birformulatzailea

esplikatiboa

alegia

beste era batera esanda

beste hitz batzuetan

beste hitz batzuetan esanda

beste hitz batzuekin (esanda)

beste hitzetan (esanda)

beste hitzez (esanda)

beste modu batera esanda

bestela esanda

erran nahi baita

erran nahi da

esan nahi baita

esan nahi da

hau da

hots

zehaztailea

hain zuzen

hurrenez hurren

zehatz-mehatz

zehatzago esanda

zehatz esanda

zehatz esateko

zehatzago esan

zehatzago esatearren

zehatzago esateko

zehazkiago esan

zehazkiago esanda

zehazkiago esateko

zehazkiago

laburbiltzailea

azken batean

azken baten

azken batez

azken buruan

azken finean

hitz batean

hitz batez

hitz bitan esateko

hitz gutxitan

labur esanda

labur esateko

laburbilduz

laburbilduta

urruntzailea

dena dela

dena den

edonola ere

edozein kasutan

edozein kasutan ere

edozein modutan

edozein modutan dela

edozein modutan ere

edozein moduz

edozein moduz ere

hala ere

halaz ere

halarik ere

hala izanda ere

hala izanik ere

hala eta guztiz ere

hala eta guzti ere

halaz guztiz ere

nolanahi den

nolanahi den dela

nolanahi den ere

nolanahi ere

nolanahi dela ere

nolanahi izanda ere

nolanahi izanik ere

zuzentzailea

are hobeki

are hobeto

barkatu

barka

bestela esanda

(edo) hobeto

(edo) hobeki

egia esanda

hobeto esanda

zer diot?

Julio Garcia
(EDO) HOBEKI
 

1. Saila > azpisaila

birformulatzailea > zuzentzailea

2. Balioa

Aurreko enuntziatuaren segmentu bat edo enuntzitua bera —osoa edo zati bat—desegokitzat jotzen du esatariak, edo ez da, haren ustez, behar bezain egokia, eta aldatu edo zuzendu egiten du. Zuzenketa horretan, lehen segmentu horren ordez, beste bat sartzen du, egokiagoa, hobea, zuzenago edo zehatzagoa:

(2.1)

Ez-egitekoren bat egingo luke gustura. Jende ahul, urri edo mendratuari, mendeku edo kontsolamendu gisa, gorrotozko edo, hobeki, erdeinuzko sentimendu kosmiko bat gelditzen zaio itsatsia, eta sentimendu hori izateko, zaintzeko eta hazteko eskubidea aitortu behar litzaioke; ez litzaioke galarazi behar bi begietatik darion su gaizto hori. [Gaur ere ez du hiltzeko eguraldirik egingo, Iñaki Segurola (Alberdania, 2005) or. 139.]

Argiagotu nahi den aurreragoko diskurtso atalari ‘birformulakizun’ esango diogu, eta azalpen berriari ‘atal birformulatzaile’ edo, oro har, ‘birformulazio’.

Birformulakizuna

...gorrotozko

Azalpena: atal birformulatzailea

...edo, hobeki, erdeinuzko sentimendu kosmiko bat

Diskurtsoan lehenago —birformulakizunean— adierazitakoa (gorroztozko) zuzentzen du atal birformulatzaileak (...edo, hobeki, erdeinuzko...), esatariaren ustez informazio egokia emanez.

Markatzailearen bidez uztarturiko diskurtso atalak hala enuntziatu osoak nola enuntziatu zatiak izan daitezke. Atal horiek, kategoriari dagokionez, askotarikoak izan daitezke: izenak, adjektiboak, izenlagunak, aditzak...

(2.2)

Uraldi txiki nahiz handiek herrestan eramanak, fenomeno berri batzuen indarpean agitzen dira objektuak, hala nola abrasioa eta meteorizazioa. Orain talka egiten dute elkarren kontra, eta, hala, ibarrean, erreka-bazterrean, oinarrizko hautespenak bahea pasatzen du, harkaitz txikiago eta biribilduagoen presentzia faboratuz; hainbeste, non beste izen bat merezi baitute dagoeneko, hala nola harri edo, hobeki, harribil. [Formen matxinada, Jorge Wagensberg / Juan Garzia (EHU, 2007) 127. or.]

(2.3)

Ezin uka, AZ doktorearen dotrinaren argitan, oso gauza zaila jarri dela euskalduna izatea, eta zaila bezain inork ez nahi izateko modukoa. Hizkuntzarekin deus ikustekorik ez duten "erreferen- tziak" saltzen eta sartzen baitzaizkit hizkuntzaren poltsan bertan; sinetsarazi nahi baitzait "sistema erreferentzial" jakin bat neureganatu behar dudala, edo hobeki, neuregan dudala, hizkuntza hori jakite hutsagatik. [Gaur ere ez du hiltzeko eguraldirik egingo, Iñaki Segurola (Alberdania, 2005) 241. or.]

(2.4)

Aldasorotarren sukaldean aitari begira zegokeèn begirale ikusezin bati nekez itzuriko zitzaion haren keinua -kopeta zimurtu zuen apur bat, apur bat baino gehiago ere bai-, aitaren zalantza adieraz zezakeena, edo aitaren nahigabea, hobeki, une hartan zera pentsatu balu bezala: "Bai, baina gizon baten dantza eta emakume batena oso dira diferenteak, Ernestina: zuek gonak dituzue eta guk ez... ". [Bestea da mundua, Joan Mari Irigoien (Elkar, 2008) 19. or.]