren bi edo lau lagun aritzen diren kirola, pilota, erraketak erabiliz, elkarri jaurtitzean datzana.
  7 tenis gune ik tenisgune.
teologo teologo 1 iz teologian aditua den pertsona.
  6 teologo-gai ik teologogai.
teoria teoria 1 iz gertakari sail jakin baten azterketatik zientziak ateratzen dituen ezagutzen sintesi sistematikoa; alor jakin bati buruzko ideien edo hipotesien multzo egituratua.
  3 (hitz elkartuetan lehen osagai gisa) ik teoriko.
terminologia terminologia 1 iz jarduera edo alor jakin bati dagozkion hitz berekien multzoa; hitz horien azterketa.
  3 (hitz elkartuetan lehen osagai gisa; orobat terminologi g.er.) ik terminologiko.
terrier terrier 1 iz berez ehizerako zen txakur mota, gaur egun hainbat arrazatan banatua dena eta lagun egiteko animalia gisa erabiltzen dena.
  2 fox-terrier ik fox-terrier.
territorio territorio 1 iz lurraldea.
  3 (hitz elkartuetan lehen osagai gisa) ik territorial.
terrorismo terrorismo 1 iz helburu politiko bat lortzeko izua sistematikoki erabiltzea.
  3 (hitz elkartuetan lehen osagai gisa) ik terrorista.
testu testu 1 iz idazlan bat osatzen duten hitzak edo esaldiak.
  3 (hitz elkartuetan lehen osagai gisa) ik testual.
  8 testu-artekotasun ik testuartekotasun.
tifus tifus 1 iz sukar handia eta sorgortasuna eragiten duten zenbait eritasun kutsakorren izena.
  3 (hitz elkartuetan lehen osagai gisa) ik tifoideo.
tindatu tindatu, tinda, tindatzen 1 du ad ehun batean edo ilean, koloregai bat edo tindu bat finkatu.
  4 ipar ik pintatu.
tindu tindu 1 iz tindatzeko erabiltzen den koloregaia.
  5 tindu lan ik tindulan.
tinta tinta 1 iz idazteko, marrazteko edo inprimatzeko erabiltzen den isurkaria, eskuarki beltza.
  9 tinta-ontzi ik tintontzi.
tipografia tipografia 1 iz inprenta-letren bidez inprimatzeko tekniken multzoa.
  2 (hitz elkartuetan lehen osagai gisa; orobat tipografi) ik tipografiko.
tipula tipula 1 iz baratxuriaren familiako baratze landarea, geruzetan eraturiko erraboila jateko ona duena (Allium cepa); landare horren erraboila, sukaldaritzan erabiltzen dena.
  5 asta-tipula ik astatipula.
tirakada tirakada 1 iz tiratzea, tiraldia.
  2 (irud/hed, pipa eta kidekoei) ik tirako 2.
tirako tirako 1 iz tira egitea. ik tiraketa.
  2 (irud/hed, pipa eta kidekoei) ik tirakada 2.
tirania tirania 1 iz aginpide zapaltzailea, indarraren gehiegikeriazko erabilera.
  2 (hitz elkartuetan) ik tiraniko.
tiroide tiroide 1 izond/iz kartilagoez mintzatuz, laringearen aurreko eta goiko aldean kokatua dagoena.
  3 (hitz elkartuetan edo aposizioan) ik tiroideo.
tirrin tirrin1 1 iz txirrinaren hotsa.
  2 ik txirrin.
titi titi1 1 iz emakumearen ugatzetako bakoitza. ik bular.
  14 titi mutur ik titimutur.
  15 titi punta ik titipunta.
titulu titulu 1 iz izenburua, izena. ik idazpuru.
  2 (prentsan) ik titular 6.
toki toki 1 iz espazioko gune jakina. ik leku.
  9 (sailkapen, hierarkia edo kideko batean) ik postu.
toles toles 1 iz gai malgu baten zatia, bere beste zati baten gainean, lodiera bikoiztuz, biltzen dena. ik tolestura; izur. (tela eta kidekoena)
  7 toles gabeko ik tolesgabe 4.
tonto tonto 1 izond/iz gizonezkoez mintzatuz, tentela, ergela, baboa. ik tuntun1.
