Irakasgaiaren azalpena eta testuingurua

― Mintegiaren helburua ikasleei euskararen historiaren mesedetan testuak balioztatu, aztertu, interpretatu eta editatzeko ezagutzak, metodoak eta tresnak eskaintzea da.

― Honetarako, mintegian zehar irakasleak ikasleak tutorizatuko ditu egile eta data ezezaguneko testu bat transkribatzen, ulertzen eta hala denboran nola espazioan kokatzen, testuek euskararen historiari egiten dizkioten ekarpen ezberdinak balioztatzeko gauza izan daitezen.

― Ikasketa prozesuan zehar testutik testuinguru historikora eta testuingurutik testura joango gara, teoria eta praktika elkarrekin uztarturik.

Ohiko deialdia: orientazioak eta uko egitea

Bi aukera egongo dira: (1) etengabeko ebaluaketa eta (2) amaierako ebaluaketa.

1) Etengabeko ebaluaketa gainditu ahal izateko, ondoko hiru baldintza guztiak gainditu beharko dira:

― Eskoletan parte hartzea. Ez da etortzea bakarrik, dudak azaleratzea eta ekarpenak egitea baizik, bereziki gainerako ikasleen aurkezpenetan eta azken eskolako talde-lanean. Nahitaez eskola guztietara etorri behar da: gehienez falta bat onartuko da, behar bezala zurituz gero, eta honelakoetan ikasleak irakaslearekin adostuko du ordainetan zer egin beharko duen.

― Irakurgaiaren aurkezpena: euskal eremuan egiletasuna edota datazioa lantzeko egindako saioak ezagutu eta ikaskideei ezagutarazteko ariketa. Aurkezpenak 3. eskolatik hasita egingo dira, eskolaren lehenengo 15 minutuetan (emaitzaren %40).

― Testuaren transkribapena: lan on bat egiteko beharrezkoak diren ezagutzak, metodoak eta tresnak (bai eta eroapena ere!) menderatzeko ariketa. Lanaren azkenaurreko bertsioa 8. eskolara baino lehen eman beharko irakasleari, hartan elkarrekin landuko dugu eta azken bertsioa egun hartan adostuko dugun datan bidali beharko zaio (emaitzaren %60).



2) Amaierako ebaluazioa gainditzeko honako bi baldintza hauek bete beharko dira:

― Irakurgaiaren laburpena: euskal eremuan egiletasuna edota datazioa lantzeko egindako ikerlan bat hautatu beharko da irakasleak proposatutakoen artean, eta haren laburpena egin.

― Testuaren transkribapena: irakasleak proposatutako testu zatia transkribatzen joan beharko da ikastaroan zehar irakaslearen online-tutoretzapean. Lanaren azkenaurreko bertsioa 8. eskolaren data baino lehen eman beharko irakasleari, berak irakurri eta azken tutoretzan elkarrekin lantzeko.

Amaierako ebaluazioko bi probak maiatzaren 31rako bukatuak eta irakasleari bidaliak behar dute egon.

Ezohiko deialdia: orientazioak eta uko egitea

Ezohiko deialdian bi aukera egongo dira:

1) Etengabeko ebaluaketaren lehenengo bi baldintzak (eskoletan parte hartzea eta irakurgaiaren aurkezpena) gaindituak dituen ikasleak testuaren transkribapena eman beharko dio irakasleari ekainaren 30 baino lehenago.

2) Amaierako ebaluaketa modalitatea hautatu duen ikasleak ohiko deialdiko bi lan berak egin beharko ditu.

Irakasgai-zerrenda

1) Hizkuntzaren historia eta Filologia bata bestearen euskarri.

2) Testu galduaren bila. Testuen aurkikuntzak euskararen historian. “Para cuando venga al caso” testuaren aurkikuntza eta aurkezpena. Ikasleek egin beharreko lanaren zehaztapenak.

3) Testuak nola transkribatu, ulertu, ulertarazi eta editatu.

4) Egindako lanaren behin-behineko aurkezpena: lehenengo zailtasunak, lorpenak eta hipotesiak

5) Testu berriak denboran eta espazioan jartzen: datatzea, kokapen geografikoa, egilearen bilaketa. Zer dakigu jadanik gure testuaz?

6) Testuinguru historikoaren garrantzia. Testuak zer esaten digun testuinguruaz, eta alderantziz.

7) Egindako lanaren aurkezpena

Bibliografia

Oinarrizko bibliografia

Orduna, Germán, 2000, Ecdótica. Problemática de la edición de textos. Kassel: Edition Reichenberger.

Ulibarri, Koldo, 2013, “Testuak kokatuz dialektologia historikoan: egiteetatik metodologiara”, in R. Gómez, J. Gorrochategui, J. A. Lakarra and C. Mounole (arg.), Koldo Mitxelena Katedraren III. Biltzarra (Gasteiz, 2012 / X / 8-11), Vitoria-Gasteiz: UPV/EHU, 511-532.

Urgell, Blanca, 2013, “Euskal Filologia: zer (ez) dakigu 25 urte beranduago?” in R. Gómez, J. Gorrochategui, J. A. Lakarra and C. Mounole (arg.), Koldo Mitxelena Katedraren III. Biltzarra (Gasteiz, 2012 / X / 8-11), Vitoria-Gasteiz: UPV/EHU, 533-570.

Urgell, Blanca, 2018, “Lehen Euskara Modernoa (1745-1891)”, in I. Igartua, J. Gorrochategui and J. A. Lakarra (arg.), Euskararen Historia, Gasteiz: Eusko Jaurlaritza, 543-657.

Aldizkariak

Anuario del Seminario de Filollogía Vasca Julio de Urquijo (ASJU)



Euskera



Fontes Linguae Vasconum (FLV)



Lapurdum



Oihenart



Revista Internacional de Estudios Vascos (RIEV)

Estekak

Orotariko Euskal Hiztegia: http://www.euskaltzaindia.net/oeh



Klasikoen gordailua: http://klasikoak.armiarma.com



Euskal Klasikoen Corpusa: https://www.ehu.eus/ehg/kc/