  5 tonto lapiko ik tontolapiko.
tonu tonu 1 iz ahotsaren garaiera; hizketaldaren estiloaren nolakotasuna.
  12 tonu erdi ik tonuerdi.
topografia topografia 1 iz eremu aski zabal bat mapa aski zehatz batean irudikatzeko teknika; eremu batek agertzen dituen ezaugarrien multzoa.
  2 (hitz elkartuetan) ik topografiko.
toponimia toponimia 1 iz leku izenen azterketa; eskualde edo toki bateko leku izenen multzoa.
  2 (hitz elkartuetan lehen osagai gisa) ik toponimiko.
torax torax 1 iz ugaztunetan, bularraldea, lepoaren eta sabelaldearen arteko gorputzaren zatia.
  4 (hitz elkartuetan lehen osagai gisa) ik toraziko.
torizu torizu 1 ‘tori zuk’, balioko aditz forma.
  2 ik to1.
toscaniar toscaniar ik toskanar.
totel totel 1 izond/iz mintzatzeko debekua duena, zenbait silaba errepikatuz hitz egiten duena. ik motel1 4.
  2 (adizlagun gisa) ik totelka.
toxikologia toxikologia 1 iz medikuntzaren adarra, gai toxikoez aritzen dena.
  2 (hitz elkartuetan lehen osagai gisa¸ orobat toxikologi) ik toxikologiko.
trabatu trabatu, traba(tu), trabatzen 1 da ad aurrera ez atzera ezin eginik gelditu. (gauza fisikoak)
  5 (gauza abstraktuekin) ik eragotzi.
trabestitu trabestitu, trabesti(tu), trabestitzen 1 da ad beste sexukoen janzkera eta jarrerak hartu.
  4 (era burutua izen gisa) ik trabesti.
tradizionalismo tradizionalismo 1 iz ohiturazko politika- eta erlijio-moldeei eutsi behar zaiela aldarrikatzen duen doktrina.
  2 neo-tradizionalismo ik neotradizionalismo.
tradizionalista tradizionalista 1 izond/iz tradizionalismoari dagokiona; tradizionalismoari atxikia. ik tradiziozale.
  2 ik karlista.
trakets trakets 1 izond moldakaitza; xehetasunik, sotiltasunik edo dotoretasunik ez duena. (pertsonez mintzatuz)
  4 (adizlagun gisa) ik trakeski.
tranpa tranpa 1 iz harrapatzeko edo erorarazteko trepeta.
  12 tranpa ohol ik tranpol.
tranpal tranpal 1 iz zurubi batean, bi maila sailen arteko zati laua.
  3 ik tranpol.
  4 ik tranpol 2.
tranparendum tranparendum iz adkor ik erreferendum.
travestismo travestismo iz ik trabestismo.
trebe trebe 1 izond zerbait ongi eta erraz egiten duena. ik iaio; abil.
  3 (adizlagun gisa) ik trebeki.
tren tren 1 iz gurpil gaineko makinak eta honek herrestan daramatzan bagoiek osaturiko multzoa, errailen gainean ibiltzen dena.
  5 (garraio modu gisa) ik trenbide 4.
  6 (hitz elkartuetan lehen osagai gisa) ik trenbide 6.
trenbide trenbide 1 iz trena dabilen bidea, bi errail paraleloz osatua.
  6 (hitz elkartuetan) ik tren 6.
tribu tribu 1 iz etnia-harremanetan oinarrituriko gizarte talde primitiboa.
  3 (hitz elkartuen lehen osagai gisa) ik tribal.
triku triku 1 iz ugaztun intsektujalea, gorputzaren gaina eta alboak arantzaz beteak dituena (Erinaceus europaeus e.a.). ik kirikino; sagarroi.
  7 itsas triku ik itsas triku.
trikun-trakun trikun-trakun ik trakun-trakun.
trinko trinko 1 izond hutsarterik gabe baturik edo elkarturik dauden zatiz osatua.
  4 (adizlagun gisa) ik trinkoki.
tripa tripa 1 iz adkor sabela.
  19 tripa zorro ik tripazorro.
triptika triptika ik triptiko.
triste triste 1 izond poztasun edo alaitasunik ez duena, tristura adierazten duena. ik goibel; ilun. (pertsonak eta kidekoak)
  4 (adizlagun gisa) ik tristeki.
trufatu trufatu1, trufa(tu), trufatzen 1 da ad trufa egin.
  3 ik musikatu1.
truku truku ik truko1.
trunkotxo trunkotxo ik tronkotxo.
ttarro ttarro 1 izond ipar adkor tarroa.
  2 (izen gisa, kirol mailetan) ik tarro 2.
ttarrotu ttarrotu, ttarro(tu), ttarrotzen 1 da/du ad ipar adkor tarrotu.
  3 (era burutua izen gisa, kirol mailetan) ik ttarro 2.
turismo turismo 1 iz atsegin hartzeko bidaiatzea; atsegin hartzeko bidaldien inguruko jardueren multzoa.
  3 (hitz elkartuetan lehen osagai gisa) ik turistiko.
tutu tutu 1 iz hodia.
  7 ik tubo 2.
txakoliñ txakoliñ ik txakolin.
txakur txakur 1 iz etxe ugaztun haragijalea, otsotik datorrena, arrazen arabera hainbat tamaina eta eite dituena (Canis familiaris). ik zakur.
  24 txakur kume ik txakurkume.
txalupa txalupa 1 iz arraunontzia, eskuarki handia ez dena; arrantzurako ontzia, arraunez eta belaren batez higitzen zena. ik batel; potin.
  5 txalupa-zain ik txalupazain.
txanpañ txanpañ ik xanpain.
txar txar 1 izond funtsezko akats bat duena, bere egitekoa ongi betetzen ez duena, ona ez dena. ik tzar.
  3 (gauza abstraktuez mintzatuz) ik desegoki; gaizto.
txikitu txikitu, txiki(tu), txikitzen 1 da/du ad txiki edo txikiago bihurtu; gutxitu.
  3 (janaria-eta ahoan) ik mastekatu.
txikitxo txikitxo 1 izond adkor txikia.
  3 (deiki gisa) ik txikito2.
tximista tximista 1 iz argialdi bizi eta laburra, lerro bihurdikatu eta adarkatu bat osatzen duena, ekaitzetan bi hodeiren arteko elektrizitate deskarga batek eragina. ik oinaztura.
  12 tximist-orratz ik tximistorratz.
txintxo txintxo 1 izond adkor zintzoa.
  4 (adizlagun gisa) ik txintxoki.
txio txio 1 iz txorien kantu labur eta errepikatua. ik txiotxio; tiuta; pio; txorrotxio.
  5 txio-txio ik txiotxio.
txistera txistera 1 iz kapela luzea.
  2 ik xistera.
txistu txistu 1 iz ezpainetan irekidura mehar bat eratuz eta bertatik airea jaurtikiaz ateratzen den soinu zolia.
  7 irud/hed ik txirula.
txoko txoko 1 iz bazter ezkutua edo. ik zoko; xoko. (etxe, gela eta kidekoetan)
  10 ik lokal.
txori txori 1 iz hegaztia, eskuarki tamaina txikikoa.
  9 gerri txori ik gerritxori.
  14 txori-buru ik txoriburu.
  16 txori galdu ik txorigaldu.
  21 txori-malo ik txorimalo.
txukun txukun 1 izond garbia eta apaina, nahaspilarik eta lardaskarik gabekoa. ik gurbil.
  3 (adizlagun gisa) ik txukunki.
uda uda 1 iz lau urtaroetan beroena, udaberriaren ondotik datorrena, hedatzen dena Lurraren iparraldean ekainaren 21 edo 22tik irailaren 22 edo 23ra, eta Lurraren hegoaldean abenduaren 21 edo 22tik martxoaren 20 edo 21era.
  6 uda-leku ik udaleku.
udal udal 1 iz (askotan U larriz) estatuaren administrazio maila beherena; udalerri bat administratzen duten pertsonen multzoa, alkateak eta zinegotziek osatua. ik udalerri; udalbatza.
  3 (hitz elkartuetan lehen osagai gisa) ik munizipal.
ufako ufako 1 iz arnasa indarrez jaurtikiaz sortzen den airea.
  3 hed ik ufada.
ume ume 1 iz haurra.
  21 ume-ontzi ik umontzi.
umil umil 1 izond apala. (pertsonak)
  3 (adizlagun gisa) ik umilki.
unibertsitate unibertsitate 1 iz goi mailako irakaskuntzako ikastetxea, sailetan edo kidekoetan banatua, letretako eta zientzietako irakasgaiak erakusten direna; unibertsitateko irakasleek, ikasleek eta jardunek osatzen duten erakundea.
  3 (hitz elkartuetan lehen osagai gisa, bigarren osagaia pertsona dela) ik unibertsitario 3.
  4 (hitz elkartuetan lehen osagai gisa bigarren osagaia bestelakoa dela) ik unibertsitario 4.
ur ur 1 iz isurkari koloregabe, usaingabe eta dastagabea, ibaiak, aintzirak eta itsasoak betetzen dituena, hidrogeno eta oxigeno atomoz osatua (H2O). ik lurrin; izotz.
  34 ur harri ik uharri.
uros uros 1 izond dohatsua, zoriontsua.
  3 (adizlagun gisa) ik uroski.
urre urre 1 iz gai bakuna, kolore hori distiratsuko metal bikaina, urak, aireak eta azidoek erasotzen ez diotena (Au; at. z. 79).
  17 ontza urre ik ontza 8; ontza 9.
  18 ontzako urre ik ontza 11; ontza 12.
  26 urre-zale ik urrezale.
urrun urrun 1 adlag distantzia handira. ik urruti.
  13 urrundanik ik urrundanik.
urte urte 1 iz Lurrak Eguzkiaren inguruan bira oso bat egiten ematen duen denbora; urtarrilaren 1etik abenduaren 31rako hamabi hilabeteko aldia.
  8 (-a artikuluarekin) ik urtebete.
usain usain 1 iz hainbat gauzari darion jario lurrunkorra, sudurrean datzan zentzumenari eragiteko gauza dena. ik urrin1.
  13 usain-gozo ik usaingozo.
  14 usain-gozatu ik usaingozatu.
usaindu usaindu, usain(du), usaintzen 1 du ad zerbaiten usaina sumatu. ik usain 12.
  2 irud/hed ik sumatu.
usnatu usnatu 1 du ad usain egin.
  2 irud/hed ik sumatu.
usnazakur usnazakur ik usna 6.
uste uste 1 iz zerbaiti buruz, itxura edo aztarnen arabera izaten den iritzia. ik ustekizun.
  16a uste izan ik uste izan.
ustel ustel 1 izond gai organikoez edo izaki bizidunez mintzatuz, hondatu edo galdu dena, eskuarki kiratsa dariona.
  6 (izen gisa) ik usteltasun.
  14 lur ustel ik lurrustel.
usu usu 1 adlag maiz, sarri.
  3 (izenondo gisa, ileari buruz) ik sarri 9.
usutu usutu, usu(tu), usutzen 1 da/du ad sarriagotu.
  2 (ileari buruz) ik sarri 9.
uzker uzker 1 iz puzkerra.
  2 irud/hed ik putz.
uztartu uztartu, uztar(tu), uztartzen 1 du ad uztarrian lotu.
  2 irud/hed ik lotu.
  3 (pertsonak) ik ezkondu.
web web 1 iz Interneteko helbide jakin batean aurkitzen den informazio multzoa.
  5 web gune ik webgune.
xagu xagu 1 iz adkor sagua.
  3 ik sagu 7.
xalo xalo 1 izond tolesgabea, lañoa; adeitsua.
  4 (adizlagun gisa) ik xaloki.
xamartu xamartu, xamartzen 1 ad ik samartu. (aditz baten era burutuaren eskuinean eta laguntzailerik gabeko formetan)
xamur xamur 1 izond adkor samurra, biguna; amultsua. ik samur.
  2 (adizlagun gisa) ik xamurki.
xehe xehe 1 izond tamaina, pisu, gorabehera, maila edo garrantzi txikikoa. ant larri.
  7 (adizlagun gisa) ik xeheki.
xikiñ xikiñ ik xikin.
xixtako xixtako 1 iz ziztakoa.
  2 (pilotan) ik xixtatu 2.
xixtatu xixtatu, xixta(tu), xixtatzen 1 du ad adkor ziztatu.
  2 (pilotan) ik xixtako 2.
xixtor xixtor ik txistor.
xixtriñ xixtriñ ik xixtrin.
xotil xotil 1 izond adkor sotila.
  2 (adizlagun gisa) ik sotilki.
xuabe xuabe 1 izond suabea.
  2 (adizlagun gisa) ik xuabeki.
xuhur xuhur 1 izond adkor zuhurra, zikoitza.
  4 (adizlagun gisa) ik xuhurki.
xurga xurga 1 (hitz elkartuetan lehen osagai gisa) ik xurgatu.
xuxu-muxu xuxu-muxu 1 iz adkor txutxu-mutxua.
  2 (adizlagun gisa) ik xuxu-muxuka.
zabal zabal 1 izond albo batetik bestera hedadura handia edo ohikoa baino handiagoa duena; zabalera gainerako dimentsioak baino aski handiagoa duena; irekia. ik mehar; estu. (ikus beheko konbinatorian zabal izenondoaren agerraldi maizkoenak)
  17 zabal-zabalik ik zabalik.
zabar zabar 1 izond/iz eginbideak behar den arretaz, lastertasunaz edo txukuntasunaz egiten ez dituena.
  3 (adizlagun gisa) ik zabarki.
zabor zabor 1 iz baliatzen ez den zatia, hondakina. ik zarama.
  12 zabor-ontzi ik zaborrontzi.
zabu zabu 1 iz bi soka edo kidekoetatik zintzilik ipintzen den esertokia, kulunkatzeko erabiltzen dena; kulunka egiteko zernahi tresna. ik kulunka 3.
  7 zabu-zabuka ik zabuka 2.
zahar zahar 1 izond pertsona eta izaki biziez mintzatuz, adin handia duena. ant gazte. ik adintsu; gauzez-eta mintzatuz, aspaldi sortua, egina, gertatua; luzaz iraun duena edo erabilia izan dena. ant berri. (ikus beheko konbinatorian zahar izenondoaren agerraldi maizkoenak)
  12 mutil zahar ik mutilzahar.
  13 urte zahar ik Urtezahar.
  15 zahar-berritu ik zaharberritu.
  16 zahar-berritzaile ik zaharberritzaile.
zain zain2 1 iz zaintzailea, arduraduna.
  4 kartzela-zain ik kartzelazain.
  5 txakur-zain ik txakurzain.
zakar zakar1 1 iz larruazalean, zauriak-eta lehortzean gertatzen den gainalde gogortua. ik zarakar.
  5 zakar ontzi ik zakarrontzi.
zakar zakar2 1 izond inolako gozotasunik ez duena. ik gozakaitz. (giza ekintza eta alderdiez mintzatuz)
  7 (adizlagun gisa, giza ekintza eta alderdiez mintzatuz) ik zakarki.
zalantza zalantza 1 iz zerbaiten egiatasun edo ziurtasunaz duda egiten duenaren, zenbait aukeraren artean norantz makurtu ez dakienaren arima-egoera. ik duda; ezbai.
  7 zalantza bide ik zalantzabide.
  8 zalantza gabe ik zalantzagabe.
zama zama 1 iz abere, ibilgailu edo pertsona batek daramana edo eramaten ahal duen gauza. ik karga.
  8 zama lan ik zamalan.
zango zango 1 iz gizakiaren gorputzeko bi behe adarretako bakoitza. ik hanka.
  10 zango-baloi ik zangobaloi.
  12 zango luze ik zangoluze.
zangopilatu zangopilatu, zangopila(tu), zangolpilatzen 1 du ad oinpean erabili.
  2 irud/hed ik oinperatu; azpiratu.
zapi zapi 1 iz ehun zatia, gehienetan lauki itxurakoa, jantzien osagarri edo norberaren txukunketarako erabiltzen dena. ik oihal.
  7 aho zapi ik ahozapi.
  8 buru zapi ik buruzapi.
  9 esku zapi ik eskuzapi.
  10 ezpain zapi ik ezpainzapi.
  13 muki zapi ik mukizapi.
  14 musu zapi ik musuzapi.
zarata zarata 1 iz hots ez-harmonikoa. ik harrabots; burrunba.
  8 zarata hots ik zaratots.
zarpiatu zarpiatu, zarpia, zarpiatzen 1 du ad hormaz eta kidekoez mintzatuz, kareorez estali eta berdindu.
  2 (era burutua izen gisa) ik zarpio.
zati zati 1 iz zerbait haustean, ebakitzean edo banatzean gertatzen diren gauzetako bakoitza; gauza batez mintzatuz, gauza horretatik bereiz daitekeen edo berezitzat har daitekeen osagarria. ik parte.
  4 (hitz elkartuetan lehen osagai gisa) ik partzial.
zatika zatika 1 adlag zatitan, ez osorik; ez dena batera. ik puskaka.
  2 zatikako ik zatikako.
zedarritu zedarritu, zedarri(tu), zedarritzen 1 du ad zedarrien bidez seinalatu edo mugatu. ik mugarritu.
  2 hed/irud ik zedarriztatu.
zehatz zehatz 1 izond xehetasun guztiak dituena; gutxi gora beherakoa ez dena.
  2 ik jakin2.
  3 (adizlagun gisa) ik zehazki.
zelula zelula 1 iz izaki bizidun ororen oinarrrizko unitatea, eskuarki nukleoaz, zitoplasmaz eta hau inguratzen duen mintzaz osatua.
  3 (hitz elkartutetan lehen osagai gisa) ik zelular.
zenbait zenbait zenbtz 1 batzuk. (dagokion izenaren ezkerrean)
  2 (dagokion izenaren ezkerrean, aditzaren komunztadura pluralean) ik hainbat.
zenbaki zenbaki 1 iz matematikan, kopuruaren eta unitatearen arteko erlazioaren adierazpena; adierazpen horri dagokion ikurra. ik numero.
  3 (hitz elkartuetan lehen osagai gisa) ik numeriko.
zentsura zentsura 1 iz argitalpen, emankizun eta kidekoen azterketa ofiziala, horietako testuetan agintarien politikara edo moralera egokitzen ez dena ezabatzen edo aldatzen duena; azterketa horretaz arduratzen den organismoa.
  7 auto-zentsura ik autozentsura.
zentzu zentzu 1 iz zuzen, zuhur edo egoki aritzen denaren, arinkeriarik gabe diharduenaren nolakotasuna; zerbait zuzen hautemateko ahalmena.
  14a zentzuzko ik zentzuzko.
zentzugabe zentzugabe 1 iz zentzurik ez duena, zentzurik gabe jokatzen duena. ik zentzubako. (pertsonak)
  7 zentzugabeko ik zentzugabeko.
zerbait zerbait 1 izord gauzaren bat. (ikus beheko konbinatorian zerbait izenordearen agerraldi maizkoenak)
  2 (ezezko perpausetan) ik ezer.
zerga zerga 1 iz jaunak mendekoei ezartzen zien ordaintzekoa; gizabanakoei-eta beren ondasun edo mozkinetatik, Estatuak, xahutze publikoei aurre egiteko, hartzen dien zatia. ik petxa.
  3 (hitz elkartuetan lehen osagai gisa) ik fiskal 2.
zergapetu zergapetu, zergapetu, zergapetzen 1 du ad zerga ezarri.
  2 (era burutua izen gisa) ik zergadun.
zernolako zernolako 1 izlag nolako.
  2 (izen gisa) ik zirkunstantzia.
zerri zerri1 1 iz txerria. ik txerri; xerri.
  3 (irain hitz gisa) ik txerri 5.
zeru zeru 1 iz geure buruen gainean ikusten dugun bitartea, ostertzak mugatzen duena, egunez urdin eta gauez beltz agertzen dena. ik ortzi.
  14 ohe zeru ik ohezeru.
  16 zeru ertz ik zeruertz.
  25 zeru lerro ik zerulerro.
  27 zeru-min ik zerumin.
zeu zeu 1 izord zu; zu-ren forma indartua. ik zerori.
  5 (noren kasuan) ik zeure.
zeuek zeuek izord 1 zuek izenordainaren era indartua.
  4 (noren kasuan) ik zeuen.
zientzia zientzia 1 iz helburu eta metodo jakin baten arabera gauzatzen diren sailen multzoa; horrelako ezaguera-sail bakoitza. ik jakintza.
  3 (hitz elkartuetan lehen osagai gisa) ik zientifiko.
zigorpe zigorpe 1 iz zigorra.
  2 zigorpean ik zigor 8.
zikiñ zikiñ ik zikin.
zimendu zimendu 1 iz eraikinez mintzatuz, lur azpiko zatia, gainekoari eusten diona.
  3 irud/hed ik oinarri.
zimentatu zimentatu, zimenta(tu), zimentatzen 1 du ad zimentarria jarri.
  3 ik zementatu.
zin zin 1 iz Jainkoaren, norbere ohorearen edo kidekoen izenean egiten den hitz ematea.
  8 zinezko ik zinezko.
  10 zinpeko ik zinpeko.
  11 zin hausle ik zinausle.
  12 zin egin ik zin egin.
  13 zin eginarazi ik zin eginarazi.
  14 zin eragin ik zin eragin.
  16 zin hauste ik zinauste.
zine zine 1 iz zinema. ik zinema.
  3 (hitz elkartuetan lehen osagai gisa) ik zinematografiko.
  9 zine gela ik zinegela.
  10 zine klub ik zineklub.
zinema zinema 1 iz zinematografiaren antzea eta teknika; antze horri dagokion industria. ik zine.
  3 (hitz elkartuetan lehen osagai gisa) ik zinematografiko.
zinematografia zinematografia 1 iz higitzen diren irudiak hartzeko eta proiektazeko teknika; zinemaren artea eta industria.
  2 (hitz elkartuetan) ik zinema 3; zine 3.
zintzilika zintzilika 1 adlag zintzilik.
  4 zintzilikako ik zintzilikako.
zintzo zintzo 1 izond bertute moralen arabera jokatzen duena; egiaren araberakoa, leiala. ik zuzen 4. ant gaizto. (pertsonez)
  4 (adizlagun gisa) ik zintzoki.
zintzotasun zintzotasun 1 iz zintzoa denaren nolakotasuna.
  5 zintzotasunez adlag ik zintzoki.
zintzur zintzur 1 iz eztarria.
  8 zintzur egin ik beherago 11.
ziratu ziratu, zira(tu), ziratzen 1 du ad argizaritu.
  3 (era burutua izenondo gisa) ik ziraztatu.
ziri ziri 1 iz zurezko edo metalezko atala, puntako ertza aski zorrotza duena. ik kabila; larako.
  13 zu-ziri ik suziri.
zirika zirika 1 adlag zirikatuz.
  3 (izen gisa) ik zirikada.
ziritxo ziritxo 1 iz ziri txikia.
  2 ik ziri 12.
zirkulu zirkulu 1 iz zirkunferentzia batek barnean hartzen duen plano zatia; zirkunferentzia.
  8 zirkulu erdi ik zirkuluerdi.
zirru zirru 1 iz hodei altua eta bakartua, itsura izpitsukoa.
  2 zirru-kumulu ik zirrokumulu.
zital zital izond/iz 1 inolako prestutasunik agertzen ez duena. ik doilor.
  6 (adizlagun gisa) ik zitalki.
ziztulari ziztulari 1 izond ziztu egiten duena.
  2 ik txistulari.
zoli zoli 1 izond zentzumenez eta kidekoez mintzatuz, zorrotza, ahalmen handikoa.
  5 (minaz eta kidekoez mintzatuz) ik akutu.
zoragarri zoragarri 1 izond zoratzen edo liluratzen duena; guztiz ederra. ik liluragarri.
  3 (adizlagun gisa) ik zoragarriki.
zorion zorion 1 iz gogobetetasunezko egoera. ik zori 12. (ikus beheko konbinatorian zorion izenaren agerraldi maizkoenak).
  3 zorioneko ik zorioneko.
  4 zorionez ik zorionez.
zoro zoro izond 1 zentzua galdu duena. ik ero.
  3 (adizlagun gisa) ik zoroki.
  9 zoro etxe ik zoroetxe.
zorro zorro iz 1 ehunez, larruz, paperez edo kidekoz eginiko poltsa modukoa, goialdean itxi daitekeena, eskuarki zakua baino txikiagoa. ik poltsa.
  5 ik poltsa 5.
  6 ik kartera 2; kartera 3.
  9a (ekonomian) ik kartera 3.
  13 titi zorro ik titizorro.
  14 tripa zorro ik tripazorro.
zorrotz zorrotz 1 izond punta edo ertza guztiz mehea duena. ant kamuts; zentzumenez mintzatuz ahalmen handikoa; hotsez eta kidekoez mintzatuz, zolia; besteren hutsekiko bihozbera ez dena; adeitasunik, bihozberatasunik agertzen ez duena. (ikus beheko konbinatorian zorrotz izenondoaren agerraldi maizkoenak)
  2 (adizlagun gisa) ik zorrozki.
zortzi zortzi 1 zenbtz zazpi eta bat, 8. (dagokion izenaren ezkerrean)
  11 zortziko ik zortziko.
zoru zoru iz oinen azpian dugun zera, lurra. ik zola 7.
  7 lur zoru ik lurzoru.
zuhur zuhur 1 izond gauzak zentzuz eta neurriz pentsatu edo pisatu artean aritzen ez dena.
  4 (adizlagun gisa) ik zuhurki.
  7 merke zuhurrean ik merke 11.
zuiñ zuiñ ik zein.
zulatu zulatu, zula(tu), zulatzen 1 da/du ad zuloa egin. ik zulakatu.
  4 (norbaiti gorputza edo gurputz zati bat) ik ziztatu.
zulo zulo iz 1 gauza bateko alderik aldeko irekidura biribil antzekoa.
  27 ipurdi zulo ik ipurtzulo.
  30 karrika zulo ik karrikazulo.
  31 kale zulo ik kalezulo.
  32 koba zulo ik kobazulo.
  37 ume-zulo ik umezulo.
zurbil zurbil 1 izond aurpegieraz ete kidekoez mintzatuz, margula. ik zuhail.
  6 (izen gisa -en atzizkiaren eskuinean) ik zurbiltasun.
zurrupatu zurrupatu, zurrupa(tu), zurrupatzen 1 du ad edari edo kideko bat hurrupaka hartu. ik hurrupatu.
  7 irud/hed ik esplotatu.
zurrutatu zurrutatu, zurruta(tu), zurrutatzen 1 du ad zurrupatu, hurrupatu.
  2 irud/hed ik zurrupatu.
zut zut 1 izond plomuaren norabidean doana. ik xut; zutik 3.
  5 (adizlagun gisa) ik zutik; tente.
zutitu zutitu, zuti(tu), zutitzen 1 da ad zutik jarri. ik xutitu.
  3 irud/hed ik matxinatu.
  5 (du aditz gisa) ik zutiarazi.
zuzen zuzen izond 1 norabidez aldatzen ez dena, alde batera nahiz bestera makurtzen edo okertzen ez dena; helburua iristen duena. ik xuxen; artez.
  13 zuzenean ik zuzenean.
  14 zuzeneko ik zuzeneko.
zuzendu zuzendu 1 du ad zuzen, alde batera edo bestera okertu gabe ezarri.
  9 (mezuez eta kidekoez mintzatuz) ik bidali.
zuzengabe zuzengabe 1 izond zuzen denaren aurkakoa. ik bidegabe.
  2 (adizlagun gisa) ik zuzengabeki.

 



Nodoa: liferay1.lgp.ehu.eus